Alþýðublaðið - 27.01.1945, Blaðsíða 5

Langardagur 27. janúar 194S.
ALÞYÐUBLAQIÐ___________________ _______ _____5
Uppreisnarastand á Landakosthæð — Furðulegt ástand
og óþolandi — Aðfinnslur „Ærukærs“ og svo. lítið svar
við þeim.
FÓLK, sem býr við Landakots
hæðina ber sig bágleg-a. Er
það lýsir fyrir mér bágindum sín
um, lái ég því ekki þó að það
kvarti, já, jafnvel þó að það bölvi.
Það má næstum því segja, að
það hafa ekki neitt vatn, hvorki
kalt né heitt. Þegar bezt hefur lát
ið undanfarið hefur það fengið
kalt vatn kl. 10 á kvöldin og haft
það til kl. 10 á morgnana. Þann-
ig hefur það raunverulega ekkert
vatn þann tíma sem mest er þröf
in fyrir það. Stundum er kalt vatn
þó aðeins að fá á tímabilinu kl.
1.30 eftir miðnætti til kl. 7 á
morgnana.
OG EKKI ER ástandið betra
með heita vatnið. Mjög sjaldan er
hægt að fá hlýju á ofnana og fólk
neyðist til að taka upp kolakynd
ingu í æ stærri stíl. Þetta er óþol
andi ástand og það verður að
leggja meiri áherzlu á að bæta
úr þessu en gert er. Það er ekki
hægt að una þessu lengur. Hér er
ekki aðeins um vandræði íbúanna
við Landakosthæð að ræða, held-
ur er þetta svona víða um bæinn.
í svona ástandi skapazt byltingar
ástand.
BRÉFIN, sem mér hafa borizt
undanfarið gefa ófagra lýsingu á
þessum vandræðum. Ég get ekki
birt þessi bréf. Þau eru öll næst-
um því eins. Það, sem sagt er hér
um Landakotshæðina, er útdrátt
ur úr bréfum, sem mér hafa bor-
izt þaðam. Það er ekki furða þó
að fólk reyni að kvarta og koma
kvörtunum sínum á framfæri,
því að ástandið er óskaplegt, en
maður getur jafnvel orðið leiður
á kvörtunum. Vel gæti ég trúað
því, að „vatnskarlínn" okkar eigi
ekki sjö dagana sæla og hafi ekki
átt undanfarið. Ekki vildi ég að
minnsta kosti taka við embætti
hans, þó að ég fengi fyrir það
tugi þúsunda í laun.
' é
ÆRUKÆR skrifar mér þetta
bréf: „Nú er ég reiður; það kem
ur því miður oft fyrir, en nú er
sérstakt tilefni. Ég sendi nýlega,
lögumv samkvæmt, skýrslu til
Tryggingastofnunar ríkisins og
gat þess þar að starfsfólk það sem
ég hef hefði unnið 50 vikur á liðnu
ári. Skýrslan er, eins og þú veist,
gefin eftir beztu vitund og sann-
færingu, en viti menn, þegar ég
fæ reikninginn er reiknað að fólk
ið hafa unnið 52 vikur, þegar ég
hringi svo til stofnunarinnar, er
mér svarað, að reikna beri árið
52 vikur, og hefði stofnunin hreytt
tölunum eftir því og þar með sagt,
að það sem ég hafði skrifað eftir
beztu vitund væri lýgi.“
„FYRIR NOKKRUM ÁRUM
sendi ég skattskýrslu og skrifaði
á hana fósturdóttur mína, sem ég
á. Skattstofan gerði sér lítið fyr-
ir og strikaði hana út, og þegar
ég gerði athugasémd þar að lút-
andi var mér sagt, að nafn telp-
unnar hefði ekki verið á mann-
talsskýrslu, það var nú reyndar
ekki satt. Skattskýrslan er skrif-
uð eftir beztu vitund, en þeir sem
ráða málum eru ekki að taka til-
lit til þess; þeir strika bara út
og segja að það sem er skrifað
•(samkvæmt beztu vitund) sé bara
lýgi.“
„TIL HVERS er að hafa þessa
klausu um æruorð og beztu vit-
und, þegar ekkert er farið eftir
því, því að það mega þeir vita,
sem vinna á, skrifstofum þess op-
inbera, að það eru til menn, sem
segja rétt og satt frá, og þeim
gremst þegar þeirra sönnu orð eru
einskis virt, og er það ekki til að
örfa þá til að segja satt og rétt
næst.“
„NÚ VILDI ÉG beina orðum
mínum til þeirra sem málum ráða,
annað hvort, að þegar þeim finnst
skýrslur eitthvað grunsamar eða
Óskýrar, að kalla á viðkomandi
marrn og láta hann gera grein
fyrir því sem hann hefur skrifað,
eða þá að fella klausuna um að
skrifað sé eftir beztu vitund hrein
lega í burt. Það er ekki að búast
við að menn séu að hirða um að
segja rétt og satt frá, þegar þeir
verða varir við að orð þeirra eru
ekki virt af opinberum starfe-
mönnum.“
ÚT AF ÞESSU BRÉFI sneri ég
mér til Guðjóns B. Baldvinssonar
deildarstjóra slysatrygginganna í
Tryggingastofnun ríkisins og sagði
hann: „Samkvæmt reglum um á-
hættuflokkun og ákvörðun ið-
gjalda fyrir slysatryggingar frá
21. febrúar 1939 ber að reikna
árið 52 vikur. Eftir þessujn fyrir-
mælum teljast fastir starfsmenn
iðgjaldaskyldir 1 52 vikur. Á
eyðublöðum okkar, sem um er
talað í bréfi þessu, er þess getið
í athugasemdum að „Árið reiknast
52 vikur“.
„VIÐ SJÁUM okkur því knúaða
til að fylgja umræddum fyrirmæl
um, þó að við hins vegar höfum
jafnan tekið tillit til þess, ef lang
ar fjarvistir fastráðins starfsmanns
hafa verið sannaðar. Af framan-
sögðu má ljóst vera, að við höfum
ekki kveðið upp neinn dóm um
að höfundur bréfsins hafi logið,
h-eldur er aðeins um að ræða fyr-
irmæli um að reikna beri 50 vinnu
vikur sem 52 tryggingavikur. Við
ertun þakklátir að fá tækifæri til
að leiðrétta þennan misskilning,
sem ekki er einsdæmi, þó að
sum-u leyti megi þykja furðu
sæta.“
Hannes á horninu.
Hinar margeftirspurðn
Trjáklippur
Komnar aftur
GARÐASTR.2 SÍMI I899 *
/
Þeir eru komnir aftur.
Myndin sýnir ungar konur á Filippseyjúm vera að lesa fagnaðarboðskapinn um afturkomu
Amerikumanna eftir að eyjarnar hafa í nærfellt' þrjú ár verið undir oki Japana.
ALEIÐ yfir Atlantshafið,
árið 1937, varð ég sam-
ferða pól-skum lækrp, sem var
á leið til New York. Ég hugsa
hann dvelji þar enn, þvi hann
hafði samið um starf við stóra
vísindastofnun þar í borg. Ég
ætla áð nefna hann Polacek,
sem er ekki ólikt 'hinu raun-
verulega nafni hans. Hann var
miðaldra maður, lítill fyrir
mánn að sjá, fjörlegur í hreyf-
ingum, gamansamur og einkar
ljúfmannlegur í framkomu.
Hann talaði, ellefu tungumál,
svo að segja reiprennandi og
virtist vera mikill hæfileika-
maður. Ég vona, að við eigum
eftir að hittast ,að striðinu
loltnu.
Við ræddum allmikið sam-
an. Kvöld eitt nefndi ég Cam-
egie á nafn, og skírskotaði til
hans sem velgjörðamanns mann
kynsins fyrir verk hans. En
dr. Polacek hló léttilega og svar
aði:
„Það eru reyndar alltaf tvær
hliðar á hverjum hlut, herra
minn. Ailar framkvæmdir mann
anna má færa út á betri veg
að svo og svo miklu leyti, ef
manni lízt. Ég vil sízt bera á
móti því, að Carnegie hafi ver
ið ágætur maður, — góður mað
ur, — og ég neita því heldur
ekki, að hann hefur komið mjög
góðu til leiðar í sínu starfi. En
i kvöld var ég að hugsa um
hið undarlega samband af góðu
og illu, sem kemur jafnan fram
í verkum mannanna.
Stundum er aftur á móti ó-
gjörningur að framkvæma það,
sem í raun og veru er góðverk.
En ekkert starf, engin fram-
kvæmd er algjörlega laus við
verri hliðina. Þess vegna getur
enginn maður talað um ein-
hvern hlut þannig, að hann
hafi t. d. verið mannkyninu til
góðs o. s. frv. Maður getur að-
eins sagt, að verknaðurinn, eða
hvaðeina, sem um er að ræða,
hafi verið tiltölulega gott og —
í vissuih tilfellum — að á bak
við hafi legið góður tilgangur.
Fjöldi góðra lækna hefur
„barizt við dauðann”, ef svo
má að orði komast, aðeins til
þess að gera gott eitt með því.
Því lengur sem ég lifi, þvi
bptur kemst ég að raun um
það, að okkur er' stjómað af
órannsakanlegri æðri stjórn.
GIREIN þessi blrtizt upp
haflega í bókinni „The
Horrible Gummy and Gthher
Staries“ eftir Gerald Kersh
og segir £rá samtali Kersh
við pólskan lækni, er hann
nefnir dr. Polacek.
Það er ekki á okkar valdi að
sjá fyrir afleiðingar þess sem
við gerum. Þess vegna er okk-
ur ein leið fær. — Hún er sú,
að hlýða rödd samvizkunnar
og leggja ráð okkar í hendur
guðs.
Ég er frekar vel liðinn, að ég
held. Samt hugsa ég, að ef ég
ætti að dæmast eftir árangri og
afleiðingum verka minna, býst
ég við því, að henging væri
ekki strangasta refsingin sem
ég gæti hlotið. — Ég get ofur
vel nefnt dæmi þess ,. . .“
Og hér kemur sagan, sem dr.
Polacek sagði mér:
„Þetta atvikaðist snemma
árs árið 1920. — Ég hafði lokið
námi og tekið próf við þrjá
kunna háskóla i Evrópu. En ég
var enn ekki farinn að stunda
lækningar. Mér tæmdist arfur
og ég ráðgerði að sjá mig eitt-
hVað betur um í veröldinni en
ég þá hafði gert. Ég á ekki við
næturklúbba, spilavíti eða ann
að af því tæi sem unglingar
nú til dags kalla að „lifa líf-
inu“. Mig langaði til þess að'
kynna mér það sem Tennyson
lýsti sem „miðstöðvum menn-
ingarinnar, þar sem sáð væri
og upp skorið á akri menning-
arinnar . . .“
Síðán fór ég til ólíklegustu
staða álfunnar, — eyddi smátt
og smátt öllum peningum mín-
um, kynntist fólkinu og v nam
hrafl í tungumálum.
Og svo var ég eitt
sinn staddur í yndislegri
borg, þar sem ég eyddi mest
öllum deginum á veitingahús-
um og 'horfði á þá sem komu
og fóru og fannst veröldin und
ursamleg og ekkert mótlæti
vera til. Ég fór um hvert ein-
asta hverfi borgarinnar til þess
að kynnast lífinu frá sem flest
um hliðum. Sem dæmi get ég
nefnt, að á mánudegi drakk ég
aði Hifler
kampavín á veitingastað þar
gem einungis komu fínir gestir
og allt var með aristokratisk-
um blæ, — en á þriðjudegi
sötraði ég kannske eitthvert
glundur inni á lélegustu sorp-
kránni. —
En eina nóttina rakst ég á
mann nokkurn, sem ég nú ætla
að segja yður frá, — ég rakst
á hann inni á einhverjum allra
lélegasta veitingastaðnum í
borginni.
Ég hafði sezt niður við smá-
borð og fengið til snæðings það
sem Frakkar nefna „Assietti
Anglaise“, sem reyndar er ekki
annað en þunn og hörð kjöt-
sneið ásamt vínglasi.
Þá kom þessi maður inn,
tötralegur, dapur á svip og auð
sjáanlega vonsvikinn með tilver
una. Hann settist á stól við borð
mitt og bað þjóninn um smæsta
skammt af kaffi, sem hann síð
an sötraði með löngum hvild-
um, rétt eins og hann vildx
treina sér að hírast þarna inni.
Eins og þér kannizt sjálfsagt
við, geymir maður sér oftast
skársta bitann af mafnum þang
að til seinast. Nú vildi svo til,
að á diskinum mínum var örlít
ill nautakjötsbiti eftir, — og
eins og þér skiljið, geymdi ég
mér hann af ásettu ráði þangað
til seinast. —
Ég þurfti að fá eitthvað að
drekka og bað þjóninn um að
færa mér glas af víni, í því
hann átti leið framhjá borðinu
minu. — En þegar mér varð
aftur litið á diskinn minn, sá ég
að kjötbitinn var 'horfinn, en
borðnautur minn sat eins og
steingerfingur í sæti sínu með
hörkusvip á andlitinu. Svo
kingdi hann einihverju í flýti
og reyndi auðsjáanlega að láta
mig ekki taka eftir því. En ég
sagði: „Ég er yður innilega
sammála, maður minn. — Kjöt
bitinn sá arna var verulega
freistandi.“
Eftir það upphóf hann langa
frásögu, sem ég man mjög lít-
ið úr núna, enda var hún frem
ur lítið eftirtektarverð, — mest
megnis harmatölur og kjökur.
Hann sagðist eiga aldraða
móður og veika systur; hann
hafði verið í striðinu og vax nú
atvinnulaus. Þetta voru ósköp
venjulegar ástæður margra
Firti. á 6. s£Su