Alþýðublaðið - 20.12.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAPIÐ
Fhuntudagur 24. des. 1945
| fUfrijðnblaðtð
] Útgefandi: Alþýönflokkurinn
' Ritstjóri: Stefán Pétnrsssn.
Símar:
Ritstjórn: *90j eg 4902
Afgreiðsla: «9«t H «»•«
Aðsetnr
I Alþýðahúsino rið Hverf-
isgötu
Yerð i laasasöln: 40 aarar
Alþýðuprentsmiðjan.
Haddama Framsókn
og borgarstjórinn.
BJARN'I benediktsson
borgarstjóri ritar daglega
mfmla'iLsar stjórmmiálagremar
ó aðra síðu Morigiuniblaðsins í til
efni af bæj'arstjórnarkosning-
umum, ;sem í ihiömd fara. Fjallaði
amnarrar síðu grein Bjarma í
gær uim Framsóknarflokkinn
og A{þlýðufioikikitn!nv saimstarf
þeirra í landstjórn áður fyrr og
þ-rá Hermanns Jónassonar oig
amnaira forustumanna Framr
sóknarflokiksins til nýrrar isam
vinnu rvið Allþýðuflokkinn.
*
iÞað er rótt ihjó Bjarna Bene-
difctssyni, að Hermann Jónas-
son reymdd að gera síinar hosur
grænar við Aljþýðuflokkinn í
eíldlbúsdagsumræðu;num á dög-
unium. En Hermainn fékfc skjót
og skýr sivör við ihinu pólitiska
bónorði sínu tiil AlþýðufLoíkks-
ins. Emil Jónsson svaraði hon-
um á þann veg, að Alþýðu-
flokkurin-n hefði hatft samstartf
við Framsóiknarflokkinn um
stjóm landsins árium saman. Afl!
jþýðuflokkurin'n mótaði stefnu
þeirrar ríkisstjómar eins og
hann mótar stefnu núverandi
rífcisstjórniar. En Aljþýðuiflokk-
urinin varð fyrir margháttuð-
um vonbrigðum af jþessu sam-
stanfi iveigna iþeiss, að Framsókn-
arflokkurinn var óheill í
því, og foar ekki gæfu
til að hafflda igerða samninga
þeirrar stjómarsanwinnu þann
iig, að Alþýðufl'okknum auðnað
Sst að ikoma á þeim hagsfoótum
fyrár aiþýðustéttir og launiþega
iandsins, isem ifyrir honum
vakti, þótt töluvert ynnist á í
þeim étfnum. Þess ivegna er Al-
þýðufilókkiurinn ófús til sam-
starfs við Framsók nn rflokk-
inn, nema hann taki veruleg-
um breytintgum, hverfi fró því
rtáði að vera afturhaldssamur og
kyrrstæður flokkur og taki af
heilum hiUig upp raunihæfa oig
róttœka stjómmálastefnu.
*
'Framsóknarfilökkurinn hefur
foiðlað til Aiþýðiuflokksins og
fengið hryggbrot. En hann
hefur biðlað til tfleiri og
orðið imun meira ágengt á þeim
Ibónorðsferðum. Bjarna Benie-
diktssyini væri, foollit að minnast
þess, að fimm þinigmenn Sjáltf-
sitæðisflokiksins hafa forugðizt
þannig við- foónorði Hermanns
Jónassonar, að þeir hafa igerzt
pólitískir hállfbræður Framsók-n
larmiann-a. Og varla er það goð-
gá að min-na Bjama Benedikts-
son á það, að eftir að Alþýðu-
fl-ofeburinn hætti samsta-rfinu
við Framsóknarflofekinn voru
mifclar á'stir með Sjálfstæðis-
mönnum og maddömu Fram-
sókn. Gerðardómurinn illræmdi
aðskildi Alþýðutffl'dfekinn og
Framsóik-n arf-l-akkin-n, en sam-
ein-aði S jiáifstæðisf lofefeiinn og
Framsóifen arf-lok-k i-nn ií iland-
stjóm, sem lengi mutn minnzit
og að ill-u einu. S'j'álfstæðis-
fiaðm. 6. Hmgalfims
Skáld gróandans.
