Alþýðublaðið - 30.01.1928, Blaðsíða 3

ALfe’f BUBLAÐIÐ
3
Bláan litpappír
fyrir ritvélar,
skgsisg komifis tii nefndarlnnsr í síðasta
lagl lasiBgfardagioiis. 4. febráar es.k.
mjög ódýran.
maðurmn út úr dyrunum.
„Er petta Western Mammioith
böireiöin?" spurði hann.
„Já“, svairaði ökiuonaðurinn og
rendi aðdáunaxaugum yfir hana.
„Betri fást þær ekki í Ameriku;
pað er víst.“
„En því komiö þér svona
seint?“
„Seint? KalliÖ þér þetta seint?“
Bifreiðarstjórinn leit á úrið á úln-
liötíum.
„Já, eftir því sem húsbóndinn
símaði til mín, þá átti hún að
vera komin áfiur en dóttir hans
færi á fætur; þetta er sem sé af-
mælisgjöf til hennar; hún á
reyndar tvær aðrar bifreiðar, en
ekki si\'ona stórar.“
Alpiiaggl.
Kosningin Norður-ísafjarðar-
sýslu.
Magnús dósent hefir reynst í
mieira lagi slyppifengur í íhalds-
baráttu sinini á þinginu í vetur,
og hefir það einkunn komið niður
á Jóni Auðunni. Magnúsi mun að
voniuim haía þótt íhaldið fara hall-
oka í úmræöum þeim. er urðu á
þinginu á föstudaginn um kosn-
irigu Jóns og svikin, sem sönnuö
eru í samhandii við hana. Reis
hann því upp, þegar liðið var
fiam á nótt og umræðurnar voru
að fjara út, og hélt persónulega
skammaræðu um Jónas frá Hriflu.
Varð það tii 'þess, að uimræöum
var frestað og málið ekki útkljáð.
Hefir Magnús nú tvívegis orðið J.
A. J. til óþurftar, og á Jón honuni,
að þakka eða kenna, að enn er

' Vetrar-
Jl skyndlsalan
liefst 3. febrilar,
%
eigi kominn úrskurður á um þing-
setu hans. Var og eftir þvi tekið,
að hann hafi litið óhýrum augum
til Magnúsar frá dyragættinni, er
hann sat í, þegar Magnús hóf ræð-
una.— „Án er ills gengi, nema
heiman hafi.“ —
Héðwm, Haraldur og Jón
Baldv. iýstu í umræðunum þeim
ó'hleiðarleik í kosningum til fran>
dráttar íhaldsfnamibjóðenduim
vestia, sem fyrst varð augljós í
mútuhoðum Bjarna ökumanns til
áð greiða Jóni Auðuni atkvæði
1919, hversu mngsleitnin birtist
síðan í hinni alkunnu hlutdrægni
við fsafjaröarkosninguna 1923,
sem íhaldsmenn og „Framsóknar“-
þingmenn gexðu svo að hxossa-
kauþamáli sín á milli á aiþingi
1924, og hversu beinar atkvæða-
falsanir til nafns Jóns Auðunar
hafa nú sannast, þótt hann hafi
flutt sig í annað kjördænui, og
að í kjölfar þeirm hafa runnið
ofsóknir gegn rannisóknardómara
málsiins, fögnuður íhaldsblaða yf-
ir mótþróanum, lygi fyrir rétti
og að síðustu ÍTainkoma J. A. J.
sjálfs fyrir iréttinum 11. nóv. Þar
korn greinilegaí í ljós gremja Jóns
út af rannsókninni, en ekki yfir
svikunum sjálfum. Jónas Jónsson
dómsmálaráðherra Iwaðst haifa
skoðað heimagreiddiu atkvæða-
seðlana við kosninguna á ísafirði
1923, og bentu þeir til, að þar
hefðu verið fmmin hin glæpsam-
legustu kosningasvik, sem komið
hafi fram hér á landi. Atkvæði
Haralds Guðmundssonar séu skrif-
uð með mismunandi einstakliings-
rithöndum og skriftin eins og ger-
ist og gengur, en á nærri 40 seðl-
um með nafni Siguorjónis Jónsson-
ar megi kalla að sé ljómandi
skrifstofuhönd og um 37 þeirra
með mjög líkri höind. Á 'dögum
íhaldsstjórnarinnar fékst aldrei
mnnsókn á seðlum þessum. Kvað
Jónas, að enn gæti konnið til
niála, að þeir væru rannsaka'ðir.
Hétu þeir Haraldur og Héðinn þá
á hann, að hanin láti þá rannsókn
fara fram, og fcvaðst H. V. vænta,
að Ihaklsflokkurinn tæld undir þá
áskorun með jafnaðármönnum.
Haraldur sýndi fmm á, að svik-
in í sumar eru bein afleiðing
svikanna 1919 og 1923 og hve
iinlega þáverandi stjórnir og al-
þingi tóku á þeim. Þiað sé að
miklu leyti undir dómi þessa
þings komiið, hvort slík mál komi
oftar til þingsins eba ekki, ■—•
hjvort dómurinn verði fölsurum
tíl viðvörunar eða uppörvunar.
Jónas ráðherra minti á, hve al-
þdngi tók hart á litils háttar form-
galla, þegar það úrskurðaði Matt-
hias Olafsson þingmainn Vestur-
lisfirðinga, en ekki séra Kristinm
Daníelsson, sem þó hafði fengið
21 atkv. fram yfir Matth., af því
að atkivæðaseðlar Kr. D„ sem'
meiri hlutann gerðu, höfðu verið
brotnix saman á annan hátt en
lög ákváðu. Væri því óafsakan-
legt réttarbrot, ef alþingi, sem
áður hefði farið svo straingt í sak-
irnar út af smávægilegum form-
galla, samþykti nú kosningu J.
