Alþýðublaðið - 28.11.1945, Side 5

Miðvikudagur, 28. nóv. 1945.
ALÞYPUBLAPIÐ
5
MALGAGN SAMBANDS
DN-GRA J AFNAÐARMANNA
RITSTJÓRN: STJÓRN S. U. J.
Vöxfur Alþýðuffokks-
ins.
Unga fólkið cg stjórnmálin
Sjáv arútvegurinn og nýt-
ing fiskafurðanna
Felag ungra jafnað-
ARMANNA í Reykjavík
hefur haldið uppi mjög marg-
háttaðri og öflugri starfsemi á
liðnu hausti, og hefur mikill
fjöldi ungra manna og kvenna
skipað sér í raðir þess. Félag
ungra jafnaðarmanna í Hafnar-
firði hélt fjölmennan aðalfund
fyrir helgina, og víða úti á landi
undirbúa samtök ungra jafnað-
armanna þróttmikið félagsstarf.
Hinn glæsilegi kosningasigur
lýðræðissinnaðra sósialista í há-
skólanum hefur fært háskóla- 1
borgurunum heim sanninn um
það, að Alþýðiuflokkurinn muni
í framtiðinni hafa á hendi for-
ustuna gegn íhaldinu í háskól-
anum, og orðið frjálslyndu fólki,
er nemur við þessa æðstu
menntastofnun þjóðarinnar
hvöt þess að skipa sér undir
rnerki hans. Þannig á AlþýSu-
flokkurinn miklu og vaxandi
fylgi að fagna meðal æsku lands
ins.
Ungir jafnaðarmenn um land
allt munu láta hinar tvennar
kosningar sem í hönd fara,
bæjarstjórnarkosningarnar i
vetur og alþingiskosningarnar á
komandi sumri, mjög til sin
taka og vinna ötullega að fram-
gangi Alþýðuflokksins. Báðar
þessar kosningar munu reynast
mjög þýðingarmiklar fyrir æsku
landsins, þar eð nú eru í und-
irbúningi margháttaðar fram-
farar í atvinnulífi landsins og á
öðrum sviðum þjóðlifsins.
Æska landsins hefur sér í lagi
ástæðu til þess að fagna aukn-
ingu atvinnutækjanna og ný-
sköpun atvinnulífsins, því að í
hennar hlutskipti fellur fyrst og
fremist að njóta þessa í framtfð-
inni. En hún gerir sér einnig
ljóst, að ekki er allt fengið,'
þótt atvinnutækjunum fjölgi og
atvinnulífið færist í nýtt og
betra horf. Hún gerir sér glögga
grein fyrir nauðsyn þess, að
stjórn og rekstri hinna nýju at-
vinnutækja verði hagað þann
veg, að til heilla horfi fyrir
hinar vinnandi stéttir til sjáv-
ar og sveita, en ekki auðsöfnun-
ar fyrir fáa, útvalda einstak-
linga. Atvinnutækin eiga að
tryggja efnalega afkomu o.g ör-
yggi fjöldans, sem verðmætin
skapar, en ekki færa auðjöfr-
unum aukinn stórgróða. Æska
landsins minnist kreppunnar og
atvinnuleysisins á árunum fyrir
styrjöldina. Og hún er staðráð-
in í því að láta viti fortiðarinn-
ar sér að varnaði verða. Þess
vegna fylkir hún sér um Alþýðu
flokkinn og tileinkar sér úrræði
hans.
Alþýðuflokkurinn hefur á-
vallt látið málefni unga fólksins
mjög til sín taka. Barátta hans
hefur jafnan miðað að þvi að
búa íslendingum farsæla fram-
tíð. Honum er það að þakka, að
æska landsins í dag nýtur marg-
háttaðra hagsbóta og réttinda,
semi horfnar kynslóðir fóru á
mis. Þó eru þær framfarir, sem
leitt hafa af starfi og stefnu
Alþýðuflokksins til þessa, smá-
vægilegar miðað við það, sem
vinnast mun, þegar Alþýðu-
flokknum auðnast að ná meiri-
hluta og steypa íslenzkt þjóðlíf
í mót starfs síns og stefnu.
