Alþýðublaðið - 15.11.1945, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 15. nóv. 1945.
ALÞlfÐtJBLABiD
5
Vandræðin með skiptimyntina. — Tvær sögur. — Hve-
nær verður þessu kippt í lag? — Áhorfandi skrifar um
það, sem hann hefur rekið augun í. — BSA og bílstjór-
arnir.
I farþegaflugvél framííðarinnar.
VANDRÆÐIN með skiptimynt-
ina hér í Reykjavík eru allt
af að ágerast. Sérstaklega er þetta
erfitt hjá bifreiðastjórum strætis-
vagnanna. Ég hef áður hvatt fólk
til að hafa mátulega peninga til
taks er það fer með vögnunum og
vagnstjórar liafa sagt mér, að fólk
sýni mikinn vilja á því N að fara
eftir þessu. Hins vegar er það að
sjálfsögðu ekki tiltökumál, að það
komi fyrir að fólk hafi ekki rétta
peninga og þurfi að láta skipta,
IJNDIR SLÍKUM kringumstæð-
um er úr vöndu að náða. í fyrra-
dag beið stúlka eftir strætisvagini
á Sólvöllum. Er hann kom rétti
hún vagnstjóranum 10 kr. seðil og
baðst afsökunar á því að hún hefði
ekki aðra peninga. íHann kvaðs
ekki skipta. Stúlkan spurðd þá
hvort hún gæti ekki komizt með
vagninum, en hann kvað nei við
því og renndi frá henni. Þetta er
hart að gengið, en vitað er líka, að
vagnstjórarnix eru í vandræðum.
Eina ráðið er að fó'lk kaupi kort
í sikrifstofu istrætisvagna. Ef það
geri-r þ-etta, iþarf svona lagað aldr-
ei að koma fyrir.
ÓTRÚLEGRA ER, að fólk skuli
ekki geta fengið sig afgrei'tt í póst-
húsinu með réttum hætt-i. Stúlka
kom í póststofuna fyrir fáum dög-
um og keypti þar 50 aura frímerki.
Hún rétti póstmanninum 1 krónu
og hugðist fá 50 laur-a til baka, en
fyrir þá ætlaði hún að 'borga far
með strætisvagni vestur í bæinn
kl. 12 á hódegi. Póstmaðurinn
kvaðst ekki geta skipt og fékk
henni annað 50 aura fnímerki í stað
peninganna. -—- Afleiðiiigin varð
sú, að hún gat ekki greitt fargjald-
ið nema með 5 kr. seðli, en vagn-
stjórinn neitaði — og hún komst
ekki í matinn fyrr en kl. 12.20, en
kl. 1 átti hún aftur að vera kom-
in til vinnu sinnar í Auisturbæn-
um.
SKIPTIMYNTARVANDRÆÐIN
eru mikil. En það er ótrúlegt að
svona lagað skuli þ-urfa að koma
fyrir í pósthúsin-u. Ekki -er Lands-
bankinn svo langt undan, að erfið-
lei-kar séu á að komaist -í hann til
þess áð fá skip-timynt. Annars
verða iþeir, sem -stjórna þessum
peninigamálum, að ráða fram úr
þesisum v-aindræðum hið allra
fyrsta.
ÁHORFANDI er ákaflega gagn-
rýninn. Ha-nn segir í b-réfi í gær:
„Ka-rlmenn eru stundum barna-
legir, br-oslegir, t. d. arkitektinn
áráisargjarni á Borginni, auðvitað
hefði verið æskilegt að húsbónd-
in.n h-efði farið í jakkann áður en |
han-n fór niðu-r í sálinn, en eins og
þar Etendur: ,,-det ma-a ha-n selv (
om“. Arkitektinn hlýtur að 'hafa !
verði í mjög slæmu -skapi, eftir
árás han-s að dæma. Útvarpstíð-
indi í dag flytja forsíðumynd af |
ungum manni með axlabönd við ,
hljóðniemann, ósköp elskulegum,
en fallegri h-efði hann verið axla-
-b-andiala'us eða þá í jakka; nú en
þ-að er of smávægilegt.“
„ANNARS ER samkvæmisfatn-
að'u-r karla of heitur innan dyra,
t. d. í dan'si, hivers vegna ekk-i létt-
ara -efni en þykkt klæði? og kven- j
klæðnaður of létt-ur, hvers Vegna ,
ekki meira jafnvægi eð sam- J
ræmi? Umgiengnisv-enjur okkar
eru heldur bágbornar, viðskiptin * 1
í verzlununum eru þó að skána, á !
