Alþýðublaðið - 24.11.1945, Blaðsíða 6

6
AUÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardaffur 24. növ.
1945
E : ] S. G. T. a n s 1 e i k u r í Listamanníaskálanum í kvöld kl. 10. Gömlu og nýju dansarnir. Aðgöngumiðasala frá M. 5—7. Sími 6369. VÝ HLJÓMSVEIT.

8 esniiasirifstola séra Sigurðar Krlst ánssonar er flutt í Búnaðarfélagshúsið, Lækjargötu 14 B (inngangur frá Tjörninni), opin kl. 2 til 10 síðdegis (á sunnudag kl. frá kl. 9 f. h.).
Símar: 3110, 4341 og 3464. Upplýsingar ier varða prestskosninguna eru þar gefnar. Stuðningsmenn.
Ein leðnrsaomavél
með borði og mótor og fjórir Singer saumavélahausar,
ónotað, nýkomið, til sölu.
JÓH. KARLSSON & CO.,
Þingholtsstræti 23.
Handidatadansleik
heldur
STÚDENTAFÉLAG REYKJAVÍKUR að Hótel Borg
föstudaginn 30 nóvember næstkomandi.
BORÐHALD KL 7—10,30
Tvær ræður fluttar.
Einsöngur.
Dans.
Aðgöngumiðar að hófinu v'erða seldir að Hótel Borg
næstkomandi þriðjudag kl. 5—7.
Stúdentafélag Reykjavíkur.
Kj örskrá
til bæjarstjórnarkosninga í Reykjavík
er gildir frá 24. janúar IS46 til 23. jan-
úar 1947, liggur frammi f skrifstofu
borgarstjóra, Austurstræti 16, frá 26.
þessa mánaðar til 23. desember næst-
komandi, alla virka daga klukkan 9 f.
h. til 6 e. h. - Kærur yfir kjörskránni
skulu komnar til borgarstjóra eigi
síðar en 5. janúar 1946.
Borgarstjórinn í Reykjavík,
23. nóvember 1945.
Minningarorð
Sigurður Eggerz, fyrrver-
andi forsætisráðherra
SIGURÐUR EGGERZ verð-
ur borinn til grafar i dag.
Það er stutt síðan hann gekk
hér tim göturnar, heilsaði ástúð-
lega á báðar hendur, rabbaði við
kunningjana, hló hressilega og
kom öllum i gott skap. Það sóp-
aði að honum þar sem hann
fór, hávaxinn, svipmikill og
hvítur fyrir hærum. Hann átti
engan óvin. Það er söknuður
eftir slikan mann og mikill
s.i'ónarsviptir.
Sigurður Eggerz var fæddur
á Borðeyri 1875, sonur Péturs
Eggerz kaupmanns og Sigriðar
Guðmundsdóttur konu hans.
Hann lauk lögfræðiprófi við
Kaupmannahafnarháskóla árið
1903. Þá gengu ýmsar hreyfing-
ar um Norðurlönd, sem Sigurð-
ur varð snortinn af. Mestan
áhuga hafði hann þó á skáld-
skap og stjórnmálum og hélzt
það meðan hann lifði. Sig-
urður gegndi um ævina mörg-
um mikilsverðum storfum og
hefur víða dvalið. Hann hefur
verið sýslumaður í Barða-
strandarsýslu, Rangárvallasýslu,
Skaftafellssýslum>, Mýra- og
Borgarfj arðarsýslum, ísafjarðar
sýslum og Eyjafjarðarsýslu.
Bæjarfógeti hefur hann verið í
Reykjavík, á ísafirði og síðast
á Akureyri, fram á síðasta ævi-
ár. Alls staðar kynnti hann sig
vel og vildi heldur hjálpa en
hegna. Hann var einlægur og
hrekklaus og varð alls staðar
gott til vina.
Lengst verður Sigurðar þó
minnst í sambandi við stjórn-
málastörf. Hann sat óslitið á al-
þingi i tuttugu ár. Fyrst var
hann kosinn þingmaður Vest-
ur-Skaftfellinga 1911, síðan var
hann landskjörinn þingmaður
og loks þingmaður Dalamanna
til 1931. Árið 1914 varð hann
ráðherra íslands, en sagði af sér
árið eftir vegna neitunar kon-
ungs á að staðfesta stjórnar-
skrárbreytingu. Aftur varð
hann ráðherra 1917 til 1920 og
var þá fjármálaráðherra og loks
forsætis- og dómsmálaráðherra
1922 til 1924; Var hann síðan
bankastjóri í íslandsbanka í sex
ár.
