Alþýðublaðið - 29.09.1950, Síða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐfö
Föstudagur 29. sept. 1950.
v
Á ANDLEGUM VEXTVANGI.
Það er margt merkilegt og
jafnvel stórfurðulegt, sem nú er
að gerast. Þetta ætlar að verða
aldeilis stórmerkilegt ár áður
en lýkur, fyrir allt hugsandi og
eálrænt fólk. Já, hver skyldi eig
inlega hafa trúað því fyrir
fimm árum, eða svona um það
bil sem vísindamönnunum
hafði tekizt að beizla kjarnork-
una, og voru svo óskaplega
montnir af, að þeir þóttust allt
vita, já, hver skyldi þá hafa
trúað því, segi ég, að á því hsrr
ans ári 1950, kæmu ijyrir þau
óskiljanlegu undur, sem öllum
þessum spesíalistum eru svo ó-
skiljanleg, að þeir standa bara
og gapa, og verða sér bara til
skammar og athlægis, ef þgir
fara að reyna að skýra þau!
Það eru nú fyrst hinir svo-
nefndu íljúgandi fiskar, —
„flyvende tallerken“, eins og
það heitir á erlendu máli. Ég
sá sjálf einn á ferð minni um
Frakkland í sumar, en raunar
óglöggt, því að bíllinn var á svo
mikilli ferð, en ég átti tal við
danskan mann um borð í ferj-
unni milli Frakklands og Eng-
lands, — yfirþjón á frönskum
og enskum veitingahúsum, aga-
lega penan og menntaðan,*sál-
rænan mann, — og hann hafði
séð heilt stell. Enginn vafi að
það eru Marzbúar, sagði hann,
sem eru að njósna um innrásar-
möguleika á jörðina. Þeir eru
komnir þetta langt á undan
okkur • í tækninni sagði hann.
Hann hafði séð einn þeirra í
sjónauka; sagði að hann hefði
legið á diskinum líkt og stúlka
í sólbaði, en stýrði diskinum
með fótunum. Hann hafði ekki
meira fyrir stjórninni en það,
að hann las í bók á meðan, og,
•— nú kemur það allra furðuleg
asta, — bókin, sem hann las í,
var lýsing á héraðinu, sem disk
urinn var að sveima yfir, gefin
út af einhverju átthakafélagi, —
víst eins konar Skagfirðinga —
eða Húnvetningafélagi úr þeim
landshluta, — svo að það er svo
sem auðséð, að þeir hafa góð
sambönd, þessir karlar. Og und
ir diskinn var svo fsst sjálf-
virk kvikmyndatökuvél og stál-
þráðartæki! Það er margt í bí-
gerð, sem engan grunar, ég segi
bara það.
Og svo er það þetta, sem gerð
ist í fyrradag, snemma, þegar
himininn várð gulgrænn og síð
ar ekki nema kvartbirta fram
yfir hádegi. Þeir eru svo sem
ekki í vandræðum með að skýra
það fyrirbrigði, þessir blessaðir
vísindamenn. Aska einhvers-
staðar úr einhverjum hotten-
tottaeldfjöllum, sem hefur svif
ið þetta í strattosverunni, segja
þeir. Já mikil ósköp! Ég er nú
raunar ekki vel að mér í þess-
ari strattosveru, en eftir því,
sem ég hef heyrt, er þar alltaf
blæjalogn, — og fyrir hvaða
krafti hefur þá þetta blessað
öskuský svifið? Og hvað varð
svo af því? Hversvegna orsak-
aði það ekki sömu fyrirbrigði
einhversstaðar annarsstaðar á
hnettinum, en bar hér og á
Englandi, hvorki á leiðinni frá
þessum eyjum og hingað, eða þá
á eftir? Nei, þessir vísindamenn
geta sjálfir verið hottentottar.
Þeir ættu að minnsta kosti að
tala sem minnst um strattosver
una!
Nei, það vita aðrir betur um
þetta mál en þeir. En það fólk,
sem eitthvað veit, er ekki altaf
að gjamma fram í alla skapaða
hluti. Þetta stafaði líka frá þeim
6 Marz, skal ég segja ykkur.
Nú eru þeir að gera tilraunir
með fjarljósmyndun með últra-
gulum og infragrænum geisl-
um. Þeir vita hvað þeir vilja,
karlarnir þar.
Og það er skiljanlegt auðvit-
að, hversvegna þeir ljósmynda
herveldi eins og Bretland, — en
ísland. Jú, ætli karlmenn séu
ekki eins á öllum hnöttum, og
ætli þeir hafi ekki eitthvað
heyrt getið um fegursta kven-
fólk í heimi, og hve alúðlega
það hefur alltaf tekið aðkomu-
mönnum?
Það mætti segja mér, að það
yrði fjör á diskunum, — liv paa
tallerken, — þegar þeir fara að
svífa í tæplega seilingarhæð yf
ir öskjuhlíðinni!
