Alþýðublaðið - 29.12.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBDAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgrelðsla i Alpýðuhúsinu við
Hverösgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9,/s-‘-101/s og kl. 8—9 síðd.
Shnar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiöjan
(í sama húsi, sömu simar).
Með dauðann í brjóstinu
Siðan greinin ,,Hryglan í íhalds-
kverkunum", sem birtdst hér í
blaðdnu fyrir skömmu, var skrif-
uð, hefir ýmislegt nýtt komið
ljós, er varpar enn skýrara ljósi
yfir Ihaldsflokkinn, og í hve
slæmu ástandi hann eT nú. Það
er að koma betur og betin' fram,
hversu bnestimir eru langir og
djúpir í þeim stoðum, sem eiga
að halda honum saman. Enga
festu og enga ákveðni væri hægt
að finna í verkum íhaldsins, pó
í herbúðum þess væri leitaö með
logandi ljósi. I>ar er að eins
ringulreið að finna og rugling, en
slíkt eru verstu mein nokkurs
pólitísks flokks.
Sunnudaginn 27. nóv. skrifar
annar af ritstjórum „Mgbl.“, Val-
týr Stefánsson, langa og mikla
æsingagrein út af sjóðþurðinni í
BTunabótafélaginu. Hugðist rit-
stjórinn að slá Ihaldsflokknum upp
með greininni, en í staðinn fyrir
að gera það gefur hann sjálf-
um sér, bláði sínu og flokki sín-
um svo eftirmdnnilega á kjamm-
ann, að slík högg hefir Ihalds-
flokkurinn vart fengið fyrr.
Aðalinntak greinarinnar er að
ráðast á og atyrða „Tíma“-stjóm-
ina fyrir afskifti hennar af sjóð-
þurðarmálinu og þá aðallega það,
að hún skyldi láta fram fara saka-
málarannsókn á sjóðþurðar-
hneykslinu öllu. Það var svo sem
ekki undrunarefni, þótt sagt væri
frá því í dálkum „Mgbl.“, að það
og ihaldið vildi láta hylma yfir
öll hneykslin, glæptna og svikin,
er þróast í skugganum af auð-
valdsskipulaginu. En hitt var, að
mönnum þótti það gífurleg frekja,
þótt það í raun og veru sýni
ekki annaö en bjálfaskap ritstjór-
anna, að þeir skyldu á þenna
hátt taka afstöðu með misindis-
möJtnum Og braskaralýó.
Auk þess, sem ritstjórinn ræðst
á stjórnina fyrir rannsóknina, þá
btæs hann upp alls konar „11100“-
neyk úr hlöðu „kollega" síns um
málið yfirleitt og sýnír þessi
moðreykur hans mjög Ijósfega, að
hBnu veit hvorki upp né niður
í því, sem hann álítur að hann sé
að skrdfa um.
Meðal annars segir hann svo
um forstjóra BrunabótaféJagsins,
Árna Jónsson frá Múla: . Hann
kernst áö raun mn, aö ronnsoka
þurfi reikninga félagsins til
margra ára*) . . . “
Þegar menn, lesa þessa setti-
ingu, þá fer ekki hjá því, að
margir spyrja; Voru ekki til lög-
skipaðir endurskoðendur? Hvert
var starf þeirra? Endurskoðuðu
þeir ekki reikninga Brunabóta-
félagsins? Og ef þeir hafa endur-
skoðað þá, sáu þair ekkert at-
hugavert. Tilkyntu þeir aldrei í-
haldsstjórninni, að reikningarnir
tvæiru| í ólagi?
Sú saga hefir gengið um bæinn,
að endurskoðendumir hafi einmitt
acMmmö íhaldsstjómina á hverju
ári, en hún hafi aldrei skeytt pví
hici minsta. Ef þetta er satt, þá
er engin furöa, þótt „Morgurt-
blaðs“-ritstjórarnir álasi „Tíma“-
stjórninni fyrlr, að hún lét ekki
hylma yfir fjársvikin, '
Það eru líka fleiri spurningar,
sem ýmsum hefir þótt vert að
skjóta að íhaldinu í þessu sam>-
bandi: Hefir nokkuð af sjóðþurð-
arfénu gengið til útgáfu íhalds-
blaða? Menn vita, að einn af rit-
stjórum ihaldsblaðanna var kall-
aður fyxir rétt í sjóðþurðarmál-
inu. Tilgangurinn með því hafði
verið sá að rannsaka, hvort í
hans vasa hefði ekki runnið eitt-
hrað af sjóðþurðar-peningunum.
