Tíminn - 01.05.1964, Blaðsíða 4

Jón M. Bjamason hefur starfað
hjá Alþýðusambandi íslands í
rúmlega eitt ár og er því vel kunn
ugur málum launþeea. Við höfðum
tal af honum í tilefni af baráttu-
degi verkalýðsins og ræddum við
hann um hin ýmsu vandamál í
dag.
— Hvaða mála verður þér helzt
hugsað til á þessum degi verka-
lýðsins?
— Það eru einkum tvö mál,
sem þjóðin hugsar um í dag. Ann
að er hin gífurlega aukning dýr-
tiðar á öllum sviðum og hitt er
húsnæðismálin og öll þau ókjör
og erfiðleikar, sem húsnæðislaust
fólk á við að etja í tilraunum sín
um við að fá afnot af vinunandi
húsnæði.
— Dýrtíðin í landinu hefur
skapazt svo hratt hln síðustu ái
vegna þeirrar stjómarstefnu sem
rfkisstjórn íhaldsins og Alþýðu
flokksins tók upp. Fyrst með geng
isfellingunni 1960 og stórkostlegrl
vaxtahækkun, sem var óþekkt hér
áður og svo með endurtekinni
gengisfellingu 1962, sem varð olía
í dýrtíðareldinn. Síðan má segja
kvæmt allra reynslu, og líka sam-
kvæmt athugun opinberra aðila
á þessum málum. Þá kemur til
annað tveggja, að verða að nokkru
leyti að lifa á framfæri sveitar
sinnar, — eða að vinna langan
vinnudag. Síðari kosturinn er
farinn í dag, og dugar það sum
um meðan atvinna er næg og hægt
að grípa til kvöld-, nætur- 03
helgidagavinnu.
— Sumir flokkar í launakerfi
opinberra starfsmanna em tvöfalt
eða þrefalt hærri en verkamanna
launin, miðað við svipaðan vinnu
dag. Ekki skal sett út á, að mennta
menn hafi sæmileg laun, en það
er jafnframt skoðun mín, og ætti
að vera ALLRA KRAFA, að
lægstu laun fjölskyldu væra miðuð
við mannsæmandi afkomu, en
ekfei hreina örbirgð. Það er því
mál málanna í launamáhim, að á
þessu sé ráðin bót. Það er fyrsta
skylda ríkisvaldsins og launþega
samtakanna að svo verði.
— Og hvað um húsnæðismálin?
— Húsabraskið er orðið al-
gjörlega óþolandi, húsaleiguokur
er að verða mikið vandamál og
JÓN
Lægstu laun verða að hækka
— segir Jón M, Bjarnason, starfsmaður AlþýÓusambands ísiands
*ð strfð hafl staðið milli kanp-
gjalds og verðlags og er endirinn
▼issulega óráðinn.
— Hvað vQtu segja um kjðr
opinberra starfsmanna?
— Opinberir starfsmenn sömdu
.4 siðastUðim ári og era þeir
samningar þannig, að verkamanna
laimin era miðuð við 5. flokk, en
flokkamir eru 27. Byrjunarlaunin
eru þar 5.650.00 á mánuði, sem
nú er orðið nokkuð hærra, eða
kr. 6.182.40, miðað við 48 stunda
vinnudag. Þama era um laun að
ræða, sem ekfei er hægt að láta
duga fyrir fjölskyldu, miðað við
þá dýrtíð, sem orðin er, sam-
Við höfðum tal af Sigurði Jó-
hannessyni, verzlunarmanni, á
Akureyii í tilefni af 1. maí og
ræddum lítillega við hann um
kaup og kjðr verzlunarmanna, en
Sigurður var m. a. í síðustu samn
inganefnd verzlunarmanna.
— Við höfum samninga til árs-_
loka 1905 — segir Sigurður, —'
og segir í samningnum, að ef
almennar og verulegar kauphækk
anir verði á samningstímabilinu,
þá skuli kaupgj aldsákvæðin endur
skoðuð. Hin ört vaxandi dýrtíð
hefur að vísu gleypt meira en þá
hækkun, sem við hlutum við síð-
ustu samninga, en ekki hafa orð-
ið neinar veralegar né almennar
kauphækkanir á þessu tímabili.
Ekki er ennþá útséð um, hvemig
fer í sumar, þótt útlit sé fyrir,
að kaup ýmissa stétta muni
hækka.
— Hvað telur þú að verzlunar
menn þurfi að leggja aðaláherzlu
á í sambandi við kjarasamninga?
(Frambald at 11. siðuj.
húsnæðisekla þegar orðin raun-
veruleg, þó að mikið sé byggt.
Þær byggingar, sem mest aðkall-
andi er að byggja í stórum stíl,
era 2ja og 3ja herbergja íbúðir
fyrlr unga fólkið, sem er að stofna
helmfli, og fyrir eldra fólkið.
Fjölskyldur, sem þurfa mikið hús
rými, ea eiga lítið, verða að fá
sérstaka lausn með lánnm. Sterk
an byggingarsjóð verður að
stofna strax, og á hann að veita
lán með lágum vðxtum tll langs
tíma.
Það er nú ein mesta lausn í
húsnæðisvandamálunum að svo
verði, og einnig hitt, að húsaleig
SiGURÐUR
an krefjist efeki um helmingslaun
anna hjá fjölskyldunni, eins og nú
era mörg dæmi um. Það verður
að hafa heiðarlegt eftirlit með
íbúðarbyggingum, sem gert getur
hlutina ódýrari, og komið í veg
fyrir allt það prang, sem nú á
sér stað á þessu sviði.
