Alþýðublaðið - 28.12.1945, Blaðsíða 5

Föstudagnr 28. des. 1945.
ALÞYDtJSLAPgD
5
Óvenjuleg jól. — Vorþeyr í vetrarnótt. — Met útvarps-
ins. Hvað fékkstu í jólagjöf? — Er nægur friður um jól-
in? — Minningar, sem eru mikils virði. — Hækkandi sól.
ETTA VORU óvenjuleg jól,
ekki aðeins vegna þess, hvað
þau stóðu raunverulega í marga
daga, heldur fyrst og fremst vegna
veðurblíðunnar alla jóladagana.
Þegar ég leit út um gluggann minn
á jólanóttina, teygði mig út í nótt-
ina, gat ég alls ekki fundið neitt
vetrarkul. Ég gat ekki betur fund-
ið en að vorþeyr væri í loftinu. —
Það voru margir óánægðir með
þetta góða veður. Menn söknuðu
snjóarins. Mönnum finnst alltaf
vanta eitthvað um jólin, ef ekki
er snjór.
GAMALL MAÐUR sagði við
mig á jóladag: „Það er hætt við,
að það verði hart vor fyrst að vet-
urinn er svona mildur.“ Hann tal-
aði ef til vill af gamalli reynslu,
eða hann er eins og þeir vitru, að
gera alltaf ráð fyrir því versta, því
að það góða skaði ekki. En margt
er breytt (hjé okkur — og ekki sízt
veðurfarið. Það hefur jafnvei
breytzt svo mjög í minni tíð, að
það er óþekkjanlegt. Vel má því
vera, að við fáum einnig gott sum-
ar, þó að vetur sé góður — og
þannig fáum við gott ár.
ÞAÐ Á EKKI síður að geta þess,
sem gott er en iþess sem miður fer.
— Ég 'hygg, að Ríkisútvarpið hafi
slegið met með jólavökunni á ann-
an. Ég segi fyrir mig, að ég minn-
ist þess ekki, að hafa haft jafn-
mikla skemmtun — (á ég ekki
fremur að segja unun?) af útvarp-
inu og það kvöld. Með fyrsta er-
indinu, bernskuminningum frú
Guðrúnar Sveinsdóttur, var at-
hygli manns þegar vakin. Þetta
var framúrskarandi góður og
skemmtilegur þáttur, og mér datt
í hug, er frúin hafði lokið lestri
sínum1: Það er furðulegt, hvað við
eigum mikið af góðu efni í fórum
okkar, sem ekki kemur fram. Er-
indin voru öll hvert öðru betra, þó
að mér fyndist erindi frú Guðrún-
ar bezt, enda stendur þetta efni
mjög nærri hjörtum okkar.
ÉG HYGG, að erindi Gísla Hall-
dórssonar hafi vakið menn til um
hugsunar um hörmungarnar í
kringum okkur. Efni þess var um
jól hans í Berlín á friðarárum,
þegar fjölskyldurnar áttu heimili
— en hvernig halda menn, að jól-
in séu nú í (borgum Evrópu? Lúð-
víg Guðmundsson gaf okkur hug-
mynd um það með sínu erindi.
Manni fannst, meðan hann var að
tala, eins og þar stæði maður, sem
hefði sér meira af hörmungum og
eymd en við hin öll gætum gert
okkur nokkru hugmynd um. —
Ég vil þakka útvarpinu fyrir þessa
stund, og þá ekki síður ölluim
þeim, sem voru 'gestir í útvarps-
sal þetta kvöld.
ÉG FÓR um bókabúðir seint á
aðfangadag, var að leita að jóla-
skrauti, pappír til að hengja í loft,
en fekk ékkert, allt uppselt. Ég
talaði við nokkra bóksala. Bók-
salan var áreiðanlega ekki minni
núna en undanfarin ár, geysilega
mikið var selt af bókum, en held- í
ur virtist fólk veigra sér við að
kaupa dýrustu bækurnar og þó
seldist itöluvert af þeim. Allmikið
af bókum var uppselt, og þar á
meðal jafnvel nokkrar, sem komu
þt fyrir fáum dögum, svo var til
dæmis með Káinn, en ef til vill '
gat forlagið ekki kiomið meiru á
markaðinn, því að bókbandið 'hafði
ekki undan.
FYRIR LÖNGU eru bækur orðn-
ar algengasta jólagjöfin, enda eru
fáar jólagjafir jafngóðar, hand-
hægar og heppilegar. Ég hygg, að
þau séu ekki mörg heimilin í
Reykjavík, sem ékki hafa séð nýja
bók um þessi jól. Þó rakst ég á
eitt slíkt heimili. Þau eru því til.
En þau ættu ekki að vera til.
