Alþýðublaðið - 27.11.1949, Side 4

/nr>
ALÍ>ÝÐÖBLAÐIÐ
Sunnudagur 27. nóv. 1949
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Pmgfréttir: Helgi Sæmundsson.
Bitstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Sbuggaleg mynd
SKÝRSLA HÚSALEIGU-
NEFNDAR, sem birt var fyrir
nokkrum dögum, sannar það,
er áður var raunar vitað, að
ástand húsnæðismálanna i
Reykjavík er með öllu óviðun-
andi. Nefndin upplýsir, að 1677
rnanns búi í bröggum hér í
Reykjavík og næsta nágrenni,
en þar af eru 419 börn. En þar
með er ekki öll sagan sögð. í
ár hefur húsaleigunefnd ekki
getað sinnt umsóknum 40 fjöl-
. skyldna með 95 börn um hús-
næði, þar eð hún hefur ekki
haft yfir öðrum vistarverum
að ráða en þeim bröggum, sem
tæmzt hafa. Ástandið í hús-
næðismálunum er þannig lak-
ara nú en nokkru sinni áður.
Þeir, sem í bröggunum búa,
eru fleiri en fyrr, og nú er auk
þess orðinn skortur á bröggum!
Bæjarstjórn Reykjavíkur er nú
að láta innrétta inni við Elliða-
ár bragga, sem nota átti til
annars, en ráðstafað verður til
íbúðar, svo að hægt sé að koma
undir þak einhverjum þeirra,
cem eru á hálfgerðum eða al-
gerum vergangi. En hvað tek-
ur við, þegar braggarnir hafa
allir verið fullskipaðir?
Þetta er þó aðeins einn þátt-
ur húsnáeðisvandræðanna. í
skýrslu nefndarinnar er ekki
rætt um hanabjálkaloftin,
kjallaraholurnar og skúrana.
En það er ástæða til þess að
ætla, að í þeim vistarverum
búi miklu fleiri en í bröggun-
um, og ýmsir dómbærir menn
telja, að það húsnæði sé lakara
en braggarnir. Slík er „for-
usta“ bæjarstjórnarmeirihlut-
ans í húsnæðismálunum. Það
er þetta, sem Morgunblaðið er
að lofsyngja, þegar það gefur
Bvefnliðum bæjarstjórnar-
íhaldsins og borgarstjóranum
dýrðina.
Nú er engum blöðum um
það að fletta, hvers konar
mannabústaðir braggarnir eru.
Það var gert ráð fyrir, að her-
menn erlenda setuliðsins gætu
ekki búið í þeim lengur en
fjögur ár í mesta lagi, Elztu
braggarnir eru nú orðnir tíu
ára gamlir. Margir þessara
bragga eru svo lélegir, að varla
er hægt að hafast við í þeim.
Þeir eru lekir og kaldir, og
fjölmargir þeirra geta fokið of-
nn af fólkinu í næsta stórviðri.
Kæmi hér frostavetur, gefur
að skilja, hváð við tæki. Það
yrði að flytja fólkið burt úr
bröggunum. Þetta eru ekki
Vistarverur, sem hæfa íslenzku
veðurfari, og þeir, sem í brögg
unum búa, eru vægast sagt út-
lagar samfélagsins.
En þó eru braggarnir ekki
Iökustu vistarverur Reykvík-
Inga í dag, þrátt fyrir allt.
Hanabjálkaloftin, kjallarahol-
urnar og skúrarnir eru enn
hættulegri heilsu íbúanna. Það
er því vafalaust, að Árni Óla
hefur sagt satt í grein sinni i
lesbók Morgunblaðsins, þar
sem hann kemst að þeirri nið-
urstöðu, að húsakostur margra
Reykvíkinga í dag sé engu betri
en torfbæirnir gömlu voru. Þús
undir Reykvíkinga eru ofur-
seldar þessum dapurlegu örlög-
um. Aðrar þúsundir eru fórn-
ardýr húsabraskaranna. Við
þeim blasir fjárhagslegt öng
þveiti, sem er afleiðing hús-
næðisvandræðanna. Slík er
myndin af „forustu“ Sjálfstæð-
isflokksins í húsnæðismálufh
Reykvíkinga. Húsnæðisbölið
hvílir eins og skuggi yfir
Reykjavík. Raunar grisjar í
sólskinsbletti á milli, en þar
sitja auðmennirnir, máttar-
stólpar bæjarstjómaríhaldsins,
og gleðja sig. En almenningur
býr í skugganum við harm og
neyð.
í framhaldi af þessu mætti
segja átakanlega sorgarsögu.
