Alþýðublaðið - 06.11.1945, Blaðsíða 4

Wðjudaguí. 6. nóvem'ber 1945.
4
Ctgefandi: Alþý£aflokkurtnn
Ritstjóri: Stefán Pétursvrm.
Símar:
Ritstjórn: 49*2 »* 49*2
Afgreiðsla: 49«« •« 499«
Affsetur
f Alþýðuhástau rtff HTerf-
isgötu.
Verff í lausasölu: 49 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
Svikin mjólk.
ENGINN getuir lengur farið
í nieiniar grafgötur með
það. að ein helzta nevzluvara
okkar Reykvíkinga ;er ey,ðilögð,
og ónothæf. Niðurstöðuirnar af
ramnsókmim Sigulrðiar Péturs-
sonair gerlafræðings á mijólik-
hmi uxðu þessar: „Blandáða
mjiólkán, sieon Mjólkurstöðin í
Reykjavík hefur ti.l geril'sneyð-
ingar, er mjög slæm, og veldur
því aðallega hið mik'.a magn af
4. filokks mjiólk, sem stöðin tek-
ur á móti frá Mjólkuiribúi Flóa-
manna og Mjólkursamlagi
Borgfirðinga. Milkili hlúti þess-
airar 4. flokks anjólkiuir verður
að tel jast eyðilögð og ónothæf
var!a.“
Þessar staðreyndir blasa því
við þeim tuigum þúsunda
mianna, þriðja hluta þjóðarinn-
ar, sem verða að kaupa mjólík-
ina frá Mjólkurstöðinni: 1.
Mjólkin er svikin. 2. Hún er ó-
nothæf að miklu leyti. 3. Mjól-k-
urstöðin leyfir sór að taka á
móti miklu magni af mjólk,
semi ekki er í raun og veru
leyfilegt að taka á móti, og til
dæmis .mjóilkurstöð REA á Ak-
ureyri rekur aftur heim til bú-
annla og neitar að kaupa. 4.
Miólkuirskorturinn er svo mik-
m, að litlar líkuir eru til! þese,
a® úr þessu verði hægt að bæta
í bráð. 5. Reykvíkingar verða
að una við þetta hönmulega á-
stand, að imánnstia kosti fyrst
um. sinn.
H eilbriigðismálaráðuneyt i ð
hefur skipað Sigurð Pétursson
og héraðsiækni, til þess að hafa
daglegt efíirlit imiéð MjóSLkur-
stöðmini, en telSja verður mjög
vafiasamt, að þaö eftirlit geti
borið tiil'ætlaðan árangur með-
an mjólkin er svo l'ítil, að það
verður að skammta hana og
fólk fær ekki nóg. Það er ekki
til nægileg mijólk hand'a Reyk-
víkingium, jafnvel þó að spillt
mjól'k og ónothæf sé sett’ sam-
an við þá mijólk, sem telja verð-
ur nothæfa.
Það er óþarfi, að fjölyrða
mjög uim allar þessar stað-
reyndir. Hitt er sjálfísagt mál,
að nú verðuir Reykjavík, að
taka þessi má'l alVeg nýjum
töfeumi. Alþýðuflokkurinn hefur
fyrir löngu borilð fram tillög-
ur um það, að bærinm hæfist
handia um mijóil'kurfrairhleiðsllui.
Þessurn tillögumi hefur ekki
verið sinnt. Það -er sama synid-
in og drýgð hefur verið með
glæpsamlegu andvaraleysi1 í
húsnaéðismálunum. Ekkert er
gert fyrr en al'lt er orðið urn
seinan. — Saimt semi áður
verðiur nú að hefjast handla og
það svo að um mluni. Bæjar-
yfirvöldin verða þeg'ar í stað,
að gera áætlanir um að komia
upp kúabúum á jarðeigniumi bæj
arins, og jafnvel utam þeiirra.
Það hefur sýnt sig, að þeir, sem)
vilja ráða yfir mjólkurmiarkað-
inum í Reykjavík eru eldd fær-
ir um' það. SÞeir hegða sér ná-
SaneioiHf Verkakvennafél. Frain-
söka §f Dvottakveniafél. Frevfa?
-------«,----
Fjölsóttur fundur verkakvennafélagsins
einhuga um tillögu þess efnis tii stjjórnar
Alþýöusambands Íslands.
