Alþýðublaðið - 20.11.1949, Qupperneq 8

Cerizt áskrifendor
að Alfjyðubiaðinu.
Alþýðublaðið inn á hvert
heimili. Hringið í síma
4900 eða 4906.
Börn og ungliogar,
Kocmið og seljið
ALÞÝÐUBLAÐIÐ J
Allir vilja kaupa J
ALÞÝÐUBLAÐIÐ J
Þriðja bindi riSia
18 œvisöguþœttir og minningargreinar.
ÞKIÐJA BINDI ritsafnsins „Merkir íslendingar“ er komið
■ út, en það flytur ævisögur og minningargreinar, og hefur Þor-
kell Jóhannesson prófessor ritstjórn þess á hendi. Eru í þessu
þriðja bindi ritsafnsins prentaðir 18 ævisöguþættir. Af þáttum
þessum hafa þrír eigi verið prentaðir áður, nokkrir birtast í
inýrri, endurbættri útgáfu og um suma þættina mun mega full-
yrða, að aðeins örfáir bókalesendur hafi átt þess kost að kynn-
así beim áður.
--------------------------- ♦ Ævisöguþættirnir í þessu
þriðja bindi „Merkra íslend-
inga“ eru eftirtaldir: Brynjólf-
ur Sveinsson, eftir Torfa Jóns-
son; Bjarni Nikulásson, eftir
hann sjálfan; Jón Jónsson,
eftir hann sjálfan; Stefán Þór-
arinsson, eftir Gísla Brynjólfs-
son; Sveinn Pálsson, eftir hann
sjálfan; Björn Ólsen, eftir hann
sjálfan; Björn Hjálmarsson,
eftir hann sjálfan; Jón herkel-
sen, eftir Steingrím Jónsson;
Feðgaævir eftir Boga Bene-
diktsson: Bogi Benediktsson,
eftir hann sjálfan; Jón Therkel
Fr. Vídalín, eftir Pétur Eggerz;
Steingrímur Thorsteinsson,
eftir Harald Níelsson; Jón
Bjarnason, eftir Þórhall
Bjarnarson; Júlíus Havsteen,
eftir Klemens Jónsson; Þór-
kallur Bjarnarson, eftir Magnús
Helgason; Tryggvi Gunnars-
son, eftir Klemens Jónsson;
Friðrik Bergmann, eftir Bene-
dikt Sveinsson og Jón Ólafs-
Eon, eftir Þorstein Gíslason.
WoRDMANSSLAGET í
Reykjavík heldur fyrstu
skemmtisamkomu vetrarins,
fyrir meðlimi félagsins og aðra
Noregsvini í Tjarnareafé ann-
að kvöld kl. 8,30.
Á skemmtikvöldinu flytur
Hákon Bjarnason skógræktar-
stjóri .erindi. Þá verður sýnd
kvikmynd frá norsku skóg-
græðslunni hér í sumar, og
loks verður stiginn dans.
Aðgöngumiðar að skemmt-
uninni verða seldir hjá L.H.
Möller. Ágóðann af skemmt-
unni verður varið til sgógrækt
ar á íslandi.
Alþingtsmenn
skoða Reykja-
víkursýninguna
FORSTÖÐUNEFND Reykja
víkursjmingarinnar bauð al-
þingismönnum að skoða sýning
una í gær, og bauð Vilhjálmur
Þ. Gíslason, forrnaður sýning-
nrnefndarinnar gestina vel-
komna, en síðan var gengið um
sýninguna undir leiðsögn Vil
hjálms og Sigurðar Eyjólfsson
ar framkvæmdarstjóra sýning-
arinnar.
Á eftir var alþingismönnum
boðið til kaffidrykkju í veit-
ingasalnum, og þar flutti for-
seti sameinaðs þings, Steingrím
ur Steinþórsson ræðu, og þakk
aði fyrir boðið, og fór um sýn
inguna nokkrum orðum. Lét
hann þá ósk í ljós, að framfar
ir í Reykjavík heldust sem
mest í hendur við framfarir í
öðrum byggðum landsins.
Fjárfeslingin
(Frh. á 8. síðu.)
Eamt má einnig telja, að unnt
yrði að fá lánsfé, ef lagt væri
> allt þetta, og loks yrði vafa-
laust mannekla í allar þessar
IWögmgar. Það er því starf
fjárhagsráðs að sníða þjóðinni
ctakk eftir vexti í þessu efni,
leyfa hið nauðsynlegasta í sam-
ræmi við það efni, sem unnt
er að flytja inn á hverjum
tíma.
