Alþýðublaðið - 29.09.1950, Side 5
Föstudagur 29. sept. 1950.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
8
ÞESS ER OFT EKKI GÆTT í mati á Bandaríkjunum
í dag, að verkarýðssámtekih eru or|ún ríúl&ð: .vaLL'þáiv Áo.-r
mikið, að þair eiga mjög vfei'irre'gan [látt, í þvf að móta
stjórnastefnu hins mikla lýðveldis í Vesfúrheiríii. bæði-
inn á við og út á við. Og hin síðústu ár hafa jsau einnig
Iátið meira og meira til sín taka í alþjóðasamtökum
verkaljbsins. — Greinin, sem hér hirtist og lýsir verka-
lýðshreyfingunni í Bandaríkjunum, er efíir James Rössel
og þýdd lauslega úr tímariíi sænska alþýðusambandsins,
„Fackföreningsrörelsen“,
gegn kommúnismanum, Fjölda
'Lnargir menn úr verkalýðsfé-
VERK ALÝÐ SHRE YFING-
JN í BANDARÍKJUNUM hef-
'ur ekki alltaf hallast að einangr
unarstefnu, eins og það er orð-
að. Hinir miklu flutningar
•verkamanna frá Evrópulönd-
um til Bandaríkjanna höfðu
þiað í för með sér, að nokkurs
áhuga hlaut að gæta á mál-
efnum Evrópu. Þá áttu bæði
marxisminn og anarkisminn
spámenn í Bandaríkjunum hér
fyrrum, og brautrvojendurnir
De Leon og Debs fyrir 30—40
árum og Hillman fyrir aðeins
10—12 árum fóru mjög svipað
ar leiðir í stjórnmálum og verka
lýðsmálum og leiðtogar jafnað
armanna í Englandi, Þýzka-
lanndi og á Norðurlöndum.
Hins vegar verður því naurn-
ast neitað, að sá andi, sem allt
frá aldamótum hefur mestu
ráðið þar í verkalýðshreyfing-
'anni og Samúel Gompers
breiddi út, er allur ánnar en
alþjóðahyggjan í verkalýðs-
’hreyfingu Evrópu. Bar þó eink
tim á því eftir héimsstyrjöldina
<og byltinguna.í Rússlandi.
Einangrunarstefnan á sér
djúpar rætur og eðlilegar. AI-
þýðan í Bandaríkjunum hefur
ákveðnar hugmyndir um allt
það, sem úrelt var og slæmt i
Evrópu og verkamennirnir,
sem vestur fluttu, hristti af sér,
er þeir höfðu numið ameríska
grund, þó einkum þeir, sem
komu frá þeim löndum, er aft-
ur úr höðu dregizt. Því verður
ekki neitað, að milljónir land
nema gátu þá fyrst um frjálst
höfuð strokið, þegar þeir voru
Xausir við hið gamla skipulag.
Sé lítið yfir sögu Evrópu frá
því um aldamót, kemur einnig
á daginn, að fólkið vestan hafs
hefur sloppið við þungbæra
reynslu og erfiðleika, sem
steðjað hafa að „gömlu lönd-
unum“ í Svrópu. Og ef vjð
tökurn okkur fyrir hendur nð
leita uppi gallana á skipulagi
Bandaríkjamanna, ættum við
jafnframt að hafa það hugfast.
að þeir hafa ekki síður ríkar
ástæður til að gagnrýna þver-
brestina hiá okkur.
Á hinn bóginn hefur alþjóða
hyggjan jafnan vegið talsvert
upp á móti einangrunarstefn-
unni. Nokkur stór verkalýðs-
sambönd, til dæmis meðal flutn
ingaverkamanna, hafa áratug-
um saman tekið þátt í alþjóða-
samtökum, mörg verkalýðssam
bönd í Kanada, Mið-Ameríku
<og tiokkur í Suður-Ameríku
hafa haft með sér náið sam~tarf
síðan fyrir fyrri heimsstyrj dd-
ina og að loltum má nefna þátt
tökuna í alþjóðavinnumála-
stofnuninni, þótt hún sé ef til
vill ekki mikils virði frá sjón-
arhóli stjórnmálann?.