-------4-----
Bæ|arfc8itrúi kommúnista greiddi ein at-
kvæðí gegn sameinlngu á stéttarlegum
grundvellL
AF fjölmennum fundi í
V'erkakvemnafél. Fram-
sókn s.l. föstudagskvöld, hafa
Allþýðublaðinu borÍ2Et eftirfar-
andi upplýsimgar:
Fyrir fundinumi lá, að taka- af
stöðu til tillagna. frá stjórn Al-
þýðusiambands íslands um sa'm-
steypu v.eækakvennafiólaganna
hér í Reykjavífc. Haflði stjóm
Verkakvennaf élags ins Firam-
sókn sent öljlum félagskonum
tillögur þesBar, og uirðu umi
þær mik'lar umræður á fuud-
inum, sem1 fjöldi starfandi
verkakvenna tók þáitt í. Að
Sþei.m loknum. var Slögð frami
eftirfarandi: tillaga frá átta
starfandi hreingierniingarkon-
urn og samiþykkt með öllum
'gréidd,um at'kvæðum, nema
Katrínar Pálsdóttur, bæj'ar-
fiulltrúa kommúnista; húm
greiddi ein atkvæði gegn tillög-
unni.
Tillagan, sem samþykkt var,
er svöhlíóðqindi:
„Vegna umiræðna og bréfa-
skrifta varðandi s'ameiningu
Verk'akvannlafélag'si'nis Fram-
sókn og Þvattaikvenniafélags-
ins Freyja, s.em staðið hafa yf
ir undanfarna mánulði fyrir
mlill'igönigu Alþýðúisamibands-
stjórnar, vi.ll fundur í V. K. F.
Framsókn, haldimn í Iðnó föstu
dagiinn 3, nóvember 1945, lýsa
fyilsta trausti sínu á félags
stjórn, og fellst á tillöigur þær,
sam hún befir lagt fram' sem
umræðuigrundvöll.
Jafnframt lýsár funduri.nn
yfir því sem eindreginni skoð-
un sinmi, að vagna sögu og þró
unair félagsins, sé eðlilegt að
\ það hialdi naf.ni sínu og telur
að siá rétti faglegi' grundvöllur
sé ;að Verkakvennafélagið
Framsókn og Þvottakvennafé-
l'agið Freyja verði siameinuð í
eitt fél.ag er beri nafnáð Verka
kvemnafélagið Fr.amisókn, en
stofnuð verði deild starfandi
þvottakvenina i nman þess, er
nái til allra þeir'ra kvenna, er
stundla hreimgemimgarvimnu,
og heri hún nafnið Freyj'a.“
Undam fiarna mánuði hafa átt
sór stað umræður og bréfar
skifti miilli ’ Alþýðusambainds-
stjórnar og stjórnar V. K. F.
Framsókn lum s'ameiningu
Framsó'knar og Þvottakvenna-
fél'agsdns Freyja.
Forsiaga þessa máls og að-
dr.agandi er í stuttu málá þann
ig:
Á þeim árum þegar klofn-
imgsmienn úr Alþýðuflokknum
reyndu að sprengja verkalýðs-
‘hireyfinguna með því að stofna
sérsamband, varð . Þvotta-
kveinniafélagið Freyja eitt
þeirra félaga sem komu sér út
úr Alþýðusamfoandiinu.
V'er.kak vennaféliagið Fram-
sókn tók þá upp baráttu fyrir
bagismunum' þvo'ttaikve'n'na og
náði samininigum .um. kaup og
kjör við hriein.gerningarvinnu,
enda var fjöldi kvenma innan
þess, sem stuindiar slíka vánnu.
Eftir að lögum Alþýðusam-
band.sin.s vair þreytt þannig að
þáð varð eimgöingU' samband
stéttarfélaga, komu ýms félög
aftur ánn, sem út höfðu farið.
En það var ©kki fyrr en' á
sambandsþingi 1942 að fyrir lá
inntökubeiðni frá Freyju, en
þá var ski.pam miáranna orðán
sú, að Framsófen hafði haldá'ð
uppi réttinda- og hagsmuna-
málum ræstingarkvenna. Sam
■kværnt 6. gr. Alþýðusambands
laganna var umi hreint lögbrot
a'ð ræða, ef Freyja yrði tebin í
siamfoamdið, einda varð mikill' á
greininigur ,uim iinntökubei'ðni
þess. MeirihlSuti þingsins virti
ékki ákvæði laganna, og Freyja
var samþykkt inn. Ýmsir þeir
sem léðu því atkvæði s.itt gerðu
það í þeirrá góðu trú að þetta
yrði jafnað og félögin sam-
einuð, emda var sú Hna lögð á
kvæmlega eins og þeir einka-
braskarar, sem hugsa um það
eitt, að afla sér fjár, án þess: áð
skeytia því hið minnsta, Shvem-
iig þeir fá það fé. Á annan hátt
er ekki hægt að dæmia ástandið
í miólkurmálumum.
