Alþýðublaðið - 24.12.1927, Síða 14

14
ALEÝÐUBLAÐIÐ
: i ■: ;■ !. ®
hyljanna og sméóks't þannig upp
eftir brekkunni. Harin vi'ssi vel, að
hann yrði að sæta lagi, et hann
ætti að komast ömeiddur yfir sjálft
skarðið. Hann fann ósköp vel van-
inótt sinn, samanborið við hin sterku
öfl néttúrunnar, pó að kjarkurinn
væri óbilandi, er í hættuna var
kotriið,
Ásbjörn var koininn að stórum
steini, er stóð rétt fyrir neðan sjálfa
brúnina. Lagðist hann þar niður
og beið færis til að skjótast yfir
sjélft varpið, Alt í einu sló ógur-
legum byl niður í skarðinu. Stór-
ar hjarnflyksur peyttust í allar átt-
ir, ráku sig á klettana . og féllu
loks til jarðar í óteljandi smákorn-
um. Ásbjörn huldi andlitið til þess
að forðast skaradrífuna, þótt hann
væri að mestu leyti í skjóli fyrir
mestu hviðunni. Hann leit upp, er
dró úr mesta bylnum og sá klett-
ana í kring rísa aftur úr kófinu.
Hann vissi það af reynslunni, að
á eftir svona hviðu dúraði svolítið
oftast nær. Reis hann því upp i
skyndi og flýtti sér vfir varpið.
Ciekk honum það allvel, þótt hann
þyrfti að skríða. Ofviðrið hinum
megin var heldur minna, og átti
hann nú undan að sækja, þar sem
leið hans lá út og niður eftir brekk-
unuin. Hann þurfti því meiri var-
úðar að gæta en áð^r, svo að ve'ðr-
ið fleygði honum ekki flötum hvað
eftir annað. Samt skilaði honum
Vel áfram á milli hviðanna, sem
hann varð að iiggja af sér að
mestu. Hann var nú kominn yf-
ir versta og. hættumesta kaflann á
leiðinni. Var hann því vongóður
tun sigur f þessari hörðu baráttu. —
Norðanbylurinn knúði af alefii ó
baðstöfuna á ökrum. Það var serp
honum gremdist, að þessi lítla,
snævi þakta hrúga skyldi dirfast
að veita honum viðnám. Hann leit-
aði fyrir - sér, hvort hvergi væri
smugu að finna, er hann gæti brot-
ist inn um og sýnt íbúunum hið
volduga vetrarriki sitt.
Inni i baðstofunni ú Ökrum sótu
þrjú börn. Þau voru mjög alvarleg
og hlustuðu á veðurhvininn með
angist. Við og við litu þau felmts-
full út að þehn glugganum, sem
ekki var alveg fentur í knf.
„Getur ekki Ásbjörn bróður fent
í kaf eins og baðstofugluggann?"
spurði yngsta barnið, er var dreng-
ur, þriggja ára gamall. Beindi hann
-spurningunni til Önnu systur sinn-
ar, er var elzt þeirra. þriggja.
„Jú, ef hann stanzar lengi í
sama st:að,“ svaraði systir hans, og
skýrlegu augun hennar fyltust, tár-
um.
Samtai barnanna hljóðnaði við
það, að roskin kona kom upp á
baðstofugólfið með diska í fanginu,
Það var móðir þeirra. Fátt var
það nú, er benti á forna fegurð.
Frostrákir liðins tíma höfðu afmáð
helztu fegurðarmerkin. Langvarandi
skortur og erfiði höfðu lamað sól-
arkraftana og gert hana lotlega
fyrr en annars hefði orðið. Þó
sögðu ýmsir kunnugir, að hún héldi
sér furðanlega þrátt fyrir erfið lífs-
kjör.