— Alþýðusambandið á í stór
framkvæmdum suður í Ölfusi?
— Já, það er hægt að segja.
Þar hafa þegar risið á granni
20—30 sumarhús, sem verða ttl-
búin í sumar. Þau varða flest
eign einstakra félaga. Auk þess
hefur allstórt landsvæði verið ræst
og vegur lagður. Þá era fyrirhug
aðar stórbyggingar Alþýðusam-
bandsins sjálfs. Þetta kostar allt
milljónatugi og verður erfitt fjár
hagslega fyrir Alþýðusambandið.
En þetta ber vitni um myndarlega
hugsun, enda fyllsta þörf á slfk-
um húsum. Alþýðusamtökin þurfa
að leysa svo mörg fræðslu- og
leiðbeiningarverkefni en til þess
vantar samastað. Auk þess vant-
ar launþega hvíldarheimili, og
mátti ekki biða öllu lengur með
að ráðast í þessar framkvæmdir.
Það, sem er nytsamlegt og nauð-
synlegt fyrir samtíðina, hefur kom
izt yfir marga ótrúlega erfiðleika
í fjármálum, og svo vona ég að
fari hér.
— Hvað viltu svo segja að
lokum, Jón?
— Það er mfn skoðun að við
þurfum víða að stokka upp spil-
in í innanlandsmálum okkar.
Drembnir viðreisnarpostular
verða að sjá eðlilega vegi fólks-
ins, en ekki bara að glápa eins
og fávitar inn í þokubakka og
fara með allt fram af bjargbrún-
inni. Alþýðuflokkurinn ber í dag
þunga ábyrgð á fjármálaörlögum
okkar. Hann gat ráðið ferðinni á
löggjafarþingi og í ríkisstjórn.
Verkin tala í dag. Traust Alþýðu-
flokksins er lítið orðið í þjóðar-
heildinni, enda alveg öfug mynd
af þeim Alþýðuflokki sem barðist
í upphafi með Jón Baldvinsson,
Harald Guðmundsson, Ólaf Frið-
riksson og fleiri í fylkingarbroddi
gegn harðsnúnu íhaldi í landi okk-
ar. Það sjá allir. — EJ.
Dýrtiðitt hefur
gfeypt hækkunina
— segir Siguróur Jóhannesson, verziunarmaóur
Akureyri
KJARABÆTUR AN
KAUPHÆKKANA?
Ræti við Guðmund Björnsson á StöðvarfirSi
Alþýðusamband Norðurlands og
Austurlands hefur ákveðið að
stofna sameiginlega samninga-
nefnd fyrir öll verkalýðsfélðgin á
þessu svæði, en samningar þar
era lausir frá og með 15. maí n.
k. Við náðum tali af Guðmundi
Bjðmssyni, formanni Verkalýðs-
félags Stöðvarfjarðar og stjómar-
manns í miðstjóm Alþýðusam-
bands fslands og inntum hann eft
ir ástandinu fyrir austan og norð-
an.
— Hvað leggið þið aðaláherzlu
á við þessa samningagerð, Guð-
mundur?
— Við leggjum nú mesta á-
herzlu á að kaupmáttur launanna
verði tryggður, og svo að ná sem
mestum kjarabótum á ýmsan þátt
án beinna kauphækkana. Það er
einmitt þetta, sem vinnuveitendur
og ríkisvaldið hefur legið verka-
lýðshreyfingunni hvað mest á
hálsi fyrir að gera ekki, svo að
þess værl að vænta, að kröfur
okkar næðu fram að ganga. Það
sem næst verður metið til verðs,
og ef við náum engum kjara-
bótum á þennan hátt, vegna and
stöðu atvinnurekenda, nú, þá verð
(Framhaid al 11. síðu).
GUÐMUNDUR
Tryggja verður
kaupmátt luuuu
— segir Jónas Guömundsson, verkamaður, Vest-
mannaeyjum.
Stanzlaus mokafli hefur borizt
á land í Vestmannaeyjum undan-
famar vikur og hver, sem vettl-
ingi getur valdið, vinnur svo að
segja dag og nótt í aðgerð. Vlð
náðum þó í Jónas Guðmundsson,
verkamann í Eyjum, í matartím-
anum og spjölluðum lítið eitt við
hann í tilefni af 1. maí.
— Hvað telur þú efst á baugi
innan verkalýðshreyfingarinnar í
dag?
— Það er auðvitað fyrst og
fremst að gera sitt ýtrasta til
þeess að afnema þetta ofboðs-
lega kapphlaup milli kaupgjalds
og verðlags, sem við höfum haft
undanfarin ár og sem verið hefur
og er báðum aðilum til skaða. Ég
tel, að verðtrygging launanna sé
hin skilyrðislausa krafa í þeim
efnum. Við verðum að sjá um, að
kaupmáttur þeirra launahækkana
sem við hljótum hverju sinni, sé
tryggður. Það verður aðeins gert
með því að binda kaupgjald og
verðlag saman, þannig, að þegar
verðlagsvísitalan hafi hækkað um
vissan stigafjölda þá skuli laun
hækka. Þetta ætti að verða ríkis
stjórninni visst aðhald til þess
að halda verðlaginv niðri, en í
dag leyfir hún verðlaginu að þjóta
JÓNAS
upp úr öllu valdi án þess að lyfta
einum fingri gegn þeirri þróun.
— AfíUr á móti þarf þessi tengi
liður að hafa visst svigrúm, því
að stundum koma fyrir hækkanir
4
T f M I N N, föstudagur 1. mai 1964.

í » /