í andlegum friði.
Dáríður Dulheims.
hefur afgreiðslu á Bæjar-
bílastöðinni, Aðalstræti 16.
Sími 1395.
33
gerðir
vegglampa
höfum við.
Verð frá kr. 63.50.
Véla- og raftækjaverzlunin.
Sími 81279.
Tryggvagötu 23.
Lesið Alþýðublaðið
Frcink Yerby ------
HEITAR ÁSTRÍDUR
, Og hvar get ég komizt í kynni
við meðlimi þeirra?“
Inch dró við sig svarið.
„Því miður hef ég ekki leyfi
til að svara slíkri spurningu,“
mælti . hann lágt. „Ég get
hvorki frætt yður um samtök
þessi né meðlimi þeirra. Að því
er mér skilst, kjósa þeir að láta
sem minnst á sér bera.“
„En þú ert þessum samtök-
um kunnugur?“. spurði Hugh
en.n.
„Ég þekki vel til þeirra,“
svaraði Inch. „Og það get ég
cagt yður, að meðlimir þeirra
eru menn lærðir vel, læknar
og iögfræðingar, sem stundað
hafa nám við erlenda háskóla.
Þeir hafa það á stefnuskrá
sinni, að styðja þann kynþátt,
sem nú hefur verið leystur úr
ánauð, til sjálfsbjargar og sjálf-
stæðis, bæði stjórnmálalega og
efnahagslega."
„Þeir eru fleiri, sem að þessu
starfi standa,“ mælti Hugh
enn.
„Auðvitað,“ mælti sverting-
inn og brosti. „Mér er ekki
grunlaust um, að þér hafið not-
fært yður hégómagirnd Pinch-
backs. Sem betur fer er það
ekki ýkja mikið, sem hann veit
um þessi mál.“
Laird hleypti brúnum.
Pinchback. Hann kannaðist við
nafnið. Múlatti. Kænn náungi,
sem hvorki bar svip eða litar-
hátt kynblendings, en var einna
líkastur Spánverja eða Ííala að
útliti. Og nú rifjuðust upp fyrir
Laird ýmsar flugufregnir, sem
hann hafði heyrt mann hvísla
að manni, en sem hann hafði
álitið staðlausan þvætting....
Svertingjarnir eru að koma á
fót stjórnmálasamtökum með
sér......Þeir hafa orðið sér
úti um vopn.......Þéir undir-
búa uppreisn........... Enginn
hvítur maður getur verið ör-
uggur um líf sitt úr þessu....
Slúður og flugufregnir, hugsaði
Laird, — en samt. .... Eitt-
hvað er það, sem Hugh hefur
komizt á snoðir um, og það er
náungi, sem veit jafn langt nefi
sínu. Og ætli maður sér á ann-
að borð að taka þátt í bardag-
anum, er hyggilegast að vera
við öllu búinn.
Laird varð litið á stórvaxna
svertingjann, sem stóð við ar-
ininn. Mundi, að hann hafði
einhvern tíma séð hann áður,
en kom honum ekki fyrir sig.
Enn hafði Laird ekki lagt neitt
til málanna, en nú sneri hann
cér að Inch. „En þér viljið ef
til vill eklcert segja um þessi
mál s.jálfur9* spurði hann.
„Ég.hefði ekkert á móti því,“
svaraði Inch vingjarnlega. „En
ég ky^i heldur, að þið beinduð
spurningum ykkar til manns,
sem er mér þar að öllu leyti
fróðari. Þér ættuð að spyrja
Robinsson, manninn, sem þarna
stendur. Hann er þessum mál-
um kunnugur, — var áður á-
nauðugur akuryrkjumaður, er
að vísu hvorki læs né skrifandi,
en engu að síður góðum gáfum
gæddur.“
Svertinginn risavaxni gekk
skref fram á gólfið.
„Þið talið og talið,“ mælti
hann, „meðan öllu er stefnt í
óefni.
Laird spratt á fætur. Nú
þekkti hann þennan mann allt
í einu.
„ísak Robinsson!“ hrópaði
hann. „Hvern þremilinn sjálf-
an hefur þú hérna fyrir stafni?
Og hvar er N}m?“
Laird rétti honum hendina,
sem þetta svarta tröll þrýsti
hrammi sínum. Glaðklakka-
legt, hlýtt bros ljómaði á svörtu
andlitinu.
„Ég farinn að halda, þú ekki
að þekkja mig, herra Laird!“
mælti hann.
Laird sneri sér að þeim Hugh
og Iinch.
„Ég hef þekkt ísak frá því
ég var barn,“ sagði hann.
„Hann var-------.“ Laird þagn-
aði, eins og hann vissi ekki al-
mennilega hvernig hann ætti
að haga orðum sínum.
