Alþýðublaðið - 11.12.1945, Blaðsíða 7

^riðjudagur, 11. desember 1945.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Bærinn í dag
25 ár hjá sama félagi.
Nœturlælknir er í læknavarðstof-
unmi, sími 5030.
Næturvörður er í Reykj avíkur-
apóteki.
Næturakstur annast B. S. í.,
SÍmi 1540.
ÚTVARPIÐ
19.00 Þýzikukiennsla, 2. fl.
18.30 íslenzkukennsla, 1. fl.
19.25 Þingfréttir.
20.00 Fréttir.
20.30 Kvöldvaka:
a) Jónas Guðmundsson fyrr-
verandi allþingismaðiur: Upp-
, runi landvættanna. — Högg-
ormurinn á veginum. —
Erindi.
b) Kvæði kvöldvökujnnar.
c) Pétur Magnússon frá
Raufarhöfn: Fjallgöngur og
fjárleitir. — Fjórsöguþættir
(Halldór Stefán.sson forstjóri
flytur).
d) Tónleikar.
22.00 Fréttir.
Létt lög (plötur).
22.30 Dagskrárlok.
Leikfélag Hafnarfjarðar
sýnir hinn bráðskemmititega
gamanleiik Tengdapabbi, annað
kvöld kl. 8. Sýðasta sýning fyrir
jóil.
Hjónaefni
Síðastliðinn laugadag opinber-
ruðu trúlofun sína RannVeig Jóns
dóltiiir Vatnshic^lti Staðarsveit og
Pálmi Sveinsson sjómaðiur frá Boil
ungavík.
Happdrætti Svifflugfélagsins
Nýltega var dregið í happdrætti
Mutaveltu Svifflugfélags íslands,
dregin voru þessi númer: Nr. 26303
Flugferð til Egilsstaða, Flugfél. ís-
lands, nr. 31930. Stálstófl.1, nr. 216
7;2. Flugferð til í'safjarðar, Loft-
leiðir, nr. 22999 Vindsæng, nr.
12723 Filugferð til Akureyrar,
Flúgfél. íslands, nr. 26488 Mál-
verk, nr. 31169 Flugferð til Siglu
tfjarðar, Loftleiðir, nr. 25499
Kvenntaska, n>r. 1:2744 Flugferð rtiil
Hornafjarðar. Flugfél. íslands, nr.
8867 Rykfrakki, nr. 154115 Hring-
fhi'g, nr. 21965 Kvenntaska, nr.
13320 Hrlngflug, nr. 29798 Ljós-
mynd af málverki,, nr. 17997
Hringflug, nr. -9759 Málverk (lít-
• ið), nr. 17741 Hringflug, nr.
1Ö355 Kvenntaska, nr. 16258 Hring
flug, nr. 8608 Kvenntaska. Vinn-
ingana sé vitjað til Þorstein Þor-
bjarnssonar c.io. Veggfóðrarinn
Kolasundi 1.
Félasslíf
75 ára:
Einar Þorsteinsson
Guðlaugur Þ. Þorsteinsson.
f* UÐLAUGUŒt Þ. ÞOR-
STEINSSON Grettisigötiu
81 Ihefir í daig verið sitarfsmað
ur hjá EimslkipafiéLaigi íslamds í
26 ár. iHann réðist sem hláseti á
Uagarifoss 12. des 1920 og var á
honumi til 1926, er hann fór á
Goðalfoss.. Á Iþvií skipi var h'anin
fram í septemlber 1930, en þá
fór hann isem 'bátsmaðiur á
iDettifioiss. og var þar fram í
september 1941, en síðan hefir
hann unnið í landi hjá félag-
imui.
EINAR ÞORSTEINlSSON
verkamaður varð 75 ára 8
þ. m. Haön er fædd/ur í HjiaLla-
hverifi í Ö'lfusi 8 desmeber
1870. Á uppvaxtar árum sinum
var hann lengi í Hreiðurborg í
Flóa oig kennir siig stundum' við
þann bæ. í september 1939 birt
lUist gamlár emdurminninigar eft
ir hann i ,sunnudagsblaði Al-
þýðiubiliaðsins, ag greinir hann
þar fré ætt sinni oig uippvaxti,
og vísast hér til þess. Einar hef
,ur verið mesti duignaðarmtaður
a| hiverjiU seim ha,nn hefur gen,g
ið. Og enn ivinnur hann vanda-
söm vertk við igatnagerið í
Reyikjavíik. Einar á merkilega
ævisiöigu, ag ætti skylið að sagt
væri rneira frá honum, Iþó að ég
venði að ’áta þetta nægja.
