Alþýðublaðið - 28.11.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUSLAÐiÐ
Miðvikudagfur, 28. nóv. 1945.
fUjrijfabUMð
Útgefandi: AlþýCaflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pétnra&ro.
Símar: I
Ritstjórn: 49»! o* 4902
Afgreiðsia: 4900 og *»•#
Aðsetur
i Alþýðuhústnn vtð Hverf-
isgötu
Verð í laasasölu: 40 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
Kosningarnar
í AusturríkL
Kosningaúrslitin í
AUSTURRÍKI vekja stór-
kostlega athygli um allan heim.
Þetta eru fyrstu kosningarnar,
sem fram hafa farið i Mið-
Evrópu eftir styrjöldina, og sem
kunnugt er halda bandamenn
Austurriki hersetnu i samein-
ingu, — þó þannig, að landinu
er skipt i hernámssvæði, eins
og Þýzkalandi, og svo er einnig
um höfuðborgina, Vín; þar eru
amerískar, brezkar og rússnesk-
ar hersveitir; en á sinum tima
voru það Rússar, sem tóku borg
ina og fyrst um sinn voru þeir
þar lengi vel einir um hituna.
Að þeirra undirlagi var sú
bráðabirgðastjórn mynduð, sem
enn fer með völd í Austurríki;
en hún er skinuð fulltrúum
þriggja stjórnmálaflokka, sem
þar hafa verið endurreistir síð-
an nazistar voru reknir úr land
inu, — jafnaðarmanna, kristi-
lega eða kaþólska flokksins og
kommúnista. Forsætisráðherr-
ann hefur verið hinn gamli og
þekkti jafnaðarmaður dr. Karl
Renner.
*
Margir munu hafa búizt við
því, að návist rússnesks setu-
liðs i Austurríki og Vinarborg
myndi gefa kommúnistum þar
byr undir báða vængi, og hin-
ar nýafstöðnu kosningar myndu
verða til þess að styrkja stór-
kostlega aðstöðu þeirra. En út-
koman hefur orðið önnur.
í Austurríki gátu Rússar ekki
látið fara fram rússneskar kosn
ingar með aðeins einum lista í
hverju kjördæmi eins og i
Balkanlöndunum, sem þeir
halda nú undir járnhæl sínum,
eins og nazistar áður. í Austur-
ríki og i Vínarborg nægði þátt-
taka amerískra og brezkra her-
sveita í hernáminu til þess að
tryggja frjálsar kosningar, eins
og þær, sem farið hafa fram
síðan i sumar í Vestur- og Norð
ur-Evrópu. Og útkoman er sú,
að kommúnistar — skjólstæð-
ingar og erindrekar Rússa —
hafa farið hina herfilegustu
hrakför til kjósendanna, reynzt
svo að segja gersamlega fylgis-
lausir í landinu, — ennþá fylg-
islausari en á Norðurlöndum.
Af 165 fulltrúum á þing Aust-
urrikis fengu þeir aðeins 3.
Svo mikil er hrifningin af
hinum rússnesku erindrekum
þar, sem þjóðirnar hafa haft
tækifæri tií þess að kynnast
rússneskum her og rússneskri
ráðsmennsku og þó haft mögu-
leika til að láta skoðanir sínar
og vilja í ljós við frjálsar kosn-
ingar!
Ef kosningaúrslitin í Austur-
ríki nú eru borin saman við úr-
slit síðustu frjálsra kosninga, er
fram fóru þar fyrir stríð, —
það var árið 1930, — hafa jafn
aðarmenn unnið mikinn kosn-
ingasigur. Þeir hafa ekki aðeins
fengið hreinan meirihluta i Vin
og öllum helztu borgum lands-
Sjómannafélagi 563:
Bna „nýr
BjSrn“ í
lannafélaginn.
F.U.J. F.U,J,
FélagsstarflS:
FUNDUR
ÞJÓÐVILJINN birti 25.
