Alþýðublaðið - 07.12.1948, Blaðsíða 4

£
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglysingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðsíusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Nyfsamir sakleys-
ÞAÐ leynir sér ekki, að
kommúnistar hafa talið sig
komast í feitt, er þeir heyrðu
ræðu Sigurbjarnar Einarsson
ar dósents á fullveldisfagnaði
stúdenta fyrsta desember og
fengu hana afhenta til birt
ingar í Þjóðviljanum; enda
eru þeir aldrei ánægðari en
einmitt þá, er þeir geta vitn
að í utanflokksmenn árcðri
sínum og blekkingum sínum
tii stuðnings- Slikir menn eru
þeim ákjósanlegri liðsmenn
en nokkrir aðrir, þeir eru
þeir ,.nytsömu sakleysingj-
ar“ eins og kommúnistar
kalla þá, sem aimenningur
varar sig sízt á og lætur þar
af leiðandi miklu auðvaldleg
ar ginnast af en af kommún
isfum sjálfum.
Það er og, sannast að segja,
ekki erfitt að átta sig á tií
gangi kommúnista með sínu
sífellda HutJeysishjaJi og
daglegum svívirðingum um
Bandaríkin um þessar mund
k; en það er erfitt að sjá,
hvað Sigurbirni Einarssyni
dósent getur til gengið, að,
taka undir slíkan söng.
i'fi
Það var sú ííð, er Sigur-
björn Einarsson vakti á sér
athygli með erindi sínu á
prestastefnu hér um „kirkju
Krists í ríki Hitlers", að hann j
mun hafa gert sér sæmilega
grein, fyrir því, .að ekki yrði
staðið gegn hinu illa mtð Hut
leysi einu; og víst myndi hon
um reynast erfitt að telja
nokkrum trú um það, að tek
izt hefði að sigrast á harð-
stjórn og ofbeldi Hitlers án i
þess að hin mikla fjárhags- i
iega og hernaðarlega hjálp
Bandaríkjanna hefði komið
til á ófriðarárunum.
En nú bregður svo ein-1
kennilega við, að hann vill
að engu meta fjárhagslega
hjálp Bandaríkjanna til þess
að rétta Evrópu við eftir ófrið
inn, og þó enn síður þá hern
aðarlegu vörn, sem þau hafa
síðan verið flestum lýðræðis
þjóðum hér austan hafs oe
eru enn gegn þeirri hættu, \
að þau verði Rússlandi Stal-'
ins að bráð, rétt sloppin und
an okj eða ægishjálmi Hitl-
ers. Virðist hann helzt vilja
telja það „banvænar öfgar“
einar, sem vænta megi af
Baudaríkjunum og helzt hafa
það áhugamál að við íslend-
ingar að minnsta kostj höfn
um allri samvinnu við þau
um öryggismál lands og þjóð
ar, hvað sem í skerst-
❖
Það skal ósagt látið, hvort
Sigurbjörn Einarsson telur |
kirkju Kríst nú svo mikið bet
ur stæða í ríki Stalins, en fyr
ir rúmum ->ratug í ríki Hitl-
ers, að hann telji þess vegna
íitla ást^eð'i fil að vera á
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Borgari skrifar iim búskap sinn. — Launakjor,
úígjöld, sparsemi, eyðsla. — Bækur. — Skaítar.
BORGARI SKRIFAR MÉR
ÞEXTA BRÉF: „Ég sé að bú ert
í dag (1. des.) að hvetja fólk til
að kaupa bækur og listaverk.
í sambandi við bað datt mér í
hug að biðja þig ráða, sem þú
efíaust getur veitt mér, úr því
að þú sjálfur kaupir og lest bæk
ur, jafn dýrar og þær eru.
ÉG ER MIÐALBRA starfs-
maður hins opinbera. Frá því
fyrir stríð hef ég átt 120 ferm.
íbúð, nú svo til skuldlausa. Árs-
laun mín eru 24 000 kr. Með
geysimikilli og vel borgaðri
aukavinnu og næturvinnu hef-
ur mér í allmörg ár tekizt að
vinna mér inn annað eins og
meira, hvo að árstekjurnar eru
oftast um og yfir 60. 000 krónu^
og er allt gefið upp til skatts.
Mánaðartekjurnar eru því um
5000 kr. Finnst þér það ekki
þokkalegar tekjur hjá manni,
sem ekki stundar verzlun? —
Skyldi ég ekki geta keypt bæk-
ur og jafnvel lisatverk? — En
bíddu nú við!