Þetta nýja bindi af „Merk-
um íslendingum“ er 442 blað-
síður að stærð. Bókin er prent-
uð í Alþýðuprentsmiðjunni, en
útgefandi er Bókfellsútgáfan.
Ytri frágangur bókarinnar er
með miklum myndarbrag.
Spila- og skemmli
kvöld Alþýðu-
flo
ALÞYÐUFLOKKSFE-
LAG REYKJAVÍKUR held
ur spila- og skemmtikvöld
næstkomandi þriðjudags-
kvöld kl. 8 stundvíslega í
Alþýðuhúsinu við Hverfis-
götu.
Til . skemmtunar verður
Fyrst spiluð félagsvist, þá
verður stutt ræða, og loks
leikur MAJ-tríóið og Sigrún
Jónsdóttir syngur með.
Þjóðin setti met í gifíingum o
barneignum á síðastliðnu ari
Skilnaðir voru 92 á árinu, og óskilgetif
börn fæddust þriú á hveriym degi!
Vann fiugfar fil og
frá Kaupmannahöfn
GUÐMUNDA SIGURÐAR-
DÓTTIR, Vesturgötu 46 Akra
nesi vann flugfarið til og frá
Kaupmannahöfn í happdrætti
Sambands íslenzkra berkla
sjúklinga, sem efnt var til í
cambandi við berklavarnadag-
inn síðasta. Eins og kunnugt er
voru merkin, sem seld voru
þann dag tölusett, og giltu sem
happdrættismiði, en vinning-
urinn var ókeypis flugferð frá
Reykjavík til Kaupmannahafn
ar og heim aftur.
Gunnlaugur Krisf-
mundsson láffnn
GUNNLAUGUR KRIST-
MUNDSSON fyrrverandi sand
græðslustjóri og kennari í Hafn
arfirði lézt í Landsspítalanum
í gær, 69 ára að aldri. Þessa
merka manns mun nánar verða
getið hér í blaðinu síðar.
ÍSLENZKA ÞJÓÐIN var með frjósamasta og fjörugastas
móti síðast liðið ár, að því er Hagtíðindin leiða í Ijós. Árið.
1948 voru hlutfallslega fleiri hjónavígslur, barnsfæðingar og'
sér í lagi fæðingar óskilgetinna barna en nokkru sinni síðast
liðinn aldarfjórðung, ef ekki lengur.
Síðasta hefti Hagtíðinda birt*
ir skýrslur yfir hjónavígslur,
fæðingar og manndauða á ár-
inu 1948. Kemur þar í ljós, að
hjónavígslur voru á árinu 1220,
eða 8,9 af þúsundi, en hefur
samkvæmt skýrslunni ekki
verið hærra síðan 1925 en
lengra aftur nær skýrslan
ekki.
Hjónaskilnaðir voru hins
vegar heldur færri 1948 en tvö
árin á undan, en síðan 1925 hef
ur tala skilnaða verið sem hér
segir:
1926—30 Meðaltal 29 0,3%
1930—35 39 0,3%
1936—40 45 0,4%
1941—45 62 0,5%
1945 58 0,4%
1946 98 0,7%
1947 111 0,8%
1948 92 0,7%
Á þessu sést, að hjónaskilnað
i>rír kjönfaðir á-
kveðnir við bæjar-
stjórnarkosning- ’
arnar 29. janúar i
BÆJARSTJÓRN hefur á-
kveðið að hafðir verði þrír kjör
staðir í Reykjavík við bæjar-
stjórnarkosningarnar 29. janú
ar næstkomandi, það er í Laug
arnesskólanum, Austurbæjar-
skólanum og Miðbæjarskólan*
um.
Borgarritara og forstöðu
manni manntalsskrifstofunnar
hefur verið falið að gera tillög
ur um skiptingu bæjarins í
kjörhverfi.
vík hálfrar aldar í gær
FRIKIRKJUSÖFNUÐUR-
INN í Reykjavík átti hálfrar-
aldarafmæli í gær, og var þess
minnst með samkomu í Frí-
kirkjunni og bárust söfnuðin-
um margar góðar gjafir. I dag
verður þar liátíðaguðsþjónusta
í tilefni afmselisins. Síra Sigur
björn Einarsson prófessor
prédikar.
Fríkirkjusöfnuðurinn var
stofnaður 19. nóvember 1899,
og voru stofnendur 56, en nú
eru í söfnuðinum milli 900 til
1000 manns. Fyrsti formaður
safnaðarins var Jón BrynjóJfs
son, kaupmaður, en núverandí
formaður er Sigurður tjfolldórs
son, trésmíðameistari, en hann
hefur verið í stjórninni í 25 ár
og verið formaður síðustu 11
árin.
