Alþýðublaðið - 28.11.1945, Qupperneq 3
ALÞYÐU8LAÐ1Ð
HeiSf úr slvrjöldinni
Mynd þessi er af flugvélaskipinu „Enterprise", sem er eitt af stærstu flugvélaskipum Bandaríkjamanna. Hér er skipið að koma
til New York og má sjá skýjakljúfa Manhattan í baksýn. Skip betta hefir tekið þátt i mörgum orrustum við Japana í styrj
öldinni, sem nú er lokið, en jafnan sloppið óskaddað.
Svo til ðli Siraba a m
brezkn hersveitanna á Jawa
iij
Ráðagerðír um að ffiytfa um 2M þúsund
manns á brott frá Java*
ii ^víar fresta að afhenda
1 flóttamennina, sem Rússar
heimta framselda.
Það er ekfici ffiéttafélkiffi frá Eystrasafitsfiönd-
um, heldur fléttamenn úr þýzka hernum.
ILUNDÚNAFBEGNUM í gær var skýrt frá því, að eftir
harða baxdaga væri svo til öll Surabaja á valdi Breta. Indó-
nesar hafa skorað á Javabúa í útvarpi sínu að hefjast handa og
veita vopnað viðnám gegn Bretum. Áformað er að flytja um það
bil 200 þúsund manns. aðallega hollenzka borgara, á brott frá
Java, þar eð ekki er talið örugt, að fólk þetta dvelji þar lengur.
Enn hefir komið til mikilla
átaka víða á Java og heifir orð-
ið mannfall bæði í liði Indónesa
og Breta. í London var skýrt
frá því í gær, að síðan um
miðjan október síðastliðlnn
hefðiU' 109 menn fallið af liði
Breta, 450 særzt alvarlega en
208 er saknað og ekki vitað um
afdrif þeirra. Víða hefir kom>-
ið ftii alvarlegra átaka, en Bret-
ar hafa hvarvetna getað hrund
ið áhlaupuim Indónesa. Indó-
nesar létu í gær útvarpa áskor-
íumum til Javabúa að rísa gegn
Bretum og taka sér vopn í
hönd. Er ástandið talið mjög í-
skyggilegt á eyjunni og búizt
við .geigvænlegumi tíðindum.
|h| AÐ var skýrt frá því í
"• lamdúnaútvai'pinu í gær,
að Bretar, Bandaríkjamenn,
Frakkar og Rússar hefðu haf-
izt sameiginlega handa í Vín-
arborg í gær vegna „svarta
markaðsviðskipta“. Voru all-
margir menn handteknir við
þetta tæki færi.
Brezka stjórnin á
fundi í gær
BREZKA stjórnin kom sam
an til fundar i gær. Var
Clement R. Attlee i forsæti.Mun
yfirlýsing væntanleg frá stjórn
inni nú næstu daga, að þvi er
fregnir hermdu frá London í
gær. Á fundi þessum var meðal
annars rætt um viðræður þær,
er átt hafa sér stað milli full-
trúa Breta og Bandarikjamanna
um fjármál og lántökur Breta
í Bandaríkjunum.
Sir Stafford Cripps ráðherra
upplýsti á fundi þessum, að
langt væri komið þeirri starf-
semi að breyta iðnaði Breta úr
styrjaldarframleiðslu á friðsam
legan grundvöll. Nú hefðu bif-
reiðasmiðjur Bretlands byrjað
að smíða vörubifreiðir og plóga
í stað skriðdreka áður fyrr og
tæki það sinn tima að breyta
iðnaðinum í friðarhorf, en því
yrði samt senn lokið.
O REGNIR FRÁ STOKKHÓLMI í gær henndu, að frestað
* hefði verið brottflutningi þeirra flóttamanna úr þýzka hem-
um, sem undanfama mánuði hafa dvalið í Svíþjóð, en Bússar
hafa krafizt að framseldir yrðu. Hefir verið ákveðið að taka skil-
ríld þeirra öll til athugunar á ný til þess að ganga úr skugga um,
hvort menn þessir hafi raunverulega verið í þýzka hemum eða
ekki.
lESMIcudagur, 28. nóv. 1945.
keir halda heim.
3fÖWA nýverið mátti sjá í dag
blöðum, að verið væri að
Cytja pólska menn heim frá
Bretlandi. Er hér um að
ræða Pólverja, er hafa verið
búsettir á Bretlandi meðan
á styrjöldinni stóð og sem nú
ðá tækifæri til þess að hverfa
aftur heim til fósturjarðar-
femar aftir fimm ára útlegð
eða meira.
WÁAR EÐÁ ENGAR þjóðir Ev-
rópu hafa orðið að þola jafn-
miklar þjáningar í þessari
styrjöld og Pólverjar. Þeir
bffifa orðið fyrir árásum bæði
ár austri og vestri, borgir
þeirra hafa verið lagðar í
rást, tugþúsundir manna far-
sð í fangelsi, að maður tali
©kki um alla þá, sem hafa
arðið að láta lifið í þeim geig
vænlegu átökum, sem nú er
lokið.
FÓLVERJAR hafa orðið að
bera raunir styrjaldarinnar
af stakri þolinmæði og þeir
feafa orðið að sætta sig við
ráðstafanir Rússa og lepp-
stjórnar þeirra í Póllandi. —
Þeir geta ekki sagt 'neitt til
sm það, hvort þeim líkar bet
ar eða ve'rr um landamæri
sfc. Ekki er vitað, hvemig
jpólskum almenningi fellur í
geð hin nýju landamæri. Það
«r ekki sennilegt, að honum
felli það í geð að verða að
hörfa frá býlum sínum í
Austur-Póllandi, þótt þeir
lái þýzkt land allt vestur að
Odier og iðnaðarhéruðin í
Slésíu. Það virðist aðeins
vera skammgóður vermir,
eins og öllum hugsandi mönn
um er Ijóst.