AF ÍBÚÐINN og þessum 60
þúsund króna tekjum verð ég
að greiða í eignaskatt, tekju-
skatt, stríðsgróðaskatt, tekju-
skattsauka, úsvar, tryggingar-
gjöld, sjúkrasamlagsgjöld o. s.
frv. samtals tæpar 22 000 kr.,
eða kr. 1800 á mánuði. Fyrir
stríð hafð iég alltaf vinnustúlku,
eins og sjálfsagt þótti þá, og
greiddi henni 35—50 kr. á
mánuði. Ég hef vinnustúlku
enn, þegar nokkur leið er að ná
í hana, en greiði henni nú 650
kr. á mánuði. Afborganir af
smáskuldum, sem hvíla á íbúð-
inni og lélegt viðhald á henni
er samtals um 2400 kr. á ári eða
200 kr. á mánuði. Hiti og ljós
kosta rum 160 kr. á mánuði.
Síminn kostar með aukasímtöl-
!um um 75 kr. á mánuði. Strætis
vagnagjöld að og frá vinnu fyr-
ir mig og frá skóla fyrir börnin
um 150 kr. á mánuði (ég bý ut-
arlega í bænum). Skólagjald
fyrir eitt barn í smábarnaskóla
50 kr. á mánuði. Kennslugjöld
(píanótímar) fyrir önnur börn
100 kr. á mán. Áfengi, ein
flaska af brennivíni, 65 kr. á
mánuði. 20 pakkar cigarettur
100 kr. á mánuði (hef ekki ráð
á að kaupa vindla).
FRÚIN OG ÉG förum einu
sinni í leikhús á þriggja mán-
aða fresti og fáum okkur kaffi
í hléinu, og svo förum við í bíó
að jafnaði tvisvar í mánuði.
Þetta kostar 420 kr. á ári eða
35 kr. á mánuði. Reikningurinn
lítur þá svona út um hver mán-
aðamót:
Gjöld:
Skattar kr. 1800
Vinnustúlka — 650
Húsnæði — 200
Hiti og ljós — 160
Sími ■— 75
Strætisvagnar — 150
Kennslugjöld — 150 ,
Áfengi •— 65
Tóbak — 100
Leikhús og bíó — 35
Alls kr. 3385
Tekjur: — 5000
Mismuur — 1615
FYRIR ÞESSAR 1615 krónur
irf ég að kaupa föt og fæði
handa f jölskyldunni, — og svo
náttúrlega bækur og listaverk.
Mjólkin (5 lítrar á dag) kostar
kr. 3,00 á mánuði. Kjöt tvisvar
í viku kr. 240 á mánuði, smjör
(3 kg.) 100 kr. Þetta þrennt er
þá 640 kr. Eftir eru þá 975 kr.
fyrir aðrar nauðsynjar, kartöfl-
ur, fisk, kornvöru, íslenzkt
grænmeti (sem þú vilt endilega
að ég kaupi upp á heilsuna og
vítamínin að gera), skóviðgerð-
ir og föt. Og það lætur nærri að
það endist, því að föt fást yfir-
leitt ekki, til allrar guðs lukku.
Og þá eru 5000 krónurnar bún-
ar, og ekkert til fyrir bókunum
og listaverkunum.
NÚ ERU HÚSGÖGNIN MÍN
orðin gömul og slitin eftir 25
ára búskap og mig langar til að
fá mér ný, jafnvel meir en í vel
innbundnar bækur og abstrakt
listaverk. En ég hef bara ekki
efni á að kaupa þau, þó að ég
hafi 60 000 kr. árstekjur og búi
í svo til skuldlausri íbúð. Ef ég
byggi í nýju eigin húsi eða
nýrri leiguíbúð, væri leigan eft-
ir 120 ferm. búð aldrei undir
1200 kr. á mánuði eða 1000 kr.
• »4
meiri en ég nú þarf að greiða
fyrir húsnæði. Og þá ætti ég 25
kr. miuna en ekki neitt fyrir
•*
fötum og öðrum mat en mjólk
smjöri og kjöti tvisvar í viku.
Segðu mér nú, Hannes minn,
hvernig fara þeir að því að lifa,
sem verða að borga dýru húsa-
Ieiguna? Hvemig fara þeir að
því að lifa, sem hafa minni tekj-
ur en ég, t. d. veslings ráðherr-
arnir og aumingja borgarstjór-
verði gegn ríki Stalins. En
hinu mun hann þó trauðlega
geta neitað, að ólikt stórtæk
ari hefur Stalín reynzt til
landa og þjóða eftir ófriðinn,
en Hitler fyrir hann; og er
erfitt að sjá, hvers vegna hinn
vestræni heimur lýðræðis og
mannréttinda ætti að hafa
varið hendur sínar gegn oki
Hitlers, ef hann ætti nú að
fljóta sofandi, í draumórum
hlutleysisins, að feigðarósi
kúgunarinnar í ríki Stalins.