ýmsum stöðum segir afgreiðslu-
fólk: Hver var næstur? En verstar
-er-u sium-ar mjólkurbúðirn-ar, und-
arlegt hvers ko-nar kventegundilr
veljast þ-anigað', það fer afgreiðslan
eftir g-eðþótta ‘þ'essara geðillu
isúlkn.a -þ-annig, að ef til vill bíða
þeir fyrstu þar til síðast. En þess
má ge-ta, -a'ð aðbúnaður stúlkna í
mjój-kurbúðum er lélegur, þær
hafa engan afkima til hvíldar,
þvottalaug, salern-i o. s. frv., en
þett-a stendur til bóta, en afsakar
ekki óréttlæti þeirr-a og ólip-urð.“
AKUREYRINGUR s-krifar: „B.
S. A., eð-a réttara sagt, Krifetján
Kristjánsson,, forstjóri á Akureyri
ef nú hættur öllum akstri (sam-
kv., útva-rpinu) á leiðinni Akr-a-
n-es—Akureyri, eftir að vera bú-
inn að anna-st a-kstur á þessari leið '
(og frá Borgarnesi) í 15 ár og það '
viö a.lveg sérstakl-ega góðan orð-
i stír. Þar, sem ég hef kynnzt Kr.
Kr. og h-aft -töluverð viðiskipti við
h-ann, þá væri mi-kið hægt a-ð skrifa
um hann o-g starf 'hans, en þar sem
þ-að hlýtu-r að verð-a gert áður en
1-angt um l'íðu-r og það þá aí
pen-nafærari manni en mér, 'þá læt
ég iþað óger-t að sinni.“
„EN ÞAR SEM þeissi tímamót
eru -í starfi Kristjáms á B. S. A.,
að hætt-a a-5 isjá um afcstur á leið-
inni Akran-es—Akureyri (minns-ta
kosti í biili) eftir 15 ára starf, þá
vil ég 'biðja þig að senda homum
mínar beztu kveðjur með þökk i
fyrir alla þá miklu alúð og vand-
vi'rkmi, sem hann he-fur sýnt í
þessu starfi, bæ-ði með því að
Framihiald á 6. síðu.
Mynain er te'kin itini í líkani. í fuilri stærð af n/rri tegund far'þegaflugvéla, sem ameríska flug-
félagið Boeing Aircraft Com-pany‘s Straiocruis ,r cr nú að lát-a smiíða, og er mjög lík risaflug-
v:rkj:unum B—29. Þessar flugvéiar eiga að ta ,t _*4 faJþsga eða 18 smálestir af fliutningi.
Sviss, laod freisls «g velieniar.
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrif-
enda í eftirtalin hverfi:
Ausfyrstræfi
Laugavegnr
ÁsvagSagaia
BræSrafeergarstígur,
Barónssfígur,
Hverfisgafa,
TALIÐ VIÐ AFGREIÐSLUNA. — SÍMI 4900.
Alþýðublaðið.
