Alþýðublaðið - 20.11.1949, Blaðsíða 5

Surimidagur 20. nóv. 1949
ALÞÝÐUBTMBIÐ^
ÆSKAN 0G LANDID
Útgáfuráð: Stjorn S.U.J.
Ritstjóri: Ingólfur Kristjánsson.
Háborg sænskrar alþýðumennfun
LÝÐHASKÓLINN í BRUNNSVIK í Svíþióð er tal-
inn einn allra fremsti ; lýðháskóli á Norðurlöndum, enda
er skólastjórinn, Alf Ahlberg, kunnur heimspekingur og
sólfræðingur, og allt kennaralið skólans skipað hinum
haefustu mönnum. í vetur stundar nám við skólann einn
af félögunum í Félagi ungra jafnaðarmanna í Reykjavík,
Vilhjálmur St. Vilhjálmsson, og hafði hann lofað að
senda æskulýðssíðunni grein um skólann. Fer hún hér á
eftir.
BRUNNSVIK í nóv.
SÆNSKT MÁLTÆKI segir,
að barn, sem njóti mikillar
ástar foreldra sinna hljóti
mörg nöfn. Skólasetrin hér
hafa hlotið ýmis glæsileg
nöfn, þar á meðal ,,Háborg
verkamanna“ og „Háskóli al-
þýðunnar".
Ég ætla nú að efna loforð,
sem ég gaf áður en ég fór að
heiman og senda æskulýðssíðu
Alþýðublaðsins smágrein um
þetta rnikla skólasetur.
Skólasetrið stendur í einu
fegursta héraði Svíþjóðar, í
Dölunum, eða nánar tiltekið
euðausturhluta Dalanna, 7
km. frá bænum Ludvika. Það
stendur og við vatnið Vásman,
í bænum Sörvik, en þar eru
um 200 íbúar. Hér umhverfis
er allt þakið fögrum og til-
komumiklum greniskógi. —
Skammt sér fyrir ofan er mik-
ill útsýnisturn og sér úr hon-
um vítt um dalina og norður
til fjallabyggða, en víðsýni er
þó ekki eins mikið og heima í
fögrum og tærum litum ís-
lands. Skógarnir loka fvrir og
þrengja sjóndeildarhringinn.
I skólasetrinu eru raurjveru-
Iega starfandi þrír skólár, og
þó ekki allir á sama tíma. Þeir
eru lýðháskólinn, skóli fræðslu
sambands verkamanná og
skóli alþýðusambandsins, eða
L.O.-Skolen.
Elztur er lýðháskólinn: Lýð-
háskólinn í Brunnsvik var
stofnaður árið 1906 og var
kunnur sænskur menntamað-
ur og brautryðjandi í skóla-
málum Karl Erik Forslund
fyrsti skólastjóri, enda ] aðal-
stofnandi hans. í þá daga var
pólitísk þröngsýni miklii ofar
hjá Svíum en nú er. Verka-
lýðshreyfingin og jafnaðar-
stefnan voru að ryðja sér til
rúms og afturhaldinu f'annst,
að of mikið bæri á því að lýð-
háskólinn aðhylltist hina nýju
stefnu alþýðustéttarinnar, jafn
aðarstefnuna. Varð skólinn
því fyrir ofsóknum. : Fékk
hann því ekki neinn stýrk til
starfsins, hvorki frá ríkinu né
frá héraðstjórninni. Það var
ekki !fyrr en árið 19Í1 að
sænska ríkið veitti Honum
stuðning. Samstarf milli' skól-
ans og verkalýðshreyfjingar-
innar varð strax mjög ■ náið.
Það bar strax í upphafi á því,
að nemendurnir komu flestir
frá verkalýðnum og sú ,hefur
raunin orðið á síðan og í vax-
andi mæli. Þetta varð til þess
að tengja skólann og samtök
yerkalýðsins óslítandi bönd-
Vilhj. St. Vilhjálmsson.
um. Það fór líka fljótlega að
koma í ljós, að verkalýðsfélög
innan alþýðusambandsins fóru
að styrkja unga félaga sína til
náms við skólann, og varð
þetta þýðingarmikið atriði
fyrir alla framtíð hans. Það er
mjög algengt hér, að nemend-
urnir hafi, áður en þeir komu
í skólann, staðið framarlega í
rtéttarfélögum sínum. Það
starf hefur svo orðið til þess,
að þeir hafa sótzt eftir meiri
þekkingu, svo að þeir væru
betur undir áframhaldandi og
þýðingarmeira starf búnir.
Nemendur eru margir, en þó
er aldrei hægt að fullnægja
öllum umsóknum. Til dæmis
varð í haust að neita helmingi
ctærri hópi en hægt var að
veita viðtöku. En nú er verið
að reisa nýtt og stærra skóla-
hús og ætti það að verða til
þess að léttara yrði að full-
nægja sívaxandi eftirspurn.
Meðalaldur nemenda hér við
skólann er 25—26 ár, en við
aðra skóla er hann 20—21 ár.
Stafar það einmitt af því, að
r.emendur eru flestir úr iðn-
ctéttunum og geta margir ekki
sótt menntun hingað fyrr en
þeir hafa lokið iðnnámi sínu.