Iþessa mánaðar, all-
kátbroslega frásögn af fundi,
sem haldinn var í Sjómannafé-
lagi Reykjavíkur í fundarsal
Alþýðuibrauðgerðarinnar við
Vitastíg, 23. þ. m.
Á fundi þessum var gengið
frá uppstillingu til stjórnar-
kjörs og sagt frá hinum ný-
gerðu samningum fyrir far-
menn.
Þá lagði Bragi Agnarsson,
stýrimaður, frami tillögur þær
tií niðiurrifs á Sjómannafélag-
inu, sem Jóhann Kúld hefur
samiið íi umboði Koimmúnista-
flokksins og kommúnistar hafa
verið að safna undirskriftum
undir, síðastliðinn mánuð. Und-
ir þessar tillögur hafa skrifað
123 menn, um 40 þeirra eru
nemendur í Stýrimannaskólan-
um. Það er löngu kunnugt, að
Bragi A 'Tnarsson stýrimaður og
aðrir kov”'— '-;~tar, sem safnað
hafa þessum undirskriftum,
véluðu mienn til þess að skrifa
undir með bví að segja, að þeir
væru að leita álits manna á á-
kveðnum skipulliagsbreytingum
á félaginu í nafni félagsstjórn-
arinnar, samkvæmt fuindarsam-
þykkt. Nokkrir þeirra, sem
hafa skrifað undir, hafa af þess-
um ástæðum sent félagsstjórn-
inni yfirlýsingu um að þeir falli.
frá undirskrift sin-ni, þegar þeir
vita hið sanna í mólinu.
Fréttamaður Þjóðviljans á
fund-inum, var Jó-n Rafnsson,
og m-un hann vera höfundur
frásagnarinnar. —
Jón Rafnsson segir: „Sjómenn
vinna kosninguna.“ Þá lýsir
h-ann því, -hvernig þ-eir Þórar-
inn Sigurðsson hás-eti á Esj-
.unni, Jón Ólafs-son háseti af
Lagarfossi og Ásgeir Torfason,
en þeir töldu atkvæðin á fund-
inum, hafi falsað atkvæðatöl-
urnar. Og Jón Rafnsson endar
þennan kafla frásaignarinnar á
þ-essum- vingjarnlegu- orðum:
,,En þrá-tt fyrir öl-l bolabrög-ð,
urðu -hinir mosavöxnu land-
gar-par að sætta sig við- þau úr-
slit í þess.um ko-sningum, a-ð
missa 4 sæti af 5 í h-endur sjó-
manna.“
Ókunnupir gætu ætlað eftir
þessum ummælum, að stjórnin
hefði lagt fram- tillögur um
landmenn í öll sæ-ti Iistans, en
fundarmen.n h-efðu 'bæigt þeim.
voða frá með sérstakri karl-
mennsku. Þetta skal nú athug-
að nánar. Bragi Agnarsso-n
stýrimaður, sá, -er áð-ur hefur
verið neíndur. mætti nokkr.u
fyrir hinn auglýsta fundartíma
með fylktu liði, aðall-ega stýri-
mennaskólanemendur. og rað-
aði berserkjum sínu-m um- 50 að
tölu í öll sætin í salnum. Þegar
svo almennir félagsmenn, há-
setar og kyndarar, komu á fu-nd
inn fengu þeir engin- sæti, því
stýrimannaskólapiltarnir höfðu
fyllt þau' flest. Aðrir fundar-
menn urðu því að stand-a í saln-
um; marpir frammi í -dyr.um,
fatageymslu og fordy-ri. Fjöldi
þeirra komst aldrei in-n í fund-
arsalinn, sem var allt of lítill.
Meðan k-osning á einum
kjörlista fór fram, v-oru mienn
manni ,í hvert sæti á stjórnar-
sem óðast að k-oma á fundin-n og
átta sig á hlutunum. Vegna þess
að menn 'hafa mjö-g l-ítinn áhuga
fyrir því, hverjir veljast i 3ja
sætið á listanum, fengu Bragi
o-g Co. þá menn kosna í 4 af 5
sætum, s-em þeir stungu upp á.
