Tíminn - 17.04.1964, Page 13

I
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framfcvæmdastjóri: Tómas Árnason. — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarlnsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jómas Kristjánsson. AuglÝsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-húsinu, slmar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.simi 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
S Úr ræðu J. W. Fulbrights öldungadeildarþingmanns:
Við verðum að þora að hugsa það,
sem hefur verið talið .ðhugsandi'
Endurskoða þarf afstöðuna til Kína og Suður-Vietnam
Þörfin fyrir
tæknimenntað fólk
Snemma á þessu þingi, lögðu þrir þingmenn Fram-
sóknarflokksins fram tillögu í sameinuðu þingi, þar sem
skorað var á ríkisstjórnina að láta gera riákvæma at-
hugun á þörf atvinnuveganna fyrir tæknimenntað fólk
og áætlun, þar sem m. a. komi fram þessi atriði:
1. Þörf atvinnuvega landsins fyrir raunvísindamenn,
verkfræðinga, tæknifræðinga og iðnfræðinga á næstu
10 árum.
2. Áætlað framboð slíkra manna á sama tímabili.
3. Skrá um fjölgun slíkra sérfræðinga hér á landi á síð-
ustu 10 árum og um það hve margir tæknimenntað-
ir íslendingar starfa erlendis.
4. Samanburður við svipaðar áætlanir, sem gerðar hafa
verið í nágrannalöndunum. Athugun þessari og áætl
un skal lokið, áður en næsta reglulegt Alþingi kemur
saman.
í greinargerð tillögunnar er það rakið, að það sé nú
keppikefli þjóðanna að tryggja sér sem beztan grund-
völl tæknilegra framfara og þá skipti ekki sízt máli,
að hafa nægu tæknilega og vísindalega menntuðu fólki
á að skipa. Með tilliti til þess fer nú fram endurskipun á
skólakerfi margra landa.
Þá er það rakið með samanburði við önnur lönd, að
ísland standi mjög að baki nágrannaþjóðanna í austri og
vestri, hvað fjölda tæknimenntaðra manna snertir. í
þessum efnum virðist að Islendingar séu fremur að drag-
ast aftur úr en hið gagnstæða vegna þess hve aukin
áherzla er nú lögð á tæknimenntunina í öðrum löndum.
Þessi öfugþróun hlýtur eðlilega að valda áhyggjum. Því
er nauðsynlegt að gera sér fulla grein fyrir þörf landsins
fyrir tæknimenntað fólk, og í þeim tilgangi er umrædd
tillaga flutt. Sú athugun, sem hér er lagt til að gerð verði,
getur elnnig orðið til leiðbeiningar við heildarendur-
skoðun skólakerfisins. Lagt er til, að athugun þessari sé
fiýtt og það leitt í Ijós sem fyrst, hvaða breytinga er
þörf, því að nauðsynleg lagfæring á þessum sviðum tek-
ur mjög langan tíma vegna margra ára undirbúnings-
menntunar og þjálfunar tæknifróðra manna.
Áróður og veruleiki
Stjórnarblöðin eru áfram fleytifull um það afrek rík-
isstjórnarinnar að lækka skattana, enn einu sinni. Þetta
er þriðja stóra skattalækkunin hjá núv. ríkisstjórn,
syngja þau í einum kór.
Ef eitthvað mætti treysta á þessar, fyrirsagnir stjórn-
arblaðanna, hljóta álögur þær, sem ríkið leggur á lands-
menn, að hafa lækkað meira en lítið í tíð núv. ríkis-
stjórnar.
Fjárlög ársins 1964 vitna hins vegar um nokkuð ann-
að. Samkvæmt þeim, verða álögur þær, sem ríkið leggur
á landsfólkið á þessu ári um 3000 millj. kr. eða talsvert
meira en þrefalt. hærri en þær voru fyrir tíð þessarar
stjórnar.
Þetta stafar af því, að „lækkamrnar á tekjuskattin-
um og útsvörunum, hafa aðeins verið leiðrétt-
ing á skattstiganum í samræmi við breytt verðlag og
kaupgjald, en jafnhliða hafa svo neyzluskattar verið
margfaldaðir.
Ef menn kynna sér hlut neyzluskattanna, þ. e. tolla og
söluskatta, í hinni sívaxandi dýrtíð, átta menn sig fljótt
á því, að það er 'mikið bil á milli raunveruleikans og
áróðurs stjórnarblaðanna um ,,skattaiækkanirnar“.
AUSTUR-Asía er annað
svæði, þar sem bilið milli
gamalla skröksagna og hins
nýja veruleika tálmar stefnu
okkar. í umræðum um Kína
bæði opinberum og almennum,
gætir sérstaklega margbreyti-
legra hindurvitna.
Við fylgjum gömlum ósveigj
anlegum stefnum gagnvart
Kína og fleiri svæðum í Asíu,
en hikum við að bregða út
af þeim eða breyta, vegna þess
að þær virðast sveipaðar leynd
ardómsfullri helgi frá fornu
fari.
Við endurskoðun stefnu okk
ar gagnvart hinum fjarlægari
Austurlöndum kynnum við að
komast að þeirri niðurstöðu, að
hún væri heilbrigð og skynsam
samleg, eða að minnsta kosti
það skásta, sem við ættum völ
á. Hitt gæti einnig orðið uppi á
teningnum, að endurskoðun
sýndi nauðsyn á meiri eða
minna breytingum En hver sem
afleiðing endurskoðunar kynni
að vera, þá höfum við verið 6-
fúsir á að reyna hana, vegna
þess. að margir valdamenn hafa
verið þeirrar skoðunar, — og
efalaust með réttu. — að uppá
stungan ein um nýja stefnu
gagnvart Kína eða Vietnam ylli
áköfum hávaða meðal almenn-
ings.
EG HELD ekki að Bandaríkin
ættu að viðurkenna kommún-
ista Kína eða samþ aðild þess
að Sameinuðu þjóðunum. eins
og nú standa sakir Það væ:i
óviturlegt vegna þess. að við
það væri ekkert unnið meðan
stiórnin í Peking heldur fast
við fullan f.iandskap gagnvart
Bandaríkjunum.
En ég hefi samt «cin áður
ekki trú á. að betta ástaod
þurfi endilega að verða varan
legt í skintum okkar við Þjóð.
ver.ia og Japani höfum við kom
izt að raun um. að óvinátta get
ur á ótrúlegum skömmum tíma
brevtzt í vináttu í skiptum
okkar við Kína höfum við aftur
á móti séð, að hið gagnstæða
getur gerzt á jafn skömmum
tínia Ekki er ómögulegt, að af
staða geti breytzt á ný gagn-
vart Kína, ef til vill ekki orðið
úr vináttu. en að minnsta kosti
„samhliða tilveru í samkeppni “
Það væri því mjög svo gagn
legt að geta innleitt ákveðinn
sveigjanleika. — eða öllu held
ur möguleika til sveigjanleika.
— í afstöðu okkar til Kína
kommúnistanna Til stórra bóta
væri fyrir okkur, eins og Hils-
nian aðstoðarutanríkisráðherra
mælti með. að halda „dyrunum
opnum“ fyrir þeim möguleika.
að samlvndi okkar og Kína
kommúnista kunni að batna í
f’-amtíðinni.
TIL AÐ byrja með verðum
við að opna augun fyrir ákveðn
um staðreyndum í sambandi við
Kína Sú fvrsta þeirra er, ?ð
það eru ckki til „tvö Kína“ ;
raun og veru, heldur aðeins
eitt Kína á meginlandinu, og
kommúnistar fara með stjórn
þess og líklegt að svo verði um
ófyrirsjáanlega framtíð.
Þegar við erum einu sinrii
búnir að viðurkenna þessa stað
reynd getum við hugleitt, við
hvaða aðstæður okkur gæti orð
ið mögulegt að taka upp tiltölu
lega heilbrigða afstöðu gagn-
vart Kína á tneginlandinu.
Eitt skilyrðið væri auðvitað,
að Kína kommúnista hyrfi frá
þeirri ætlan að leggja Taiwan
undir sig. Þetta virðist ólíklegt
nú, en í stjórnmálum hafa gerzt
ýmsir furðulegri hlutir en
þetta. Svo getur farið, að ný
kynslóð leiðtoga í Peking og
Taipei bindi þegjandi og hljóða
FULBRIGHT
laust endi á kinversku borgarn-
styrjöldina og ryðji á þann hátt
braut algerlega nýjum viðhorf-
um í afstöðu annarra ríkja til
Austur-Asíu.
Ef slíkar breytingar gerðust,
gæti orðið um ný og mikilvæg
tækifæri að ræða fyrir banda-
iska stefnu, c.g vonandi getum
við hagnýtt okkur þau og verð
um fúsir til þess. Á því virð-
ast til dæmis nokkrir möguleik
ar, að rénandi spenna í Austur-
Asíu gæti styrkt heimsfriðinn
á þann hátt. að Kína á megin
landinu gerðist aðili að samn
ingum milli Austur og Vesturs
um afvopnun, verzlun og menn
ingarleg samskipti.