----i>--
Guðmundur Ingi Krist-
jánsson: Sólbráð. Kvæði
Snælandsútgáfan.
Reykjavík 1945.
UÐMUNDUR INdl KRIST-
JÁNSISON hýr foúi- sínu
vestur á Kirkjubóli í Bjiarnar-
d-al í Önundarfirði. Hann hefur
nú sent tfná sér itvær Ijóðalbæk-
ur, og íbáðar kennir hann þær
við isólina, enda er hann sem
íbóndi maðu-r ræbtunar, en ekki
rányrkjiu, vinrnur með hinni láf
tg-efandi sól'. Hann sl'éttar móa og
r-æsir fram mýrlendi og getur
á ifögnum vond-egi Mtið yfir
blómlegan töðuvöil. Hann raekt
ar igarðjur-tir margs konar, og
trjágróður og blómskrúð tímg-
ast vel í garðinum á Kirkju-
bófli. E-n efcki síkuluð þið halda
að Guðmundur sé nein liðleskja
-eða dumdari, sem helzt sé etoki
til annans e,n gauÆa við arfa-
tínslu éða aðhiynningu fáe-i-nna
tnjá-plantna og strjláMa blóm-
jurta og láti aðra um það, sem
f.ylgir mikil iíkaml&g áreynsla.
Nei, hann er hinn mesti atf-
kastamaður við erfiðisvinnu þá,
sem jarðynkjiu og heyskap er
samfara. Þá er það og Ælfeira á
verkssvæði bóndans en störfin,
sem Guðmumdur Œngi leggur a-I
lúð við. Hainn -sýnir eininig hygg
i-ndi og matni við ræktun og
hirði-ngu 'búpenings'ins. Ég býst
við því, að hann fylgi af náinmi
atihygli gnóðrarfari á' hverjum
ibletti túnsins, viðganjgi hverrar
tegu-ndar, sem í matijurtagörð
unum gr-ær, heils'ufari og vexti
hverrar trjáplöntu og holdafari
og yfirbragði hverrar skepnu, á-
samt sérik-ennium henn-ar í lund
lagi. Það mun full helft gleði
hiamis, að fylgja með vökuili ná-
kvæmini sem allra flestu af því,
isem grær fyni-r hans tilstilM og
þeirra, er með honum Ibúa. Við
skulum sv-o viikja obkur i-nn í
stofuna, þar sem hann hefst við
að loknum útistlörfum. Þar sjá-
.um við -efcki einungis rit um bún
að. Þar er að tfinna allt það
-bezta i formum og nýjum bók-
.rmenmfiuim ofefear, qg þar eru úr-
valsskáldrit á dönsku, sænsku,
norsfeu og -ensku — o-g þá eink-
um Ijióð. Ennfremur bækur um
'bófemenntir og um uppeldismál
og önnur þjóðfélagsmál, enda er
Guðnoundur kemnari á vetnum
og éhugaim-aður um þjóðmál.
me-nn, Framsóknarmemm og
kommúnistar umnu í ein'i-mgu
a-nd'aims og foa-mdi tfriðarins í sex
mamna- imefmdimnd tfrægu. —
iFramsóifenarmen-n oig Sjálfstæð
ismenn vi-nna saman í pólitísk-
umástum í mjóikursölunefnd og
stjórn mjólfcursamsölu-nnar —
m-eð árangri, sem feemur til
með að verða Bjarna oig sam-
herjium ha-ns dýrkeyptur við
ikoimianidi ibæjarstj'órnarkosninig
ar. Qg nú hafa Framsóknar-
menn oig ISjálfstæðismenn á al-
þirngi hunidizt tfast í Ibræðralag
um að leyfa ilærisveinum dr.
Gerladhis landvist á’ ný.
