Alþýðublaðið - 29.12.1945, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐKÐ
Lauítardagur 29. des. 1945i,
I
fUf><}ðublaðtð
Útgefandi: AlþýCaflokkurinD
^ Kltstjóri: Stefán Pétnrsvtnt,
Simar:
fetstjórn: *ii«1 »e. 4»«*2
Afgreiðsla: *»•« »*
Aðsetur
S Alþýðuhóslna »tð Hverf-
isgftta
Yerð í lausasölu: 4« auras
Alþýðuprentsmiðjan.
Þórðnr Jónsson:
láa bókin á Fáskrúðsfirði.
Þaðr sem ReykVíkiiig^
ar
i
Bæjarstjörnarkosn-
INGARNAR, sem efst hafa
verið á dagskrá að undanförnu,
nálgast nú óðum. Flokkarnir
eru í óða önn að ganga frá fram-
boðslistum sínum, og einn
þeirra, Kommúnistaflokkurinn,
hefur þegar tilkynnt höfuðstað-
arbúum, hverjir skipa lista hans
við kosningar þessar.
*
Bæjarstjórnarkosningarnar í
janúar verða sér í lagi örlaga-
ríkar fyrir Reykjavík og Reyk-
víkinga. Að þessu sinni er kos-
ið um stærri mál og brýnni en
nokkru sinni áður í sögu höfuð-
staðarins. Reykvískir kjósend-
ur krefjast þess, að þeim verði
í framtíðinni tryggð atvinna og
öryggi og að bætt verði úr hinu
margháttaða öngþveiti, sem þeir
nú verða að þola, en þar eru
húsnæðisvandræðin að sjáf-
sögðu meginatriðið fyrir alþýðu
stéttir og launþega bæjarins.
Nú má teljast tryggt, að ný
framleiðslutæki verði keypt
hingað og starfrækt hér. Al-
þýðuflokkurinn átti frumkvæði
að því, að verulegum hluta af
sjóðum þeim, sem okkur hafa
safnazt ófriðarárin, verður var-
ið til endurnýjunar á fram-
leiðslutækjunum og aukningar
atvinnul'ífsinis. Samstarfsfl'okíkar
Alþýðuflokksins í núverandi
ríkisstjórn báru gæfu til þess
að fallast á þessi ráð Alþýðu-
flokksins. En eftir er að ákveða
hverjir koma til með að eiga
hin nýju framleiðslutæki og
hversu háttað verður stjórn
þeirra og rekstri. Þar gætir mik-
ils skoðanamunar milli stjórn-
málaflokkanna, sem heyja kosn
ingabaráttuna hér í Reykjávík.
Og meðal annars um þann skoð
anamun kjósa Reykvíkingar við
bæjarstjórnarkosningarnar í
næsta mánuði.
*
Höfuðátök þessarar baráttu
standa milli Alþýðuflokksins og
íhaldsins. íhaldið vill „óbreytt
ástand“. Framleiðslutækin eiga
að vera í eigu „einstaklings-
framtaksinis“ og færa því
aukinn igróða og aukin
völd. Alþýðuflokkurinn vill, að
framleiðslutækin verði rekin
með hag og heill heildarinnar
fyrir augum. Framleiðslutækin
eiga að tryggja fólkinu atvinnu
og öryggi, en ekki nokkrum rík-
um einstaklingum gróða og
völd. Þess vegna berst hann
ótrauður fyrir þeirri stefnu, að
efnt verði til bæjarútgerðar í
Reykjavík og margháttaðs at-
vinnureksturs annars á vegum
bæjarfélagsins. Jafnframt ber
hann fram raunhæfar og róttæk
ar tilliöigur til lausnar á ihúsnæð
isvandræðunum og öðru því
öngþveiti, sem til hefur komið
hér í Reykjavík í valdatíð
íhaldsins.
