Tíminn - 01.05.1964, Blaðsíða 5

Aiþýðan
og velta
Borgþór Sigfússon, sjómaður, í
Hafnarfirði er ekki myrkur f máli
þegar við spyrjum um hans álit
á dýrtíðarmálunum:
— Hér er allt í kalda koli —
segir hann. — Og ef svona
heldur áfram, sem lítSll vafi er
á, ef núverandi íhaldsstjóm verð
ur áfram við völd, þá endar það
með því að við verðum að aka
peningunum í hjólbörum til þess
aið kaupa okkur kartöflupoka.
— Hverju eiga launþegar helzt
að berjast fyrir í dag?
— Efst á baugi innan verka-
lýðshreyfingarinnar er að knýja
;fram kjarabætur fyrir þá lægst
launuðu. Hækkun sú, sem fékkst
í desember s. 1., er löngu horfin
í hringiðu verðbólgunnar. Það er
því höfuðkrafa okkar í dag, að
verðlag og kaupgjald fylgist að.
Það er beinlínis þjóðhagsatriði og
ætti að verða stjómarvöldunum
aðhald til þess að halda verðlag-
í verðlaginu, sem ekki eiga að
hafa áhrif á kaupgjald.
— Hverju öðru ber verkalýðn
um að stefna að?
— Þegar komið hefur verið á
þessum tengilið milli kaupgjalds
og yerðlags og kaupmáttur laun-
anna þannig tryggður, þá er næsta
skrefið stytting vinnutímans án
skerðingar launanna. Vegna þeirr
ar óheillaþróunar, sem verið hef
ur á seinustu árum, þ. e. að verð
bólgan hefur á örstuttum tíma rif
ið allar kauphækkanir úr hönd-
um launþeganna, getur verkamað
urinn í dag aðéins séð fyrir sér
og fjölskyldu sinni með því að
vinna svo og svo mikið í eftir-
og næturvinnu. Þetta þarf að
breytast Verkamaðurinn á að
geta unnið fyrir fjölskyldu sinni
með sínum venjulega átta stunda
vinnudegi.
— Annað er það, að bæði hér
í Eyjum og annars staðar á land
inu vinna krakkar og unglingar
mjög mikið að fiskinum á sumr-
in. Þessi barnavinna hefur gengið
langt út í öfgar og er til stórs
skaða fyrir bömin og einnig fyrir
vinnuveitendur. Það er skilyrðis
laust alvqrlegt viðfangsefni verka
lýðshreyfingarinnar að takmarka
vinnu barna og unglinga.
— Er eitthvert sérstakt vanda
mál, sem launþegar í Vestmanna
eyjum þurfa að leysa, Jónas?
— Já, við verðum að stefna að
því að sama verðlag gildi alls
staðar í landinu. Við í Vestmanna
eyjum verðum að horfa upp á
þá furðulegu staðreynd, að flestar
vörur hér eru miklu dýrari en
annars staðar í landinu. Skýr-
ingin, sem við fáum, er sú, að
flutningskostnaðurinn sé svo mik
ill, að verð vörunnar hækki af
þeim sökum. Kemur okkur dálítið
furðulega fyrir sjónir, að hvergi
skuli þurfa að flytja vörur á ís-
landi nema hingað til Vestmanna-
eyja, og verðum við að reyna að
útrýma þessu óréttlæti — segir
Jónas Guðmundsson í Vestmanna
eyjum að lokum. — EJ.
á að sameinast
af sér hlassinu
- segir Borgþór Sigfússon, sjómaóur, Hafnarfirði
BORGÞÓR
inu niðri.
— Fleiri brýn nauðeynjamál?
— Já stytting vinnudagsins án
þess að skerða launin. Það er
mjög brýnt verkefni vegna þeirr
ar hreinu vinnuþrælkunar, sem
verkamenn á íslandi verða að þola
til þess að sjá fyrir fjölskyldu
sinni. í þessu sambandi er vinnu-
hagræðing stórmál fyrir sig. Hún
ætti að geta aukið afköstin á
styttrí vinnutíma. Hinn 'langi
vinnudagur er algjörlega ófær, frá
hvaða sjónarhóli, sem litið er, og
aukin vinnuhagræðing gerir kleift
að borga sama kaup fyrir styttri
tíma. Ættu verkamenn að geta
skilað sðmu afköstum á 8 tímum
með aukinni vinnuhagræðingu, og
þeír geta nú með þrældómi í 12'
—14 tíma.