❖ *
Alþýðufiafek'urinn ver-ður
ekiki sóttur tiffl safea um svilk og
lóheilindá' Framsófenartfiioifefesins,
Iþegar samstjórn þessara tveggja
fiokifea fór með ivöldin. Alþýðu-
ifliobkurin-n s-etti þeirri stjórn
igóða stefnuskrá og vann af
dremgskap . að framk-væmd
þeirra mála, sem þar voru mót-
uð. En þegar Framsóknarflokk-
urinn forást þeirri stefnuskrá,
s'kildi leiðir með honum og
Framsóknartfilofeknum á siömu
stundu. Alþýðuflokburinn hef-
ur aldrei tekið iupp þann sið
Guðmundur Ingi hefur, eins
og áður er getið. sen-t frá sér
tvær Ijóðalbaeikur: Sú fyrri heit-
ir Sólstafir, sú sáðari Sólbráð.
Hún ikom út í sumar. Þetta er
ailstór bók, foátt á amnað hundr
að blaðsíður, útgáfan sæmileg,
en ekki samt verulega skemmti
leg. Hins vagar er hún þó lát-
laus, ekkert við hana, sem gæti
ikomið manni ti'l þess við fyrstu
sýn að sagja ósjúlfrátt: „Um-
ibúðir-nar eflaust vætt, en inni-
h-aldið lóð.“
Efni bókarinnar er í samræmi
v-ið það, sem ætla mætti af
íhimu framansagða um búskap
Guðmiu'mdar Inga o-g bókakost.
Hann yrkir um landið og sveit
sírna', um jarðargróður og búfé,
um æslkumenn o-g ungar stúlkur
og um forustumenn, sem hann
hielzt hafa hlynt að gróðrinum.
En hann kveður líka um það,
seim gerzt hefur á síðustu árum
Qg stef-nt að því markmiði að
-eyða og tortim-a, svipta menn
ifrelsi t-iil að leita í sólina úr
skuiggamum, -svipta menn mögu
leikunium til samtaka um að
stoapa sér og siirnum, — fjöl-
skyffldum og þjóðum, -- be-tra
og bjart-ara líf.
Þetta er nú g-ott og iblessað,
við komumst Ibrátt a-ð ra-un um
iþað við léstur ibótoariin-nar, að
þar er of mikið af ikvæðum,
'sem fijal'la um emstaka menn
eða samitök. ÍLáitum ;svo vera,
að stoynsemi okkar segi obkar,
að þessi -eða hiinn maðurirm,
þessi eða hin félagsheildiin sé
-aldeilis aflbragð fyrir saikir góðs
tilganig'S, jiafnvel mikitlla af-
reka -á einhverj-u sviði. En sé
S'káldg-yðan ekki j-afnskotin í
þessum mönnum eða samtök-
um eins og sá góðviljaði þjóðfé
iágsfborgari, sem er í saimlbýli
við hana, þá er húin ótilleiðan-
-leg til þess a-ð 1-eggja frarn si'tt
bezta, efekii sí'zt etf þú kerou-r
til foennar með mitolum bátíða-
Ib-rag. Hún hietfur lönguim verið
óstýrilát sem þjónuistustúilk-a,
en laiftu-r á móti haft það til að
'koma ií óti-ma, þegar hana
sjlálfra hef-ur lyst, og legigja- sig
aila ifram, u-nna mönnuim til að
imiynda- aiMs etoki svetfns, þr-eytt-
um eftir gott dagsverk, já, og
þá k-annsiki verið h-ritfin af
stiúlkutetri, Æallegu bOiómi, j-atfn-
vel Ibara þritflegri kind — þett-a
þeifekir Guðroundur I'ngi mæta
Fram'S-óikinarmanna, iSjiálfistæðis
manna, -og fcommúnista að stiga
pólitíska-n vanigadans. Ha-nn
temur sér máléfnálega sam-
virmu til la'usnar þýðiifgarmikl
ium málum en efeki pólití'skar
ástir. Um það hefur Framsókn-
arfilobku-rinn þegar sannfærzt.
Og kannski á iSjáltfstæðisflokk
lurinn líba eftir að ileiðast í þann
sannleika.