❖
Það dylst engum, að Reyk-
víkingar kjósa um stefnu Al-
þýðuflokksins annars vegar og
ÞANN 2.5. NÓV. þ. á. gáfu
„só'sialiistar11 út „bláa bók“,
sem stefnuskrá sina í sveitar-
stjórnarmálaxmi við hxeppsnefnd
arkosningar í Búðahreppi við
'Fáskrúð'sfjörð 1946. Stefnuskrá
þessi er mjög athyglisverð á
;sína vísu; hún er sett fram í níu
köfilum og svo igreinaiigerð með
hverjum einstökium kafla.
Bóik þessi er að vísu me-sta
meistaraverk og líkleg til að
verða hin mesta nýsböpun, -sem
er.n hefur þekkzt í þessu sam-
ibandi, þeigar allar aðstæður eru
atihiugaðar frá ýmsum hliðum.
Með öðrum orðum lofar „sósíal-
ista“-fiéhigið meiru en hægt er
að taka á móti af gæðum lifs-
ins, samanborið við fó'lks-
ifjiölda eins og er, og lítur út
fyrir, að verði í náinni framtíð.
Hverju lofar þá þessi flokk-
ur? Hann lofar því í fyrsta
ikafla, að stofnað verði útgerð-
arfél'ag eða félög, sem strax á
næsta ári hefji útgerð með a.
m. k. tvo 35 tonna ibáta og vinni
jafniframt að því að fá tvo íbáta
'80 tonna eigi síðar en fyrir
sildarvertíð 1947. Hafinn verði
iundiribúnmgur að togaraútgerð,
og leiggi hreppurinin fram fé
oig ábyrigðir svo sem með þarf
til silíkra framkvæmda. Enm
fremur, að byggt verði fullkom-
ið nýtízku hraðfrystibús ásamt
f i skiðn aðarstöð.
í öðrum kafla bókarinnar eru
hafnarmálin: Samin verði hafn-
arlöig fyrir iBúðakauptún; byggð
verði dráttaríbraut, og hafnar-
bryggjan stækkuð og endur-
Ihætt og igerð bílfær; reyndar
hefiur þessi bryggja verið bíl-
fær undanfarin mörg ár og er
það enn.
Þriðji kaflinn hljóðar um raf
veitumál. Þar lofa þeir, eins og
öðru, virkum framkvæmdum á
rafveitumálum ihreppsins á þann
hótt, er sérfræðingum þeirra
mælist fyrir til að tryggja íbú-
unutrh rafmagn til Ijósa, suðu og
iðnaðar.
Fjórði kaf'inn hljóðar um
vatnsveitu, og Ibjóða þeir kjós-
endum sínum að veita hreinu
big fersku vatni þvert oig endi-
ianigt um allt þorpið, og er slíkt
mesta nauðsynjamál, því að
vatnsskortur er oát tilfinnan-
legur.
Fimmti kaflinn hljóðar um
gatna- og h'Oilræsagerð. Þar lofa
þeir nýjum götum og st'órkiost-
legum endurbótum á þeim
eldri; einniig, að loka öllum
il'ækjarfarvegum oig láta vartnið
renna um neðanijarðarigöng.
Sjötti kaflinn e.r um bruna-
mál, og er sdzt að neita því, að
brunastöð með nauðsynlegum
tækjum sé hér nauðsynleg.
Sjöundi kaflinm hljóðar um
húsnæðismálin, og er þar lögð
rík láherzla á stuðninig hrepps-
ins af fremsta meigni til byigg-
ingar iverkiamannabústaða, og
aðstoða'r efnalitlum fjqliskyldu-
mönnum til þess að ibyggja yfir
sig.
Áttundi kafli er um vinnu-
vélar, — sem hreppurimn skal
eiiga til íigripa þegar á þarf að
halda, eins og til dæmis steypu-
hræruvél, jarðýtu, ámoksturs-
véil o. £1. o. fl.
