Alþýðublaðið - 20.12.1945, Síða 6

6

•i'itaiSitt-.
ázs. i:
. : <
i : * .:•• i i í
* Vi
ra^TíhríT{Tr.:
*; *
ÍSLENZKIR ÞJÓÐHÆTTIR
er sú bók (slenzk, sem tvímœlalaust hefir hlotiS
bezta dóma. Hér fer á eftir örlítitS sýnishorn af
umsögnum nokkurra merkra manna.
Guðm. Finnbogason, landsbókavörður,
segir í Morgunblaðinu 12. des. 1934 m. af:
„Þetta er mesta merkisrit, Jafnskjótt og ég
fékk þa® í hendur, fleygÖi ég frá mér því, sem
ég var að vinna, og settist við að lesa. ... Eg
las bókina frá upphafi til enda og þótti liún stór-
um skemmtilegri og hollari lestur en sumar skáld-
sögur, sem mikið er gumað af. Síra Jónas, sá
ágœti maSur, sem enginn gleymir, sem kynntist
bonum, segir svo skemmtilega og látlaust frá. Hér
er í fyrsta skipti heildaryfirlit um þjóðháttu, siðu
og þjó'Ötrú islendinga á sí’Sari öldum, ritaS af
manr.i, sem var óvanaiega fjölfróður, en mundi
r. iálfur marga þá hluti, sem hann er aS lýsa. . . .
EfríS kemur því við hverjum Islendingi, sem ekki
þykist o.pp úr því vaxinn aS vita eitthvaS í dag
um þsS, sem gerðist í gær. Nú er allt á hverfanda
í lif þjóSarinnar breytist óSfluga, fornir
y siðir, vinnuhrögS og tæki falla í gleymsku
óS-»r en varir, meS þeim mönnum, sem þekktu
þ?<5 allt af sjón og raun, og þvf er ekki seinna
vænna aS haida því til haga, safna því í heild og
fi yfirlit yfir þaS“.
Ölafur Lárusson, prófessor,
segir í Vísi 15. des. 1934 m. a.:
„I bók þessari fá menn mynd af Iífi forfeÍSra
sinna, eins og þaS var á 18. og fram yfir miSja
19. öld, mynd af Iífskjörum þeirra og hugsunar-
hætli. Hvorttveggja þetta er nú gerbreytt frá því
sem áður var. Flest af því, sem bókin segir frá,
mun koma unga fólkinu ókunnuglega fyrir sjónir.
En ekki trúi ég öðru en aS það lesi bókina meí
atbygli, og þá gefur hún því betri skilning á liSn-
um tímum, en þaS hafSi áSur. Fyrir þeim, sem
eldri eru, rif jar bókin upp margt, er þeir þekktu
í æsku sinni, en hafa nú gleymt“.
„ÞaS er merkisatburSur í þjóSIegum fræSum
íslenzkum, aS hók þessi skuli vera komin út. Þar
er bók, sem lengi mun verSa í góSu gildi, bók,
sem á þaS skiliS aS vera mikiS keypt og mikiS
lesin, bók, sem á aS skipa virSingarsæti hjá ís-
lenzkum bókamönnum, viS hliSina á ÞjóSsögum
Jóns Arnasonar".
Pálmi Hannesson, rektor Menntaskólans,
segir í AlþýSublaSinu 17. des. 1934 m. a.:
„íslenzkir þjóShættir er óvenjulega eiguleg
bók, og veldur því jöfnum höndum efni og frá-
gangur. Eins og ráSa má af nafninu, segir bókin
frá lífi manna á landi hér, og má kalla aS hún
taki yfir tvær aldir, þá 18. og 19. En auSséS er,
aS höfundurinn leggur mesta rækt viS síSari
hluta 19. aldar, enda fer þaS saman, aS hann
man til hans sjálfur og hefir þaSam flestar heim-
ISLENZKBR
ÞJÓÐHÆTTI
eru nu komnir í bókaverslanir
í Bjómandi fallegu skinnbandi.
BÓKAVERSLUN ÍSAFOLDAR
i!di-. m«nnle<far og slcráðar. . . . Frágangur »llur
cg útlit er eíunig meS ágætum, os lýsir bóhin
^ : vantívirkn^ af hálfu útgef,»nda. Þelta
má viroast því merkilesfra, þegnir vitað er. að
hÖfumiinum sjáifum auÍSnaíJist ekk? að búa hana
undir prentun. . . . Bókin er veglegur virði yfir
hinn ágæta og f jölfróða mann. En bókin er tneira.