❖
Stjórnmálatburðir þeir, sem
gerzt hafa í Norðurálfu á liðnu
sumri og hausti, færa mönnum
ÞAÐ er kunnara en frá
þurfi að segja, hvilik lifæð
íslenzkra atvinnuvega islenzki
sjávarútvegurinn er. Af verð-
mæti heildarútflutningsins hef-
ur þáttur útflutts fiskjar og fisk
afurða verið mjög stór, eða
numið allt frá 80r/ og upp fyr-
ir 907i árlega. Því er það ljóst,
að á fiskveiðum grundvallast
utanrikisverzlun íslendinga að
verulegu leyti. Hinir tveir aðal-
atvinnuvegir íslendinga, land-
búnaður og iðnaður, gegna hvor
um sig allt öðru hlutverki en að
standa undir utanrikisverzlun-
inni, þótt þeir að vísu séu nauð-
synlegir landsmönnum og reynd
ar nauðsynlegir til þess að í
landinu verði lifað menningar-
lifi.
Eitt af höfuðvandamálum
þeim, sem úrlausnar biða, er
því að skipa málum sjávarút-
vegsins þannig, að hann verði
áfram fær um að gegna hinu
stórvægilega þjóðhagslega hlut-
verki sínu. Því að það er sannast
sagna, að enda þótt gildi sjáv-
arútvegsins fyrir þjóðarbúskap
inn sé almennt viðurkennt, þá
er rekstur þessa atvinnuvegar
með öllu óviðunandi eins og
sakir standa. Ber margt til
þess. Ýmislegt það, sem sjávar-
útveginum er áfátt eins og sak-
ir standa, er okkur að visu ó-
viðráðanlegt. Má þar til nefna
skipaskortinn. Engin leið hefur
fram að þessu verið til þess að
endurnýja þau fiskiskip, sem Is-
lendingar misstu í nýafstaðinni
styrjöld, en í djarflegar fram-
kvæmdir hefur þegar verið ráð-
izt til þess að bæta þar um. En
hinu má ekki gleyma', að það er
ekki nóg að afla skipanna og
rífa með þeim fiskinn upp úr
sjónum. Hins verður jafnframt
að gæta, að aflinn nýtist sem
bezt og verðmæti hans verði
sem mest.
Það er einmitt þessi leið sjáv-
arútvegsins, sem íslenzkir út-
vegsmenn hafa vanrækt. Við
mættum muna eftir þeim tim-
um, þegar saltfisksmarkaðurinn
i Suður-Evrópu hvarf að mestu
úr sögunni á skömmum tima i
síðustu kreppu. En skyldu menn
almennt muna eftir þvi, hverjir
það voru, sem komu með beztu
úrræðin til þess að halda lifinu
í sjávarútveginum? En þau voru
i því fólgin, að fitja upp á nýj-
um framleiðsluaðferðum og
vinna markaði fyrir aðrar fisk-
tegundir og afurðir unnar úr
þeim, t. d. ufsa og karfa, sem
áður hafði verið varpað fyrir
borð úr togurunum. Auðvitað
var það að frumkvæði Alþýðu-
flokksins, að tilraunir voru gerð
ar í þessu skyni, sem gáfu góða
raun og drógu úr því áfalli, sem
loikun saltfisksmiarkaðisins var.
Nú eru að vísu allt aðrir tím-
ar. Verðið á fiski er sæmilegt
og fiskurinn nær eingöngu
fluttur út frystur. En þótt verð-
ið sé i augnablikinu nægilega
hátt til þess að gefa góðan arð,
þá megum við ekki láta af þeim
sökum blekkjast til þess að
halda, að þessi fiskverkunarað-
ferð verði til frambúðar, a. m.
k. megum við ekki láta hjá
líða að framkvæma rannsóknir
til þess að komast að raun um,
TÍTUPRJÓNAR
hvort verðmæti aflans yrði
ekki gert meira með öðru móti.
