Alþýðublaðið - 28.04.1950, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLÁÐIÐ
Fösíudagur 28, apríl 1950
Ritstjóri sæll.
Ég hripa þér þessar línur eink
um og sér-í lagi til þess að biðja
þig um að koma þakkarkveðju
frá mér síðasta spölinn til réttra
aðila. Vilt þú gera mér þann
greiða að skila þakklæti rnínu
til Björns Ólafssonar ráðherra,
fyrir þá rausnarlegu gjöf, sem
hann skenkti mér sem öðrum Is
Jendingum á sumardaginn fyrsta,
er hann gaf okkur öllum þjóð-
leikhúsið. Það var höfðingleg
gjöf og honum sæmandi.
Já, það er mikið rætt og rit-
að um þetta blessað þjóðleikhús.
Það hvað eiga að verða menn-
ingarstofnun fyrir alla landsþjóð
eða svo segja þeir. Ekki hef ég
samt séð þess getið í blöðum, að
þeir þarna hafi hugsað sér hvern
íg slíkt megi verða. Sennilegt
þykir mér að Reykvíkingar sjálf
ir verði látnir sitja fyrir menn
ingaráhrifunum fyrst í stað,
enda ekki grunlaus um að þeir
geti tekið á móti töluverðum
slatta af þeirri vöru, án þess
þeim verði bumbult af. Síðan,
þegar þeir þola ekki meiri menn
ingu, að dómi vitrustu manna,
kemur svo röðin að okkur,
sveitakurfunum, — en hvenær
verður það. Og hvernig verður
gjöfin borin á garðann. Verður
einn og einn hreppur tekinn til
bæna í einu; hreppsbúum boð-
ið að taka sig upp og flytjast
skyndibúferlum til höfuðborgar
innar og dveljast þar við leik-
sýningar og mtnningarát, unz
þeir teljast komnir í þau and-
legu hold, er þsir geta undir
staðið, og síðan aíjtur heim send
ir til hrífu og orfa? Sennilega
er þetta eina færa leiðin til
þess að leikmanna sveitamenn-
ina í áföngum, eða ekki hef ég
komið auga á aðra, hentugri
enn sem komið er.
Og mikill verður nú munur-
inn á menningunni í sveitinni á
eftir, maður! Þá held ég verði |
nú tekið til hendinni! Haldið :
þið ekki að húsmæðurnar verði
reistar á eftir, þegar þær hafa
numið hússtjórn af Höllu, og
ekki þarf að óttast að þær rjúki
upp á öræfi með einhverjum
vinnumanninum, þar eð sú slétt
þekkist ekki í sveitinni lengur.
Og ekki verður amalegt fyrir
menn eins og mig, þessa sjálf-
menntuðu til embættis, að nema
hreppstjórn af öðrum . eins
manni og Þorsteini Ö. Uggir mig
og, að umsvifasamt verði starf
þeirra þegar heim kemur, eftir
að meðsveitungarnir hafa num-
ið nok'kuð af menningu Arnesar
og Jóns snæraþjófs. Og svona og
hvona segir mér hugur um sið-
ferði þeirra fáu yngri kvenna,
esm enn tolla í sveitinni, er þær
hafa tileinkað sér ,,meyjar-
menningu" Snæfríðar íslands-
sólar, og er þó gott sveitum, þar
sem klerkar eru kvæntir. Eitt
er samt, sem ég fagna og það er
að nú skuli opinber stofnun loks
ins hafa tekið íslandsklukkuna
í sína umsjá og úr höndum þess
ráðuneytis, sem fram að þessu
virðist hafa haldið henni í sín-
um vörzlum. Gefur það nokkrar
vonir urn, að hætt verði að
hringla með hana og vort stund
lega tímatal; flýta henni eða
seinka um svo og svo marga
stundarfjórðunga eftir dutlung
um og geðþótta skrifstofuhöfð-
ingjanna. Hefðu þeir fengið
þeirri klukku engur að ráða,
mundu þeir eflaust að lokum
hafa seinkað henni um eina eða
jafnvel tvær stundir á morgni
hverjum, og flýtt henni samsvar
andi eða meira upp úr hádcg-
inu.
Eitt er þó í þessu máli, sem
ef til vill væri ekki úr vegi að
athuga^ þótt við séum orðnir
þeirri smámunasemi óvanir, —
en það er kostnaðarhliðin. Að
sjálfsögðu yrði það hlutskipti
þess opinbera, að kosta ferðir
okkar fram og aftur og dvöl alla
í höfuðstaðnum. En mundi svo
af veita að afgirða menningar-
svæðin frá hinum, sem enn hefðu
ekki notið áhrifanna, svo að
ekki læddist ómenning aftur inn
fyrir hreppsmörkin? Ef til vill
mætti notast við notaðar mæði-
veikisgirðingar ------
En hvað um það; skilað.u þakk
læti til Bjössa fyrir gjöfina . . .
Virðingarfyllst.
Filipus Bessasson
hreppstjóri.
VAR-HÚS
25—200 amper.
Rofar
Tenglar
Samrofar
Krónurofar
Bjölluþrýsti
inngreypt og utan á
liggjandi.
Rofadósir
Loftdósir
Loftlok
Lofthrókar
VÉLA- & RAFTÆKJA-
VERZLUNIN
Tryggvagötu 23.
Sími 81279.
Lesið Alþyðublaðið!
Eric Ambler
I GREIPUM DAUÐANS
Graham horfði á hann um
stund. Hann var að byrja að
skilja, en hann trúði varla sín-
um eigin eyrum. „Segið hrein-
lega hvað þér eigið við “
Það var eins og José tæki
skyndilega ákvörðun. Hann
hætti að stanga úr tönnunum
sneri sér snögglega við í sæti
sínu og horfði beint framan í
Graham.