— Hvemig er atvinnan í Hafna
firði núna?
— Það er ágæt atvinna sem
stendur vegna góðrar veiði, en
gera má ráð fyrir, að hér verði
atvinnuleysi í sumar eins og venju
lega. Svo að segja allt atvinnulíf
hér byggist á sjónum, og þegar
engin veíði er þá er heldur eng-
in atvinna.
— Hvernig er höfnin?
— Höfnin hefur algjörlega ver
ið vanrækt undanfarið, og er þó
sannarlega þörf á miklum fram-
kvæmdum þar. Tel ég að þessi van
ræksla standi bænum stórlega fyr-
ir þrifum. Það er algjör nauð-
syn að bæta höfnina verulega
þannig, að hér sé hægt að af-
greiða kaupskipin. Það myndi
skapa Hafnfirðingum. nýja at-
vinnumöguleika. En eins og höfn
in er í dag, þá er þetta ekki
hægt
— Hvað hafið þið marga tog-
ara?
— Vlð höfum víst eina 7 tog-
ara. Af þeim eru þrír bundnir í
höfn. ’Hinir fjórír munu vera við
veiðar.
— Er von á einhverjum nýjum
atvinnufyrirtækjum hér í Hafnar-
firði?
— Já, hafin er smíði á síldar-
j niðursuðuverksmiðju, sem áætlað
er að taki um 100 manns I vinnu.
Álaverksmiðja SÍS hóf starfsemi
sína fyrir nokkru og einnig útibú
Framhald á bls. 6.
Tryggingarmálin
dviðunandi í dag
— segir Dadi Ólafsson, húsgagnabólstrari, Reykjavík
Við hringdum vestur á Patreks-
fjörð og náðum þar tali af Bjarna
H. Finnbogasyni, formanni Verka
lýðsfélags Patreksfjarðar, og
spjölluðum við hann um ástandið
í efnahags- og verkalýðsmálunum
í dag.
— Það er augljóst mál og öll-
um kunnugt, að hið mesta öng-
þveiti ríMr í efnahagsmálum þjóð
arinnar — segir Bjami. — Það
er nauðsynlegt að leíðrétta það
misræmi, sem komið er á í kaup-
gjaldsmálum og er algjörlega óum
flýjanlegt að hinir lægst launuðu
fái einhverjar kjarabætur nú í
sumar.
— Hvað þarf að gera til þess
að koma í veg fyrir, að verð-
bólga ríMsstjórnarinnar gleypi
launahækkunina umsvifalaust í
sig?
— Kauptrygging er mál mál-
anna í þeim efnum. Öllum ætti að
vera orðið Ijóst, að launahækk-
anir án þess að kaupmáttur þeirra
sé tryggður, hafa ekkert gildi. Þá
fer um þær eins og þær kaup-
hækkanir, sem urðu í desember
s. 1. — söluskattar og fleira verða
BJARNI
Bjarni H. Finnbogason. Patreksfirdi, skorar á laun-
þega:
Stöndum saman
sem einn maður!
SJA BLS. 6
Ýmsir Framsóknarmenn innan j
launþegasamtakanna hafa mynd- i
að félagsskap, þar sem þeir ræða
ýmis hagsmunamál launþega, og
kallast félagið „Framherji“. Nú-
verandi formaður Framherja er
Daði Ólafsson, húsgagnabólstrari,
og höfðum við tal af honum í sam-
bandi við 1. maí.
— Hvað telur þú að launþegar
þurfi að leggja aðaláherzlu á í
dag; Daði?
— Við verðum fyrst og fremst
og stefna að því að verðtryggja
kaupið og hafa þannig eitthvað
fast að standa á r- segir Daði. Og
ég tel að það sé þjóðhagslegt at-
riði, að lægstu laun nái vísitölu
útreikningi. Ég skil .vissulega, að
menntamenn og iðnaðarmenn, sem
ég tilheyri, eiga skilið hærri laun
vegna náms síns, en við verðum
að stefna að hækkun á launum
lægstlaunuðu mannanna, jafnvel
þótt það kosti' okkur smávegis í
bili.