Eða hvort myndi Sigur-
björn Einarsson vilja halda
því fram, að „hinum dýr-
mælu, vestrænu, kristnu
mannfélagsverðmætum, svo
sem trúfrelsi, málfrelsi og
réttaröryggi“, sem hann
minntist bó á í ræðu sinni og
taldi alþjóðakirkjuþingið í
Amsterdam í sumar hafa vilj
að berjast fyrir, sé nú betur
borgið í leppríkjum Stalins,
en þeim var áður í hjálend-
um Hitlers?
Þessar og margar aðrar lík
ar spurningar hefur Sigur-
björn Einarsson dósent vakið
í hugum flestra hugsandi
manra, sem á ræðu hans
hlýddu fyrsta desember eða
síðan hafa lesið hana í Þjóð-
viljanum; bví að það eru ekki
kapitalismi Bandarikjanna
og kommúnismi Rússlands,
sem hinar frjálsu þjóðir Vest
ur- og Norður-Evrópu eiga
ÞiíISjudagur 7* ctes. 1948.
Nokkur orð um
Guðmundur Gíslason Hagalíri segir:
„... Eins og ég hef þegar drepið á, er bókin frábærléga
skemmtilega skrifuð, stíllinn látlaus, lipur og fullur af
lífi. .. . Hver ungur maður, sem les Gullöld íslendinga
og notar hana síðan sem handbók við lestur Islendinga
sagna, mun verða þroskaðri einstaklingur og betri þjóð-
félagsborgari eftir en áðui'. Hún niun styðja að því, að
m'exmingarleg afrek íslenzka þjóðin hefur unnið í þágu
hið unga fólk d sveit og við sjó geri sér grein fyrir hver
annarra þjóða ...“ (Alþbl.)
Halldór Kristjánsson seg;r:
.. Vel er vandað til þessarar útgáfu og bandið tdl
■dæmis óvenju gott. . . . þsssi bók er sérstæð í s“nni röð,
og engin nýrri er til, sem komið geti í hennar stað. ...
Til að þekkja menningu Islendinga á morgni þjóðlífsins
ættu menn að lesa fornsögurnar, Gullöld íslendinga ...“
ITíminn.)
Jóhann Frímann skólasíjóri á Akureyri segxr:
„. . . nýja útgáfan er í alla staði hin ánægjulegasta og
dæmis óvenju gott. . .. þessi bók er sérstæð í sinni röð,
útg. er þó vafalaust ritgerð Jónasar Jónssonar frá Hriflu
um 'höfundínn, störf hans og samtíð. Er sú grein rituð af
venjulegri snilld Jónasar og hinn bezti bókarauki. .. .
Bókin er samfellt listaverk frá hendi höfundar. . . . Og
iíklegt er, að Gullöld Islendinga verði enn um sinn vel
þegin og reynist einn hinn ákjósanlegasti, skemmtilegástí
>g margfróðasti förunautur íslenzkra æskumanna og fróð
iei'ksfúsrar alþýðu inn í musteri fornsagna vorra og ann-
irra norrænna gullal'darbókmennta.“ (Dagur.)
Eignist „Gullöld íslendinga“ í dag!
Vegna pappírsskorts er upplagið ek'ki stórt.
jJULLÖLD er jólabók íslendinga.
„Gullöld íslendinga“ fæst hjá bókisöliim, en aðalútsal-
an er hjá
BókaverzluH Slgurðar Kristjánssonar,
BANKASTRÆTI 3.
nú í milli að velj.a, eins og
hann vill vera láta, heldur
einmitt þessi „dýrmætu. vest
rænu, kristnu mannfélags-
verðmæti, svo sem trúfrelsi,
málfrelsi og réttaröryggi“, og
ið ægilega ófrelsi og örygg-
isleysi hins austræna einræð
is.
Bandaríkin hafa ekki brugð
jð fæti fyrir frjálsa, félagslega
þróun í Vestur- og Norður-
Evrópu. Þau hafa þvert á
móti átt og eiga hvað bezta
samvinnu við lönd, sem lar.gt
eru komin á br.aut sósíalism-
ans, svo sem England og
Norðurlönd. Það er frels-
ið og lýðræðið, — hin dýr-
mætu, vestrænu mannfélagsi-
verðmæti, sem binda þessi
lönd, bæði austani og
vestan Atlantshafsins, svo
traustum böndum gegn ein-
ræðinu og kúguninni, sem
þar til fyrir þremur árum
ógnaði heiminum frá Þýzka-
landj Hitlers, en nú, og það
ekki síð.ur alvarlega, frá Rúss
landi Stalins.
Og það eru skrýtnir fuglar,
sem, eins og Sigurbjörn Ein
arsson, voru á sínum tíma
ákveðnir andslæðingar Hitl-
ers,. en boða nú þjóð sinni
hluíleysi og andvaraleysi
gagnvart Stalin. En, sjálfsagt
eru þeir mjög „nytsamir sak
Leysingjar“ fyrir kommún-
ista-