En nú hefur rtyrjöldin
og atburðirnir eftir stríðið
haft í för með sér ger-
breytingu á afstöðu banda-
ríska verkalýðsins til alþjóða-
mála. Sú breyting hefur auð-
vitað stórpólitíska þýðingu, og
þófi pes'á „nývaknaða alþióða-
samvizka“ hans komi mönmrm
ef til vill svo fyrir sjónir sem
liann hefoi hrokkið upp með
andfælum, er engin ástæoa til
að dvlja þessa stáðreynd. Á
rama hátt og bandaríska þjóð-
in vakríaði skyndílega til með-
vitundar um ábyrgð sína í
heiminum. urðu verkalýðnum
þar skyndilega ljós hin miklu
verkefni á alþjóða vettvangi.
Þá er þessi breyting að minni
hyggju ekki sízt mikils verð
fyrir þær sakir, að hún stuðl-
ar að því að Bandaríkjamenn
skilji betur þann stórfellda sam
leik efnahagslegra og félags-
legra afla, sem stefna Banda-
ríkjanna getur haft ómetanleg
áhrif á, hvort heldur sem er til
gagns eða tjóns.
Hið viðburðaríka ár 1945
hófst nýr þáttur í alþjóðastarf-
semi verkalýðsins. Þá var AI-
þjóðasamband verkalýðsfélag-
anna XVFTU stofnað í október
með þátttöku bæði rússneskra
og bandarískra verkalýðssam-
banda. Aðeins gekk þó eitt
bandarískt samband í WFTU,
iðnaðarmannasambandið CIO,
gamla verkalýðssambandið
AFL hélt sig utan þess, af því
fyrst og fremst að öll samvinna
við hin kommúnistísku verka-
lýðsfélög Sovétríkjanna stríddi
á móti hefðbundinni stefnu
þess. Þetta 1 alþjóðasamband
varð því heldur til þess að
breikka bilið á milli tveggja
stærstu verkalýðssamband-
anna í Bandaríkjunum, en Lið
frjálsa alþjóðasamband, :era
stofnað var í fyrra, stuðlaði aft
ur á móti að því að brúa það bd.
Það, sem gerzt hefur síðan
1945 og breytingunum hefur
valdið, er í fáum orðum eins
og hér segir: 1. Ósamkomulag-
ið milli vesturveldanna og
Sovét-Rússlands, sem byrjaði
1946 og atburðirnir í Tékkó-
slóvakíu, 2. Heiftúðug and-
sfaða gegn kommúnistum í
Bandaríkjunum, sem fylgdi
kjölfar hinna miklu vinnu
deilna 1945—1946, 3 Marshall- i
hjálpin og áhugi forustumanna
verkalýðsins á henni.
Afleiðingarnar eru auðskilj-
anlegar. Um leið og búið var að
uppræta innsn CIO kommún-
istísk áhrif, sem gætt hafði allt
frá stofnun þess, varð sam-
vinna í verkalýðsmálum við
Rússland og leppríki þess brátt
óhugsandi, og 1949 sagði það
skilið við XVFTU, eins og brezka
alþýðusambandið og alþýðu-
samböndin á Norðurlöndum.
En hitt hlýti.r að vekja nokkra
athygli, að bæði AFL og CIO
ganga á sama ári af fullri ein-
lægni og miklum áhuga að
stofnun hins nýja sambands —
Alþjóðasambands frjásra verka
lýðsfélaga, ICFTU,‘
Öllum, sem nokkuð að ráði
þekkja til verkalýðshreyfing-
arinnar í Bandaríkjunum, er
það Ijóst, að hún hefur talið það
siðferðislega skyldu sína að
kynna hið ameríska lýðræði og
styðja lýðræðissinna í Evrópu
ina, hópar'fiá þeim ferðázt'til
Vestur-Evrópu, og fulltrúum
verkalýðssamtaka frá . ýrnsum
Evrópulöndum hefur vérið ’co.V
ið í heimsókn til Bandaríkj-
anna. Sérstök rækt hefur verið
lcgð við sndkommúnistísk
verkalýðssamtök í 'Þýzkalandi
og Ítalíu. Útbreiðslustarfsemin
hefur einnig farið mjög í vöxt.