VISS hefur aif engiu því að
't-aka, seim- -geti ,gert það að
imi-klu' rfki. Land'iö er l-ítið og
tiilitöluile-ga 'þéit-t-býlt. Þar er ekk i
svo imiikið' ræ-ktar'liand, að þáð
næ-gi til að fæða 'helmin-g íbú-
anina, 'hv-að þá -mieira. Þar -eru
engin kol', -enigin oiíá. og lítið
um. járn -eða aðr;a -málmia; —;
þ. e. a. s-. — þair er lítið um
hvers'kyns hx'áefni yfirleitt. Og
e-kki h'efu'r landið neinn aðgang
að s j ó
Þrátt fyrir þetta hef-ur Sviss
•getað veitt -landisimlönnuim j-afn-
vel imeiri velmegun, flestuim
hverjuim, held.ur en þekkist víð-
as't hvar lan-nars' staðar í heim-
in-uimi. A imestiu vel'gengnisiáir'uim
í B-anidaríkjuiniU'm át-ti hver ein-
staklingur tiil jafnaðar 2098
do'l'lara, en í Svisislaindi á saima
t-ímia jöfnuiðiusit uimi 3126 doll-
arar nið-ur á hverni þjióðfélaigs-
þegn; og fátækt v-ar þar mj'cg
sjaldgæ-ft fyrirbæri.
Á kreppiuáruinuim- þrengdi
aiuiðvi-tað að Svissilendinigum
seim og (iðrurn þjóðiuim', en at-
vi’nnu'l'eysi, hl-U'tfaT'ls-l-eigt við
fólksfj-ölda, var uimMþaið' bil fjór-
uim sinum 'mánnia' en í Banda-
ríkjiun.uim á sama tíma. Þar var
engin örbirgð mieðail almi&nn-
ings' í landinu. Og í dag, er
SvisisiTand eins og óasil í eyðd-
miörku m,iðað við viðisfcip'tal-egt
ástiand í Evir-ópu eins og saikir
sta-nda.
Fyrir utam þetta h-efuir Sviss
ha-l-dið því, sem er í senn dýr-
mætar-a- og er eftirtektarvert
mjög, — þ. e. a. s. fuiliu' s:j!álf-
sifæði, hvað senru 'á h-efiuir gengið.
Ef til viTl befuir Svi-ss-lending-
uim ve-gnaið jafn vel og r-au'n ber
vitni- -uim, af því að þ-eir vor-u
' "sir
Sú kenning er mijöig útbreidd,
nú í dag, að -einstafclingsfram-
takið- sé ands'tætt hagumiuinutm'
heilidarinnar, — að þ-að verði að
setja því skoTðiutr svo að a-1-
•mieniningsv-eTfer-ð sé 'borgið, —
að það verðli að kotma á yfirráð-
um og skipuilagi Sitjórnarirmar
á iðnaðinum t. d. Svisisilendin-g-
ar hafa samit ekki yfirgefið
m)ö'gufl.'eika hinna frjálsu' við
EFTIKFARANDI GREIN
segir Edwih Muller frá
framleiðsluháttum og við-
skipíalifi Svisslendinga nú á
tímum. Greinin er þýdd úr
nóvemberhefíi „The Ame-
| rican Mercury.“ Framhald
j greinarinnar birtist í blað-
j inu á morgun.
: ki-ptai cu fra,m.leiðsil'U. Fyrir
uitan hergiagna'framileiölsilu! bafa.
-þ-eir a-ldrei h-aft skipuilagða
stjé-rn ríik-isváldsdns yfir við-
s-kipitailifi þjó-ðiarinnar.
Lff Svisis-l-endin'ga' er reisti á
þesS'Uimi gir'uindvelTi fyrst o.g
fremr.t: — fraimitaM cg sjálfsá-
byrigð eins'taklingis'ins'; hvep eiin-
síakur leysir sín eigin vanda-
imlifl', ber e-inin ábyr-gð á sjálfum
sé.r, cg er algj.örlega frjáls til
'béss a-ð ve-lja sér, lcgum sami-
kvacinr.it, einhverja fleið til þessá.
En — þ'airna er Tíka samstarf
einici og e'inkaframtak. Hverj-
'iiai Sviissl'endiin'gii -er Tjóst, að
honum vegnar ef.tir því, hver
h-a-r'ur r.ábúan-s er.
Við skuil'uim .taica til dæriris
venjuileigan bónda. í Alpafjö'lil-
-un'um. Jcirð hains er í þr-öngum
dial', C'g yfir dalniu.m rísa snævi
þakin fjöllin á miarga vegu.