Á sviði fiskirannsókna og vís-
indalegrar hagnýtingar fiskjar
og fiskaíurða erum við íslend-
ingar harla skammt komnir.
Það er hins vegar ljóst, að eigi
okkur að vera mögulegt að
standast harða samkeppni um
fiskmiarkaði, þurfum við á öllu
okkar að halda og megum ekki
láta undir höfuð leggjast nein-
ar framkvæmdir á þessu sviði,
þvi að þær þola enga bið. Þess
vegna er það krafa allra íslend-
inga, sem af alvöru og festu
gera sér ljósa grein fyrir nauð-
syn framkvæmda á þessu sviði,
að hið allra fyrsta verði hafizt
handa, og lágmark þess, sem
framkvæma þarf, telja ungir
Alþýðuflokksmenn eftirfarandi:
1. Að keyptir verði til lands-
ins hið fyrsta og mögulegt
er nýtízku diesiltogarar, svo
að ‘gengið verði sem fyrst úr
skugga um það, hvor tegund
toigara hentar betur stað-
háttuim hér, olíu- eða kola-
kyntir.
Mörg rök hnígá að þvi, að
diesiltogarar muni hafa ýmsa
kosti fram yfir þá tegund tog-
ara, sem hingað til hefur verið
í notkun hér á landi. Það er
því með öllu óverjandi, að gera
ekki þegar gangskör að því að
fá úr þvi skorið. Þeir tímar
geta komið fyrr en varir, að
sjávarútvegurinn geti ekki beð-
ið eftir því að verið sé að gera
tilraunir á þessu sviði, og því
er nauðsynlegt og raunar sjálf-
sagt að framkvæma þær nú þeg-
ar.
2. Hafizt sé nú þegar handa
um visindalegar rannsóknir,
með aðstoð hæfustu kunn-
áttumanna á hverju sviði, á
þvi, á hvern hátt afli hinna
íslenzkú fiskiskipa verði
bezt nýttur, með það fyrir
augum, að gera verðmæti
hans sem mest og afkomu út
vegsins þar með svo góða,
sem auðið er. Er þar einkum
um að ræða tilraunir með
niðursuðu, flökun og hrað-
frystingu aflans i stórum
stil, og yfirleitt ekkert tæki-
færi látið ónotað til þess að
ganga úr skugga um, hver
vinnsluaðferð aflans er
heppilegust frá þjóðhags-
legu sjónarmiði.
Það má sannarlega ekki
seinna vera, að íslendingar hefj-
ist nú handa um þessar rann-
sóknir. Við eigum nú þegar álit-
legan hóp manna, sem sérmennt
un hafa hver á sinu sviði um
meðferð fiskjar og vinnslu fisk-
afurða,' og ekki er að efa að
muni verða hinir nýtustu, fái
þeir einungis aðstöðu til þess
að framkvæma rannsóknir sín-
ar í þágu sjávarútvegsins. Við
hcifum vissulega ekki efni á því
að sóa ef til vill milljónum ár-
lega fyrir eintóma fáfræði um
það, hvað okkur muni vera fyr-
ir beztu, þegar við þar að auki
getum á engan hátt afsakað
okkur með fáfræðinni, þar eð
við höfum nóga menn til þess
að framkvæma nauðsynlegar
rannsóknir á þessu sviði, aðeins
heim sanninn um það, að jafn-
aðarstefnan á sér mikla fram-
tið í hinum frjálsu löndum álf-
unnar. Víða hafa jafnaðarmenn
þegar náð hreinum meirihluta,
og hvarvetna eru þeir í öruggri
sókn til sigurs. Hin sama mun
þróunin verða hér á landi á kom
andi árum. Alþýðuflokkurinn
mun eiga vaxandi fylgi að fagna
með þjóðinni. Og æskan, sem
um þessar mundir fylkir sér
undir merki hans, miun tryggja
honum framtíðarsigur.