N'íundi kaflinn hljóðar um
ræktuniarmál, og iþiar Ibrýnt fyr-
ir mönnum, að haldið verði ó-
fram og löigð mjög rík áherzila
á að nýta vel það, sem ffyrir er,
og svo að þenja meira út rækt
unina oig nota sláttu- og hey-
vinnuvélar.
IÞetta eru þá aðaldrættirnir í
öllu iþessu mikla meistarans
verki, og þegar maður hefur
lesið allt tif enda, þá dettur
manni í hug: „AJlt þetta sikail
ég gefa þér,“, ef þú igefur mér
aitkvæði þitt við sveitarstjórn-
arko'smingar, sem í hönd fara.
Reyndar þariftu, kjósandi góð-
ur, ekki að reikna með iþví, að
það sé memimigin, að við getum
framkvœmt margt af þessu, því
að við erum nú eins og ali'ir
vita, aðeins að bvrja að slá okk-
ur til riddara, og því ýmsu ó-
vanir til fframkvæmda, og svo
er mú auðvitað auðiséð, að þetta
er nú nokkuð flott áætlun hjá
ckfcur.
Þetta allt er nýtt fyrirbrigði
ihér á Búðum, að „sós.íalistar“
Ibeiti sér fyrir atvinnumálum og
Iþó sérstnklega sjávarútvegsmál-
um, og gott til þess að vitai, að
þessir herrar fixma sig menn til
að drepa hendi í fcailt vatn, oig
er gotit fyrir þá sjálfa, eins og
aðra samborgara þeirra, að
eiiga von á framtaki þeirra til
að byiggja upp þam'n atvinnu-
veg, s j ávar útvagin.n, eff þeir
.meina íþá niolkkuð með því. Því
að ihingað tiil hafa þeir ekki átt
þátt í auknum bátaistól fyrir
kauptúnið.
!Í þriðja fcafla stefnuskrárinn-
ar, 'rafvei.tumál, seigja þeir, að
hafi nú .um nokkurra ára skeið
verið ófremdar ástand, sem ekiki
,sé lenigur við unanidi, og furðu-
legt sé, hivað þorpsfoúar hafi
lenigi unað við oig lausn í Iþeim
málum þoli enga bið; en krafa
þeirra sé: nægjainleigt rafmaign
til l'jósa og eldunar og jafnveí
upplhitunar, auk iðniaðar.
Niú vil ég segja þetta um þessa
láilylktiun þeirra: Halda þeir, að
kjósendur hér tr.úi þvx, að raf-
■veitureksturinn hafi siérstak-
lega ver.i'ð í ófremdar ástandi1
seinni árin, — að einmitt þegar
samveiftam, ver gerð var með það
ifyrir augum, að auka vatnsafl-
ið um helming, hafi hún geffizt
þannig, að þá haffi hjólið snúizt
við? En eins og öllum, sem tii
þekik'ja hér, var þessi samveita
igerð fyrir 7 árum með þeim á-
ramgri, að síðan, Ihefur stöðin
Igengið viðstöðulaust í 9 mán-
uði ársins sem Ijósastöð fyrir
þorpið, cig þó verið seildur æði-
mikill sitraumur umfram tii eld-
uinar og einniig iðnaðar. Hi.na
þrjá mánuði ársi'nis hefur eftir
lárstíðum þurft að stoppa við og
við veign-a vatnsiskorts. En eins
stefnu íhaldsins hins vegar.
Annars vegar um stefnu fram-
fara og þróunar, hins vegar um
stefnu hins „óbreytta ástands",
athafnaleysið og kyrrstöðuna.
