Alþýðublaðið - 26.01.1950, Page 4

4
ALÞÝfíUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 26. janúar 1950»
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4091, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
AfgreiSslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Úfvarpsræða Jóns Axels Péfurssonar um bæjarmál Reykjavíkur:
Dansklúbbur en ekki
ÍHALDIÐ finnur, að æska
Reykjavíkur gegnir mikilvægu
hlutverki í baráttunni gegn á-
framhaldandi völdum þess í
höfuðstaðnum. Það hefur reynt
að þagga niður rödd æskunnar
með því að hindra opinberar
umræður hennar um bæjar-
málin á fjöldafundi eða í ríkis-
útvarpinu, þar sem fulltrúum
æskulýðsfélaga allra stjórn-
málaflokkanna gæfist kostur á
þátttöku. En rödd æskunnar
hljómar samt um gervallan bæ-
inn, og boðskapur hennar er
hvöt til bæjarbúa um að steypa
íhaldinu af stóli á sunnudaginn
kemur.
Það er vegna þessa, sem
Morgunblaðið reynir nú að
betla um fylgi unga fólksins í
Reykjavík. Forustugrein þess í
gær bar þá öfugmælafyrirsögn,
að straumur æskunnar liggi til
Sjálfstæðisflokksins. Þannig
reynir Morgunblaðið að bera
sig mannalega, en í raun og
veru skelfur bæjarstjórnar-
íhaldið af ótta við dóm unga
fólksins. Það veit, að baráttan
fyrir kosningu þriðja mannsins
á lista Alþýðuflokksins er sig-
urstrangleg, en kosning Bene-
dikts Gröndals þýðir fall bæjar-
stjórnaríhaldsins og sigur unga
fólksins í Reykjavík.
Morgunblaðið heldur því
fram, að í Heimdalli séu nú
nær þrjú þúsund meðlimir..En
hvað kemur þá til þess, að
Heimdellingar skorast undan
opinberum umræðum um bæj-
armál Reykjavíkur? Er enginn
maður í hópi þessara þriggja
þúsunda fær um að sækja og
verja málstað bæjarstjórnar-
íhaldsins við þessar kosningar?
Einvígisfundur Heimdellinga
og ungra kommúnista í gær-
kvöldi sýnir betur en nokkuð
annað, hvert er mannval beggja
þessara flokka meðal æskunn-
ar. Af fjórum ræðumönnum
fundarins eru þrír „fyrrver-
andi æskulýðsleiðtogar“ fyrir
aldurs sakir. En kommúnistar
og íhaldsmenn neyddust til að
framlengja ,.æskulýðsforustu“
þeirra í bróðurlegu samkomu-
íagi, af því að hvorugur floþk-
urinn áræddi að halda slíkan
fund nema með því móti að
tefla þar fram mönnum, sem
reynt'er að yngja upp af þessu
tilefni.
Annars er bæjarstjórnarlisti
Sjálfstæðisflokksins athyglis-
vert sönnunargagn um það, að
annaðhvprt er æskulýðsfylgi í-
haldsins ekki á marga fiska eða
forustumenn þess hafa tak-
tnarkað álit á unga fólkinu í
flokknum. Heimdallur á sem sé
engan fulltrúa á bæjarstjórnar-
listanum. í hópi hinna þriggja
þúsunda, sem Morgunblaðið
Gífurlegum fjármunum hefur verið eytf og ekker
i
lagt í sjóði til að mæía aðsfeðjandi erfiðleikum
Alþýðuflokkurinn vísar veginn og bend
ir á brýnusfu verkefni bæjarins
ÞEGAR VIÐ ALÞÝÐU-
FLOKKSMENN ræðum um
málefni Reykjavíkur, bendum
á það, sem aflaga fer, gagn-
rýnum f jármálastjórn Sjálf-
Gtæðisflokksins, þá er það af
umhyggju fyrir fjárhag bæjar-
félagsins og bæjarbúa að við
gerum það, en ekki vegna þess,
nð við viljum gera hlut
Reykjavíkur verri en hann er.
Hinn allsráðandi meirihluti,
Sjálfstæðisflokkurinn, er orð-
tnn völdunum svo vanur, bú-
inn að halda þeim svo lengi,
að stór hætta stafar af. Hann
skoðar Reykjavík nú orðið
oins og einhverja einkaeign
Sjálfstæðisflokksins, og telur
allt fjandskap við Reykjavík,
sem kastar rýrð á sjálfræði
flokksins. Þrátt fyrir bruðl
meirihlutans eru þeir búnir að
æsa sig upp í það að teljá al-
menningi trú um, að fjármála-
legt öngþveiti myndi skapast
hjá bæjarfélaginu, eins konar
fjármálalegur heimsendir verða
t Reykjavík, ef völdin væru af
þeim tekin, og þeirra flokks-
ræðis nyti ekki lengur við.