1 Ivarvetna eru hengifl'Uig niðiur
í 'gjár og giljúfuir, — og vær-i
bóndiinn ekki fótifimiúr og va.n-
:ur þes'su land'sla.g-i, ætti hann
á hæittu að hrapia fr-am af gjár-
börmiuim. eða detta ofan í
sprungu-r og týnaist.
Lan'd'búnað-arnefndin miyndi
e. .t. v. úrskurða, að bóndinn
væri á svo slærmri jiörð, að sitarfs-
kraftair hans' fæ.ru til ónýtis.
Biónimn myndi þá vera teícinin
þaiðan' og lá-tinn vinna á -ein-
hverri s-tórjiörðinni niðri á lág-
lendi-nu. En f jölskyilda hans
myndii verða kyrr eftir og yrkja
j'örðina fyirir sdig eins pg ekfcert
hefð'i í skorizt,, og komast
vel af.
Þarnaeru svín, kýr og hænsni.
Gróðunmold er bórin á afgirt
svæði' og þar er ræktaiðtur mat-
jiuirtaigarður. Fjölskyldan þ'arf
varl'ai að 'kaupa nokkurn mat.
Mjiólkuirsiailan er stærsti tekjú-
Tiðúrmn. En til þess a'ð fram-
lei-ða mjó'l-kina, þ-arf hey handa
kúnuiml. Þá -er grjótinu r-utt af
sléttlendinu og úr brekkunum
og Tandið pilægt eða ræktað og
sáð í það gras'fræi. Bóndinn ger-
ir áveitu -af máMli-i hugvitsisiemi.
Smiálæk, sem fcemiur einhvers-
sitaðar of-an úr fjöUulnum, er
vei-tt í hola trjiáboii, eem 1-eiða
vatnið út í rækt-ahTandið, en þar
riennur það gegnum- skipulega
ginafna skurði -uim hallandi land-
ið. Fyrir bragðið hefur bónd-
inn nó:g af heyi, jafn kj-arngóðu
eins' O'g því, serni sprettur á
igróðursæl'asta láglendd.
i*c
Að vetrinum vinnur bóndmn,
'ásamit fjöls'kyldu sinni, í ein-
hverri verksmdðju í næsta
þ'or-pi, eða hann vinnur að -ein-
hverju', t. d'. iðnaði, upp á eigin
spýtuir. Öll- fjlöils'kyTdan vinn-ur
'kann-ske vi-ð að smíða hluti í úr,
ymís konar muni ú:r tré, og
'f'l'eira. Konur vinna afcllega að
saiuimum og han'dvefnaði. ýmis
konar.. Þær sækja vikulega efn-
ið til framiTeiðslunnar í verk-
smá'ðjnrniar í þorpinu og flytja
þ-að heim í daldnn; skila- síðiain
tiTbúnuml mununum, þegar
smí'ði þeirra er iTokiið. Renni-
bekkirnir ganga fyrir vatnsafl-
-inu: úr lækjunum. Bændurnir -
ganga til þes-sara smíðaverk-
efna af satmia áhuga og af sömiu
vandvirkni'nni og þeir ganiga til
l'aindlbúnaðairins. Fyxir gott verk
fæst líka ósjaldan drjúgur
'Skildingur.
'Svisisl'endinigar gefa mikið
fyrir -allt þa-ð', sem heflduii’ heim-
ilislífinu uppi og stiyður að inn-
byrðis samheldni fj-ölskyldunn-
ar. Þó er hver fjölskyflda eng-
ain veginn einan'giruð, því að
'fjö'lskyldiurnar í daflnum hafa
oft nána samvinnui um ýmis-
leigt. Að sumrinui eru alflar
kýrinar í dálnum reknar í sam-
eiginfleigt 'beitiland.
Ostaframiei'ðsflani í 'þorpun-
um er oftast nær fvrir samtölk
Framhald á 6. sáðn.