Kommúnistar ganga stefnulaus
ir til þessara kosninga að öðru
leyti en því, að þeir flíka nokkr
um gömlum og nýjum stefnu-
málum Alþýðuflokksins og von
ast til, að þau verði þeim enn
einu sinni til framdráttar. En
reykvískir kjósendur hafa greint
á milli Alþýðuflokksins og
Kommúnistaflokksins. Þeim er
ljóst, að þótt kommúnistar flíki
stefnumálum Alþýðuflokksins
I fyrir kosningar kemur þeim
1 ekki til hugar að framkvæma
þau eftir kosningar. Reykvísk
ir kjósendur hafa sannfærzt um,
að íhaldið ihef.ur .með stjórn si'nm
á bænum unnið sér til slíkrar
óhelgi, að það er skylda alþýðu-
stéttanna og laiunþegamna að
kalla yfir það pólitíska feigð. —
Alþýðustéttir og launþegar
Reykjavíkur eru staðráðnir í að
gera stefnu Alþýðuflokksins að
veruleika — milliliðalaust. Þess
vegna fylkja þeir sér um Alþýðu
flokkinn og vinna ótrauðir að
glæsilegum sigri hans við kosn
ingarnar, sem í hönd fara.
oig fcuinnjugt er, Ihefiur sú raf-
veitusitjórn, sem len'gi er búin
að hafa þessi máll með höndum,
á árinu 1944 ismúið sér til sam-
ba'nds 'islenzkra rafveitna og
rafmaignseftirMts rlíkisins um að
stoð með endiurfoætur á rafstöð-
iinni, 'Og er þegar svo lanigt kom-
ið, að Ælutt hefur verið á alíþingi
frumvairp til laga uim ábyrgð
fyrir endiurbyiggingu rafveit-
unmar. iSitefna „sósialista11 í
þassu máli er því óiþörf, enda
aðeims kosninigablekikinig. Svip-
að er að segja um það, sem þeir
kalila' hafnarmál, —• um aukið
landrými úti á 'Mjóueyri. Það
mái er komið í igang og hefur
verið flutt um það frumivarp á
alþimgi, 'svo að það igetur heldur
.ekiki órðið k'osningabeita.
Hér á Búðum eru íæplega
'600 ■ manns, en eftir loforði'
„biláu 'kókarinmar“ iskal ibúa-
talam á mæstu árum verða 1000,
og evo eftir mannsaldur 4000
C|g sáma1 þeir þar jiaf'nfóða við-
leitmi í mammrækt eims og öðr-
um framkvæmdium.
'VeT má vera, að hægt hefði
verið að afkasta meiru í at-
Ihafma- og velferðam'álum kaup-
.túmsims ó þeim tíma, sem liðinn
er 'Og mar.gioft er vitnað til af
miörigum, sem um þetta tala oig
hugsa. Þó býst éig við, að Fá-
skrúðsfjörður sé hlutfallsleiga
engimn eftirlbátur hinna Aust-
fjaröanna með afikomu slína og
&
T 1 L
if'ramtak, þó að „só:síalistar“ hafi
iferðazt Ihimgað að, oig fluiti
stéttanhræðrum sínum og fólik-
inu í heild iboðskap sinrn um, a@
það þyrfti að uppræta j afmað-
armannjaflofckai og jafnaðar-
mannastjórmir. Þetita eru þó
stéttarlhræður þeirra, ' iþó ai&
mokfcuð igneimi á í ýmsu; og orð-
ið sameinimgarflokkur er eiins
oig ifrostrósir á igléri. — Þar
semi máttvana flökkur virmur'
látlaust, hvenær siem færi gefst,
að þvi að setja rýtingimm í bak-
ið á .starffsforæðrum sírnum.
'K'jó'sendur, munið, að kosn-
i'nigarnar 27. janúar næstkom-
andi, eiiga1 að snúast um það, aff:
'falin verði þeim mönnum um-
sjá í sveitarstjiómarmáilum, sem
vitað er , að Ihæfir ieru til að ráða
ifram úr iþeim vanidamálum,
sem ffram undan eru, og taka
vinkan þátt lí þeirri baráttu, sem.
foaffim er til viðreisnar •atvinnu-
vagunum til hagslbóta fyrir
fólkið í þessu landi undir :or-
ustu Ailþýðufflokfcsins. —
Fáskrúðsfirði, 15. des. 1945.
Þórður Jónsson.
