Alþýðublaðið - 13.12.1945, Síða 6

ALÞYOUBLAÐIO
Fimmtudagnr 13. des. 1945.
Stórmerk bók um heimsstyrjöldina
kemur út í janúar
eftir tvar Guðmundsson fréttaritstjóra,
Fáir íslendingar munu hafa haft hetri aðstöðu til þess að
fylgjast með gangi styrjaldarinnar miklu en höfundur þess-
ar bókar, sem fréttaritstjóri stærsta blaðsins á íslandi. ívar
Guðmundsson er hleypidómalaus maður og munu allir sem
fylgst hafa með starfi hans, sem fréttaritstjóri stærsta blaðs
landsins á einu máli um það, að hann sé flestum íslending-
um líklegri til þess að semja skýra og greinargóða sögu yfir
gang styrjaldarinnar.
Nú, er hinn mikli hildarleikur er á enda, fara flestir að reyna
að rifja upp gang hans frá byrjun, en reynist að sjálfsögðu
erfitt að átta sig á honum eftir á, sérstaklega atburðaröð-
inni. Sá, sem les þessa tiltölulega stuttu og glöggu sögu ívars,
verður ótrúlega fljótur að lifa sig inn í gang styrjaldarinn-
ar að nýju og sjá allan hildarleikinn fyrir sér í heild.
í bókinni er aragrúi af myndum.
Bók ívars verður seld til áskrifenda fyrir aðeins kr. 50.00 í vönduðu rexinbandi, að við-
bættu burðargjaldi til þeirra, Sem ekki vitja bókarinnar til útgefanda.
„Heimsstyrjöldin 1939—’45“ er bók, sem hvert heimili vill eiga.
Undirritaður óskar hér með að gerast áskrifandi að bók
ívars Guðmundssonar, „Heimsstyrjöldin 1939 —„45“,
sem kemur út í janúar.
Verð bókarinnar verður ekki yfir 50.00 kr í rexíni (að
viðbættu burðargjaldi).
Nafn...................................................
Heimili ........................................
Helgafell, Aðalstræti 18 og Garðastræti 17. Box 263.
9ELGMELÍ,
Aðalstr. 18
Sími1653.
Jólalðberar
Vasaklðta-
mðppur
Og
Gjafakassar
Einnig
Eyrnalokkar o. fl.
Venl. Unnur
Grettisgötu 64.
Ferðasaga Jðrgens Petersen.
Sparið
yður
sporin.
Komið
beint
til
okkar.
fijafabúðin,
Skólavörðustíg 11.
NýkomlS
LÖK
KODDAVER
SÆNGURVER
H. TOFT
Skólavörðustíg 5. Sími 1035.
Framlhald af 5. síðu.
ir, sagði íhiún, eiga að minnsta
ikosti til dláiítinn tmanníkiær-
ieika, en 'það eiga Tékíkar ekki.
Við fórum nú aftur til Prag.
Meðan við djvöilldium þar kynnt-
ist ég unigum Tékika, sem ntú
var liðsifiorinigi í Bandaríkjiun-
um. Hann var vÆst alveg ó-
foreyttur, þó að hann hefði ver-
ið í Bandarífcjujn.um í mofckur
ár. Hann hataði Þjóðverj a óg-
urlegu og innilegu hatri. Og
þetta var Iþað, sem hann sagði:
„Þjióðverjar, er búa í Tékkó-
slóvakiíu, hafa aldrei Iiátið neitt
tækifæri ónotað.til þess að erta
Tékka. Þýzk börn voru látin
sæfcja sérstaka skóla, Iþar isem
ölil fcennsla fór frarn á þýziku og
engin fcen:n:sil.a var á tékknesku.
Þijóðverj-arnir létu prenta sér-
istakar skóilabækur og voru þær
fullar af áróðri gegn Tékkum.