Hér í Reykjavík er smám sam-
an að myndast eins konar
,,braggamenning“. Því er ekki
hægt að verjast, enda þótt íbú-
ar bragganna séu allir af vilja
gerðir að bægja slíkri ógæfu
frá dyrum sínum. Hanabjálka-
loftin, kjallaraholurnar og
skúrarnir eru gróðrarstíur
hvers konar sjúkdóma. Hús-
næðisvandræðin leggja hvert
heimilið af öðru í rústir og
varna því, að ný heimili séu
stofnuð. Þetta er því ekki að-
eins vandamál hlutaðeigandi
einstaklinga, heldur alls sam-
félagsins og ekki aðeins böl
Reykvíkinga, heldur þjóðarinn
ar í heild.
Lausn húsnæðismálanna í
höfuðstaðnum þolir ekki bið.
Það er ekki hægt að bíða eftir
því, að braggarnir fjúki ofan
af fólkinu eða hrynji yfir það.
, Reykvíkingar verða að hefjast
'lhanda um að byggja margar
og ódýrar íbúðir á hverju ári,
unz húsnæðisvandræðin eru
leyst. Það verður að gerast á
skipulagðan hátt, og samtök
fjöldans verða til að koma.
Þessar framkvæmdir verða að
ganga fyrir öllum öðrum en
þeim, sem miða að endurnýjun
og aukningu atvinnutækjanna,
því að auðvitað er blómlegt at-
vinnulíf sá grundvöllur, sem
Reykjavík verður að byggjast
ó, ef hún á að verða bær vel-
gengni og hamingju. En Reyk-
víkingar verða að gera sér
Ijóst, að til þessara fram-
kvæmda verður ekki efnt að ó-
breyttri stjórn bæjarins. Sjálf
stæðisflokkurinn hefur ráðið
og ríkt í Reykjavík frá því
hann var stofnaður, en áður
hafði hann farið hér með völd
undir íhaldsnafninu, sem er
réttnefni hans nú eins og þá.
„Forusta" hans á sviði hús-
næðismálanna birtist í mynd
hanabjálkaloftanna, kjallara-
holanna, skúranna og bragg-
anna. Reykvíkingar eru áreið-
anlega búnir að fá nóg af slíkri
„forustu“. Nú þarf til að koma
breyting á stefnu og starfsað-
ferðum í þessum málum. Þá
breytingu eiga borgararnir
sjálfir að marka, og kjörstað-
urinn og kjördagurinn er ein-
mitt staður og stund til þess.
Heiðrið minningu
hans með gjöfum í
Landgræðslusjéð
ÞEIR, sem hafa í hyggju að
heiðra minningu Gunnlaugs
Kristmundssonar fyrrverandi
sandgræðslustjóra með gjöf-
um, eru beðnir að muna eftir
Landgræðslusjóði. Minningar-
ypjöld hans fást hjá Skóg-
ræktarfélaginu Borgartúni 7.
Bókaverzlun Lárusar Blöndal
og Ingvari Gunnarssyni kenn-
ara í Hafnarfirði.
frá Brunðbótafélagi íslands
til brunavátryggjenda.
Að gefnu tilefni er vakin athygli brunavátryggj-
enda á því, að ef brunatjón verður, ber að tilkynna
það til umboðsmanns eða skrifstofu félagsins innan 48
klukkustunda frá því tjón varð. Ef það er ekki gert, má
draga frá brunabótum, og ef engin tilkynning er gerð
eða bótakrafa innan eins mánaðar frá því brunatjón
varð, hefur sá, er fyrir tjóninu varð, misst rétt til
brunabóta.
Framvegis verður farið stranglega eftir þessum
ákvæðum.
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS.
EFTIR 53 ára starf hér í
Reykjavík hefur Leikfélag
Reykjavíkur á miðvikudaginn
kemur frumsýningu á síðasta
' stykkinu, er það færir upp í
j þeirri mynd, sem það hefur
I starfað fram að þessu. Er það
í óperettan „Bláa kápan“.
Kaupum lómar flöskur!
Móttaka í Nýborg alla virka daga.
Kjósi menn fremur að selja flöskurnar
foeima, er ekki annað en síma í- 5395.
Munið 5395.
F
Afengisverzlun ríkisins.
SLY SAVARN AFÉLAGINU
hefur nýlega borist 100 króna
minningargjöf um Sigurð Ingi
mundarsson, og er hún frá
börnum hans.
Skrum og raun í rafmagnsmálunum
R AFM AGN SFREGNIR ÞÆR,
sem Alþýðublaðið birti fyrir
nokkrum dögum, hafa að von
um vakið nokkurn ugg með-
al bæjarbúa. Þeir hafa á und-
anförnum árum átt við margs
konar skort að búa: vatns-
skort, rafmagnsskort, heita-
vatnskort, götuskort, sjúkra-
rúmaskort og margt fleira af
slíku tagi, sem til nauðsynja
telst hverju bæjarfélagi, og
bæjarstjórnendum ber að
leysa. Bæjarbúar eru því
orðnir illu vanir og taka
vandræðum öllum á þessu
sviði með jafnaðargeði. Samt
sem áður kvíða húsmæður
því, ef rafmagnið fer nú aft-
ur minnkandi næstu tvo til
þrjá vetur.