Einhverjir kunna að spyrja,
hvernig þessir verkamenn geti
kostað sig á svona skóla, en
það er ólíkt hér og heima, að
hér hafa verkamenn ekki úr
svo miklu að spila, að þeir geti
í raun og veru kostað sig á
skóla, jafnvel þótt þeir séu ein
hleypir. Vistin hér kostar 950
krónur (sænskar). Verkamönn
um hefur verið gert kleift að
stunda hér nám með háum
styrkjum. Samkvæmt skóla-
skýrslum frá síðasta ári nam
meðalstyrkur 750 krónum.
Þá er rétt að skýra frá því,
hvað sé kennt við lýðháskól-
ann. Skal ég nú telja upp
námsgreinarnar eftir stunda-
skrá minni: Menningarsaga,
saga Svíþjóðar, trúarbragða-
182 nýir
lagar á fæpum mánui
-------4------
Þar af eru 148 í þrem af æskulyðs-
félöéum ffokksins.
182 NÝIR FÉLAGAR hafa gengið inn í fjögur Al-
þýðuflokksfélög á tæplega mánuði, sem Iiðinn er síðan
kosningunum lauk. Eru 148 af þessum nýju félögum í
æskulýðsamtökum flokksins í Reykjavík, Hafnarfirði og
á ísafirði, en 34 í Alþýðuflokksfélagi Akraness. Sýna
þessar tölur bezt, hvert svar Alþýðuflokksmanna við
kosningaiírslitunum ætlar að verða. Þeir munu nú fylkja
sér fastar og betur um flokk sinn og stefnu og hefja stór-
kostlega sókn til þess að styrkja flokk sínn og stefnu
hans. 182 félagar á tæplega mánuði er aðeins byrjunin.
Sókninni verður haldið áfram.
saga, saga sænskrar verkalýðs
hreyfingar og hinnar alþjóð-
legu verkalýðshreyfingar, bók
menntasaga, þjóðhagsfræði,
félagsfræði, heimspeki, sálar-
fræði, enska, þýzka, sænsk mál
fræði, reikningur og bók-
færsla. Lýðháskólinn starfár
árlega frá 2. október til 1.
maí.
Rektor lýðháskólans er einn
af fremstu rithöfundum og
Gkólamönnum Svía, dr. Alf
Ahlberg. Hann er 57 ára að
aldri og var faðir hans '‘prest-
ur. Hann útskrifaðist sem fil.
cand. í Lundi 1911 og tók
doktorsgráðuna 1917. Hann
hefur skrifað í stórblaðið Dag-
ens Nyheter síðan 1936. Rekt-
or varð hann við Brunnsvik
1931, en kennari við skólann
hefur hann verið síðan 1927.
Hann hefur skrifað margar
bækur, en stærsta verk hans
er „Filosofiens historie“, og er
sú bók notuð við nám í þess-
ari grein við alla háskóla
landsins. Hér kennir hann
sjálfur heimspeki og sálar-
fræði.
Skóli fræðslusambands verka
manna starfar aðeins að sumr-
inu til og notar þá húsakynni
lýðháskólans. Kennslunni er
skipt niður í tímabil (kursus),
og starfar hver flokkur í hálf-
an mánuð eða svo. Eingöngu,
eða svo að segja eingöngu er
kennt með fyrirlestrum. ARs
eru venjulega 15 kennslutíma
bil á ári.
Þessi skóli byrjaði sumarið
1923. Helztu stofnendur og.
starfsmenn þessa skóla voru
(Fvh. 4 7. síðu.)
Sfarfshépsr F.U.J.
STJÓRN FUJ í Reykjavík
og fræðslu- og útbreiðslunefnd
félagsins eru nú að undirbúa
ýmsa innanfélagsstarsemi fyi’-
ir veturinn, og er í ráði að
stofna ýmsa starfshópa. Meðal
annars munu á miðvikudaginn
al annars munu á næstunni
hefjast málfundir á vegum fé-
íagsins. Þá er í ráði að
efna til innanfélags skákmóts,
og eru væntanlegir þátttakend
ur beðnir að gefa sig fram við
Bénedikt Björnsson í skrif-
stofu félagsins. Loks verða
spilakvöld og saumaklúbbur,
og geta þátttakendur gefið sig
fram og fengið nánari upplýs-
ingar hjá Guðbjörgu Arndals í
síma 6724.
HLUTAVELTU
íeldur Glímufélagið Ármann í samkomusal Mjólkurstöðvarinnar, Laugaveg 162, í dag kl. 2,30.
■ • ' •■ - _ - 1 • i
■ , i ; ’ ■■ ' : • t
Þar verða meðal þúsunda vinninga:
H)00 kr. í peninguin. — fs-
lendingasögurnar í skraut-
bandi. — Flugfar til London
eða Khafnar. — Málverk. —
Svefnpoki. — Skíði. — Skíðaskór.
— Litaðar íjósmyndir. — Kaffi-
stell. — Matarstell. — Bókasafn
frá Æskunni handa börnum o. fS.
o. fl.
Ottómanskápur.
Engin núll, en spennandi happdrætti, sem dregið verður í af fulltrúa lögmanns strax að
hlutaveltunni lokinni þarna á staðnum.
Ðynjandi músík allan tímann. — Ekkert hlé. — AIIs konar veitingar allan daginn.
Drátturinn kostar aðeins 50 aura, en inngangurinn 1 kr.
Reykvíkingar! Látið ekki happ úr hendi sleppa.
Lítið í sýningarglugga Körfugerðarinnar 1 dag.
Allir á hiutaveitu Ármanus í dag.
Glímuféla^ið Ármann.