Þegar nazismi nn byrjaði að
færast í vöxt í Þýzkalandi, urðu
alilir Þjióðverjiarnir, sem hér í
lanidi bijuggu, óðir nazistar. í
iÞýzkaiIandi var kannske hægt
að aifsaka sig með jþiví, að kúg-
un og óifrelisi hafi neytt marga
til Iþess að hlaupa með straum-
inum; en hér lí landi -var enigin
! siliíik afsiö-kun til. Af frjiáilsum
| vilja böstuðu iþeir sér út í vit-
j fixrirguna. Þegar HitiHer iét
I hertaka cg sundiurlimia Tókbó-
slcvakíu, voru 'það einmitt jþéss-
ir rosnn, sem við alltáf hiöfðuan
látið njóta hin:s fyillsta fnelsis,
:sem beittu mestu oiflbeldi. í
hvert skipti, sem grimmd
Þjóðverija néðíi ihiáimarlki sínu,
voru þessir ,,landar“ okkar í
fremstu ilínu. Aff þessum. ástæð-
um verður fr.amkoma olkikar við
Þjióðverja að vera ströng og
hörð, • og það er lífsnauðsyn
fyrir ofckur, að reka þá alla úr
landi, til þess að tryggja það,
að ekkert þessu líkt geti endur-
tekið sig. Auðvitað verður ekki
komizt hjlá því, áð einstaka
Þjóðverjar, sem verið hafa
oikkur hollir, verði fyrir barð-
inu um leið; en nú segjast allir
ÞjóiSverjarnir hafa verið and-
viígir oflbeldisstefnunni, sívo það
verður sijálfsaigt ekki hæigt að
gera neinn greinarmun á þeim.“
Til skýringar á matvæla-
ástandinu i Tékkóslóvakíu skal
þess getið, að vikuskammtur af
smjöri er 35 gr., af kjöti 55 gr.,
mjólk 7/16 1. og kartöflum 1.5
kg. Egg eru alveg ófáanleg og er
t. d. alveg undantekning, ef hægt
er að kaupa mjólk, þó maður
hafi skömmtunarseðla. Þá sjald
an hún fæst, er hún þunn og
nærri blá á litinn. Brauð er eina
lífsnauðsynin, sem virðist vera
fyrir hendi, og má sjálfsagt
þakka stærð brauðskammtsins
það, að heilsufar er ekki verra
en er. Af sykri fást 300 gr. á
mánuði og aðra hvora viku eru
leyfð kaup á 2—300 gr. af
ávaxtamauki. Gengi tékknesku
krónunnar er lágt, er hún eitt-
hvað 16—18 aura, íslenzkra,
virði eftir skráningu, en manna
á milli eru borgaðar um 1500
kr. fyrir eitt sterlingspund og
4—5000 kr. fyrir dollarann.
Raunverulegt gildi krónunnar
er því mjög lágt.
Þriðjudaginn 2. október lögð-
um við á stað frá Prag áleiðis
til Wien. Fórum fyrst til Budjo-
vice og gistum þar um nóttina.
Budjovice hefur alveg komizt
hjá skemmdum af völdum
stríðsins og loftárásanna, cg
Þjóðverjar yfirgáfu bæinn svo
skyndilega, að beim vannst ekki
tími til þess að sorengja í loft
UPP gasstöðina eða annað. Það,
sem mest ber á í bænum, eru
rússneskir liðsforingjar í allra
handa einkabifreiðum. Sýnast
hafa verið snotrustu bílar áður,
en nú vantar á suma aurforett-
in, rúður eða lugtir. Er það yfir-
leitt eftirtektarvert, að Rússar
virðast ekki á sama hátt og
vestur-bandamenn leggja á-
herzlu á að halda farartækjum
sínum við. Hinir flytja með sér
æfða viðgerðarmenn, verkfæri
og varahluti og sitja sjálfir upp
viðgerðarstöðvar; en Rússar
virðast láta sér nægja að taka
þau verkstæði, sem fyrir hendi
eru, eignarnámi. Verður líka að
taka tillit til þess, að bifreiðar
Rússa eru ekki að sama skapi og
bifreiðar vestur-bandamanna
byggðar til hernaðarþarfa og
endast því verr.