Það er svo sem margt lyppu-
legt hjá Íhaldmu. Margt er fleira,
er sýnir brasknáttúru þess, ræfils-
skap, flan þess og fálm. Hvaö
segja menn til dæmis um það,
að undan farið hafa blöð kolsvart-
asta íhaldsins og hins íhaldsins,
sem málar sig með orðinu „frjáls-
lyndi“, verið troðfull með árásum
á jafnaðarmenn út af þvi, að þeir
hafa notað styrk, er danskir
verkamenn létu þeim í té.' Þar af
hafa syo þessi íhöld slegiö því
föstu sín á milli, að islenzkir jafn-
aðarmenn væ)ru óheilir í sjálf-
stæðisbaráttu þjóðarinnar. En
svo kemur það upp úr öllu íhalds-
rykinu, að íhöldin vilja fyrir hvern
mun halda í óþarfasta hlutinn,
sem við kemur sambandi lands
vors og Díanmierkur, sem er
kóngurinn. Það upplýsist enn
fremur, að Jón Þorláksson og
Magnús Guðmundsson, — báðir
íhaldsráðherrarnir, — eru sáð-
menn erlendra gróðabrallsmanna í
íslenzkum jarðvegi, og það er á
allra vitorði, að íhöldin mega
ekkert danskt sjá án þess að
kasta sér strax á magann að hætti
skriðdýra. Meira að segja gat ekki
„Mgbl.“ setið á sér, þegar Stau-
ning kom hingað, heldur hristi
það sig og skók með alls konar
fettum, brettum og rófudingli, —
af þvi aö hann var danskur, því
að allir vita, að ekki var það gert
af virðingu fyrir skoðunum hans.
Væri ekki bezt fyrir miðstjórnir
íhaldsflokkanna beggja að ákveða
steinurnark fyrir sig, flokkinn og
blöðin sín áður e» þessar umræð-
ur ganga lengra? Þeir yrðu sér
ekki eins mikið til skammar fyrir
rlnglið og ítóttami frá einu í anre
*j Lcturbfeyting Alþbl.
að, ef þeir hefðu eitíhvað að
styðjast við.
En það þýðir ekkert að vera
að gefa þessum míinnum hollar
ráðleggingar; þetta eru örlög
]>eirra. ihaldið, nurlaraskapurinn,
sýtingshátturinn, kyrstaðan og
afturhaldið er dauðadæmt. Það
gengur með dauðann í brjóstinu.
Það hrökklast niður í flæðarmál
tortímingar og gleymsku.
Vinundeilan á Akranesi
Akranesi, FB., 29. dez.
Á fundi í Verkalýðsfélagi Akra-
iness í gærkveldi var samþykt að
aflétta verkfallinu. Á fundinum
samþykti félagið taxta, sem er
samhljóða þeim kjörum, sem
verið hafa undan farið.
Atvinnurekendur hafa nú geng-
iö inn á kröfur verkalýðsins, og
er þvi verkfallinu aflétt. Enginn
má því ráða sig fyrir lakari kjör
en taxtii félagsins, sem samþyktur
var í gærkveldi, ákveður. At-
vinnurekendur á Akranesi haía
verið misjafnlega kurteisir gagn-
vart verkamönnunum, og sagt er,
að Haraldur Böðvarsson hafi edns
og fyrr náð hámarki illrar framr
konru. Gekk hann um meðal
verkamanna og bauðst til að
skrifa úrsagnir fyrir þá út verk-
lýðsfélaginu, og ef þeir leyfðu sér
það ekki, myndu þeir ekki fram-
ar fá vinnu hjá honum, en hon-
um mun ekki hafa tekist að
ginna verkamerm úr stéttarfélagi
þeirra. (Eftir simtali.)
„Glataði sonurinn“.
„Sœtar syndir
veröa að sárum bótum.
Æ koma rnein eftir munuö
Sannleikur þessara fomu orða
er rauði þráðurinn í sögunni.
Stórskáldið enska, Hall Caine,
lætur hann speglast þar skíran
o.g hlífðarlausan.