•?*
Það er óneitanl'ega smellin
saimlíiking hjiá ekki- skemmti-
ileg-ri man-ni -en Bjarina B-ene-
'diktiss'yni að fflikja Hermanni
Jónassyni vjið léttúðuiga imad-
■1 "TO'U. En iBjarni skyldi gera sér
tfar um að reynast jafin stað-
tfast-ur igegn ásófcn þeirrar miadd
ömu. og Jóinas skáld Hiallgnímis-
'son igeign 'Míðuiboðum hinnar
lástleitnu -madáömu á sínum
tírna. Og eigi hanin staðféstu
afgangs eftir þá raun, ætti hanm
að miðla henni saimherjium sín
um slikum sem Pétri Ottesen,
Jóni á Reynistað, Þorsteini
Þorsteinssyni og Gís-I-a ,Sveins-
syni. Þeir, en -efcki Alþýðufloklk
urinn, þarfnast styrks gegn á-
sókin -maddömu Framsókfnar.
Get væntanlega afgreitt á næsta ári pantanir á
Lækninyalo
pum
Háfjallasólum og Solluxlömpum frá Hanovia Ltd.,
sem berast mér innan áramóta.
Guðm. Marteinsson
rafmagnsverkfræðingur.
Símar: 5896 og (heimasími) 1929.
vel. . . En fovað sem þessu fflíð-
-ur: iSkáidið 'Guðmundur Ingi-
foefði grætt á því, að foimn vitri
og velviljaði vinur og veliunn-
ari forigönigumanna um ýmis-
1-egt igott o-g igangleigt, foefði ekiki
verið eins rúmfrekur oig foanin
er Iþarna á bókinni, enda þykist
ég vitia, að G-uðmundur Ingi
muni foafa ilátið -eittfovað það
rýma, isem skáfljdigyðjan foefiur
la-gt að sínar MstiaTfoendur af
i'jútfum hug.
Sktáldið sqgir:
Þétt hlíðin sé iber með horn
og skörð
-oig hrjostiur við garð og tún,
þá elskar þú dial og f jall oig
fjörð
og tfjönur og klettabnún.
Þititi óðal, þín foöil er íslenzk
jörð,
og engin er því sem foún.
Ennfremiur:
'Nú heyrir þú folandis hjarta-
slátit
tfná hjartianu i sjá'ltfum þér.
Og:
•
O'g fovað, sem þitt land til
heilla ber, *
er fo-amingja þiín um leið.
í samræmi ivið þetta eru ytfir-
leitt störf og skáldskapur Guð-
mumdar Inga — -en það íbezta í
sfcálidsfcap foans, það innileg-
astia, þ-að sem við foeynum fojarta
slög foams í, það er innan enm
þá þ-remgra sviðs . . . eða séð tfrá
öðru sjónarmiði — á :sér mikl-u
v-íðara svið:
Og fo-ugur minn og stiartf mitt
og ást mín og óður
-er ilmur iaf gróand-i jörð . . .
Þegar foann dvelur við j'arð-
argróðurinn, við fertfætlingama,
sem á igróðri-num nærast, vdð
yndisþokka æstounnar og við
sibáldim, sem h-afa eiskað fegurð
og gróanda, þá -eygir htan-n
. . . foverja stiund, sem af æv-
inni 1-íður
seim auðlegð og hamimgjur
bót.