AFL sendir hið alþjóðlega
."réttablað. sitt í tíu þúsund ein-
tökum til Evrópu, og auk þess
hafa bæði AFL og CIO sérstaka
fulltrúa sína í Evrópu fyrir ut-
án þá, er við Marshallhjálpina
starfa. Þa5 er því naumast
hægt að hugsa sé'r meiri and-
stæður en þessa nýju ste.fnu og
þann fasta ásetning á árunum
milli styrjaldanna að forðast
öll afskipti af alþjóðamálum
eins og heiían eldinn.
Við nánari athugun koma í
í.jós tvö atriði, sem skýra þessa
Gtefnúbreytjngu að nokkru
teyti. Hið fyrra er baráttan
gegn kommúnismanum. Nú er
það svo, að baráttan gegn kom-
múnismanum er enginn ný-
lunda fyrir umbótasinnaða
verkalýðshreyfingu í Evrópu.
Hún hefur fundið þá aðferð
notadrýgsta í þeirri baráttu, að
efla lýðræðið og auka.umbæt-
urnar, og fyrir því verður
framlag verkslýðshreyfingar-
innar í Bandaríkjunum til
stuðnings verkalýðshreyfing-
unnj í Evrópu fyrst og fremst
fólgið í upplýsingum og nánu
samstarfi við þau. Það skal
einnig viðurkennt, að flokkur
jafnaðarmanna á Englandi og
verkalýðshrevfingin á Vestur-
Þýzkalandi hafa notið mikils
stuðnings frá AFL og CIO, og
verkalýðshreyfingin á Norður-
löndum, ekki sízt hin sænska,
hefur ástæðu til að róma vel-
vilja þeirra.
Síðara atriðið er stjórnmála-
ástandíð í Bandaríkjunum.
'Verkalýðshreyfingin þar hefur
engin bein afskipti af stjórn-
málum og er að því leyti til allt
öðru vísi sett en verkalýðssam-
tökin í EnglandJ eða á Norður-
löndum. En með því að fylgja
viðreisnarstefnunni og styðja
Truman er sams konar sam-
vinnu komið á og áður var milli
Roosevelt og verkalýðssamband
anna. Það, að sendir eru valdir
menn frá verkalýðshreyfing-
unni til að gegna ábj'rgðar-
miklum störfum í sambandi
’/fð Marshalláætlunina. er ekk-
ert annað en einn liður í sam-
vinnunni við forsetann um
stefnu hans vfirleitt, heit hans
um að afnema hin ranglátu
Dráftarvextir.
-1mDnáftsrisæxtir•: falla . k tekju- og ' éígnarskatt/ íekju-
skktisvi3auk“a ,og. slysatrvggingagjöíd ársins 1950, að
því leyti," sem gjöld þessi hafa ekki 1 verið greidd
föstudaginn 6. október næstkomandi. ;Af þeim hluta
gjaldanna, sem þá verður ógreiddur. reiknast drátt-
arvextirnir frá gjalddaga, 31. júlí síðastiiðnum, til
greiðsludags.
Giöldunum er veitt móttaka í tollstjóraskrifstof-
unni, Hafnarstræti 5, alla virka daga kl. 9—12 og
1—5, nema iaugardaga kl. 9—12.
Reykjavík, 28., september 1950.
Taft-Hartleylög, sem svo eru
nefnd, áætlani'r hans liríi íbúða-
byggingar fvrir alþýðuna og
svo framvegis. Auk verkamála-
ráðherrans, Topins, sem leggur
kapp á góða samvinnu við
verkalýðssamböndin, eíga þau
vegna þessarar viðleitni sinnar
eamskipti við Acheson. utan-
ríkismálaráðherrann, sem nær
stendur öflum alþýðunnar í
flökki Trumans en til dæmie
Snyder, fjármálaráðherrann.
