Alþýðublaðið - 18.05.1949, Blaðsíða 5

Bíiðvikúdagur 18. maí 1949.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
minna af heildarinnflutningn-
um en 1946. Rekstrarvörur
voru fluttar inn árið 1947 fyrir
137 millj., eða 47 millj. meira
en 1946, og nam sá innflutn-
ingur 24,86% af öllum inn-
flutningi til landsins árið 1947,
þ. e. 4,5% meira en árið áður.
„Kapital“-vörur voru árið
1947 fluttar inn fyrir kr. 292
millj., eða 85 millj. kr. meira
en árið 1946. og námu þær
52,6 % af heildarinnflutnign-
um.
Arið 1948 var neyzluvöru-
innflutningur 80 millj. kr., eða
45 millj. kr. minni en árið áð-
ur, og nam aðeins 20,1% af
heildarinnílutningi til lands-
ins. Rekstrarvörur hækkuðu
nokkuð og urðu 150 millj. kr.,
eða 37,5% af heildarinnflutn-
Ingi. Innfluttar voru „kapítal“-
vörur fyrir 170 millj. kr., eða
42,4%. Og samkvæmt inn-
ílutningsáætluninni 1949 er
gert ráð fyrir kaupum á
neyzluvörum fyrir 83 millj.
kr., eða 21,5% af heildarinn-
flutningi, rekstrarvörur er ráð-
gert að kaupa fyrir 131 millj.
króna eða 34%, og „kapital“-
vörur fyrir 171 millj. kr., eða
44,5%.
Af þessu yfirliti sést, að
núverandi ríkisstjórn hefur
lagt aílt kapp á að flytja til
landsins sem mest af fram-
Ieiðslutækjum, og þá einnig
vörum, sem nauðsynlegar
reynast til að halda þeim
síarfantíi. En sakir hins tak-
niarkaða gjaldeyrisforða
hlaut þessi.stefna að ganga
út yfir innflutning neyzlu-
vara.
Undan þessu hafa margir
kvartað og má með sanni!
segja, að gengið hafi verið
íangt á þessari braut og þurfi
að breyta þar nokkuð til.
Rýmkun neyzlu-
vöruinnflutn-
ingsins.
Það var sagt um nazistana í
Þýzkalandi, að þeir hirtu
meira um kanónur en smjör.
Stjórnin hefur lagt meiri á-
herzlu á að flytja inn fram-
leiðslutæki, sem aftur skapa
auknar gjaldeyristekjur síðar,
heldur en kaup á neyzluvör-
um. Með því móti taldi ríkis-
stjórnin, að takast myndi að
halda uppi blómlegu atvinnu-
lífi, meiri vinnu en ella, og
auka á skömmum tíma tekju-
vonir þjóðarinnar í erlendum
gjaldeyri.
En nú er ætlun stjórnarinn-
ar að auka nokkuð innflutn-
ing neyzluvara, þar sem
hún telur að þegar hafi ver-
ið flutt inn svo mikið af
framleiðsluvörum hlutfalls-
lega, að það verði e. t. v. úr
þeim innflutníngi að draga,
og til þess að geta aukið inn-
flutning nauðsynjavara til
neyzlu. I samhandi við
aukningu á innfluttum
nauðsynjavörum hefur rík-
isstjórnin til athugunar að
afnema skömmtun á bén-
zíni, kaffi og kornvörum. Þá
er það einnig tilætlun ríkis-
síjórnarinnar, að skömmt-
tiiiarvörur verði eftirleiðis
fluttaf svo ríflega inn, að
öruggt megi telja að alltaf
verði til í landinu nægilegt
magn af þessum vörum, til
þess að hver og einn geti
fengið þær keyptar í sam-
ræmi við skömmtunarseðla
sína, hvar sem er á landinu,
og þá einnig að það verði
frjálst val, hvar menn vilja
hafa, þessi viðskipti sín.
Hagstæöari við-
skiptajöfnuðLir
vi'ð útlönd.
Það má vafalaust, gagnrýna
það, að leggja jafnhart að
þjóðinni við kaup á fram-
leiðslustækjum og gert hefur
verið, en það var í samræmi
við yfirlýsingar stjórnarinnar
og gert í framhaldi af nýsköp-
unarstefnu þeirri, er stjórn Ól-
afs Thors hóf, og telur núver-
andi ríkisstjórn þetta hafa
verið rétt og sjálfsagt, og gert
til þess að tryggja grundvöll-
inn að öruggu atvinnulífi í
landinu, er stundir líða.
Með átökum þeim, sem rík-
ísstjórnin og fjárhagsráð hafa
gert í þessum málum,
hefur einnig tekizt, á árinu
1948, að minnka hinn
geysilega óhagstæða verzl-
unarjöfnuð við útlönd. Árið
1948 var verzlunarjöfnuð-
urinn óhagstæður um 61
millj. króna, en 1946 var
hann óhagstæður um 157
millj. kr.