Jón Axel Pétursson.
Hingað til hefur almenningur
í Reykjavík ekki varast lof-
orð Sjálfstæðisflokksins og
blekkingar.
Stríðsgróðinn og fyrirhyggjuleysið
Við tvennar undangengnar
bæjarstjórnarkosningar, var
nóg um peninga hjá öllum
þeim, sem unnið gátu. Skip
okkar öfluðu vel, allar sjávar-
afurðir seldust við góðu verði.
Gjaldeyrir var yfirfljótanleg-
ur og mjög gálauslega með
hann farið, og lítið sem ekkert
um það hugsað, að eiga vara-
sjóð, ef undan fæti hallaði.
Tæki voru þó keypt góðu heilli,
fc-æði skip og verksmiðjur svo
um munaði.
En valdamennirnir, sem
ftjórnuðu fjármálum ríkis og
bæjar, í báðum tilfellum sjálú
stæðismenn, gengu eins og í
draumi, jusu út fé á báða bóga,
rétt eins og peningaflóðið
myndi vara til eilífðar og ekki
þyrfti að ástunda hagsýni eða
hafa í frammi fjármálalega
fyrirhyggju nokkurn tíma.
meir. Þessi dyggð, hagsýnin,
var með öllu.útrekin af þessum
fjármálaspekingum, sem nú
segja að þeir þurfi að halda
völdum áfram, ef allt eigi ekki
að fara á hausinn hjá Reykja-
víkurbæ.
Á þessu tímabili stríðsgróð-
ans og fyrirhyggjuleysisins hjá
ráðamönnum Reykjavíkurbæj-
ar, bar það stundum við að
fiskiskipin okkar þurftu að
íanda hér afla sínum, en svo
dásamlega hafði þessum um-
bjóðendum einkaframtaksins
tekizt stjórnin, að skipin urðu
liggja dögum saman án þess
að fá afgreiðslu, og oft og tíð-
um varð að vinna við þau skil-
yrði, að þeir, sem við aflabrögð
fengust, sjómenn og útvegs-
menn, sluppu naumast skað-
segir að séu í Heimdalli, er
enginn, sem talizt hefur hæfur
til setu í bæjarstjórn. Og svo
heldur Morgunblaðið því fram,
að unga fólkið streymi til
Sjálfstæðisfloksins, sem beri
hag og heill æskunnar fyrir
brjósti öllum öðrum stjórn-
máíaflokkum fremur!
Hitt leikur ekki á tveirn
tungum, að Heimdallur mun
V'era fjölmennasti dansklúbbur
í Reykjavík. En bæjarfulltrúar
eru ekki kjörnir til þess að iðka
dans, heldur til að rökræða og
afgreiða mál og fjalla um
stjórn og rekstur bæjarfélags-
ins. Þess vegna er það ofur
skiljanlegt, að Heimdallur
eignist engan fulltrúa í hinni
viýju bæjarstjórn. Dansklúbbur
og stjórnmálafélag er sem sé
tvennt ólíkt.
Reykvíkingar byggja engar
vonir á hinni dansandi æsku
Sjálfstæðisflokksins. Þeir
treysta á hugsandi og starfandi
æskumenn, sem eiga sér göfug-
ar hugsjónir og stefna að há-
leitu takmarki. Þess vegna
munu þeir veita Alþýðuflokkn-
um oddaaðstöðu í hinni nýju
bæjarstjórn og þar með tryggja
það, að lýðræðissinnuð æska
höfuðstaðarins eigi áhugasam-
an og starfhæfan fulltrúa í hópi
hinna nýju bæjarfulltrúa.
tausir þó að vel aflaðist.
Og dansinn í kringum gull-
kálfinn hélt áfram undir for-
ustu sjálfstæðismanna, og
grósserum og alls konar spekú-
löntum fjölgaði. Það opinbera,
bæði ríki og bær, kepptu við
oinstaklihga og einstaklingarn-
Ir kepptu við bæ og ríki, svo að
allir hlutu skaða af en ekki
gagn, en verðbólga og alls kon-
. ar. spákaupmennska óx með ári
hverju’ lúxusíbúðum fjölgaði
og dýrtíð fór vaxandi.
Staðr ey n d irnar,.
sem biasa við.
En fjármálamennirnir svo-
kölluðu í Sjálfstæðisflokknum,
cem allt af fóru með fjármála-
völdin bæði hjá ríki og bæ,
létu sér allt þetta vel lynda;
og nú er svo komið, að gjald-
cyriseign landsmanna er ekki
nema 13 milljónir króna, eða
tem svarar fyrir 14 daga þörf-
um, að umsögn bankastjóra
Landsbankans.