OFLOF ER SAMA OG HÁÐ
Ungir íhaldsmenn þylja viku-
lega í æskulýðssíðu Morgunblaðs-
ins lofgerðarsöng um stjórn íhalds
ins á Reykjavík, sem helzt minnir
á það, þegar heittrúarmenn kyrja
sálma sína. Þeir telja úpp þær
framfarir, sem gerzt hafa hér í bæ
á liðnum árum, þrátt fyrir stjórn
íhaldsmeirihlutans, og reyna að
telja fólki trú um, að þær séu
stjórn Bjarna Benediktssonar og
trúarsystkina hans að þakka.
Ganga þeir meira að segja svo
langt í þessum seinheppna mál-
flutningi sinum að halda því fram,
að Reykjavík myndi hafa farið á
mis við rafmagn og kalt og heitt
vatn, ef íhaldið hefði ekki stjórn-
að hænum.
Skrif Morgunblaðsins eru oft
illskiljanleg sökum þess, hversu
skriffinnar þess standa á lágu
gáfnastigi. Þeir, sem lesið hafa
Morgunblaðið á liðnum árum, hafa
sex daga vikunnar gist grasgarð
þann, sem „fjólupabbi“ og sveinar
hans rækta og hirða. Og ungir
íhaldsmenn leggja til skemmti-
lega fjólu í blómabeð hans síðast
liðinn laugardag, þegar þeir velja
aðalgrein síðu sinnar fyrirsögnina:
Eins og eftir lofárás ....
Góðviljaðir menn munu að sönnu
eiga hægt með að skilja, að hér
sé um prentvillu að ræða, sem
teljast megi smávægileg. En sé
betur aðgætt, má segja, að þessi
fyrirsögn sé táknræn. Ungir í-
haldsmenn hafa sem sé með skrif-
um sínum í Morgunblaðið að und-
anförnu haldið uppi furðulegri
lofárás á íhaldsmeirihlutann í
bæjarstjórninni. Þeir hafa rembst
við að gera úlfalda úr mýflugu og
telja bæjarbúum trú um, að japl
og jaml og fuður íhaldsmeirihlut-
ans sé heimsmet í dugnaði og
stjórnvizku. En auðvitað dettur eng
um manni í hug, sem fylgzt hefir
með bæjarmálum Reykjavíkur, að
taka þessi skrif Heimdellinga al-
arlega.
Skyldi Bjarni Benediktsson og
systkin hans í íhaldstrúnni ekki
minnast þeirra spekiorða, þegar
þau lesa þessar skemmtilega vit-
lausu greinar Heimdellinga í
Morgunblaðinu á laugardögum, að
oflof er sama og háö?
SÉR GREFUR GRÖF . . .
Annar ræðumaður Heimdellinga
á bæjarmálafundi æskulýðsfélag-
anna á dögunum bar fram þá
heimskulegu fullyrðingu, að Al-
þýðublaðið hefði haldið því fram,
að hitaveitan, vatnsveitan og raf-
veitan væru „plágur Reykjavík-
ur“. Þennan þvætting flytur svo
æskulýðssíða Morgunblaðsins nú
fyrir skömmu og sýnir það bezt,
hversu andlega fátækir Heimdell-
ingar eru í sambandi við umræð-
urnar um bæjarmálin.
Björgvin Sigurðsson mun hafa
lesið Alþýðublaðið með sama hætti
og fjandinn biblíuna, þegar hann
taldi sig finna þennan vísdóm. Al-
þýðublaðið hefir sem sé aldrei
haldið þeirri firru fram, að hita-
veitan, vatnsveitan og rafveitan,
væru „plágur Reykjavíkur“. Hinu
hélt það fram og sízt að tilefnis-
lausu, að skortur sá á heitu og
köldu vatni, svo og rafmagni, sem
Reykvíkingar hafa iðulega átt við
að búa liðna vetur, væri „plágur
Reykjavíkur“. Hefði Björgvin Sig-
urðssyni vissulega verið nær aff
þegja um þetta atriði, en að minna
á syndir íhaldsins varðandi stjóm
þessara mála með hinni sein-
heppnu tilraun sinni til útúrsnún-
| inga á ummælum Alþýffublaffs-
ins. Og skriffinnar Heimdellinga
við Morgunblaðið eru ekki lán-
samari en það, að þeir hafa álp-
azt í sömu gröfina.