H-áseti af Esju hafði hins veg-
ar, s-em hinn „nýi Björn“ í Sjó
í öll sætin, o.g voru- það allt
-starfandi sjóm-enn úr undir-
mannastétt.
Kosning féll þannig, að í for-
m-annssæti var kj örinn eftir upp
ástun.gu komm-únista, Guð-
mundur- Guðm-undss-on, stýri-
maður á „Capitana“. Fyrir hon
um féll með fárra atkvæða
mun, Sigfús Bja-rna-son, neta-
maður á togaranum S-kinfaxa.
■ í varaformannssæti var kjör
inn eftir uppástungu 'háseta af
Esju, Guðmundur Dagfinnsson
háseti á Esjunni; fyrir honum
féll, studd.ur af kommúnistum,
Svavar Try-ggvason.
í -ritarasæti statok fu-nd-armað-
ur upp á Jóni Vídalín Guð-
mundssyni, matsveini á bv.
Geir. Hann féll fyri-r Guðna
Thorlacius, skipstjóra á Her-
móði, studdu-m af Braga og
kommúnistum.
í gjaldkerasæti stakk sjó-
miaður upp á Bjarna Ólafssyni,
háseta á Esju; hann féll fyrir
Sigurði Þórð-arsyni, ihásefa af
bv. V-enus. studdium. af komm.-
únist-um. í varagjaldikerasæti
stungu kommúnistar upp á Jón-i
Hal-ldórssyni bílstjóra; — fyrir
honuim fél-í Jóhann-es Gu-ð-
mundsson, hás-eti af bv. Þor-
finni, tiln-efndur af fundar-
manni. Atkvæðam-unur var jafn
an rnjög lítill. Þannig var þá
þessi -mikli sigur sjómanna yf-
ir hinum „m-osavöxnu land-
görpum“ í ibví' innifalinn, að 3
hásetar og einn matsveinn, sem
háseti af Esju og fleiri -sjómienn
st-ungu upp á, féllu' fyrir skip-
stjóra, stýrimanni, bílstjóra og
sjómanni, sem vinnur í landi
og kommúnistar studdu inn á
listann. Fyrir vo-ru á listanum-,
ti-ln-efndar af uppstillingar-
nefnd, ö-ll stjórnin, hver stjórn-
armaður í sínu sæ-ti og til við-
ins, heldur og unnið mikið á í
sveitunum og hækkað þing-
mannatölu sína úr 72 upp í að
minnsta kosti 76. En meirihlut-
anum él þingi hélt engu að síður
gamli kristilegi flokkurinn, sem
nú kallar sig lýðflokk og hefir
langmest fylgi í sveitum lands
ins. Hann fékk að minnsta kosti
84 þingmenn; en ásamt tveimur
skyldum flokksbroturU fékk
hann 1930 93 þingsæti.
Sennilegt má teljast, eftir
þessi kosningaúrslit, að kaþólski
lýðflokkurinn myndi nýja
stjórn í Austurríki, en almennt
er gengið út frá því, að einnig
hún verði samsteypustjórn, að
minnsta kosti kaþólska lýð-
flokksins og jafnaðarmanna, en
máske líka kommúnista, þrátt
fyrir hrakfarir þeirra; því að
áherzla er nú lögð á, að sam-
eina alla krafta um viðreisn
landsins.
En hvað, sem því líður, þá er
eitt víst eftir þessar kosningar
í Austurríki, — að jafnaðar-
menn hafa ekki aðeins haldið
sínu gamla áliti þar í landi og
því frumkvæði, sem eftir fyrri
heimsstyrjöldina gerði Vín að
fyrirmyndarborg á meginlandi
Evrópu og þótt víðar væri leit-
að, fylgi þeirra er enn ört vax-
andi. Vínarbúar eru ekki búnir
að gleyma því, hvað þeir eiga
jafnaðarstefnunni að þakka og
hverjir gerðu garðinn frægan.