PRESTARNIR TÖLUÐU allir
um frið á jólunum. En er friður á
heimilunum á jólunum? Er ekki
of mikill ys og þys? Fólk hefur
það fyrir sið, að bjóða heim til sín
á þessari hátíð. Það er að vísu
góður siður og nauðsynlegur siður
undir mörgum kringumstæðum. En
er ekki of mikið gert að þessu? Er
ekki nauðsynlegra, að foreldrar lifi
í kyrrð með börnum sínum á þess-
ari hátíð.
HLUSTIÐ Á ÞÁ, sem segja
endurminningar sínar um jól í
bernsku. Lesið það, sem menn
skrifa um sama efni. Beztu minn-
ingarnar eru frá friðarjólum á
heimilunum hjá palbba og mömmu.
Slíkar minningar eru mikils virði
fyrir alla og þær gleymast aldrei
á ihverju sem veltur. Þær eru eins
og helgidómur. Ég held, að friður
sé ekki nógur á jólunum hjá
okkur.
NÚ ER SÓL HÆKKANDI,
stytztur dagur var 22. desember
— og af því að það er alltaf gam-
an að geta hlakkað til einlhvers, þá
segi ég: Desember er bráðum bú-
inn og næstum komið fram í jan-
úar. Ég hugsa, að það verði alls
enginn vetur í vetur, að vorið verði
gott og sumarið verði gott. Við
Við sleppum haustinu.
Hannes á horninu.
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrif-
enda í eftirtalin hverfi:
Vesturgata
Austurstræti
Hverfisgata
Bræðraborgarstígur
TALIÐ VIÐ AFGREIÐSLUNA. — SÍMI 4900.
Alþýðublaðið.
Kirkjan stóð eftir.
Mynd þessi er frá Varsjá, eftir að nazistarnir þýzku höfðu varpað sprengjum sínum á borg-
ina og lagt hana mest alla í eyði. Flest hverfi borgarinnar hrundu til grunna, en kirkja
þessi stendur enn í miðbiki borgarinnar. Kaþólskur söfnuður stendur að kirkju þessari.
FerödSo^ri Jörge , Peíersen uin Mið-Evrópu:
með hiD, dl lissrifaá og tii baka
m Uasbora til Kaopiaannahafnar.
A LÞÝÐUBLAÐIÐ birtir í dag lokaþáttinn úr frásögu
Jörgens (Volla Petersen) af ferð þeirra Lúðvígs Guð-
mundssonar um Mið-Evrópu í haust. Segir sá þáttur frá dvöl
þeirra Íí Frankfurt am Main, ferðinni niður með Rín til
Köln, stuttum krók, sem þeir lögðu á leið sína þaðan til
Belgíu og Hollands, og heimferðinni um Hamborg til Kaup-
mannahafnar.
FRANKFURT AM MAIN er,
eins oig búast má við, hart
ileikin íborig. Þau bús, sem ekki
hafa skemmzt við sprengjuó-
rásir, 'hafa brunnið af; vöildum
í'kveiikjiusprengna. Þegar 'við liit-
um |n.n í siumiar, virtist þær heik
leigar, en er nánar 'var að gætt,
kom oft 'í Ij'ós, að ytri veg.gir
húsanna stóðu einir eftir, igólf,
stigar og allur i'nnaniviður var
hrunninn.
Frankfurt er aðalborgin' á
ameríska svæði'nu oig hefur
iBandaríkjaherinn lagt lundir sig
fjölda byggi'niga. Borgin er járn-
brauta- og samgöngumiðstöð
iS'Uð'V'8i5tiurJÞýzkalands. Á aðal-
jiárnibrautarstöðinni gefiur að láta
flóttafólk saman komið frá öltl-
um héruðum landsins. Veigna
íþess, hvað járnbrau'tarfexðir
eru 'óreiglubiund'nar, verður
flóttafólkið stundum að bíða í
iFrankfurt, dögum saman, án
iþess að komast áfram leiðar
sinnar. 'Húsnæðiseklan í iborg-
inni er gífurleg og allar hygg-
ingar, sem hæfar 'iværu til af-
nota sem gistihús, eru inotaðar
í þ'águ Ba'ndaríkjaihersins; er
því ófoleift að útvega fl'óttaif'ólk-
inu næturg'istingu. Það hefst 'þvií
við í forsölum járnbrautarstöð'v
arinnar og neða'njarðarloftvarn-
arskýilunum í kring um istöðina.