Hann nýtur trausts og virð-
inigar hjá öllum ssm hafa fcynni
alf honum, enda hæfir það, því
hann er -sómamia'ður. Ég óska
Einari til hamimgju með 75 ára
afimælið, og al'lt sem þar. fer 'á
eftir.
M. G.
Frá Breiðfirðingafélaginu:
Félagsvist og dans í Lista-
mannaskálanum næstkomandi
fimmtudagskvöld kl. 8,30. — Að
göngumiðar í félagsskrifstof-
unni. Öllum Breiðfirðingum og
gestum þeirra heimill aðgang-
ur. Áríðandi, að þátttakendur í
félagsvistinni mæti stundvís-
lega.
Knattspyrnufélagið Valur held-
ur skemmtifund í Verzlunar-
mannafélagshúsinu föstudaginn
14. desember kl. 8,30 e. h.
Skemmtiatriði, veitingar og
dans.
Skemmtinefndin
Hinrik Guðmundsson
Iramhald af 2. síðu.
inga, sem með yður voru í fang-
elsinu?
„Af okkur fimm, sem teknir
vorum á Esjunni í sumar, eru
nú fjórir lausir eins og kunnugt
er, en sá fimmti Ólafur Péturs-
son, hefur verið fluttur til Nor-
egs. Eftir það bættust aðrir við
í staðinn. Þegar Sigurður
Kristjánsson verkfræðingur var
látinn laus kom annar í hans
stað, Sigurður Kristjánsson sjó
maður; þá var og annar islenzk-
ur sjómaður í fangabúðunum
með mér, Kjartan Gissurarson
skipstjóri og Gunnar Hallsson
útger ðarmaður. ‘ ‘
— Fenguð þið ekkert að lesa
ykkur til dægradvalar?
„Jú, við gátum fengið að lesa
skáldsögur og vikublöð, en ekki
dagblöðin; enginn fangi mátti
skrifa nema eitt bréf á viku og
varð það aðeins að vera innan-
lands. Eins fengum við ekki að
veita viðtöku nema einu bréfi á
viku.
Á hverjum degi fengum við
að fara út í fangelsisgarðinn í
tuttugu mínútur kvölds og
morgna, og þar máttum við
reykja, en urðium að igamga um í
hringi með hendur fyrir aftan
bak. Þar skiptu fangaverðirnir
sér lítið af okkur, en ef þurfti
að refsa einhverjum var hann
látinn hreinsa salernin með ber
um höndunum.
Seinnipartinn í sumar batn-
aði matarræðið skyndilega í
fangabúðunum. Hafði þá komið
fram gagnrýni í dönskum dag-
blöðum um aðbúnað fanganna
og um sama leyti hætti að bera
eins á óeirðum sem áður höfðu
tíðkazt. Það kom til dæmist oft
fyrir áður, að skothríð væri haf-
in að fangelsinu, og urðu fanga-
verðirnir þá oft að leggja til
orrustu til að verja þessa stofn-
un, sem þeim var trúað fyrir.
Aldrei hlutust þó af þessu nein
stór vandræði.
Já, það var dag einn, eins og
ég sagði áðan, sem fæðið batn-
aði skyndilega. Þá fengum við
í fyrsta sinn grænkálssúpu, en
þennan sama dag komu blaða-
menn í heimsókn í fangelsið og
mun þetta hafa verið undirbúið
til þess að sýna þeim, að atlæt-
ið væri ekki sem verst. En samt
sem áður hélzt það svo fram-
vegis, að matarskammturinn
var meiri og betri eftir þetta.“
— Hvað um yfirheyrslurnar?
„Þær voru svona upp og of-
an. Þeir reyndu ýmsar aðferðir.
Til dæmis var mér eitt sinn hót-
að því, að nú yrði ég skotinn
klukkan 6 í fyrramálið ef ég
játaði ekki, og öðru sinni, að
kona mín yrði tekin til fanga.
Hrósaði ég þá happi, að hún
skyldi vera komin til íslands,
en hún hélt áfram með Esjunni
í sumar með barn okkar, þegar
ég var handtekinn. Þegar ég
var svo loks látinn laus, eftir
8 vikur frá því að ég var yfir-
heyrður síðast, var ég afhent-
ur dönsku lögreglunni; fékk
vegabréf mitt og öll skilríki í
lag og var kvaddur mjög
kumpánlega, en hvorugur aðili
held ég hafi þakkað fýrir við-
kynninguna“, segir Hinrik Guð-
mundsson að lokum.