A. J., eins og hún er i pottinn
búin. Bentu þeir Héðinn og Jön-
as á, hve strangt Englendingar
taka á kosningaf-ölsunum, svo að
þar er talið óleyfilegt og getur
varðað ógilddngu kosningar, að
ver ja til hennax meiru fé en tal in er
full hæfa á, þótt það ,sé ekki notað
til falisana eða mútugjafa. Og
hafi framibjóðand'i sjálfur, skrif-
stofa hans eða nánasta starfslið
notað mútur i kosningum, þá
varðax það ekki að eihs ógild-
ingu kosningar hans, heldur séu
dæmi til, að enska þingið úr-
skurði þá andstœðing ham kos-
inn í hans siad. Þannig tók Jónas
eitt dæmi frá Bretiim, þar sem
starfsmaður frambjöðanda hafði
mútað kjósanda með 5 punda
seðli til að greiða atkvæði með
honum, en þingið svaraði mfið
slíkum dómi. Þar gildi regla í-
þróttamanna, að engum sé liðið
að vinna leik með rangindum.
— Gerði Jónas ráð fyrir, að fnv.
kæmi fram síðar á þinginu um,
að kosning, sem svik sanmast í,
skiuli jafnan ógild framvegis.
Haraldur benti á, að að eðlileg-
um hætti átti íhaldsflokkurinn og
einfcum J. A. .1. að láta sér ant
um að kosningasvikin yrðu rann-
sökuð sem vendilegast. Enn frem-
ur benti hann á, aö nauðsynlegt
sé vegnia þriggja aðilja að kosn-
ingin verði ógilt og endurkosÐlnjg
látin fiara fram í kjördæminu: í
fyrsta lagi vegna sóma alþingis
sjálfs og til að koma í veg fyrir
kosningaglæpi framvegis. 1 öðru
lagi sé það siðferðileg skylda
gagnvart kjós nrlunum, til þess að
vilji þeirra sannist ósvikinn. i
þriðja lagi vegna Jóns Auðunmar
sjálfs, sem einmitt hefði sjálfur
átt að óska endurkosningar og
keppa aö nó svikala'usri kosra-
ingu.
Að gefnu tilefni kva'ðst Héð-
inn ekki að óreyndu trúa sivo
illu um kjósendur í Norður-ísa-
fjarðarsýdlu, að þeir — eftir að-
farir Lhaldsins í kosningasvika-
málimu og framkomu J. A. J.
sjtálfs fyrir rétti — kysu hann í,
annað sinn, nema þeir fáu menn,
sem ranglega hafa kalláð sig
fulltrúa hreppanna í sýsfunmi, og
umdir því yfirskyni skorað á al-
þingi að samþykkja kosningu
hans, þótt engir hreppsfumidir hafi'
farið fram til að velja fulltrúa.
Að lokum spurði H. V.: Hver
stjórnaði kosningavélimni vestra?
Hömdin, sem framkvæmir, er ekki
sekari en heilinn, sem bugfsar. —
Ól. Thors bar fram hinar fárán-
legustu rökvillur í sambandi við
atkvæðafalsanir og reyndi á þantí
hátt a{ð kasta hnútum að and-
stæðimgum sínum. Þá minti Héð-
inn hann á, að ól. Th. hefir rek-
ið menn úr þjónustu sinni fyrir
stjórnmálaskoðanir, sett verkhann
á sjómenn, sem staðið hafa frain-
larlega í samtökum verkamanna.
Slík tilraum til að hafa áhrif á
skoðanir manna og þátttöku í
stjórnmálum með atvinnuþvingun
sé atkvæðaföisun, þótt hún nái
ekki undiir ákvæði hegningarlag-
anna.
Þingfundi lauk þegar klukliuna
vantaði þriðjung í þrjú að nóttu.
Meðri deild.
Imr voru á laugardaginn þrjú
stjórnarfrv. til 1. u,mr., og hefir
þeirra eigi verið getið áður hér í
blaðinu. Voru þau samþ. til 2.
umr. Þau voru þessi:
Frv. um eignar- og notkiinar-
rétt hoeraorkií. Þar er héraðs-
stjórn heimilað, að fengnu sam-
þykki ráðherra, að taka eignar-
námi hveraorku einhveirar jarð-
ar til almennra afnota í héraðinu,
en þó svo, að jarðareigandi eða
uniráðamaður hafi eftir nægilega
hveraorku til nauðsynja sinna,
nema hann óski heklur endur-
gjakls í pening.mil. Nú telst
hveraorka meiri en svo, a'ð hún
nægi jarðeiganda og héra'ðsbú-
uun, og hefir þá ríkið rétt til aö
taka hverina eignarnámi á saina
hátt. Við umsókn uinr borunar-
leyfi eftír jarðhita gangi hagnýt-
ing tii almenningsþarfa fyrir og
umsókn héraðsstjórna fyrir um-
sóknum einstakra manna. Lög-
reglustjóri veitir siík leyfi, en
ráðherra, ef virkja skal meira en
500 bestöfl.
Bændmkólinn á Hólam■ Stjórn-
iinni sé heimilt í samráði við
stjórn Búnaðarfélags ls/ands, að
gera á honunr þær breytingar, að