Þó er þess að gæta að á árinu
1948 kom til greiðslu mikið af
andvirði nýju skipanna, bæði
togaranna og hinna nýju skipa
Eimskipafélagsins, en gjald-
eyrir til þeirra greiðslna hafði
verið lagður til hliðar áður af
gjaldeyrissjóði fyrri ára.
Raunverulega má því segja, að
verzlunarjöfnuðurinn hafi ver-
ið óvenju hagstæður árið 1948.
Stafaði það af tvennu: Öruggu
eftirliti með innflutningi og
takmörkun hans svo sem unnt
hefur verið, og svo hinum
miklu gjaldeyristekjum, sem
nýi togaraflotinn hefur skilað.
Þrátt fyrir það, að surnar- og
haustsíldveiðin brygðist alger-
lega að heita mátti árið 1948,
tókst að flytja út íslenzkar af-
urðir fyrir hartnær 396 millj.
kr., og er það mesti útflutning-
ur, sem þekkist í sögu íslands,
þrátt fyrir það, þó síldveiðarn-
ar væru aldrei lakari en það
ár, a. m. k. miðað við skipa-
fjölda.
Með aðgerðum ríkisstjórnar-
innar hefur þannig tekizt að
koma í veg fyrir vaxandi óhag-
stæðan verzlunarjöfnuð í við-
skiptunum við útlönd, og af-
nema að mestu leyti vanskila-
skuldir íslenzkra innflytjenda
erlendis. Veit ég það með vissu
að þetta merkilega átak hefur
skapað aukið traust og álit út á
við. Þetta hefur ekki hvað sízt
orðið með aukinni framleiðslu,
með fleiri og fullkomnari tækj-
um, sem þá einnig hefur orðið
til þess, sem ekki er minnst
um vert, og ríkisstjórnin telur
eitt af aðalstefnumálum sín-
um, að halda uppi fullri at-
vinnu í landinu.
Áframhaídandi
nýsköpun atvionu-
lífsins.
Ríkisstjórnin hefur kostað
kapps um að halda áfram og
auka nýsköpunina í íslenzku
atvinnulífi.
Samið hefur verið um smíði
á a. m. k. 10 nýjum og full-
komnum togurum í Rret-
landi, sem eiga að byrja að
koma til landsins á næsta
ári. Með aðstoð ríkisstjórn-
arinnar hefur verið byggð
ný og fullkomin verksmiðja
í Örfirisey, og nokkrar síld-
ar- og fiskimjöísverksmiðj-
ur við Faxaflóa hafa verið
stækkaðar mikið. Til lands-
ins hefur verið keypt og út-
búin fljótandi síldarverk-
smiðja, skipið ,,Hæringur“.
En rnargt af þessu hefur því
aðeins verið unnt að fram-
kvæma, að ísland hefur notið
hinnar ágætustu aðstöðu í
sambandi við Marshalláætlun-
ina. Eru nú sköpuð góð skil-
yrði til þess að notfæra sér
haust- og vetrarsíldina í Faxa-
flóa, og er þess að vænta að
hún bregðist ekki, eins og var
síðastliðið haust.
Þá má geta þess, að óveniu
mikið hefur þegar verið flutt
inn, og á að flytja inn, af ný-
tízku, fullkomnum landbúnað-
arvélum. Ætti það að valda
verulegum straumhvörfum í
íslenzkum landbúnaði.
Þó að orð hafi verið á því
gert, að dregið hafi verið úr
ýmsum byggingarframkvæmd-
um, þá er það þó mála sann-
ast, að mikið hefur verið að
því unnið að verða við óskum
manna í þessum efnum. Hins
vegar hefur verið stefnt að bví
að láta nauðsynlegar verk-
smiðjubyggingar og ódýr og
hentug íbúðarhús sitja fyrir,
en láta skrautbyggingar og í-
búðarhallir sitja á hakanum.
A árinu 1948 voru veitt
. leyfi fyrir byggingu 1594
íbúðarliúsa og gert er ráð
fyrir að í ár verði þau 1576.
Útihús voru leyfð 726 árið
1948 og 1517 árið 1949.
Verzlunarbyggingar voru
Jeyfðar 48 hvort árið um
sig, iðnaðarbyggingar 68
árið 1948, en 73 árið 1949.
, Þannig mætti lengi telja. Sem-
ent til allra byggingafram-
kvæmdanna var talið 51200
tonn árið 1948 og gert ráð fyr-
: ir að það verði 52 500 tonn ár-
ið 1949. Um helmingur af
sementinu fer til íbúðarhúsa-
bygginga. Allur kostnaður til
þessara byggingaframkvæmda
er talinn 327 millj. kr. 1948 og
i 287,5 millj. 1949, þar af til í-
búðarhúsabygginga 1948 163,7
mill. kr. og 118,6 millj. kr.
1949. Af þessu má sjá hversu
víðs fjarri þær fullyrðingar
eru, að bannaðar hafi verið
byggingaframkvæmdir í land-
inu.
Takmörk nýsköp-
rnnar og stórfram-
kvæmda.