Hinir glæsilegu verkamannabú-
staðir borgarinnar Karl Marx
Hof og Goethe Hof og margir
aðrir minna þá daglega á það.
Þeir kæra sig að minnsta kosti
ekkert um að fá „austrænt lýð-
ræði“ og kommúnisma í stað
þess frjálsræðis og félagslega
framtaks jafnaðarstefnunnar,
sem þeir þekkja frá fyrri tíð.
bótar í formannssæti Jóm Ár-
mannsson háseti á Skinfaxa.
í varaformannssæti, Harald;
ur Ólafsson, bástm. Skinfaxa. Í
ritarasæti Gunnar Jóhannsson á
Súðinni. í gjald’kerasæti, Þor-
stei-nn Guðlaugsson, fyrrv. báts-
maður, o-g í vara-gjaldk-erasæti,
Óli Kr. Jónsson á Rifsnesi.
Allt eru þetta þrautreyndir
félagsmenn og starfandi sjó-
menn í dag, nema Þorsteinn
Guðlaugsson, sem nú er hættur
sjóferðum eftir langa og merki-
lega sjómannsævi.
B-raga stýrimanni, ásamt stýri
mannaskólapiltunum og öðrum
kommúnistum tókst að vísu að
bægja undirmönnum frá því að
komast inn á listann og kjósa í
þeirra stað skipstjóra og stýri-
menn. En harla litla þökk hygg
ég að Guðni Thorlacíus gjaldi
kommúnistum fyrir stuðning
þeirra við sig og sama má efa-
laust segja um Sigurð Þórðar-
son. Svo aumt er fylgi þeirra
kommúnistanna í Sjómannafé-
laginu, að þegar þeir ætla að til-
nefna 5 menn í trúnaðarmanna-
stöður í pólitískum tilgangi, þá
hafa þeir ekki á hraðbergi 5
frambærilega menn og verða
því að hnupla nöfnum andstæð-
inga sinna.
Jón Rafnsson segir, að sjó-
menn hafi ávítað stjórnina fyr-
ir farskipasamningana. Það
sanna er, að almenn ánægja var
hjá tafl- og spilaflokk
unum í kvöld kl. 8,30
í skrifstofu félagsins.
Stjórnin.
ríkjandi meðal farmanna með
samningana, en marg umrædd-
ur Bragi Agnarsson lýsti því yf-
ir, að hann væri á móti samn-
ingunum og vissu það allir fyr-
irfram, því hann hefur nú tekið
að sér hlutverk Páls Helgason-
ar, sem hinn „nýi Bjiörn í Sjó-
mannafélaginu. Einn stýri-
mannaskólapiltur lét í ljós
óánægju sína yfir þvi að samn-
ingarnir væru loðnir, og að þess
vegna myndi auðvelt að brjóta
þá. Um kaupákvæði samning-
anna lét hann enga óánægju í
lj-ós, en-da lýsti hann því yfir,
að -hann hefði setið hj>á í
atkvæðagreiðslu um samning-
ana í baknefndinni, sem skipuð
var stjórninni til aðstoðar við
samningsgerðina, en í þeirri
nefnd átti hann sæti.
Jón Rafnsson segir, að sér
hafi verið meinað að taka til
máls. Það er alrangt, en hann
var ekki tekinn á mælendaskrá
á meðan verið var að ræða um
samningana, en honum var heit
Frh. á 6. síðu.
D LAÐIÐ „NEISTI“ á Sig-lu- |
A-® firði minni-st þ. 22. þ. m. á
lausnarbeiðni o-g brottför Þór-
odds Guðmundssonar, eins bing
manns- kommúnista, frá þing-
störfum. Blaðið segir:
,,Á Blldum ljósvakans barst ný-
1-ega sú fr.egn um -gj-örvallt 1-and-
ið, að Þóroddur Guðtmun-d!sson,
sem setið ih-efur á alþingi undan-
farin ár, sem vairamiaður Þórðar
Benediktsgonar frá Vestmanna-
eyjuim, hefði fengið lau-sn frá
þingstörfum vegna annríkis. All-
ir Siglfirðingar urðu m-jög undr-
and-i. iÞ-eir þekkja starfsemi Þór-
oddar lUindan farin ár, og enginn
.hefur orðið var við -hans m-ikla
annríki 1 -störfum. En nakkuð hef
ur ihann -haft erilsamit við þiað, s-em
í daglegu ta.li er ,ekki kallað st-arf,
.en það er útbreiðsla gróusa.gnia
-um náun-gann ag að útbreiða sa-gn
ir um ýimisa atb-urði, sem ólýgnir
Ihöífðu 'honuim. fortalið, -svio is-em
-fyrirmynd hans í fornum sö-gum.