ORGUNBLAÐID gefur í
gær eftirfairandi lýsingu á
h ri ngl andahætt i og stefnu-
leiysi kommúnista hér á ila'ndi í
seinini tið:
„í fyrra sáu allir framjsýnir
menn, að mikið lá við og að ís-
lendingar gætu átt allt undir, að
skaplega væri stjórnað á næstu
mánuðum. Þetta játuðu jafnvel
kommúnistar og hurfu 'þá frá fyrri
kenningum sínum uim, að engu
yrði komið fram til góðs fyrir al-
menning á grun.dv.elli núverandi
stjórniskipulags.
Mátti um það segja, að með
þessu átu Þjóðviljamenn á einni
stundu ofan í sig marga árganga
af Þj'óðviljanum. — Sjáilfstæðis-
menn létu þetta gott beita og hæld
ust ékki um, þó að þeim væri ljóst,
að mörgum kom'miúnistanum mundi
verða bumibult af svo mikilli ó-
félegri næringu í einni svipan.
Þjóðviljam'enn aiftur á móti færð-
uist sjálfir í au'kana við ofaníátið,
og réðu sér ekki af fögnuði yfir
samstarfi sínu við þá menn, er
þeir nú kölluðu ,,framfaraöflin“
og þá „frjálslyndu í þjóð'félaginu,“
þótt það væri hinir sömu, er þeir
til skamms tíma höfðu kallað hið
„svartasta afturfhald," „óvini al-
þýðunnar“ og „verkalýðs'böðla."
Það er 'niú visisiuleiga ekki
i’.cma von, að Morgunblaðið
m.innist hessa í dag, þegar komm
.úpistar hafa enn á ný vent sínu
kvæði i kross, vegna bæjar-
:sitjórnarikos.n.inigan.na, qg eru
ibyrijaðir að slá um sig með öll-
'Um sömu S'vigurmæilunum og
þeir átu oifan lí sig fyrir rúmu
ári síðan.
*
Vísix minnist á aðalritstjóm-
argrein sinmi í igær á Ihinar í-
skyiggileigu markaðshorfur fyr-
ir foiraðffrysta fiskinn okkar í
Bretlandi og sagja meðal ann-
ars:
„Nokkru fyrir jólin bár.ust þær
ískyggilegu fréttir frá sendiherra
íslands í London, að brezk stjórn-
arvöld hefðu tilkynnt, að ekki yrðt
leyfður innflutningur á hraðfryst-
um fiski á brezkan markað, og'
.gildi það jafnt opinbera aðila sem
einstaklinga, er .hefðú haft slík-
an inn'flutning með höndum. Enm
berast þær fregnir þessa dagana,.
að horfur séu að öðru leyti þung-
ar, þannig að óvíst sé hvort smá-
'bátaútvegurimi sitji að torezkums
markaði á nokkurn hátt á komandi
vertíð. Það þýðir hinsvegar að til
gangslaust reynist að hafa þá út-
gerð með höndum, m.eð því að
'saltfiskverkun kemur ýmsra -or-
sáka vegna ekki til greina, en þó
fyrst og fremst af því að fram-
leiðslukostnaðurinn hlýtur affi
verða miklu ‘hærri en verð það,
sem fáanlegt kann að verða fyrir
sl'íkan fisk.“
'Oig 'en>n segir Vísir í þesstia
sambandi:
„Við íslendingar höfðuim leit-
azt við að auka viðskiptin við
Br-eta íeftir fremsta megni, enda
'gengið þar skör lengra í samning-
um um verðlag en eðlilegt eða
heppilegt getur talizt, ef við lítum
einhliða á eigin hagsmuni. Við
höfum stríðsérin öll flutt fiskinn á
'brezkan markað, aukið framleiðsl-
una til hins ítraista og ekkert til
sparað að framleiðslan mætti
koma þar að sem mestum notum.
Þetta hefur vafalaust verið Bret-
um mikils virði, meðan verst stóð
á fyrir þeim, og hefði því máífcfi
Frh. á 6. síðu.