Á sama tíma er svo ástatt,
p.ð gömlu togararnir liggja
bundnir við bryggju eða inni á
víkum, sumir þeirra nýju liggja
cinnig, en þeir, sem í gangi
cru, tapa vegna aflaleysis, lé-
iegs markaðar nú, og síðast en
ekki sízt vegna verðbólgunn-
ar, sem vex dag frá degi. Vél-
bátaflotinn er starfræktur
vegna stuðnings ríkissjóðs, en
verksmiðjur og bátarnir berj-
ast við skuldir, sem stafa af
aflaleysi undanfarin ár.
Það þýðir ekkert að loka
augunum fyrir þessum stað-
reyndum, þær blasa við okkur
og öllum sem vilja sjá. Það er
þess vegna blekking, þegar
r.jálfstæðismenn lofa gulli og
grænum skógurn nú fyrir kosn-
ingarnar, lofa öllum öllu, allt
frá sorpéyðingarstöð upp í 30
rnilljóna spítala. Þeir vita það
vel sjálfir, að eins og nú horf-
ir í fjármálum og gjaldeyris-
málum verður ekki hægt að
framkvæma nema það allra
nauðsynlegasta, ef ekki rætist
rtórkostlega úr hjá okkur
hvað aflabrögð sneríir og sölu
afurðanna á erlendum möj'k-
uðum.
Þeir, ekki síður en við, eiga
að vita það, að vegna verð-
bólgu og dýrtíðar, vegna afla-
leysis og lækkandi verðs á að-
alframleiðsluvörum okkar, er
versnandi ástand fyrir dyrum.
Þeir, ekki síður en við, eiga að
vita það, að vegna rýrari afla
og lægra verðs, er hlutur; sjó-
manna og þeirra, sem útveg
ctunda, mun minni en verið
liefur. Þeir, eins og við, ættu
að vita það, að vinna verka-
manna, bílstjóra og ýmissa
nnnarra hefur verið minni en
áður og tekjurnar því rýrari
að sama skapi.
Þeir eiga að vita það, að
minnkandi útflutningur. þýðir
minnkaður innflutningur. er
hlýtur að koma niður á joeim
Lnnlenda iðnaðþ.er notar 'mik-
ið erlend hráefni, koma niður
á iðnverkafólki og iðnrelsend-
um. Sjálfstæðismenn, sem þykj
ast vilja góða fjármálastjórn á
Reykjavík, eiga að vita það, að
ongar líkur eru til þess, að
hægt verði að taka af almenn-
ingi jafn mikla. .skatta og út-
Gvör og verið hefur, ef miðað
er við þær byrðar, sem almenn
ingur verður að öðru leyti að
bera í sköttum til ríkisins.
Þeir eiga að vita það, að eins
og aðrar þjóðir nú kosta kapps
um að auka útflutning sinn
rem mest, svo verðum við einn
ig að gera.
Sjálfstæðisleiðtogarnir, eins
og allir, eiga að skilja það, að
því aðeins getum við viðhaldið
góðum lífskjörum hér í bæ,
haldið áfram að byggja upp
bæinn okkar, að okkur takist
að auka til stórra muna út-
flutningsframleiðsluna. en til
þess að svo megi verða, þarf
meiri skilning, meiri stuðning
[ ess opinbera, meiri hagsýni og
iparnað, — og þá ekki sízt hjá
Reykjavíkurbæ. Það þýðir
ckkert kukl. Það gagna engár
(krumauglýsingar né skraut-
myndir á glanspappír Sjálf-
Gtæðisflokksins.
Rærinn verður að gera
aætlanir um þau verk, sem
hann þarf að láta vinna og
auka þær framkvæmdir eða
draga úr þeim eftir því, sem
þarfir vcrkafóiksins fyrir
vinnu eru á hverjum tíma
og með hliðsjón af þörf-
um útflutningsíramleiðsl-
unnar, þannig, að hún geti
orðið sem mest og stöðug
atvinna haldizt.
Sjálfstæðismeirihlutinn hef-
ur aldrei mátt heyra þetta
nefnt. Allt af hefur hann drep-
ið allar tillögur okkar Alþýðu-
flokksmanna um þetta efni, —
óryggi vinnunnar - - öryggi út-
nutningsframleiðslunnar.
Það er svo annað mál, hvern-
ig Sjálfstæðisflokkurinn hefur
1 búið í haginn fyrir framtíð-
' ina, svo að það megi takast að
' auka vinnúna, þegar þess er
' þörf, svo að auka megi íbúða-
húsabyggingar, byggingar til
nlmenningsþarfa, sjúkrahús,
bæjarbókasafn, hús fyrir gamla
fólkið, húsmæðraskóla, tóm-
stundaheimili, leikskóía, hafn-
nrmannvirki og ánnað það,
rem til heilla horfir.
Á þeim f jórum árum, sem