Sagan er nýlega komin út á
Sslenzku i þýðingu, er gert hefir
Guóni Jónsson, á látlausu og
eðlilegu máli og yfirleitt vönd-
ttðu.
Höfundurirui hefir haft dæmi-
sögu Jesú um glataða soninn í
huga, en hann margfaldar bæði
afbrot hans og þrautir. óskar
finnur aö lokum ekkert athvarf
nenia fyrir handan gröf og dauða.
Sú, sem hann hefir ieikið sárast,
en elskaöi hann heitast, er dá-
in, — og það var honum að
kenna. En að iokurn veit hann,
að hún muni fyrirgeta sér.
Faðir hans haiöi tre\rst honum
takmarkalaust. Hann hafði lika
brugðist. honum átakanlega. Og
.regar sonurinn kom aftnr heisn.
var tóðiriim dáinn.
Brúðir hans hafði lagt fram
mikia fóm, þótt hún væri gefi*
vegna Þóru. óskar hafði líka
svikið orð sin við hann. Og bróö’-
ir hans hataði hami.
„Þessi sonur þinn, sem sóað
heíir eigum þínum með skækjuan."5
— Hann sóaði, falsaði og sveik
með iéttúðardrósinni Helgu. —
Sögu íslands og landslagi og
ýmsói í háttum þjóðarmnar breyt-
ir höfundurinn eða hann hefir
ekki verið nógu kunnugur þvl
og skáidað í eyður þess, er hanrs
þekti. Þjóbkunn íslenzk nöfn not-
ar hann af handahófi (Jón Vida-
lin, Níels Finsen). Og mörgum
mun koma kynlega fý>rir sjónir,
að stórt uppboð á að halda
snemma á nýjársdag. En þette
er að eins umgerð sögunnar. Á-
herzlan er Iögð á lýsingu mann-
lífsins. Verður þess vel að gæta,
þegar dómttr er lagður á söguna.
Hitt er kynlegra, hve mikið tómi-
læti höfundurittn lætur nánasta
fólk Óskaxs, jafnvel móður hans,
sem ann honum af hjarta, sýnar
þegar þau heyra,"að hann er kom-
inn og farinn aftur, þegar hanr:
hefir reynt eftir föngum að bæta
fyrir brot sin og bjargað þeim á
síöustu stundu frá hraknmgi. Þa«
vita, aö hann hefir farið hest-
laus út í óby.ggðina, en láta sér
nægja tilgátu verziunarstjórans
um, að hann muni ao líkindum
vera á leiðinni til Reykjavíkur,
en enginn þeirra gengur úr
skugga um, að svo sé. Þau minn-
ast hans nú með blíðu, — er?
hann er horfinn.
Átakanleg og sönn er saga.
Þóru, eftir að Helga er komin td
skjalanna, og þó einkum barátt®
hennar um bamið sitt. Og saga
vinanna, sem unnust i fimmtíu ár,
en urðu síðan grimmir óvinir, er
einn raunaþátturinn, sem glataði
sonurinn óf vegna ósjálfstæðis
sins.
Ekki verður „bróðirinn á akrin-
um“ þó síður hugstæður þeim,
sem lés söguna mieö athygii, —
þöguli, en tryggur, elskar heitt,
en er þungur i vöfum.
Guðm. R. Ótafaacn
úx Gjrindavík.
FtóttíM utan af landinu.
Hér er oft fárast yfir aöstreymh
fólks utan af landinu. Eftir far-
andi kafli úr bréfi til Aiþbi. frá
Þingeyri við DýTafjörð, ritaöur 14.
þ. m., bregður nokkru ijósi yfir-
það mál:
Héðan er fréttafátt. Eins og yð-
ur er kunnugt, var stofnað hér
verkalýðsfélag I fyma. Tehrr þa®
nú yfir 100 meðlimi. Atvinna er
hér engin að heita má og hefir
verið sárlítii, síðan „Brreðurnir
Proppé“ ultu. Þeir höfðu hér tog-
ara og línuveiðara síðustu árin.
„Clementina“ fór i fyrra, og linu-
veiðarinn „Kakali“ nú, svo að út-
titiö hérna hjá sjómönnutn og
verkaiýd er hræðilegl. Þettíi á-
stand er það, sem nú verandi: