Alþýðublaðið - 28.08.1951, Blaðsíða 6

ÁLÍ^V-B! IRLAíilf)
Þriðjudagnr 28. ágúst 1951
'Framhaldssagan 41(
HeSga Moray:
Frú ÐáríJIm
"íulbetma:
A ANDLEGUM VETTVANGI.
Ég skrifaði hórna um daginn
pistil um krækiberin. Síðan
hafa fjölmargir bæði skrifað
mér og hitt mig að máli út af
þessari grein og þakkað mér
fýrir kröfuna um að þ.jóðnýta
krækiberin. Það er einmitt það.
Þegar öllu er á bolninn hvolt,
þó eiga bændurnir ekki kræki-
berin. Þeir hafa ekki sáð til
þeirra, ekki borið néin frjóefni
á jörðina, svo að þau mættu
spretta, ekki varið þau. fyrir
neinum skepnum, nema þá helzt
Reykvíkingum, yfirleitt engan
sóma sýnt þeim. Þetta sýnir og
sannar, að þeir hafa eiginlega
engan eignarétt á berjunum.
Og það, að vera að bera þetta
saman við ríbsber og önnur ber,
sem vð ræktum í okkar görð-
um, það er bara tóm vitleysa.
Við höfum ræktað þau, og við
höfum reist rándýra garða um
kring garðana, og við verjum
árlega stórfé í að úða þau og
allt þess háttar. Hvanær höfum
við heyrt að bændurnir úðuðu
krækiberin? Nei, — það á að
setja á fót löggjöf og þjóðnýta
krækiberin og skipuleggiá
berjatínsluna. Ég véit ekki
hvernig þetta er erlendis, en
mér þykir sam’; líklegt, að
hyggiiegast verði að kjósa eða
skipa þriggja eða fimm manna
nefnd til þess að fara út og
kynna sér málin. Þeir hljóta að
finna eitthvert riki einhvers
staðar. som er komið svo 'iangt
á menningarbrautinni, að það
sé þúið að þjöonýta sín kræki-
ber, svo að þeir gælu kynnt sér
skipulagsstarfið og soit þar.gað
nýjar hugmyndir uni fyrirkomu
lagið.
Þegar þeir svo kæmu úi ferð
inni, gæfu þeir ríki'sstjórrinni
að s.jálfsögðu skýrslu, sem gæti
þá lagt.hana fyrr þingið, sem þá
gæti aftur skipað nefnd til að
undirbúa lagafrumvarp er lagt
vrði fyrir næsta þing. til sam-
þykktar. Að því samþvkktu yrði
svo auðvitað að skioa r.efnd til
að undirbúa framkvæmd lag-
anna og síðan að skipi yfir
stjórn og framkvæmdaráð. Þa
geri ég og ráð íyrir, að setja
yrði á stofn stóra sk’rifstofii og
allt það. Hefur mér komið til
hugar vegna þess ?ð nú e/ ai-
talað að fjárhagsráð cigí að
hætta störfum að einhverju eða
íöllu leyti, að þeim þar yrði ekki
sagt upp, heldur væri fjárhags
ráðinu braytt í krækiberjatinslu
ráð, eða bara berjáráð, og
skömmtunarstjóra íengij það em
bætti, að semja berjaí ínsluseðla.
Gætu þessir starfsmenn J á
stuðst við embættisreynslu sína
og skipulagningarhæfileika;
THér~éi s'éfn'. ég' sjáf’fekömmtun-
arseðlana frá honum Elís Ó.
mínum; fjórir til fimm reitir út
á krækiber, tveir tll. þrír út á
bláber, einn út á aðalbláber og
stofnaukar út á hrúaber og jarð
arber! Og þá yrði Magnús minn
að bera umhyggju fyrir þeim,
er færu til barja, í stað þess að
vera sí og æ að berja sér fyrir
hönd þjóðarinnar; — og senni-
lega þyrfti hann bara ekki ann
að en breyta nokkrum orðum í
sínum fyrri útvarpsræðum, þeg
ar hann færi að tala um blessuð
krækiberin, — það 'má hvort eð
er víst telja þau í milljónum!
Og svo þyfti auðvitað að
skipa krækiberjaræktunarráðu-
naut, því að ekki dugar að
rányrkja blesaða berjamó-
ana. Iiann gæti sem bezt setið
úti í Kaupenhöfn á veturna, ef
honum sýndist svo, og sennilega
y-rði hann líka að forframast í
sinni vísindagrein erlendis. Og
stúlkan, ,sem hann hefði hérna'
á skrifstofunni til þess að segja
að hann væri ekki við, hún
þyrfti ekki að vera ó vandræð-
um með bróderingarmyntrin,
— krækiberjalyng og ber, jafn
vel blandað með öðru lyngi
og öðrum berjum, — það myndi
ekki taka sig illa út á dúknum
og koddaverum . .
Jæja, — í andlegum friði!
Dáríður Dulheims.
SKieAflTGCRD
RIKISINS
r • tr
„Esja
austur um land í hringferð
hinn 1. september n.k. Tekið
á móti flutningi til Fáskrúðs-
fjarðar, Reyðarfjarðar, Eski-
fjarðar, Norðfjarðar, Seyðis-
fjarðar, Þórshafnar, Raufar-
hafnar, Kópaskers, Húsavíkur,
Akureyrar og Siglufjarðar í
dag og á morgun. Farseðlar
seldir á fimmtudag.
rr
Tekið á móti flutningi til
Vestmannaeyja daglega.
..Konráð"
fer til Flateyjar á Breiðafirði
hinn 30. þ. m. Tekið á móti
flutningi á morgun.
! Úra-vifgerðir. |
Fljót og góð afgreiösl*.:
i GUÖL. GÍSLASON, »
; Löugavegi f>3, |
eútni 31218. ■
Saöa frá Suður'Áfríku
Níundi kafli.
Undir sóltialdinu, segldúk,
sem þaninn hafði ver.ið milli
fjögurra staura, ákeokti Katie
Páli van Riebeck morgunkaff-
ið. Enda þótt lof.tið væri svait
og hressandi, brann henni heit
ur roði á vöngum, en hjarta
hennar sló svo.. ótt, að treyjan
bifaðist við, ré.tt eins og rós-
irnar, sem skreyttu hana,
hefðu fengið líf. Og hún spurði
sjálfa sig hversu lengi það
gæti dregizt, að Aggie fengi
grun um þann- ástavhug, sem.
þau Páll bæru hvort til ann-
ars.
,,Þú hlýtur að vera orðin
leið á þessu gervikaffi. jómf.rú
O'Leary," mælti Páll glaðlega
við Aggie. „Það er 'mik’ill mun
ur á seyðinu af brenndu hvtí.ti;
og' raunverulegu kaffi.“
„Og ég er farin að venjast
því. Svo er hamingjunni fyrir
að þakka, að við lumúm enn á
sykri til þess að gera það- sætt,
og þá er það þolaniegt á bragð
ið,“ svaraði gamla konan.
,,Jæja, þið getið von bráðar
fengið ósvikið kaffi. Það er
þorp ekki langt í burtu héöan,
og þar fæst kaffi. E5a þeir þar
vita að minnsta kosti hvenær
kaupmannsins er von, og þeg-
ar hann kemur, getum v;ð
fengið allt það, sern ykkur
kann að vanhaga um af helztu
nauðsynjum," mælti Páll.
„Er þetta stórt þorp? Býr
þar margt fólk?“ spurði Ag-
gie, og xað var vor.arhreimur
í rödd hennar. Vesalingurinn,
hugsaði Katie með sér, henni
er þegar tekin að leiðast ein-
veran, og það er svo sem sízt
að undra. Þetta ónumda, leynd
ardómsfulla umhverfi var ekki
við hæfi Aggie gömlu.
„Já, þorpið hlýtur að vera
orðið allstórt," svaraði Pál'l.
eru nú liðin allmö.'g ár síðan
það reis af grunni. ‘ Hann iagði
við hlustimar. „Bíðum við . . .
Heyrið þið bara. Axarhögg.
Kaffarnir eru farnir að feila
trén. Það er svei mér gótt.“ Og
það færðist bros á and'it hans,
eins og þetta væri honum ein-
stakt fagnaðarefni.
Axarhöggin rufu hina djúpu
þögn sléttunnar, hvell og hörð.
,.Mér finnst það synd, að
rjúfa hátíðleik þagnarinnar
með slíkum hávaða", varð
Katie að orði.
„Hvað segirðu? Þú hefur á
gersamlega röngu að standa.
Katie. Þetta er einmitt dásam
legur hávaði,“ — Og róinur
hans var óvenjuiega hlýr.
„Þetta- er fyrsti andardráttur
landnámsins. Vottur þess, að
enn hafi Búum tekizt að leggja
undir sig einn blettinn af land-
flæmi Afríku“.
Orðf þans vöktu. skynd.ilega
meði hemtii sára afferýðisemi.
„Og það. er hjð' eiaa, sem þér
finnst raunverulega máli
skipta, Páll“, sagði hún.
„Já, það er hið eina, sem
mér finnst mikils um vert. Að
nokkrum dögum liðnum mun J
sléttan glymja af axarhöggum.
Fegurri hljómlist kæri ég m'g
ekki um“. Hann svalg kaffið, j
blístraði síðan á hest sinn, greip
barðastóra hattinn og sprat.t á
fætur. „Og nú verðið þið að af
saka, þótt ég yfirgei’i- ykkur. Ég
verð að skreppa til þeirra, sem
vinna að skógarhögginu og sjá j
hvernig þeim gengur". Hann
lcingkaði kolli til Aggie í
kveðjuskvni; mælti síðan vio
Katie. ..Ef þig skyldi langa til
að koma og veita. okkur. aðstoð, I
þá held.ég,.-að, þér sé alveg ó-
hætt að ríða eftir iroðningun-
um, þótt þú sért ein þíns liðs“.
Og hún þóttist sjá, að nú væri
ekki annað en landnámið í huga
hans. i
„Það er gott. Ég skrepp ef
til vill til ýkkar, þegar mér,
vinnst tími til“, svaraði hún. j
Þegar hún horfði á eftir hon- j
um, þar sem hann reið á brott,
fór hún að hugleiða hversu
heimskulegt það væri af henni,
að ala með sér afbrýðisemi gagn
vart áhugamálum hans og metn
aði. Þetta var honum aðeins.
eðliiegt. Jafn heilbrigðt og eðli j
legt og sú ákvörðun hans, að
vija ekki taka hana með sér á
brott að heiman, vegna þess að
hann óttaðist, a ðhún kynni að
tefja hann við framkvæmd
þeirra áhugamála. Hvílíkur
heimskingi hafði hún ekki ver
ið síðastliðið kvöld, er hún lét
undan freistingunni, að> vilja
hans. Þetta hafði emgöngu ver
ið stundtarfýsni hans, sem
krafðist svölunar, og hún hafði
fleygt sér mótstöðuiaust í faðm
honum eins og hver önnur
sækja? Slíkt mátti ekki fyrir
nokkurn mun endurtaka sig,
þótt ekki væri vegna annars
en sjálfsvirðingar hennar. Helzt
hefði hún kosið, að fara ekkert
út í skógarlundinn til hans, en
hún fann, að slíkt var aðeins
hugleysi og kjánaskapur; hún
varð að leggja fram sína krafta,
ekki síður en aðrú'. Og nokk-
urri stundu síðar steig hún á
bak hesti sínum og reið út á
sléttuna, á axarhljóðið.