Sjálfstæðismálið var alla ævi
hans hjartans mál. Féll það í
hans skaut að standa í fylking-
arbrjósti á örlagastundum. Það
var honum'-mikill fögnuður að
lifa lýðveldisstofnunina á síð-
asta ári. Þá gladdist hann eins
og barn ættjarðar sinnar. Var
oft róstusamt hina síðari áratugi
sjálfstæðisbaráttunnar fram
að 1918. En Sigurður var aldrei
fjandmaður sinna andstæðinga.
Hann barðist fyrir frelsi íslands
og fullveldi af miklum hita en
engri heift; hinn danski mál-
staður í íslandsmálum átti þar
öflugan andstæðing sem hann
var, en meðal Dana átti hann
marga vini og bar jafnan hlýj-
an hug til Danmerkur og virð-
ingu fyrir þeirri merku þjóð.
Hugsjónin og stemningin setti
sinn blæ á hans stjórnmálaferil.
og eftir að aðalsigurinn var
unninn 1918 með setningu sam-
bandslaganna undi hann sér
ekki eins vel við nýja flokks-
skipun og annarleg viðfangs-
efni. Þótti honum á stundum
ekki vera lengur siglt eftir
stjörnunum, en jafnan vár hann
forsvarsmaður fólksins og frjáls
ræðisins í afstöðu sinni til
þjóðímála.
Sigurður Eggerz var glaður
og reifur fram á hinstu stund.
Hann hefði átt skilið að lifa
lengur. og. njóta írjálsræðis og
hvíldar að loknu starfi í fjöl-
mennum vinahóp og breiða út
frá sér glaðværð og bjartsýni.
Sigurður Eggerz
En starfsdagurinn_ var orðinn
langur og hann var gæfumaður
að byrja snemma markvissa bar
áttu og lifa það, að sjá sínar
hjartfólgnustu óskir rætast.
Hann var líka gæfumaður í
einkalífi sinu. Kona hans, Sól-
veig Kristjánsdóttir, dóms-
stjóra, var honum eins og bezt
má vera og stoð og styrkur í
umbyltingum lífsins. Börn
þeirra eru Pétur, sendiráðsrit-
ari i London, og Erna, ritari í
Útvegsbankanum.
Samferðamaður.
Opinber aðdoð við
íbúðahúsbyggingar.
Framhald af 4. sáðu.
Óþarft virðist að rökræða
þetta nánar, og ©kki er held-
ur þörf á að taka hér upp aðal-
efni gréinanna í kaflanuip, því
að þær eru svo IjÖsar, að ekki
er þar þörf annarra skýringa
en þeirra, sem gefnar eru við
'hverja einstaka igrein hér á eft-
ir.
Væntanlega spyrja mienn um
kostnaðinn við þetta, en því
er þar til að svara, að flestar
'þær skýrslur, sot þarf til þess
að byggja.á slíka áætlun, vauta.
Það er t. d. ekki viitað með
neinni vissiu, hversu margar
fjölskyldur það er í Reykjavík,
sem byggjia þarf yfir á þann
hátt, sem hér er fyrirhugiuð.
Lausleg ágizkun gef.ur til
kynna, aðj það mundu vera a.
m. k. 1200 fjöliskyldur, ef að-
einis er tekið það húsnæði, sem
eftir ströngustu regilum er al-
veg áhæft. Ef byggja ætti yfir
þessar segiuim) 1200 fjiölskyldur
á 4 árum, þyrfti að byggja sem
næst 300, ibúðir á ári. Sumar
yrðu þessar íbúðir litlar en aðr-
ar stærri — allt að 4 herbergi.
auk eldhúss -— fyrir stærri fjöl
skyidur. Ekki þarf a'ö ætla. r.S
kostnaSiuir að m'eðaltali á 'búð
yrði miklu minni en ca. 60 þús.
kr., ef um steinhús væri' að
ræð'a,' og mundu þá hverjar 300
íbúðir kcsta uim 18 mil-Lj. kr. cg
allar ibúðirinar þá 72 millj. kr.