Hún er merkilegt heimildarrit um menningu og
atvinnuhætti þjóðarinnar, og hygg ég fyrir víst,
að margir muni leita þangað fróðleiks um liSna
tíma“.
Arni Pálsson, prófessor,
segir í MorgunblaSinu 18. des. 1934 m. a.:
„Því er miSur, aS ókleift er í stuttri blaSagrein
aS gefa almenningi nokkra hugmynd um hiS fjöl-
breytta éfni þessa rits. ÞaS er eins og kveSja frá
dauSri eSa deyjandi kynslóS, sem lifSi fábreyttu
lífi viS fátækleg efni og var fáskorSuS af æva-
gömlum venjum á öllum sviSum. ÞaS er ekki auS-
velt aS hugsa sér kyrrstæSara líf heldur en þjóS-
Iíf íslendinga á einokunaröldinni. Allt virtist óum-
breytanlegt öldum saman, — búskaparhættir til
sjávar og sveita, daglega lífiS húsakynnin,
skemmtanirnar, verzlunarkúgunin, guSsorSiS og
hjátrúin.
Dr. Einar Ól. Sveinsson var fenginn til þess aS
sjá um útgáfuna. Einar er góSvirkur maSur og
vandvirkur, og hefir verk síra Jónasar vissulega
ekki spillzt í höndum hans, þótt lítt haldi hann
því á loft sjálfur“.
Dr. Þorkéll Jóhannesson
segir í Nýja DagblaSinu 20. des. 1934 m. a.:
„Á þessu ári hafa' komiS út margar merkar
bækur. En ég hika ekki viS aS segja þaS, aS
þetta er langmerkasta bók ársins, og munu marg-
ir sanna þaS meS mér. Hér er grundvallarrit um
íslenzka þjóSháttu á liSnum öldum. Hver sá maS-
ur innlendur eSa útlendur, sem kanna vill slik
efni, hlýtur fyrst og fremst aS byggja á þessu
riti. Hér er bók, sem í sinni röS er viSlíka merki-
leg og ÞjóSsögur Jóns Árnasonar hafa veriS og
verSa fyrir þjóStrú og þjóSsagnir, verk þeirra
feSga, Jóns Halldórssonar, Finns biskups Jóns-
sonar og Hannesar biskups Finnssonar, fyrir sögu
þjóSarinnar og rannsóknir, og rit Þorvalds Thor-
oddsen fyrir náttúrufræSi landsins. ÞaS er vafa-
laust, aS um ýms atriSi þessarar bókar verSur
síSar ritaS fyllra mál og kannaS nánar og dýpra.
En hingaS verSur uppistaSan sótt“.
SigurSur Guðmundsson, skólameistari
á Akureyri,
segir m. a. í Degi 3. jan. 1935:
„Bókin er í því ólík ýmsum fræSibókum vor-
um, aS hún er víSa skemmtileg. Höf. hefir veriS
skopvís, sem ráSa má af sögum hans. Kryddar
hann einatt lýsingar sinar gamansögum og kímni.
Málfar hans er lipurt og lifandi, sundurgerSar-
og tildurslaust, yfirleitt vel íslenzkt".
SNÓT
er komin
Björn Halldórsson
Sigurður Breiðfjörð
unnmr Tóomsen
í Snót eru 390 kvæði. Af höfundum
eru 80 nafngreindir, auk þess sem í
bókinni er fjöldi kvæða og vísna eftir
ókunna höfunda. Snót tekur yfir alt
tímabil íslenskra bókmenta til 1874, alt
frá fyrstu tímum, og er í senn stærsta
og frægasta Ijóðasafn (autólógía) ís-
lendinga. í þrjár fyrri útgáfur Snótar
völdu kvæðin þeir Gísli Magnússon og Jón Thoroddsen, tveir
binna gáfuðustu manna 19. aldarinnar. Við þessa fjórðu úígáfu
hefir sjera Einar Thorlacius prófastur lagt hina sterkustu alúð,
svo að um sumt markar hún nýtt spor í útgáfu íslenskra ljóða-
bóka. Ekkert hefir verið felt úr hinum fyrri útgáfum, svo að
i þessari birtist alt sem kom í hinum þremur.
í bókinni eru 24 myndir og hún er bundin í 2 bindi. í rexín-
bandi kostar hún aðeins 50 krónur, og geta menn borið það
verð saman við verðið á hverri sem helst annari bók, Sem nú
er á markaðinum.
&í averólvm ^dóa^oídar
Sjera Magnús Grímsson
Valdimar Asmundsson
Sveinbjörn Egilsson