ÞETTA eru framtíðardrauin
ar, sem ef til vill kunna að
rætast og ef til vill ekki. En
LOKAKAFLI
í nálægri framtíð geta orðið
breytingar í Austur-Asíu vegna
rrýrrar stefnu Frakka
Viðurkenning Frakka á
stjórn kommúnista í Kína var
hvorki tímabær né framkvæmd
á þann hátt. að vinsamlegt gæti
talizt gagnvart Bandaríkjun-
um Samt sem áður getur hún
orðið til þess í framtíðinni að
losa um gamla flækju Margar
þjóðir eru knúðar til að fylgia
ósveigjanlegri stefnu gagnvart
Austur-Asíu. bæði vegna fornra
skuldbindinga og þunga ákveð
ins almenninsálits. Þetta á þó
ef til vill ekki við í jafn ríkum
mæli um neina þjóð og BanJa
ríkjamenn.
Á einn eða annan hátt getur
hið franska frumkvæði orðið tiJ
þess að breyta ástandinu, svo
að Bandaríkjamönnum og öðr
um þjóðum reynist mögulegt
að endurmeta grundvallar-
.stefnu sína gagnvart Austur-
Asíu.
ÁSTANDIÐ í Vietnam er pó
þannig, að þar er enn brýnni
þörf að endurskoða stefnuna
en í Kína. Auk brotthvarfs, sem
ég hygg ekki að við getum i h
raun og veru talið mögulegt. 8
eins og málum er háttað, er um fj
þrjár hugsanlegar leiðir að ®
velja fyrir okkur gagnvart Viet j|
nam: í fyrsta lagi: Áframhald- H
andi barátta gegn sliæruliðiim B
Suður-Vietnam, samhliða aukn B
um aðgerðum Bandaríkjn- ?
manila til þess að efla hernaðar- g
mátt Suður-Vietnama og styrkja jf
stjórnina í Suður-Vietnam. í B
öðru lagi: Tilraun til að binda Jð
endi á ófriðinn með samning- 6
um utn hlutleysi Suður-Viet- |(
nam, eða ef til vill bæði Norð |
ur- og Suður-Vietnam. í þriðja B
lagi: Útfærsla og aukning styrj
aldarinnar, annaðhvort með
beinni þátttöku fjölmenns,
bandarísks hers, eða með því
að búa her Suður-Vietnama
tækjum til þess að ráðast inn
í Norður-Vietnam, ef til vill
með innrásum sjálfstæðra
flokka. annaðhvort af sjó eða
úr lofti.
Eins og hernaðaraðstöðunni er
háttað er erfitt að koma auga á.
hvernig binda ætti endi á styr.i
öldina með samningaviðræðum
og varðveita frelsi Suður-Vier-
nam um leið. Það er mjög erf-
itt fyrir aðila að samkomulagi
að ná eftir þeim leiðum
árangri, sem honum hefir
greinilega mistekizt að ná með
hernaði.
Það er bláköld staðreynd, að
samningaaðstaða okkar cr
mjög veik. Mjög litlar horfur |
eru á að unnt væri að ná sani
komulagi sem tryggði sjálf-
stæði Suður-Vietnam undir
stjórn andkommúnista, þar lil
búið er að breyta aðstöðunni
•nilli aðilanna stórlega1 okkur
í hag.
HIÐ nýja frumkvæði Frakka
að kröfu um hlutleysi Vietnam
hefir aSeins orðið til þess nð
valda auknum ruglingi, en ekki
breytt ástandinu i grundvallar W
atriðum. Frakkar gætu éf til 1
vill gegnt gagnlegu hlutverki 1
sem málamiðlari, ef þeir ráðg B
uðust við Bandaríkjamenn og 3
væru fáanlegir til samvinnu við 1
þá. En af einhverjum undarleg 0
um ástæðum hafa Frakkar kos B
ið að standa einii að frum- JJ
kvæði sínu. -
Bandaríkjamönnum finnst j§
þetta furðulegt þegar þeir ■
•ninnast þess, að þeir lögðu of b
mörkum 1700 milljónir dollara I
til herkostnaðar Frakka í Indó 1
kína fyrir einum áratug. Og B
þetta voru 7 tíundu hlutar alls E
herkostnaðarins.
Hver sem tilgangur Frakka i
kann að vera, geta afskipti S
þeirra í Suður-Austur-Asíu vajd M
ið ýmsum atburðum En Frakk I
ar hafa hvorki hernaðarlegt né I
Framhald á bls. 23. ■
T I M I N N, föstudagur 17. apríl 1964.
13