IíAUSNIN á Póllandsmálinu er
tæpast fólgin í því að láta
Rússa taka helming landsins
og gefa síðan þýzkt land í
sárabætur. Það hlýtur ávallt
að verða deiluefni og vand-
meðfarið mál.
FÖLLAND VAR fyrsta landið,
sem varð fyrir árás í þessari
styrjöld. Það var í september
byrjun 1939 sem hinar þýzku
hersveitir ruddust inn yfir
landamæri Póllands. Eins og
menn muna, varð vörn Pól-
lands stutt, sem von var, þar
eð sótt var að landinu bæði
úr vestri og austri með því
að Rússar réðust að baki Pól
verjum. Mikill fjöldi manna
varð þá að flýja land, marg-
ir komust til Bretlands og
snynduðu þar kjarnann af
þeim her, er síðan barðist
svo frækilega og oft hefir
verið minnzt á. Til voru pólsk
ar fallhlífahersveitir, til voru
pólskar hersveitir á ítalíu, í
Norður-Afríku og víðar og
gátu þær sér hvarvetna hinn
bezta orðstír. Meira að segja
var pólskum hersveitum telft
fram í bardögunum í Norður-
Noregi vorið 1940.
ÞAÐ ERU ÞESSIR MENN, sem
nú eru að hverfa heim á ný.
Heimkoman er oft ekki glæsi
leg fýrir þessa menn. Þeir
munu stundum vera húsnæð-
islausir og jafnvel ekki vel-
komnir vegna þeirra stjórn- j
arhátta, er nú ríkja í landinu.
Bretar hafa reynzt gestrisn- |
ir, og boðið þeim að gerast i
brezkir rikisborgarar, ef þeir
fá ekki lífvænleg skilyrði
heima fyrir.
FÁAR FREGNIR hafa borizt
af ástandinu í Póllandi hina
síðustu mánuði, og erfitt að
vita, hvort þar er lýðræðis-
stjórn eða ekki. Að minnsta
kosti er það vitað, að margir
pólsku hermannanna hafa
kosið að afla sér rikisborgara
réttar á Bretlandi í stað þess
að hverfa heim. Getur það
bent til þess, að á Póllandi
sé öðru vísi stjórnarfar en
tíðkast meðal þeirra þjóða,
sem njóta hins vestræna lýð-
ræðis.
f samibandi við þetta mál og^
þær æsingar sem út af því hafa
orðið í Svíþjóð, hefir sænska al-
þýðusambandið gefið út yfirlýs-
ingu, þar sem meðial annars er
upplýst, að það er ekki núver-
-andi stjórn í Svíþjóð, sem
tók ákvörðun umi það að verða
við kröfum Rússa um framsal-
þessara manna, heldur sam-
steypiujsitjórírán, sem frá fór í
júlí í sumar, en í henni ‘áttui all
ir flokkar fulltrúa nema komm-
únisitar.
í ræðu, sem Undén, utanríkis
málaráðherra Svía fluitti á þingi
23. þ. m. upplýsti hann, að það
væri á algerum misskilningi
bygigt, að hér væri um flóttafólk
það að ræða frá Eystrasaltslönd
unium,, sem dvalið hefði í Sví-
þjóð á ófri ðarárunum og væri
um 300 þúsund mianns. Sam
komíuilag hefði aðeins verið
igert um það við Rússa, að
framiselja þeimi flóttamenn úr
þýzka hernum, sem flúið hefðu
til Svíþjóðar í stríðslok, en
samikvæmt uppgjafarskilmáluin
um hefðu átt að gefast upp fyr
ir bandamönnum'. flestir þeirra
fyrir Rússium.
Yæri hér um allt að 2700
manns að. ræða, en þar á meðal
væru ekki aðeins þýzkir her-
menn, heldur míenn frá ýmis-
um öðr.um löndum, þar á meðal
frá Eystrasaltslönduinuiin,, sem
verið hefðu í þýzka heimum.
T LUNDÚNAFBEGNUM I
* gærkveldi var greint frá
því, að Umberto, krónprins í-
tala, hefði setið á fundum með
ledðtogum aðalstjómmálaflokk
anna í landinu, til þess að leita
fyrir sér nm nýja stjómar-
myndun, eftir að Parri hefir beð
izt lausnar fyrir sig og ráðu-
neyti sitt.
Meðal annars hefir Umberto
rætt við Orlando, hinn aldna
stjórnmálamann. Orlando var
einn hinna , ,fjögurra stóru, við
.friðarsamningana eftir fyrri
'heimsstyrjöldina. 'Hinir voru
Lloyd George af hálfú' Breta,
Woodrow Wilson fyrir Banda-
ríkin, Clemenceau fyrir Frakk
land'
Marshall sendiherra
Bandarijanna í Kte
T FRÉTTUM frá Washing-
-*• ton í gær var sagt frá því,
að George C. Marhall hershöfð
ingi muni bráðlega fara til
Kína sem sendiherra Bandaríkj
anna þar í landi.
Marshall var áður yfirmaður
herforingjaráðs Bandaríkja-
manna, en Eisenhower hefir nú
teMð við því emíbætti.