Fyrstu guðsþjónustur safn
aðarins fóru fram í Góðtempl-
arahúsinu, eða til 1904 er Frí-
kirkjan var byggð. Fyrsti prest
ur safnaðarins var séra Lárus
Halldórsson. Næst kom séra
Ólafur Ólafsson, og loks séra
Árni Sigurðsson, sem nú er ný
látinn. Séra Sigurbjörn Einars
son, prófessor gegnir prests-
þjónustu fyrir söfnuðinn til ára
móta, én þá fara fram prest-
koningar.
Alls hafa verið fluttar um
3000 guðsþjónustur í Fríkirkj-
unni, um 900 börn fermd, fram
kvæmdar hafa verið 3200 hjóna
vígslur, og 3800 útfarir hafa
farið fram þaðan.
í gær bárust Fríkirkjusöfn-
uðinum ýmsar góðar gjafir,
meðal annars málverk af séra
Ólafi Ólafssyni fyrruih frí-
kirkjupresti frá nokkrum af
fermingarbörnum hans 1908,
og málverk af séra Árna Sig-
urðssyni, og er það gjöf frá
KFUM-safnaðarinS. Loks hefur
Bræðrafélag fríkirkjusafnaðar
ins gefið 7000 krónur.
ir hafa farið stöðugt í vöxt
undanfarin ár, voru 0,3—0,4 af
þúsundi fyrir 1940, en hafa ver
ið um 0,7 af búsundi eftir stríð-
ið og jafnvel meira 1947, sem
virðist vera eitt mesta skilnað-
arár í sögu þjóðarinnar.
Fæðingar voru 1948 samtals
3820 og mun það einnig vera
met, en það er 27,8 af hverju :
þúsundi landsmanna. Fyrra
metið átti 1927 með 3703 fæð- j
ingar eða 27,6 af þúsundi.
Andvana fædd börn voru
1948 77 og er það mest, sem
orðið hefur síðan 1944, en í ■
þessu efni eru miklar sveiflur
frá ári til árs.
Óskilgetin börn voru nú í
fyrsta sinn í sögu þjóðarinnar
fleiri en 1000 — varð 1012 eða
næstum því þrjú óskilgetin
börn á dag allt árið. Er þetta
26,0 allra fæddra lifandi barna,
sem er hæsta prósenttala, er
skýrslurnar geta um.
íu smyglað inn í
Veshir-Þýzkaland
NAZISTABLAÐI prentuðu í
Brazilíu er dreift út á Vestur-
Þýzkalandi, en stjórnin í Bonn
og hernámsstjórar Vesturveld-
anna vinna að því í sameiningu
að komast fyrir það, hvernig
því sé smyglað inn í landið og
af hverjum.
Rekur blað þetta svæsinn
Gyðingaáróður og flytur of-
stækisfullar níðgreinar um
Vesturveldin og hernáms-
stjórn þeirra á Þýzkalandi.
Máiaferli gegn
Kostov í Sofia i
Framh. af 1. síðu.
og sönnunargögnin lögð fram,
munu samt allir sannfærast
um, hver hafi verið iðja Kost-
ovs og klíku hans“.
Kostov var vikið úr miðstjórn
búlgarska kommúnistaflokks-
ins 26. marz í vetur og settur
af sem varaforsætisráðherra
17. apríl.
SAKAÐUR UM FASISMA. '
,,Borba“, aðalmálgagn komm
únistaflokksins í Júgóslavíu,
neldur því fram, að það hefði
átt að leiða Kostov fyrir lög
og dóm fyrir mörgum árum,
þar eð hann hafi verið hand-
bendi fasista, meðal Búlgaría
var hersetin af Þjóðverjum.
Segir „Borba“, að Kostov hafi
framselt fjölda flokksbræðra
sinna í hendur fasistum og þar
með ofurselt þá pyndingum og
dauða.
KOSTOVISMI
TÍTÓISMI!
EKKI
Forustumenn búlgarskra
kommúnista vilja ekki flekka
sögu Búlgaríu með því að kalla
Kostov og félaga hans „tító-
ista“, en Chervenkov varafor-
sætisráðherra hefur valið þeim
smánarheitið ,,kostovistar“, Hef
ur hann komizt svo að orði, að
„kostvisminn" eigi engan rétt
á sér í búlgörskum stjórnmái-
um „þar eð hagsmunir Rúss-
lands og Búlgaríu fari saman í
ejnu og öllu“.