í Budjbvile átti óg tal við
starfsmann. í tókkneska lög-
reigluiliðinu. Saigði hann mér, að
ilið Rússa 'byiggi í tjölduim í
sikóigunum uimlhverfis bæinn.
Ef þeir ekki eru ölvaðir, eru
þeir ágiætir að eiiga við, sagði
hann; en Iþegar þeir ná í áfenigi,
igeta þeir verið hættulegir. Við
og við kemiur það Ifyrir, að
ifílokkur öltvaðra Rússa kemur
•inn ,í bæinn, og þá er eiins gott
fyrir 'ibúana að forðia sér. í Iþeim
viðureiignumi, sem lögreglan
hefiur lent í við Rússana, haffa
margir ilöigregluþijónar foeðið
bana. Annaris fannst hoinum
varla hægt að taila um Rússa
sem eina þjóð, því að eins mik-
ilili munur væri á Rúsisum af
miismunandi þjóðfilokfcum og it.
d. á Svíurn og Tyrkjum. Þessi
maður þekkti Þjóðverijania, því
að hann haffiði verið 3 ár í Buch-
enwald, en þrá'tt fyrir það var
ekkert öfgafuIJlit í hatri hans til
þeirra. Var hann mjþg hrayk-
inn af því, hve vel Tékikar færu
með „Quislinga" siína. Far;ð
væri roeð þlá ©ins og þeir væru
sablausir, þangað til siök þeirra
væri fullsönnuð.
Miðvik'udaigsmorguin lögðum
við sneimma af stað til Wien.
Þegar við fórum um hliðið hjá
rússneska verðinumi við austur-
rísku landamærin, sagði hann
okkur, að 3 fem. þaðan væri
aU'Situirrískur vörður. Þegar við
komum að hliðiniu, var bað op-
ið og enginn vörður sjáanlegur,
svo að við ókum inn í Austur-
ríki ailveig án vegabréfsskoðun-
ar. Vegirnir í Austurríki eru
mjög illa ileiknir af hinni geysi-
miikllu umferð af heniaðarbif-
reiðum og eins eru mjög víða
stórar holiur eftir sprengikigur.
Ferðin til Wien var þess vegna
ekki fljótfarin og fcoimiuim við
þangað ekki ffyrr en um fjögur
leytið, siíðla dags.
ÝLEGA er komin á mark-
* iðinn drengjabók, er nefnist
Æskuævintýri Tómasar Jeffer-
sonar. Er hún eftir Betty Lise
Davis og prýtt mörgum heiÞ
síðuimyndum eftir Roberta Paf-
lin.
iSaga þessi fjal.Iar umi æsfeuár
í Tómiasar Jeffersonar Banida-
rckjiafiors'eita, eins mesta og
bezta forseta aimierísfcu þjióðar-
j innar. Er þetta ævintýraleg bók
i ( •' r'Virnm'tiilcg. því að Jeffer-
son átti viðburðaríka æsku. —
' Bókin er þroskandi og mann-
I bætandi, — svo að ólíklegt
<•". að rokikur drergui- geti les
•i-f hara án ■ ess að vaxa af lestr
i’-rm. 'Er 'bck þesisi tvímælalaust
vd fcnTmn í höndum allra
drengja.
' ” -rr bundin í snoturt
band og frágangur vandaður.
Útgieífendi er Draupnisútgáfan.
Inrilegt Jjakklæti
vill kvenifélagið Hringurinn í
Hafnarfirði færa frk. Sigurbjörgu
Kristjánsdóttur, fyrir jólagjöf, sem
hún færði félaginu, og ósk til fé-
lagsii um, a'ð gjöfin mætti sjö-
(túgfaída-st. Einnig vill félagið
þafcka manni, sem ekiki vildi láta
nafns síns getið, fyrir 400 kr.
'gjöf, er félaginu foefur borizt ný-
lega. 'vc