Þórunn húsfreyja lagði diskana á
borðið, andvarpaðt þungt og leit
raunamæddum augum út að þeim
glugganum, sem ekki var orðinn
fentur. Hún sá þykkar hríðargus-
urnar þeytast fyrir gluggann og
heyrði veðrið knýja á þekjunni. I
huga hennar skaut fram mynd af at-
burði, sem gerst hafði fyrir tæpum
þremur árum. t slíku veðri og því,
sem nú geisaði, hafði maðurinn orð-
ið úti á gamlársdagskvöld. Ein-
manalegri stund en þó hafði hún
aldrei lifað, er hún beið hans alla
nýjórsnóttina og barðist við óttann
í vonlausri örvæntingu. Nú virtust
álíka thnamót vera að gerast i
hennar viðburðaríku æfisögu. Tárin
hnigu niður kinnar Þórunnar, er
hún hugsaði um þann mikla missi,
sem nú virtist ætla að endurtakast
á ný. t bréfinu stóð, að hann kámii
heim ó aðfangadag jóla. Var því
mjög líklegt, að hann hefði lagt af
stað um morguninn og væri nú að
berjast við dauðann einhvers staðar
úti í helkaldri hríðinni.
I þeim svifum bættist fimta per-
sónan við fámenna hópinn i bað-
stofunni. Það' var Maria, eldri dótt-
ir Þórunnar, sem nú var orðin full-
vaxta mær og annaðist að mestu
leyti hússtjómina fyrir móður sína,
Hún hafðí snemma lært að virða
ástríki móður sinnar, og frá þvi,
er hún komst til vits og ára, hafði
hún tekið þátt í kjörum hennar með
dæmafárri þrautseigju og fórnfýsi.
Einnig hafði hún eins og ósjálfrátt
leitt yngri systkini sín í því efni,
og var því samlíf fjölskyldunnar á
Ökium eitthvert hið ákjósanlegasta,
sem orðið getur. María gekk til
móður sinnar og inælti unv leið og
hún iagði handleggina blíðlega um
háls henni;
„Elsku mamma! Mér fínst ég vera
svo vongóð um, að Ásbjörn bróðir
sé einmitt ó næstu grösum. Ég tel
víst, að hann hafi lagt af stað
snemma í morgun og hafi verið
komjnn yfir heiðina fyrir versta
veðrið. Hafi svo verið, hlýtur iiann
að rata hérna út með fjallinu, þar
sem hann er fæddur og upp alinn.“
,Jó„ góða mín! Vonin er dýrinæt.
En saint hefir hún brugðist, og von-
brigðin eru sárust.“ Seinustu orð
nnsireyju köínuðu í niðurbældum
ekka.
Maria vdssí vel, hvað móðir henn-
ar fór. En áður en hún gat svarað
var bærinn snögglega opnaður.
Mæðgurnar fóru fram og börnin á
eftir. Bylurinn þyvlaðist lengst#inu
i göng, unz bærinn lokaðist, Sáu
þær þegar, að það var ekki Ás-
björn, sem var að bisa við hurð-
ina, heldur Páil, eidri bróðirinn, sem
var að koma inn frá útiverkunum.
„Er veðrið alt af að versna?“
spurði móðirin, og röddin titraði lít-
ið eitt,
„Heldur er hann dimmari en þeg-
ar hann brast á og einnig meiri
frostharkan. En að öðru leyti er
veðrið Iíkt,“ svaraði Páll, og var
auðheyrt, að hann vildi gera seni
minst úr ofveðrinu.
„Þú góir að þér, góði minn, þegar
þú ferð út aftur," sagði móðir hans
og strauk magurri hendinni um
klökugan vanga hans.
„Vcrtu alveg óhrædd, mainma!"
anzaði Páll. „Ég verð kominn inn
fyrir inesta myrkrið, Er ekki mat-
urinn til? Ég þarf að flýta mér.“
„Jú; hanri skal vCrða til á stund-
inni," svaraði María og hljóp inn í
búr.
Það var þögult við matarborðið.
Enginn virtist muna eftir hátíðinni,
sem í hönd fór. Alvörublandin eftir-
vænting hvíldi yfir svip fuilorðna
fólksins, og börnin sátu einnig þög-
ul og virtu fyrir sér svipbrigðin á
andlitum þess.
Áður en nokkurn varði, hljóp
Sámur upp með gelti, og fólkið
heyrði, að hann klóraði með ákafa
í bæjardyrahurðina.
„Sámur vill komast út. Það er
bezt að lofa honum það,“ mælti
Páll, er hann stóð ó fætur og gekk
fram.
Um ieið og bærinn var opnaður,
stökk Sámur út og hvarf í bylinn.