I b o ð
óskast í húseignina nr. 17 í Pósthússtræti. Upplýsing-
ar gefur skrifstofa Einars Ásmundssonar hrl., Odd-
fellowhúsinu II. hæð Tilboð sendist undirrituðum fyr-
ir kl. 11 f. h. fimmtudaginn 20 þ. m. og verða þau þá
opnuð hér í skrifstofunni.
Skiptaráðandinn í Reykjavík, 11. des. 1945.
Kr. Kristjánsson.
Kyrrsiaða og einræði
Framhald af 4. síðu.
rnennri pólitískri ikl-íku, sem
aildrei spyr verkamennina ráða.
Félagsfundir eru óheyrilega fá-
ir o-g þeir fáu, sem baldnir eru,
evu látnir snúast um fánýt mál,
eða að á þeim eru toornar app
til s-amlþyk'kiar til'lögur, sem
beimllinis eru igaígnstæðar haigs-
m-unam verkamanna. eins og á
siíðiasta fé'la-gsfundi, þeim eina,
sem haidinn hefur verið um
lanigt síkeið, þar sem verka-
menn v-oru iátnir samþykkja
iliofriollu 'Um visitiölufalisanir og
ikjötendiieysiuna, sem hvort
tveggja skerðir mjög tilfinnan-
lega lausn verkailýðsi'ns og eru
hi.n mesitu ómenningarmál.
Þessar samþyfcktir básúna
kiommúnistar út í útvarpi og
blöðum, þótt þær væru gerðar
með -siárafáum atfcv-æðum sauð-
tryggustu aftaníossa einræðisins
qg aftui'haldsins
í næstu grein mun rætt verða
um a-frek fcommúnista í félagi
verfcsmiðjufóilkis, Iðju.
Fögur bék;
mmnar.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
Frambald af 4. síðu.
«
ættu að kynnaSt Rússlandi betur,
Iþá er engum nema Sovétstjórninni
um að kenna að svo er ekki.
Hingað iti'l -eru Iþað Vesturlanda-
menn ,sem 'hafa gert í þeim efn-
um það, sem þeim hefir verið
mögulegt."
Rússar og miálaliðsmenn
þeirra hiér á ilandi ag enlendis
iger-a mikið að því að pradiika
nauðsyin uiáinna kynna máililS.
Rússa oig annarra þjóða. En upp
lýsin-gar þœr, sem erlendum
þjióðum eriu ilátnar ti té ium ét-
stanidið í rifci iStailins, enu hins
vegar enigar aðrar en faommiún-
istaáróðurinn í útvanpi og blöð
um Rússlanids, sem bermiálair
alils staðar., þar sem jlátendur
iStalinstrúarinnar baífa einlhver
völd oig -ábrif. Gg furðu-legt miá
það teljasit, að Rússland skuli
ilioikað liand, ,elf |þar r,Sk-ir Íslík
dýrð og sæla og kommúniis.tar
viiLja vera liárta.
Viðial við Lúðvíg Guð
nrandssofl
Framhald af 2. síðu.
Þar fókk ég bíl hijiá diönsfcu
frels-ishrieyf.inigunini og ég réði
miér bílstjór-a Jiörgen Höberg
Petersen -oig rey-ndist hann mjög
v-el ií starfi sinu. A næistiu 6 vik
um fórum við svo fram og aft-
ur um MiðHEvrópu og ég leit-
aði uipp ilanda míina a'Lls staöar
þar sem ég hafði nokfcurn -grun
| um að þá væri að finna. Oig
| mér he-fur tefcist að þessu leyti
j að vinna iþað is-tarif sem. Rauði
j fcroiss ísilandis fól miér. — Þegar
ég sfcilaði bílnurn h-afði é|g ekið
á iþessum 6 vikuim 8 þúsund
kim., en aflJs ferðaðist ég 18
þúsund km.“
Tíðinidamaðiur lAfllþýðiuþlaðs-
inis sat lenigi h-jiá Lúðvlíig Guð-
mundssvni o-g Ihilustaöi á slögur
haniS'. .Hann hefur frá mifclu að
segja, suimlu hryllilegu — ag
öðru ævintýralegu. Hann hef-
uir en,n ekki h-aft tíima til að
semija fullnaðarskýrisilu hanid-a
'Rauða krosisinum, en þegar þwí
er loikiið, hefur lhan.n í Ihyggju
—ef hann fær tima til, að sernjia
'bók -umi iför sína. Lúðvíig Guð-
mundsson hefur h-aft enfitt
startf með hiöndium undantfarna
mlánuði. En hann hetfur Itfka
flieyst það vel atf hendi, jiatfn vell
betu-r en bægt var að vona í
þeirri ægilegu ringuilreið sem
uú er í 'Evnópu. En LúðvLg hetf-
ur ag ytfir meiri duignaði að búa
en Ælestir aðrir.