„Já,“ svaraði ísak, eins og
ekkert hefði í skorizt. „Ég
þræll föður hans, gamla Four-
nois. Versti og harðasti hús-
bóndi í tíu héruðum!“
„Ég hikaði við að nefna
orðið þræll,“ mælti Laird. „Það
var raunar óþörf viðkvæmni.
Þetta hefur allt breytzt.“ Laird
brosti og glettnisglampínn
skein úr augum hans. „Jæja,
herra Robinsson! Vilduð þér
gera okkur þann greiða að
skýra okkur frá helztu kröfum
ykkar, svertingjanna, eins og
málum er nú háttað?“
ísak starði á Laird eins og
hann vissi ekki hvað hyggja
skyldi. Hann þóttist sjá, að
Laird bæri spurninguna fram
í alvöru, enda þótt augnatillit
hans væri glettnislegt.
Þetta var furðulegt, hugsaði
Laird. Maður, sem vaxið hefur
og þroskazt við þrælkun og
þjáningar og ber nú hátt aðals-
merki göfgi og drengskapar
sem frjáls maður. Ég hef raun-
ar hitt slíka svertingja fyrir
áður. Göfuga menn og stolta,
sem jafnan kunnu þó að halda
stolti sínu í skefjum, þessu
þögla stolti, sem þeir brugðu
ekki, hvernig sem með þá var
farið. Ekki einu sinni í dauð-
anum.
„Ég bið þig að segja okkur
kröfur ykkar,“ mælti hann
lágt og alvarlega.
„Oss vantar jarðnæði,“ svar-
aði ísak og starði fjarrænu
augnaráði á vegginn, eins og
hann sæi í gegn um hann víða
vegu. „Ekki stórt; nægilegt
fyrir einn mann að plægja og
yrkja. Lítil, snótur hús, þokka-
leg, vel hirt híbýli; blóm með
fram veggjum og gangstígum.
Kirkju, þar sem við megum
þjóna guði óáreittir og hlýtt
á orð hans. Skóla fyrir börn
okkar, jafnvel okkur, þessa
eldri, líka; við þurfum öll að
læra að lesa, skrifa og reikna.
Við viljum kjósa. Kjósa góða
hvíta menn og góða svarta
menn til að stjórna landinu,
hlýða á ræður þeirra og ráð,
hlusta, hugsa vel. Þá, sem ekki
gera rétt, reka þá; kjósa aðra,
sem gera rétt. Setja í fangelsi
alla þá, sem svíkja og stela;
hvítur maður stelur, — setja
hann í fangelsi; svartur maður
ctelur, — setja hann í fangelsi.
Sömu lög gangi yfir alla, öllum
dæmd jöfn refsing fyrir sömu
afbrot.“
Hugh leit á þennan tröll-
vaxna svertingja og brosti
lymskulega.
„Og auðvitað gerið þið það
einnig að kröfu ykkar, að börn
ykkar sitji á sama skólabekk
og börn hvítra manna? Og að
þið sækið sömu kirkju og hvít-
ir menn? Ef til vill gerið þið
ykkur líka vonir um, að þið
getið kvænzt hvítum konum
áður en langt um líður!“
ísak gretti sig.
„Synir okkar kvænast dætr-
um ykkar! Þá heimsku vona
ég að þeir láti sig aldrei henda!“
Hugh brosti, en bros hans
hans var kuldalegt og lævi
blandið.
„Sennilega á þetta að skilj-
ast sem móðgun, ísak!“ mælti
hann, og röd.d hans var þrung-
in nístandi háði.
„Afsakið, hvíti maður!“
mælti ísak með hógværð. „En
þéi; spurðuð------“
Laird varð litið á ísak, þetta
blakka tröll. Hann minntist
þess, £.ð ísak og Nimrod, bróðir
hans, höfðu báðir verið ákaf-
lega erfiðir viðfangs. Hvað eft-
ir annað höfðu þeir freistað að
strjúka. Samt sem áður brá
ísak aldrei tryggð sinni við
mig, hugsaði Laird. Furðúlegt.
Við höfum vanmetið þennan
kvnþátt allt cf lengi. Áður fyrr
meir var það jafnvel útbreidd
skoðun meðal okkar, að svert-
ingjar væru ekki neinni hugsun
gæddir. Hugsun þeirra er þvert
á móti rökréttari og skarpari
en okkar, og einmitt fyrir þá
EÖk, að hún er ekki fjötruð við-
tekinni, misskilinni siðfræði og
rangtúlkun mikilsverðra hug-
taka, heldur nær hún óhindrað
gegn um umbúðir hismisins og
hégómans að kjarna hvers máls
og skilgreini hvert hugtak ljóst
og einfalt. Menn eins og Hugh
geta ekki fellt sig við þá hugs-
un, að drengskapur og göfug-
Ivndi frjálsra og stoltra, hör-
undsblakkra manna megi njóta
sín og verða metið að verðleik-
um í þessu landi. O-jæja, það
yrði eflaust margt ógeðfellt,
sem slíkir menn sæju, ef þeir