•Gólfin í ibiðsölunum' eru á
'bverri nóttu þéttskipuð flótta-
fólki, sem liggur hvað innan um
annað, hermenn í rifnum ein-
k’ennis'búninigum, fconur o,g
karlar, uniglingar og jafnvel
smábörn, sem vafin eru inn i
alls foonar teppi og tusfour, tií
iþess að forðast foulda. Sfoiptist
fólkið á um að vaka og gæta
farangursi'ns, sem myndi óðar
verða stolið, ef allir svætfu.
Þýzki rauði kro&sinn gerir allt,
sem unnt er, til þesis að igreiða
tfyrir flóttafólkinu, en fjöldimn
er svo igífurlegur, að (hjálpar-
starfseimi'm 'hrdkkur lhverg&
nærri til.
Fyrir miLliigöngu Quai’tering
and Accommodation Otffice var
okkur útvegað herbergi á Hotel
Excelsior. sem ætlað er liðsfor-
ingjum, er aðeins hafa stutta
viðdvöl. Þessi ágæta stofnun
veitti okkur einnig að.gang að
Commanding Generals Mess,
sem er matarstaður liðsforingja
þar, í borginni. Bandaríkja-
mönnum hefur tekizt að búa
ved um, sig í Frankfurt, hvergi
á ferð okbar sáum við aðrar
eins ignæigtir matar semi þar. Til
dæmis fenigum við þar tí morg-
uinverð stórt glas atf appelsínu-,
oítrónu- eða grapefriuit-satfa,
corn filakes með rjóma, egg og
bacon oig s'vo hv'eitibrauð og á-
vaxtamauk eins og hver vildi
hatfa með kaffinu. Allur var
maiturinn fyrsta flokks amenísk
vara.
Meðan við dvöldum i Frank-
furt, kynntist ég brezkum liðs-
f'orinigja, sem. starfaði í UIN(MRA.
Við ræddum stundum um dag-
inn og 'veginn. Hainn hafði dval-
ið i Þýzkalandi árin 1929—36
og hélt því fram, að Þjóðverjar,
að því er hann bezt þekkti til
þeirra, hefðu ekkent lært atf ný-
afstöðnum ósigri sínum. Virti
hann Þjóðverja fyrir dugnað
þeirra á mörgum sviðum, en
þótti leitt tiil 'þess að vita, að
striíðsfíkn þjóðarinnar leiddi
hana hvað eftir annað í ógæfu.
Taldi hann, að jafnvel rústir
hinna versf útleiknu iborga
igætu efcki sannfært þá um, að
það foorgaði siig ekki að foyrja
stríð aftur. Dvaldi foann einmitt
í Þýzkalandi um það foil, er
Hitler ibrauzt til valda, og undr-
aðist nú mjög, að einmdtt sama;
fólfcið, sem þá var áfoafast að
reyna að sannfæra hann um á-
igæti hinnar nýju stefnu, skyldi
nú neita harðast fyligi síniu við
Hitler.
Hernámissvæði Bandaríkja-
naanna liggur að mestu deyti
um auðug landfoúnaðarhéruð, og
ma'tvælaástandið er því foetrai
þar en í 'Þýzkalandi yfirleitt, og
t. d. mun foetra en matvælaá-
standið á forezka svæðinu, endai
nær brezka svæðið aðallega yf-
ir iðnlhéruð. Skilyrðin eru því
'betri iþar tfyrir framleiðslu byigg-
ingarefna. Afleiðingin er sú, að
á 'brezka svæðinu er unnið af
'kappi að því, að endunbyggja
borigirnar, svo að hægt verði að
sjá áhúun'um fyrir nauðsynleg-
U'stu húsakynnum. Vinnuað-
'ferðirnar á forezika og ameriska
svæðinu eru einniig með mjög
ó'líkum ihætti. Þegar Banda-
rikjamenn íáta hreinsa til í
borgunum, eru steinahaugarnir
af 'götunum ruddir upp. í húsa-
tóftirnar; Bretar aftur á móti
dáta hreinsa sjá'lfar rústirnar og
ihlaða síðar heilum múrsteinum
á torgunum þar til á þeim
þar.f að halda tid endurlbygg-
inga. Upp á síðkastið hafa vönu-
S'kipti 'átt sér stað, þannig, að
Bretar láta Bandaríkjamönnum
í ité steinlím cg öninur 'ibygging-
arefni og ,fá matvörur í staðinn.,
og reynast þessi vöfcuskipti vel.
■Einn daginn fórum. vrð til
Bad Hamburg, sem er aðad!mið-
stöð ritskoðunar og annars eftir
lits Bandarikjamanna i Þýzka-
landi. Vinna þar mlSng hundruð
•manna við mangvísleg eftirlits-
sitörf. Eru sérstakar deiildir fyr-
ir: kvikmyndir, 'bæfcur, blöð,
ileikrit, útvarp og ó.tal fleira.
Framhald á 6. siðu.