Spyr ruú h-ver annan, hvort Þór-
od.dur hafi fengið 1-a.usn frá þing-
störfu-m til þessara starfa eðla
vegna annríkis við þau. Aðrir
br.asa að annríki Þórodds >og þyk-
ir all hláMgl, að hann skuli sækja
um lausn vegna annríkis. Vissu-
lega -er þetta hlál-egt. En hvert mál
hefur tvær hliðar. Þessi lausnar-
.beiðni Þórodds sýnir virðin-gar
leysi það, sem hann og flokks-
menn hans bera fyiir löggjafar-
Iþinginu og st-örfum þess. Sú hlið
er alvarleg en ekki brosleg. -Allir,
-sem til 'þekkja vita, að Þóroddur
-gat ekki þurft frá þingstörfium
'viegna annríkis. Kosningar er.u fyr
ir dyrum. Þóroddur treystir ekki
Gunnari og fylgi-liði hans til þess
að starfa nóigu dyggilega fyrir
kom!miú!nista;n.a. Töitryg-gnin í
þeirra garð ag -hræðsl'an við það,
að hin rússneska -trú ku-nni að
verðia linliega boðuð, verð-ur til
þ'ess að fltínum þykir vissana að
fylgjast sj-álfur með. Virðingin fyr
ir löggjafarSamkomu þjóðarinnar
verður að víkja fyrir ímiynduðum
'hagsmunum flakksins. -Þin-gstarfið
laukaatriði og skal víkja fyrir
hverju því aitriði, hver.su lítilfj-ör-
legt sem það er, ef -að flokkshags
munir ikr-efjast þess. -Hafi einh-ver
áður verið í vafa um innræti Þór-
oddfe og hug hans til elztu lOig virðu
legustu .stofnunar þjóðarinnar,
ætti hann ekki að vera það len-g-
ur.“
Þannig faras-t „Neista“ or-ð.
Og sann-ast a-ð segja ætti lof-
;sön.g,ur' .kommúnis't-a .um „ráð-
stjórnarlýðræðið" -samfara níði
þei-rra um vestrænt lýðræði o;g
þingræði alve.g að- nægja til
þess að sýna mönn.um, hvern
huig þeir m-uni bera til lalþingis.
og hve lengi þaðf .miyndii fá að
sk-rifa og stjórna landinu, ef
k-omimiúnis.ta-r mættu- ráða.
❖
Morvuniblaðið sk-rifar -s. 1.
sunnudag í Reykjavíkurþréfi
sínu:
„IÞjóðviljinn spyr: Því Mor.gun-
blaðið iefni til herferðar igegn Rúss
lan-d'i? En hér er um það ei-tt a-ð
ræða, að skýra ailmen-ningi frá
'hvernig stjórnmiálaástand það er,
sem ko.mmúni'Star hér sækja-st eft
ir. — Hverni-g fyrirmyndin er, hin
jarðnieska paradí-s, sem þeir hu-gsa
sér að ‘koma hér á. — Þetta er allt
o-g sumt. Úr því -hér er ritfrelsi
o-g m-enn mega útbreiða sannar
friegnir af þvi, sem -er að gerast í
heiminum, iþá v.erður haMið á-
fra-m að gefa hér út íblöð til þess
að eyða þeim stórfeldu blekking
um er kommúnistar reka og em
Frfh. á 6. síðu.