„Þér þekkið viðskiptamál,
eða er ekki svo?“ spurði hann
hranalega. „Þér getið aldrei
búizt við að fá neitt fyrir ekk-
ert. Jæja, mr. Graham. Ég er
forstjóri hennar og ég læt hana
aldrei fyrir ekki neitt. Yður
langar til að skemmta yður í
París. Josette er ágæt stúlka,
og það er mjög gaman að
skemmta sér með henni. Hún
dansar ágætlega líka. Við get-
um saman unnið okkur inn tvö
þúsund franka á viku, þegar
við erum heppin með viðskipta-
menn. Tvö þúsund frankar á
viku. Það er dálaglegur skild-
ingur; finnst yður ekki?“
Um leið minntist Graham
þess allt í einu, sem armenska
rtúlkan hafði sagt við hann.
Hún sagði. „Hún hefur marga
olskhuga“. Og Kopeikin hafði
ragt. „José hefur nóg að gera.
Hann er slingur í viðskiptamál
nm“. Og Josette hafði eitt
■’inn sagt um Jósé. „Hann er
aldrei afbrýðisamur gagnvart
mér nema þegar ég hugsa lít-
ið um viðskiptin. „Já, hann
minntist alls þessa. „Jæja“,
cagði hann kuldalega.
José ypti öxlum. „T>i þið er-
uð að skemmta ykkur, þá get-
um við ekki unnið okkur inn
j.aman með dansi tvö þúVmd
rranka á viku. Þér skiljið því
að við verðum að fá þessa pen-
inga frá einhverjum öðr-
um“, í rökkrinu þóttist
Graham sjá dauft bros leika
um þunnar varirnar. „Tvö þús
und frankar á viku. Finnst yð-
ur það ósanngjarnt mr. Gra-
!iam?“
Þetta var rödd heimspek-
'ngsins meðal apanna, klædds
í flauel. „Món scher sald“
i éttlætti tilveru hans. Graham
kinkaði kolli. „Já“, sagði hann,
„ekki' ber því að neita, að þetta
or rökrétt hjá yður“.
„Þá getum við komizt að sam
komulagi nú þegar“, hélt José
áfram kaldranalega. „Þér eruð
veraldarvanur og þekkið þetta,
oða er ekki svo? Þannig er
venjan“. Hann brosti og tók sér
>vo málshátt í munn. „Chér
nvant que je taime t‘oublieras
pas mon petit cadeeau“.
„Ég skil. Og hverjum ber mér
■ið borga? Hvort á ég að borga
yður eða Josette?“
„Þér getið borgað Josette
ef yður sýnist svo, en væri ekki
tilhlýðilegra að þér gerðuð það
ekki? Ég get þá hitt ykkur einu
rinni í viku. Hann beygði sig
áfram og pikkaði svolítið í hné
Grahams. „Yður er alvara, eða
er það ekki? Þér munuð hegða
yður skynsamlega? Ef þér til-
dæmis byrjuðu núna. . .“
Graham stóð upp. Hann varð
undandi á því hve kaldur og ró
iegur hann var. „Ég held“,
ragði hann, „að mér þyki betra
nð borga Josette sjálfri".
„Þér treystið mér_ ekki, eða
hvað?“
„Að sjálfsögðu treysti ég yð-
ur. Viljið þér vera svo góður og
ná í Josette?“
José hikaði, en svo stóð hann
upp, ypti öxlum og fór fram L
ganginn. Augnabliki síðar kom
hann aftur og Josette í fylgd
með honum. Hún var brosandi
en þó eitthvað óviss.
„Eru'ð þér búinn að tala við
José, chéri?“
Graham kinkaði ánægjulega
kolli. „Já, en eins og ég sagði
yður, þá vildi ég helzt tala við
yður. Mið langaði til að segja
yður, að ég þarf nauðsynlega
rtð breyta áætlup minni og fara
beinustu leið tafarlaust heim
íil Englands“.
Hún starði steinhissa á hann
citt augnablik. En svo allt í
einu kom grimmdarleg gretta á
fallegan munninn ög hún sneri
sér skyndilega að José.
„Bölvaður spanverski heim-
skinginn þinn.“ Hún næstura
því spýtti orðunum út úr sér.
„Til hvers heldur þú að ég
haldi þér uppi? IJeldurðu að
ég sjái um þig vegna þess að þú
dansir svo vel?“
Augnaráð José lýsti því að
hætta væri yfirvofandi. Hann
lokaði dyrunum á eftir sér.
„Jæja“, sagði hann, „við sjáum
nú til. Þú skalt ekki haida að
þú getir talað til mín í þessum
tón eða ég skal brjóta í þér bölv
aðar eiturtennurnar ‘.
„Salaucl. Ég tala við þig al-
veg eins og mér. sýnisf“. Hún
stóð grafkyrr, en hún reiddi upp
hægri hnefann. Um leið kom
daufur geisli í klefann. Hún
hafði sett demaritahálsmemð,
r.em hún hafði borið, á hnú-
ana“.
Graham hafði alveg fengið
nóg af slagsmálum þenrian dag.
Hann flýtti sér að segja. „Bíð-
ið eitt augnabhk. Þér getið ekki
ásakað José. Hann skýrði allt
íyrir mér á nærgætinn og kurt-
eisan hátt. Ég kom, eins og ég
ragði til þess að segja yður, að
óg þarf að fara rakleitt heim til
Snglands. Ég ætlaÓi einnig að
biðja yður að taká á móti dá-