— En það eru ýmis önnur at,
riði, sem launþegar verða að
leggja mikla áherzlu á. Eitt þeirra
eru tryggingarmálin, sem ég tel
að séu í óvíðunandi ástandi í
dag. Sérstaka áherzlu ber að
leggja á lífeyrissjóðina. Eins og
þeim er háttað í dag, ,þá er úti-
lokað fyrir smærri stéttarfélögin
að koma á fót lífeyrissjóði. í þvi
sambandi vil ég nefna síendur-
tekna tillögu Framsóknarmanna
á Alþingi um lífeyriskerfi fyrir
alla landsmenn, sem ég tel að sé
ljómandi hugmynd, enda mjög í
anda þess, s_em gerist í nágranna-
löndunum. Ég tel, að lífeyrissjóð-
irnir eigi að gegna tvíþættu hlut-
verM. í fyrsta lagi eiga þeir að
hjálpa ungu fólM til þess að eign
ast eigin íbúð meðan það er 25—85
ára, og síðan, þegar aldurinn fær-
ist yfir, eiga þeir að greiða elli-
launin.
— Okkur ber einnig að stefna
að því, að betur sé gert í húsnæð-
hækkaðir, og látnir gleypa launa-
hækkanirnar í sig og meira en
það. Kauptrygging verður því að
koma til framkvæmda.
— Eru einhver sérmál, sem þið
á Patreksfirði viljið fá leiðrétt-
ingu á við næstu samninga?
— Já, það eru t.d. sjúkrabæt-
urnar. Lögin um veiMndadaga eru
þannig í dag, að þau ná einung-
is til hluta launþeganna, m. a.
vegna þess að þeir verða að
vinna hjá sama atvinnurekanda í
eitt ár til þess að fá þá. Þetta
viljum við reyna að lagfæra.
— Hvaða álit hefur þú á stofn-
un hins fyrirhugaða Verkamanna
sambands?
— Ég tel það að mörgu leyti
varhugavert, því að við höfum að
mínu áliti annars konar sambönd,
ismálum en nú er raun á, og hlýt-
ur takmarMð að vera að sérhver
geti eignazt eigið húsnæði. Einn-
ig tel ég, að mikilsvert atriði sé
að koma á ákvæðisvinnu, þar
sem hægt er að koma henni við.
— Eru einhver sérstök baráttu-
mál ykkar iðnaðarmanna?
— Það er eitt atriði, sem að
vísu snertir ekki einungis okk-
ur, heldur einnig verkamenn og
aðra launþega, og það er aukin
vinnuhagræðing og aukin fram-
haldsmenntun. Við verðum að
stefna að því að stytta vinnudag-
inn og auka afköstin, án þess að
bæta við nýju vinnuafli. Ég tel
mjög þýðingarmikið, að t. d. iðn-
aðarmenn fái meira tækifæri til
þess að fá aukna menntun, m. a.
með námskeiðum, sem gerir þá
færari í starfinu og eykur bæði
vinnuhagræðinguna og afköstin til
góðs fyrir alla.
— Ég tel því, — segir Daði að
lokum, — að okkur beri að stefna
að þeim málum, sem ég lief nefnt,
og skapa þannig traustan grund-
völl. Á þeim grundvelli eigum við
síðan að halda sókninni fyrir bætt
um lífskjörum áfram. — EJ.
þ. e. fjórðungssamböndin, sem
koma í stað slíks verkamannasam
bands. í fjórðungssamböndunum
hafa litlu félögin einnig nokkuð
vald, og ef hentugt þykir að hafa
samninganefnd fyrir allt landið,
þá geta fjórðungssamböndin sleg
ið sér saman í landsnefnd. En í
verkamannasambandinu myndu
litlu félögin missa öll áhrif, því
að stærstu félögin myndu raun-
verulega ráða öllu.
— En í samningunum í sumar
er þýðingarmest að allir standi
einhuga saman og að fyrst og
fremst verði stefnt að hækkun á
kaupi hinna lægst launuðu og
að kaupmáttur launanna verði
tryggður — segir Bjarni H. Finn-
bogason að lokum. — EJ.
T í M I N N, föstodagur 1. ma( 1964.
5