VANDRÆÐIN ERU EITT og
oft er erfitt að leysa þau til
frambúðar. En hitt er annað
og sæmir ekki þeim mönn-
um, sem ganga með hreina
samvizku um störf sín, að
gorta af því að hafa leyst eða
vera að Ieysa á glæsilegan
hátt vandamál, sem erxi í
raun réttri óleyst og verða
það í 2—3 ár. En þannig fer
nú íhaldið að. Meðan raf-
magnið minnkar og skortur-
inn byrjar að gera vart við
sig, gortar það af hinni mik-
ilfenglegu forustu Sjálfstæð-
isflokksins í raforkumálum
bæjarins.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ hefur nú
bent á þau vandræði, sem
framundan eru í rafmagns-
málunum, og staðfesting á
ástandinu hefur fengizt hjá
ráðherra og þingmanni, sem
báðir ættu að þekkja t.il. Al-
þýðublaðið hefur gagniýnt
Sjálfstæðisflokkinn fyrir að
vera að vanda á eftir tíman-
um, þannig að hver fram-
kvæmd er að heita má dæmd
ónóg strax og hún er tekin í
notkun. Þannig er toppstöð-
in, sem kostaði tuttugu millj-
ónir, nú að hverfa eins og
dropi í hafið, þótt ekki sé
liðið nema hálft annað ár frá
opnun hennar.
SOGSVIRKJUNIN GAMLA
var stækkuð á ármu 1944, pg
hefðu menn þá mátt sjá fram
á það, að sú stækkun mundi
ekki duga lengi, því að
straumurinn til bæjarins var
þá byrjaður, farið var að tala
um nýsköpun atvinnuveg-
anna, sem mundi færa lands
mönnum fjölda rafmagns-
frekra véla til iðnaðar og út-
lit var þá þegar á stórauk-
inni notkun rafmagns á heim
ilum á næstu árum.
EF ÍHALDIÐ HEFÐI ÞÁ haft
stórhug til þess að byrja á
undirbúningi nýju Sogstöðv-
arinnar, má gera ráð fyrir,
að sú mikla stöð væri nú til-
búin og því ekkert útlit á
rafmagnsskorti um nokkurra
ára bil. Þá hefði þessi mikla
virkjun vafalaust orðið stór-
um mun ódýrari en hún nú
verður, og vel hefði slíkt
mannvirki .mátt vera hluti af
nýsköpuninni miklu.
ÞAÐ BER AÐ HARMA, að
þessi leið var ekki valin, þeg-
ar auður þjóðarinnar var
mestur, þegar stórhugurinn
komst hæst. En brátt varð
rafmagnsskorturinn alvar-
legri og var þá til þess gripið
að reisa toppstöðina, og gat
að sjálfsögðu enginn greitt
atkvæði á móti þeirri stöð,
eins og málum var komið,
auk þess sem það er vafalaust
mikið öryggi að hafa þá stöð
auk virkjananna austan fjalls.
FERILL ÍHALDSINS í raf-
magnsmálum bæjarins er síð-
Mmyndin „Við
siglum" sýnd
kl. 1.30_í dag
„VIÐ SIGLUM" nefnir Sig-
urður G. Nordahl íþróttakvik-
mynd sína frá utanför ís-
lenzkra íþróttaflokka og al-
heims Lingleikunum í Sví-
bjóð, en mýndin verður sýnd
í Austurbæjarbíói kl. 1,30 í
iag, eins og fyrr hefur verið
frá sagt.
Mynd þessi er hrífandi fög-
ur, og sýnir líkamsmennt fjöl-
margra þjóða.
Vararæðismaður .
handlekinn
VARARÆÐISMAÐUR
FRAKKA í Varsjá hefur verið
handtekinn, og er hann sakað
ur um njósnir og f jandskap við
kommúni'stastjórn Póllands.
í París er staðhæft, að vara-
ræðismaðurinn sé saklaus, og
er þar lítið á handtöku hans
sem svar við því að pólskur
ræðismaður í borg einni á Frakk
Sandi var. handtekinn fyrir
nokkrum dögum og 26 pólsk-
um ríkisborgurum vísað úr
landi í Frakklandi.
ur en svo glæsilegur eins og
blaðið hefur þegar bent á, og
það er ábyrgðarlaust skrum,
til þess gert að draga athygli
bæjarbúa frá hinu raunveru-
lega ástandi rafmagnsmál-
anna, að fjalla um þessi mál
eins og Morgunblaðið hei'ur
gert undanfarið.