Það hefur fyllilega komið
í Ijós, að þær stórstígu
framkvæmdir og nýsköpun
síðustu ára hefur mjög
reynt á þanþol íslenzks fjár-
magns, og margt bendir til
þess að af ýmsum ástæðum
verði frekar að stinga við
fæti. íslenzkt fjármagn er
Stefán Jóh. Stcfánsson forsætisráðherra.
opin daglega frá kl. 10 f. h. til kl. 10 síðdegis.
verulegum takmörkum
bundið, og það er engin
lausn þessara mála að gefa
út og prenta fleiri peninga-
seðla. A síðustu fjórum ár-
um hafa útlán bankanna
aukizt um 554 millj. kr. ís-
lenzka þjóðin verður í þessu
efni sem öðru að sníða sér
stakk eftir vexti og ekki
ráðast í meiri framkvæmdir
en geta og fjármagn leyfir.
Bjartsýnin er góð, en henni
verður að vera samfara
raunliyggja, ef vel á að
vera. Þar duga engin óp og
óhljóð þeirra, sem alls
krefjasí í einu.
Marshaííaðstoðfo
og Atlantshafs-
sáttmálirio.
í utanríkismálum má sér-
staklega minna á tvennt, sem
núverandi ríkisstjórn hefur
staðið að: Annars vegar þátt-
taka í viðreisn Vestur-Evrópu,
Marshall-hjálpinni svonefndu,
og hins vegar aðild að Atlants-
hafsbandalaginu til að trvggja
oryggi Islands. í sambandi við
Marshall-aðstoðina hefur ver-
ið gerð ýtarleg áætlun um
framkvæmdir í landinu á
næstu fjórum árum þar sem
sérstaklega er gert ráð fyrir
aukningu fiskiflotans, síldar-
iðnaðarins, bvggjngu lýsis-
herzluverksmiðju og fiski-
mjölsverksmiðja, aukningu
kaun'kinaflotans og hrað-
fryctihú.ca. byggingu skipa-
smíðastöðva og þurrkvíar,
kaupum á landbúnaðarvélum,
bvgging áburðarverksmiðju,
bygging raforkuvera, sements-
verksmiðiu og kornmyllu. Er
r.ætlað að þessar framkvæmdir
muni kosta í erlendum gjald-
ovri á þesum fjórum árum ca.
361.69 milli. kr. og í íslenzkum
gjaldeyri 181,11 millj. kr. eða
ramtaís 542.8 millj. kr., og er
þeim framkvæmdum ætlað að
nema 135,7 millj. kr. á ári að
rneðaltali. Að vísu verður ekki
um það sagt ennþá, hvort auð-
ið verður að framkvæma þessa
risa-áætlun, en allt verður
gert, sem .unnt er, til þess, af
hálíu núverandi ríkisstjórnar.
Er raunar byrjað að starfa að
sumu eftir þessari áætlun, en
annað í vændum.
Það er ekki vafa undirorpið,
að skynsamlegasta notkun
þessa fjár, sem íslendingar fá,
bæði sem óafturkræft fram-
lag, lán og sem andvirði ís-
lenzkra afurða, í sambandi við
Marshall-hjálpina, verður það
að auka og stofna ný fram-
leiðslutæki, og með því móti
leggja traustari grundvöll að
auknu og fiölbreyttara at-
vinnulífi í landinu.
Um Atlantshafssamninginn
mun éé segja það eitt á þessu
stigi, en vík að honum síðar,
að ríkisstjórnin telur, að það
hafi verið sjálfsagt og eðlilegt
fyrir íslendinga að gerast að-
ilar að honum til þess að
tryggja sem bezt öryggi og
sjálfstæði landsins, og að ís-
lendingar megi vel við una að
vera í hópi þeirra lýðræðis-
þjóða í Vestur-Evrópu, sem
eru þátttakendur í því banda-
lagi. Það hefur strax komið i
ljós, að Atlantshafssáttmálinn
hefur nú þegar miklu til leið-
ar komið, þar sem hann án efa
hefur átt sinn þátt í því að
Rússar létu undan síga í Ber-
lín, og a. rn. k. í bráðina hef-
ur nokkuð dregið úr tauga-
stríðinu, þótt alltaf megi bú-
ast við að einræðis- og ofstæk-
isstefnan muni skjóta upp
kollinum að nýju, í einhverri
mynd.
(Niðurlag á morgun.)
Ríkisskiiidabréfalán
boðið úf á Ákureyri
fil s.iálfvirku
símasíöðvarinnar.
AKUREYRI í gær.
PÓST- OG SÍMAMÁLA-
STJÓRI hefur boðið út hér á
Akureyri ríkisskuldabréfalán
með 5% vöxíum til sjálfvirku
címstöðvarinnar hér. Lánið
greiðist upp á fimm árum, en
hvert bréf er 1000 krónur.
Skiptiborð óg vélar stöðvar-
innar eru tilbúnar til afhend-
Ingar. Búizt er við, að úppsetn-
ing stöðvarinnar með 1000
númerum og framkvæmdir i
sambandi við uppsetningu taki
10 til 12 mánuSi.
HAFR