Það var sjálfsagt, að ná-
grannasveitir SReykjavíkur frami
lSeiddu mjólk handa íbúum
hennar og við kieyptum hana.
En þróunin hefur sýnt, að þær
selja okku:r sviknia vöru1, ónýta
vöru og ónothæfa, vörui, sem
við gefum bömum oSkkar í
þeiriri trú, að hún fullnægi
þeim; kröfum., sem tll bennar
eru gerðar; en hún gerir þaö
ekki. Það er hart fyrir oSkkur
gð þurfa að bera
b'örnum' OiSkkar mjótk, sem.
Mjólkurstöð KEA á Akuireyri,
undÍT forustu einis menntaiðasta
mijó’lkurfræðiiugs okkar, Jónas-
;ar Kri'stjánssonar, meitar að
taka á raóti og sendir -r
heim til búanna. Þar er aldrei
tekið við 3. flokks mjólk, hvað
þá 4. fllokks mjólk. Ef þriðja
flokks miólk kemur' oftair en
en •tvisvar til stöðvarinmar frá
sama hæ, er sérfræðingur send-
ur itil bóndans til þess að at-
huga hváð sé að. — Þetta
þekkiist ekki hér, enda hlýtur
það að hafa þau áihrif, að ýmsdr
bændur hugsi ekki neitt um
vöruvönduin. heldur einigöngu
uim baíð cp,m þeir fá í aðra hömd.
Ölluflm er Ijóst, að hér er eklki
aðeins um það að ræða, að var-
an, sem við meytum, er ,svikin,
h'eádiuir er iíka ,með þessu verið
■að svæfa bændastéttina, gera
ha^a hirðulausa uro búskap-
inn.
En hér verður að neima stáð-
ar. Og það er bæjarstjóm
Reykjavíkur, sem verðiur taf-
ariaust, áð tafca málin í sínar
hendur. Hún verður áð hefjast
hamda nú þegar ,um und’T,V
ing þess, að komið verði upp
kúáþúi fyrir Reykjavík. Kosn-
inigar til bæjarstjórnar eru í
imánd. Kjósendurnir verða áð
hamira jiárnið meðan það ;er
heitt. Sofa'nd;áháttur bæjar-
iStÍÓT1^ rI— ;q.ll-.t■»!•'*n-
njir. { öllum flokk-
um verða að reka á efltir. Okk-
ur er seld svikin mjólk. Hér er
mm stórknstlegt álvörumiá.l! ;að
ræða. Það þolir enga bið, að
hafizt sé handa til að bindia
enda á slíkt ádiand.
Sendiferðabíll
til sölu. f
Upplýsingar í skrifstofunni.
Hótel Borg.
því þingi, að siameina, en ekki
sundra.
Kyrrt var að mestu um þetta
mál þar til á sambamdsþingi'
1944, aið formaður Freyju, Þur-
íður Friðriksdóttir, lagði frami
tilRögu í máii þiesisu, sem að
efni til og orðfærii var eSkki' bet-
ur úr gar'ði gerð en svo, að
hinn ofstækisfulli meirihlurti
þingsdns undir forusrtu Þórodd-
ar frá Siglufarði og núverandi
firamfcvæmdastjóra Komimún-
istaflokksins, Eggerts Þorbj'arn-
arsonar, taldi lekki rétt að sam
þykkjia hana, helduir tók þann-
kost, að vísa benni til' sam-
bandss'tjórnair.
Síðan ’befir smám saman; ver
ið alið á sameimimgartiiraun-
um, sem. ekki befir þó verið vit
að hversu mikil einlægni eða
eindrægni fylgdi af hálfu sam
bandsst j órn ar.
Þrátt fyrir það; þó áð Þvotta-
kvennafélagið væri komið inn
í 'Sambamdið á ólöiglegan hátt,
hefiir stjórn Framsóknar sýnt
einlægan vilja til að jafna á-
greiningsatriðin á þann hátt, að
sem auðveldast yrði fyrir vinn
andi konur í Freyju að sam-
eimast stéttarsystirum sínum
áð nýju, á hreinum flaglegum
grundvelli.