Þegar hana bar út úr gras-
þylckninu, sá hún hvar Páll,
stóð við skógarlundinn, nakin
niður að beltisstað og sveifl-
aði öxinni taktfast og sterklega.
Hún þóttist sjá það á svip
hans, að hann hefði gert ráð
fyrir komu hennar. Og áður
en henni vanst tími til' að stíga
ai baki, hafði hann kastað frá
sér öxinni, hlaupið til móts
viö hana og lyfti henni úr
söðlinum. Hann hlét henni í
faðmi sínum eitt andartak, áð’
ur en hann lét hana snerta
jörö, og það lagði sterka ang-
an af grænu grasi og viðar-
kvo.ou af líkama hans. „Komdu
sæl Katie mín. Ég var þegar
orðinn leiður á iðninni“, sagði
hann.
„Hvers vegna varst þú viss
um, að ég kæmi“, spurði hún
kuldalega.
Hann rak upp stór augu.
„Ertu að gera að gamni þínu.?“
spurði hann. „Auðyitað var ég
viss im, að þú kæmir. Þú þrá-
ir samverustundir okkar engu
minna en ég“.
,,Ó, hve ég óska þess. heitt,
að. angnatillit hans hvíldi ekki
á mér, hugsaði hún. „Ég kom
ekki hingað aðeins til þess að
rabba við sig, Páll; ég kom til
þess að vinna. Hvaða starfa
hefur þú hugsað mér?“
„Hamingjan góða, hvað eiga.
nú þessir duttlungar að þýða?“
spurði hann enn. „t gær varst
þú gædd öllu því, sem karlmað
ur getur framast óskað sér af
konu, ástfús og ástríðuheit. Nú
hagar þú. sér hins vegar eins og.
t.epruleg stelpa á gelgjuskeiði“.
Hann hækkaði röddina og var
reiður. „Til hvers ætlaðst þú af
mér? Að ég fari að ganga. á eít
ir þér með grasið í skpnum,
hnékrjúpa fyrir þér, eins, og
ástsjúkur skólastrákur? N.ei,
ég segi þér það satt, Katie, —
ég hef engan tíma til slíkra
heimskuláta."
„Ég ætlast ekki til npms af
sér“-. Hún var orðin bæði hrygg
og reið. „Ekki tjl neins annars
en þess, að þú segir mér fyrir
verku-m . . . “■
..Já, vertu bara róIeg. Ég skal
víst segja þér fyrir verkum,
ekki skal standa á því. Kpmdu
hingaþ . , .“ Þau gengu. þangað,
sem nokkrir stofnar felldra
trjáa lágu. „Þessa stofna verð-
ur þú að límhöggya, skal. ég
segja þér. Getur þú sniðið af
þeim greinagrennlurnar og
kvístina, eða er það ef til vill
of örðugt verk fyrir teprulega
tilgerðarmey?“
Hún virti trjástofnana fyrir
sér. „Ég geri, ráð fyrir að ég sé
fær um að leysa slákt verk af
hendi“, svaraði hún. Hún kaus,
þrátt fyrir allt, frið en ekki
stríð, og þess vegna bætti hún
við og ekki óvingjarnlega.
„Éiga þetta að verða máttar-
stoðir í bæinn?“
„Hárrétt til getiðí1. H-ann
glot-ti gremj.ulega. „Og nú ætla
ég að láta þig eina, ljúfan. Þú
komst, hvort eð er, aðeins til
þess að vinna, ekki satt?“
Hún fór að sníða greinarnar
og limið af stofmmum, og henni
þótti, sem væri hún hermaður,
sem lent hefði í orrusl.u í fyrsta
ski.ptið, og komizt að raun um,
að hann væri ósmeikur við skot
tríðina og vopnalcnýinn. Þessi
rnótspyrna hennar og skilyrðis
laus undanlátsemi síðastliðið
kvöld hafði gefið til kynna.
Hún vann af kappi til nóns.
Hana verkjaði í baltið og lóf-