EINAR „RÁÐHERRA“ KOMINN
HEIM
Einar Olgeirsson er nýlega kom-
inn heim úr Rússlandsför sinni, og
hefir Katrín „meykóngur“ Thor-
oddsen vikið af þingi, en þar haffft
hún sama hlutverk og sýningar-
líkan í búðarglugga í fjarveru
Einars.
Einar mun liafa sagt kommún-
istum ferðasögu sína á fámennum
fundi í stórum sal hér í bænum
skömmu eftir heimkomuna. Þjóff-
viljinn gat þess daginn eftir, aff
ferðasagan hefffi veriff afburffa
snjöll, en hins vegar gaf hann les-
endum sínum engar upplýsingar
um það, hvaða „línu“ Einar hefffi
fengið austur í Rússíá, og því síff-
ur að hann minntist á það, hvort
Einar hefði fregnað nokkuð um
samastaff eða líffan Jósefs Stalins.
Ekki minntist blaðskrípiff heldur á
þaff, hvort Einar hefði gefiff sam-
herjum sínum upplýsingar um þaff,
hvaða ráðuneyti hann hefði'þótzt
skipa í ríkisstjórninni, þegar liann
ræddi við dúsbræffur sína riti í
Noregi.
ER STALIN í NURNBERG?
Um þessar mundir fara fram
réttarhöld yfir þeim forustumönn-
um nazista, sem lífs eru og til hef-
ir náðst, í borginni Niirnberg í
Þýzkalandi. Hefir hinn þýzki
verjandi nazistaforingjanna til-
kynnt, að hann muni fara þess á
leit, að ýmsir brezkir og amerísk-
ir áhrifamenn verði leiddir sem
vitni við réttarhöld þessi.
Eins óg kunnugt er, hefir allt
veriff á huldu um samastað Jósefs
Stalins aff undanförnu. En ekki
mun ólíklegt, aff af honum frétt-
ist innan skamms, sé hann lífs og
heill heilsu, því aff verði nefnd til-
mæli verjanda nazistaforingjanna
tekin til greina, er fátt líklegra
en hann mæti sem vitni við rétt-
arhöldin í Núrnberg, og þá senni-
lega í fylgd með Molotov, og gefi
þar upplýsingar um stjórnmála-
afstöffu Görings og Ribbentrops,
meðan griðasáttmáli þeirra Stalins
og Adolfs sáluga Hitlers var í
gildi forðum daga, sællar minning
ar.
ef við fáum þeim verkefnið.
Þetta mál þolir enga þið, og
ungir jafnaðarmenn munu setja
stolt sitt í það, að knýja þetta
mál fram á hverjum þeim vett-
vangi, sem þeim er auðið að
láta til sin taka.
Hér hefur aðeins verið drep-
ið á tvö stórmál. Ekki svo að
skilja, að skórinn kreppi ekki
víðar að. Reynslan sker úr því,
hvort þjóðin ber gæfu til að
velja sér þá forustu, sem ekki
lætur þessi og önnur vandamál
aðalatvinnuvegarins undir höf-
uð leggjast. Hún á um þrenns
konar forustu að velja: Þá, sem
fyrst og fremst hugsa um stund
arhagnað eigenda framleiðslu-
tækjanna. Þá, sem „er sama“
um allt annað en að sýnast með
því að flytja óraunhæfar og ó-
framkvæmanlegar tillögur í
tíma og ótíma. Og að lokum þá,
sem ávallt hafa sýnt það með
afskiptum sinum af sjávarút-
vegsmálum og öðrum álika mik-
ilvægum málum, að velferð al-
mennings er ávallt höfð í huga,
sjónarmiðið það eitt, að auka
velferð lands og þjóðar um leið
og öryggi einstaklingsins er
tryggt svo sem auðið er.