Páll fór aftur í ytri treyjuna og
setti upp veðrahúfuna sína. Að þvi
búnu hljóp hann inn að baðstofu-
stiganum og sagði:
„Ég fer út i hriðina á eftir Sámi.
Þið verðið ekki órólegar um mig,
en hafið til heita mjólk, þegar ég
kem aftur,“ Að svo mæltu skundaði
Páll út. Hann tók með sér skíða-
grind, er var í bæjardyrunum, og
hélt svo í þá átt, sem Sámur livarf
í, Þurfti hann að sækja skáhalt á
inóti veðrinu, sem hanu fann að fór
alt áf vérsnandi. Harin hafði eigi
nema stutta stund gengið, er hann
heyrði spangól í hundi, og þóttist
vita, að það myndi Sámur vera.
Páll herti gönguna. Von hans um,
að nú hefði Sómur enn þá einu
sinni fúndið mann, sem þyrfti
hjálpar við, rak hann ófram. Þetta
var ekki í fyrsta skiftið, að hann
hafði fyrir tilstilli Sáms bjargað
mönnum, sem orðnir voru uppgefn-
ir eða viltir, og komið þeim til
bæjar. Samt mintist hann ekki að
hafa verið úti í öðru eins veðri og
þessu, síðan þeir bræður leituðu
að föður sínum nóttina, sem hann
varð úti, en þá var Sámur ekki með
í förinni. Þetta flaug í gegn um
huga Páls, er hann þreytti gönguna
móti hríðinni. Annað slagið hrakti
hann lítið eitt afvegá, en alt af
smáskýrðist gólið i Sámi, unz Páll
komst alveg til hans. Var hann þá
staddur undir háu melbarði, og þar
stóð Sámur yfir manni, sem hálf-
fent var yfir. Páll sópaði snjóinn of-
an af manninum, sem þegar gaf sig
til kynna, og þekti hann þar bróð-
ur sinn.
„Ertu meiddur?" spurði Páll, er
þeir höfðu heiísast.
„Ekki get ég nú eiginlega sagt
það,“ mælti Ásbjörn, „en ég býst
viö, að hægri fóturinn hafi tognað
um öklaliðinn. Þegar ég fór niður
Brötiubrekku, þá fór ég ekki nógu
gætilega, svo að ég tókst á loft í
byl, sem sló niður ofan úr giljunum.
Þegar óg ætlaði að standa upp
aftur, var hægri fóturinn því sem
næst orðinn máttvana, og síðan hefi
ég skriðið, þar til Sámur mætti mér
hérna.“
„Ég þóttist vita, að Sámur yrði
sannspár, svo að ég tók með mér
skíðagrindína," anzaði Páil, „og sé
ég nú, að hún kemur i góðar þarf-
ir.“ Að svo rnæltu reisti hann bróð-
ur slnn á fætur og hjálpaði hon-
um ó skíðagrindina. Að því búnu
lagði Páll af stað á eftir Sámi, er
labbaðí á undan og vísaði leiðina. .
Klukkustimd var liðin frá því, að
Páll fór, og enn þá sat Þórunn hús-
freýja ó sama stað við borðið og
hlustaði. María stóð við iitla hitun-
arvél og hafði gát ó, að mjólkin
syði ekki út úr pottinuin, en börn-
In höfðu fært sig frá borðinu og
stóðu hjá systur sinni og horfðu á
ljósin, scm teygðu sig löngum tot-
um upp undir pottsbotninn.
„Ég fer að verða hrædd urn, aö
Páll hafi ekki fundið Sám, því að
hann fór út dólítið á eftir honum,
og sé svo, er hann ískyggilega
lengi.“
„Ég álít þvert. á móti, mamrna!
að Póll hafi fundið Sám, og þess
vegna sé hann svona lengi,“ svar-
aði María. „Það er ekki auðsótt á
móti þessu veðri, en ég heyrði, að
Sámur fór þá leið. Einnig mun hon-
um sækjast seint heimleiðis með æki
i eftirdragi. Ég tók eftir því, er ég
gekk fram áðan, að skíðagrindin
var horfin úr bæjardyrunum."