IÞá yrkir foann kvæði eins og
Língresi, Jarðarigull, Ilmur Mfs
■ins, Mjaltir, Ley-nd'ardómur
yndisþokkans, Miig langar upp
í sveit, Sr. Jón á Bægisá, Jeppe
Aakjær — eða Sórey, s-em efcki'
er í þessari foólk, en óg foef séð
ií riti, sem er um það bil að
koma i foókabúðir, þegar þetit-a
er skrifað. Þetta eru hiljóðlát,
-innileiga svo isem fojarma-ndi, en
þ-ó illátil-auis kvæði, sumi þ-eirra
þa,nni|g, að skáldiimu tekst þar
oft að blianda saman því sem
venjiuilegast er talið ijóðhæft oig
hinum, að því er talið hefur ver
ið óljióðrænustu lífsverum, at-
foöfinum og folutium, án þess að
úr verði smekkleysur. Og þó að
iGuðmundur Inigi fo-afi leittfovað
vel igert á vettvanigi, ljóðlistar-
innar, þá erum við mú einmitt
komi-n þarna að því, sem Ihefur
veitit Ihonium og miun v-eiita hon-
um imesta verðleika: Hann Ihef-
ur þarna vtfsað okkur á þann
veg, sem Eggert ÓfláÆsison gekk
hér 'áður á tíð með misrjötfmum
áraingri, og isýnt okfcur Iþað og
sarnnað, að þennan veg má' fara
með iljóðgyðjuna í fyiigd með
sér, án þess að foennar fögru
klæði atist leðju eða leir.
lí kvæði til eins sveitiunga
síns, sýnir Guðmundur Ijóslega,
að foann er raunar tengdur alda
gömlum, Mfsfoáittium Vesitfirðáugs
i-ns og isikilur til fulls, fover eðlás
eiigindi þeir foafa fest og þrosk-
að:
Er sem draumum okkar kyns
útlhaísvættur stýri.
iSæbja þeir til sævarins
seim og -ævintýri.
Það sýnir sig iláika í sama
kvæði, sem mér virðist einna
-niáttúrfegast streyma fram af
löllum slifcum fcvæðum í ibók-
iimmi, að iGuðmundur Ingi getur
lýst sæfiörum, þrátt fyrir það,
þó að ihann hatfi ekfci i-agti þær
miíkið fyrir sig um dagana :
Seglið úða vöbveð var,
vin-da gnúði nlöldur,
léku á súðum iljósfoærðar,
löðurprúðar öldur.
iGlóði stiafn, er gnoð um haf,
-guðs í -nafni og foendi,
folaðin drafnar auðlégð af
inm til foafnar renndi.
Ójá, skyldi ekki lifna yfir
manni, 'þagar maður sér þær
Ijósfoærðu qg löðurprúðu og
fo-eyrir þær möldra — nú, og
isvo folessaður aflinn!
iGuðmundur orti vel um ásti-
ir um, það foil, sem fyrr-i bók
ih-ans yar -að fcomast á legg og
leggja af stiað úr föðurjgarði.
Þetta er yfirleitt niofckuð með
öðrum foætti nú, þó a-ð finna
megi, að -ekki ffláti foið fr-íða kyn
skáldið ósnortið frekar en áður.
Eitt fcvæðið h-eitir Viðfoúnaður.
Affllt skal sópað og prýtt, mikið
um að vera .... Seinasta vísan:
Burstið veggi oig þak, foreins-
-ið vel sérfov-ern stað
Og úr varpanum allt, sem er
laust,
tiffl þess fcv-eðjan islé góð, er
foún Ik-emur d hlað,
. . . ef ifoún kemur þá nokkuð
í haust.
Það var n-ú það. Og heyri-ð
foara: iSkáldið dreymir engil-
fojarta og mjallfovitia stiúlfcu, já,
og fáfclædda, forei-nleiga sagti.
Og:
Af enni þér -og æsfculjósri
kinn
svo un-darf'ega fovíti-um fojarma
slló,
sem tötfrar igripið foefðu ihuga
miinn.
. . . Ég foeld, að Iþetta v-iti á
meiri snjó.
Þri-ðja ibvæðið Iþarna í röð —
rétt í m'iðri foókinni — foeit-ir:
'Mig langar út -í lundinn. Þar
segir skáldið meðal annars, já,
endar á því:
Mig ilangar úti í lundinn me-ð
þér, j'ómtfrú
mig langar með þér, jóm-
frú, stirax í kvöld.
Mér þyfcir igaman að þeirri
igl-ettni, sem ikemuir foæði fram
í þvi, að sfcáldið raðar iþessum
Framfoald á 7. síðu.