Hér í Evrópu verður mönnum
oft á að vanmeta það gildi, serrí
bein samskipti við forsetann
og nánustu samstarfsmenn hafa
í stjórnmálum Bandaríkjanna.
Það kemur allt annað
tekur öll tvímæh, hve voldug
ýerkalýássambÖndin í Banda-
ríkjunum eru, og hve miklir
möguleikar bíða þeirra í fram
tíðinni.
ndónesía sexfug-
asfa þáttfökuríki
bandalags hlnna
sameinuðu
INDÓNESÍU var í gær-
kvöldi veítt upptaka í banda-
til ía» hinna sameinuðu þjóða, og
greina, er Truman situr sem er hún sextugasta þátttöku-
gestur þing verkalýðssam-
bands og launar gestrisnina
ríki þess.
Allsher j arþingið
samþykkti.
með því að halda mikilvæga upptökubeiðni Indónesíu í gær
stjórnmálaræðu, heldur en er j hvöldi, en öryggisráðið hafði
til dæmis Erlander og Attlee “áur mælt með henni. Tók full
gera slíkt í sínum löndum. Og * txúi Indónesíu sæti á allsherj-
þó er eigi að síður heilbrigt arþinginu strax eftir sam-
raunsæi á bak við þessa sam- Þykkt þess.
starfsviðleitni.
Verkalj>ðshreyfingin í Banda
ríkjunum hefur um alllangt,
skeið, eins og fyrr er greint,
haft nokkurt samstarf við
verkalýðshreyfinguna í ná-
lægum löndum. Kanada og
„Asfartöfrar"
í síðasfa sinn.
ÁSTARTÖFRAR,
norsk
skáldsögu Arne Moen.
--------♦-------
ullirúi SMF á Al-
þýðusambands-
þfitg sjéfikjörinn
William Green
forseti AFL.
Mið- og Suður-Ameríku. Þessi kvikmynd. sem sýnd hefur
samvinna fór mjög vaxandi á , verið í Stjörnubíó í hálfan
stríðsárunum og eftir þau. og' | mánuð við mikla aðsókn, verð-
var með nokkuð sérstökum :ir sýnd í allra síðasta skipti í
hætti. Nokkur sterk sambönd. kvöld. Myndin er gerð efiir
einkum iðnaðarsamböndin i
CIO hafa beinlínis innlimað
samsvarandi sambönd í Kan-
ada. og má það teljast allund-
arlegt fvrirbrigði og óhugsap-
legt hér á Norðurlöndum
Einna merkilegastur er þó sá
þáttur, er nokkur sterk verka-
lýðssambönd í Bandaríkjun-
um áttu í því að fá Ísraelsríki
viðurkennt. felík pólitík verka- FRAMBODSFRESTUR full-
lýðssambanda sýnir, svo að af ( trúakiörs tií næsta Alþýðu-
sambandsþmgs var útrunni.m
í Sambandi matreiðsíu- og
framreiðslumanna síðast liði®
miðvikudagskvöld, og skyldi
fara fram allsherjaratkvæða-
greiðsla í félaginu samkvæmt
fyrirmæhim Alþýðusainbands-
Etjóiliar á grundvelli álykt-
unar félagsstjórnarinnar, en.
aðeins ein tillaga kom fram
um fulltrúakjörið.
Aðalfulltrúi SMF á næsta
Álþýðusambandsþingi er því
sjálfkjörinn Böðvar Steinþórs
con, formaðisr sambandsins, og
'/áramaður hans er Kristmund
jr Guðmundsson, varaformað-
ur sambandsins. Böðvar var
fulltrúi • matreiðslu- og fram-
reiðslumanna á Alþýðusam-
bandsþingi fyrir íveimur ár-
I um og Kristmundur þá einnig
varamaður hans.
Philip M ray
forseti CIO.