Þessi mál öll voru tefcki' til
umræðu á fjölmenniuimi féSLags-
fundi á föstudagskvöildið og
voru mættir þar Þorsteimn. Pót-
•ursson frlamkvæmdarstjóri Al-
þýð'iUisambandsins'. Jón Rafns-
son, er flutti þar ræðu,
sem var mjög eftiirtektarverð,
og lærdómsrík um skoðanir
ráðandii1 meiriblúta saimbands-
stjórnar á því, 'hvað sé iýðrseði.
M. a. komist hann að þeinri' nið
uirstöðu áð Shvað sem liði lö,g-
uim Alþýðusambandsins þá
gæti 'sambands!þingið gert
hvaða samþykktir og ráðstafan
ir sem því og sambamdsstjóm
sýndist á málli þiniga, í von um
blessun siambandsþings.
BLÖÐUNUM verðuir að von
um tíðrætt umi þær furðiu
lqgu .upplýsmgiar, sem frarn
eru komnar um mjólkina í
Reykjavík, í skýrslu Sigurðar
Péturssomar gerlafræðings.
Moirgunlblaðið skrif.ar í
Reykjavíkiurforéfi sínu ó sunnu
daginn:
„Reykvísk börn sem hafa ekki
haft tækifæri til að kynnast mjólk
urframleiðslu, og þekkja kýr að-
allega af afspurn, ihafa fundið
skilgreining á tvennskonar mjólk.
Máltækið segir: Bragð er að þá
barnið fiinnur. Þagar börnin fá
mjólk, sem er ekki úr Samsöl-
unni, kalla iþau hana ,,kúamjólk“
til aðgreiningar frá hinni venju-
legu Samsölumjólk.
Nú hefir það komið í ljós, með
nokkuð skýrum hætti, að bragð-
munur sá, sem börnin hafa fund
ig, hafir við vísindaleg rök að
styðjast. Að sú mjólk, sem bæjar
búum er daglega flutt o,g þeim er
skömmtuð, hefir mieð köfilum. tek
ið næsta miklum og miður heilsu
samlegum myndbreytingum á leið
sinni frá kúnum og á matborð
neytendanna. — Manni sSkilzt, að
Reykvíkingar geti ekki komizt hjá
því, að láta þetta rniál til sín
tafca. — Heilibrigðisyfirvöld og
læknar ekki hieldur."
Vísir skrifar í aðalrdtstj'órn-
angrain sinni í gær:
„Gerlafræðingurinn getur þess
í skýrsiu sinni að verulegt magn
mjólkur, eða allt að þremuir fjórðu
iþess magns, sem mjólkurstöðinm
berast, sé léleg vara og jafnvel
ekki njeyzluhæf. SBr athygtisvert
að versta mjólkin er sú, sem berst
úr fjarlægustu héruðunum, svo
sem læknar hafa onaunar skrifað
um þráfaldlega. Þessi mjólk er
hinsvegar ekki flokkuð hér við
móttöku, heldur aðeins í mjólkur
ibúum hlutaðeigendi hléraða, en
því næst er allri mjólkinini sullað
saman, þannig að mjólkin verður
öll jafnléleg vara er hún kemur til
meytenda. Er vert að gefa því
gaum einmitt í þessu sambandi,
að læknar bæjarins hafa bundizt
samtökum sín í milli um að koma
upp kúabúi, að vísu fyrir sig eina,
en í mótmælaskyni gegn meðferð
mjólkurinnar áður en hún berst
til meytenda. Er auðsætt að slíkt
tiltæki er örþrifaráð, en það talar
máli sínu til almennings, sem
verður að fylgja því fast eftir að
umbætur fáist fyrr en seinna,
þannig að mjólkin verði ekki ein
vlöirðungu söluhæf að nafninu til,
heldur og heilsusamleg neytendum
og þá sér í lagi börnunum, sem
fá mjólkina, sem aðalinæriingiu.
Menn búa lengi að 'bernskunini, og
fái þeir lélegt viðurværi og næring
arlátið á þeim tíma æfimnar, er
hætt við að eftirSköstin geti orð-
ið ískyggileg síðar.
Lofsvert er að mál þessi hafa
loksins verið tekin föstum föikum,
og ofannefndur gerláfræðingur
skipaður til að hafa umsjón með
gæðum mjólkur þeinrar, sem á
markaðinn iberst. Er hamn lærð-
asti maður í sinni grein og sam-
vizkusamur vísindamaður, sem
fer eftix því einu, sem hann veit
réttast og hefur sýnt, að hamm læt
Framíháld <á 6. sí©u.