„Ég skal reyna að vera hughraust
líka, góða mín!“ sagði móðir henn-
ar. „Ég jóta, að likurnar eru mikl-
ar til, að Póll hafi sig heim aftur,
en við vitum, að hann lætur eitt
yfir sig ganga og þann, sem hann
er að sækja, og þrek hans er eklti
ósigrandi.“
Þær hættu samtalinu um stund,
og Maria tók pottinn af vélinni
og dró niður í henni. Rétt í því
var bærinn opnaður, og komið var
inn í bæjardyrnar. Mæðgurnar
gengu fram í skyndi og börnin á
eftir. Bylurinn þeyttist inn göngin
og andaði kalt ó móti þeim, er
fram komu. Sá fyrsti, sem mætti
þeim í göngunum, var Sámur. Hann
lét gleði sína í ljós með ýmsum
vinaiáluin. Húsfreyja klappaði vin-
gjainlega á fannbarinn hausinn ú
honuin, og flýtti sér svo fram í
bæjardyrnar til mannsins-, er haitr-
aði á móti henni. Þrátt fyrir klaka-
hjúpinn, sem huldi hann allan, þekti
hún þar þegar Ásbjörn son sinn,
sem hún þóttist sannarlega hafa
heimt úr helju.
„Guð veri lofaður!" hrópaði ekkj-
an, gagntekin af fögnuði, og faðm-
aði son sinn að sér.
„Ertu mikið meiddur?" spurði hún
óttaslegin.
„Vertu alveg óhriedd, mammn!
Það er ekkert aivarlegt," svaraði
Ásbjörn innilega og vék sér að
systkinum sínum, sem biðu óþreyju-
full eftir því að heilsa honum.
„Ösköp er þér kalt!“ sagði Mar-
ía. „Blessaður! Komdu inn í hiýj-
una og klæddu þig úr þar,“ sagði
hún enn fremur og studdi bróður
sinn inn göngin.
„Þú kemur líka og færð þér
hressingu, elsku drengurinn minn!
áður en þú ferð út aftur," sagði
Þórunn við Pól son sinn. „Ertu
ekki orðínn aðfram kominn af
þreytu?"
„Ekki finn ég neitt til þess,“
svaraði Póll. „Þreytan hverfur af
ánægjunni yfir því að hafa bjarg-
að bróður mínum, þó að Sámur sé
í raun réttri lífgjafi hans.“
„Við skulum heldur ætla, að guð
hafi gefið okkur þessa dýrmætu
jólagjöf, og að Sámur hafi verið
verkfæri hans til þeirra hluta,“
mælti móðir hans alvarlega. —-
Hátíðin var komin, og allir höfðu
klæðst hátíðabúningi. Bærinn var
allur uppljómaður. Seinna um
kvöldið, er staðið var upp frá borð-
um, var tekið fram jólatré, sem Páll
hafði smíðað, en María skrejtit.
Var svo kveikt á öllum kertum
þess, Systkinin leiddust í kring um
það ásamt móður sinni og sungu
jólasálma, en Ásbjörn varð að láta
sér nægja að taka undir sönginn
sitjandi á rúmi sínu.
„Hvernig líður þér nú, elskan
mín?“ spurði húsfreyja Ásbjörn sori
sinn, er þau voru öll sezt að borð-
iriu.
„Ekki nema vel,“ svaraði Ásbjörn.
Það eina, sern dregur úr fullkom-
inni ánægju minni á þessu kvöldi
er það, að ég veit, að fólkið á
Hamri mun hrætt urii mig, sem
vonlegt er. En við þ.í er ekki hægt
að gera í svipinn, og ég veit, að
það gleymir þeirri hrygð, er það
sér mig aftur heilan á húfi."
„Og svo eru það jólagjafirnar,
mamma!" bætti hann við. „Þær
liggja frammi undir Bröttubrekku
ásamt. skíðunum mínum, og verða
þess vegna ekki afhentar á þessu
kvöldi.“
„Það gerir niinst til, góði minn,,‘
svaraði móðir hans. „Þó ég sé mjög
þakklát. þeirn, sem sendi þær jóla-
gjafir, er ég þó enn þakklótari
þeim, sem gaf 'mér þig j kvöld í
jólagjöf." -
í hlýju og rúmgóðu skoti undir
pallinum lá Sómuy og svaf rótt.
Hann virtist fyllilega ánægöur með
unnið dagsverk.
Þórarinn Jónsson.