Ríkissicður er ætlað a'ð l ána hér
r.f.80% cða 57 millj.-kr. Hér við
bæíist svo það, að gera má ráð
'íyrir, að eittihvert fé þyrfti að
Isrgj-a íram. til.þess utan Rvík-
ur, en það fé c.r með .öllu .ó-
kleift að áætla eins og sakir
Standa nú. Þeim, sem kynni að
vaxa þessar upphæðir f augum,
má benda á það, að þegar tekið
er txll'it til þess, hvílíkum erfið-
leikum það hefur verið bundið
að reisa hús nú á slríösárunum,
þá er það ekki njeitt ákaflega
stórkostlegt, þó að ætlað væri
sem lánsfé, tryggt í góðum fast
eignurn — vel byiggðum hús-
um — 20 .milljónir króna á ári
næstu fjögur árin.
Það skal endur' ekið, að aliit
sem hér er sagt um kostnaðinn,
er aðeins lauslegar ágizlcanir,
enda engin rannsókn fram far-
in enn þá, sem byggjandi er á,
og við þessar ágizkanir ber að
hafa það í huga, að e. t. v.
mæ+ti draea svo 'um' .munaði
úr iþessum ko.stnaði me® því að
flytja inn tiLbúin timburhús og
setja þaiu niður í sérstöku
hverfi, t. d. í Reykjiavík, og
gæti þau hús orðið hin beztu
og mjög til frambúðar, ef til
þeirria væri vandað. Er bent á
betta sem eina þeirra leið, sem
fara miætti.
Skal' þá ekki frekar um þetta
rætt, en vikið að síðasta ka.fi-
anium.
Eftirlit ríkisins méö
íbúðabyggingum.
Um kafla þennan er hi'ð sama
að segjjia og III. kaflann, að
hann er nýmæli.
Helzt má tellja það nýmælið,
að nýbyggingarráði er hér ætl-
að að gera áætliun um það í árs
byrjun, hversu mikið verði
byggt á næsta ári í landinu. Er
me'ð þessu ihorfið að þeirri til-
'högun að byggja eftir fyrirfram
gerðri áætlun, en láta ekki ráð-
ast um þetta, eins oig venja hef
ur verið. Er þetta gert með til-
liti tili þess að skipta réttlátlega
því bygginigarefnÍ!, sem til lands
ins verðuir flutt' og svo til þess
að því byggingaréfni sem fæst,
verði fyrst og fremst varið til
íbúðabyggin'gia og til framleiðsl
unnar.
Það skal viðuirkennt, að hér
er mijög mikið vald lagt í hend
ur nýbyggingarráði, en svo
verður að líta á, að einmitt
þetta hljóti að ver-a í verka-
hring þess. Úr húsnæðisvand-
ræðunum vetður aldrei bætt,
nema þar verði farið eftir sér-
stakri áætliun, og þá liggur eng
um nær að gera hana en ný-
byggingarráði. Vald til stöðv-
unar á byggingum, sem fyrir-.
hugaðar er.u og nauðsyn getur
verið að reisa, er þó lagt, í hend
ur nlkisstj'ómar, og þykir það
tilhlýðilegra.
Frumiyarpisgreinarnar, sem
'Um þetta fjalla, eru' annars svo
Ljósar, að ekki þarf fr-ekari skýr
inga. Auðvitað má deila um
það, 'hvort slíkar ráðstafanir
skuli gerðar sem þessar, en eigi
að vinna eftir áætlun að lausn
málanna, er tæpast hægt hjá
þeim að komast.
Að lok'Um skal á það bent í
samlhandi við þau ákvæði, að
ríkið skipi sérstaka nefnd til
þess að hafa yfir.umsjón og eft-
irlit með þeiim byggingarfram-
kv^— ’ — sem lögin taka til,
að verði horfið að því að leysa
ihúsnæðisvandræðin eftir þeim
leiðum, sem í frumvarpinu ,er
bent á, á ríkissjÓÖiur þar mjög
mdkilla hagsmuina að gæta. sem
ekki -er nemia sjálfsagt, að ein-
hverium ákveðnum aðila sé fal
ð, að gæta. Eftirlitsnefnd bessi
gæti og orðið til mjög mikils
öbeins v.ið ;a:ð' leysa vms-
ar deilur og vand.amiál, cem að
hÖr dum bera, og sveiéarsP ' ~r -
uriuim væri verulegt aðhald í
ílíkri nefnd, cr -hefði vald til
,a5 gríoa frsm í, þeg-ar einhvað
alvarlegt bæri út af rekstr'r,-
um.
Minningarkort
Náttúrulækninga-
; ; félagsins
fást 1 í verzlun Matthildar
Bj Örnsdó Itur, Laugavegi ;
34 A, Reykjavík