IGÆR kom á ibófcamarikað-
inn igulMögur lítiil bók um
hugnæmt efni. Þetta, er Ibókiiin,
„Til móður minnar11 — ag enu
i í því birt ljóð fjölmargra góð-
j stoálda, en mörg þeirna ortu f
aldrei eins vel og -er þau ortu
tifl' móðir sinnar. Þeir Ragnar
JóhanneS'Sion og iSigurður Skúla
son hafa valið etfnið.
Bókin er, eins og áður seg-
ir mjiög Æöigur, lítið bnot, ágæt
skreyting og hiö hezta sfcinon-
hand. — Mun mörg móðuriin
eignast þessa fafllegu bók núna
um jóiin.
um
og Veslurbæinn fyrír
T KVÖLD fara skátar um
Miðbæinn og Vesturbæinn
á vegiun vetrarhjálparinnar og
veita viðtöku peningagjöfum,
sem fólk kann að vilja leggja
til stofnunarinnar.
Skátarnir eru beðnir að mæta
á Vegamótastíg í kvöld kl. 7.
Söfnunin stendur yfir frá kl.
7 til kl 11 og er þess vænst að
fólk taki skátunum vel og hafi
tilbúið það sem það ætlar að
leggja af mörkum þegar skát-
arnir koma.
Söflgskeramtun Guð-
mundu Elíasdóttur.
GUÐMUNDA ELÍASDÓTT-
IR hefur nú bætzt í hinn
friða hóp nýrra söngvara, sem
á þessu ári hafa byrjað listferil
sinn frammi fyrir reykvískum
áheyrendum. Hún hefur sópran
rödd, sem búin er mjög góðri
hljómfyllingu á neðra miðsviði,
en í efstu raddlegu vantar enn
hljómgrunn, er samræmdur sé
heildarblæ raddarinnar. Má því
ætla, að ennþá sé söngkonan
betur fallin til söngljóða-flutn-
ings við hæfi „mezzo“-raddar
en aríu-túlkunar með „kolo-
ratur“-sniði. Bezt af erlendu
lögunum tókust henni ariur
Mozarts úr „Brúðkaupi Figar-
os“, einkum hin ástriðuþrungna
en léttgenga „canzonetta" „Voi
che sapete“. Hér náði hún lið-
ugri hreyfingu og hröðu flugi
þýzk-ítalska stílsins með fram-
setningu, sem bar vott um gagn
gera þjálfun. Sérhljóðamyndun
var yfirleitt góð, þótt þess gætti
á hásviði, að einstaka hljóð öðl-
aðist ekki allskostar sitt rétta
gervi. Islenzku lögin, sem á
þakkarverðan hátt sátu í sjálf-
sögðu fyrirrúmi efnisskrárinn-
ar, sönnuðu enn sem fyrr, að
þau vekja sterkastan enduróm
í hugum áheyrenda, og er það
einkar kærkomin bending um
þjóðborna, vakandi söngnautn.
Guðmunda söng þessi lög líka
af lýrísku innsæi og nærfærni,
sem íslendingi einum er lagið,
þótt þráður atvikanna hefði á
stundum mátt stríðari vera.
Með áframhaldandi alúð og
raddrækt mun hún auðveld-
lega vinna sigur á því sviði,
sem henni raddlega er eiginleg-
ast, og því má hún örugg fagna
sinni fyrstu framgöngu. Victor
Urbantschitsch aðstoðaði með
kostgæfilega aðlögðum undir-
leik. Áheyrendur tóku hinum
fyrsta opinbera söng listakon-
unnar forkunnar vel og skildu
ekki við hana án endurtekninga
og aukalaga.
Hallgrímur Helgason.