Alþýðublaðið - 15.01.1952, Blaðsíða 7
Lofiur Guðmundsson.
Framhald af 5. síðu.
og erfiðari viðfangs. T því skyni
keypti hann tiltölulega vönduð
og dýr tæki, gerði sér stórar og
vandaðar vinnustofur og horfði
hvergi í kostnað. Ekki hsídur í
stai'fsorku sína, enda fór svo,
að þrekið braut, læknar bönn-
uðu honum að fást meira við
kvikmyndatöku, og varð ekki
'annað séð, enbessi djarfi draum
urhans myndi aldrei rætast. En
nafni var ekki af baici dottinn.
Síðastliðinn vetur, — en þá
mun hann þegar hafa fengið
grun um, að hverju stefndi, -—
hófst hann handa um kvik-
myndagerðina á ný, og af svo
miklu kappi og dugnaði, að
„allt varð undan að láta“. Þeir,
sem með honum nnnu að töku
mvndarinnar síðastliðið sumar,
munu bezt geta um það borið,
hvílíka þrekraun hann lagði á
sig við þær framkvæmdir. Síð-
i>stu handtökin að myndinni
vann hann helsjúkur. Takmark
inu náði hann, en þrotinn að
kröftum. Fyrstur íslendinga
hafði hann tekið dramtíska kvik
mynd, og þar með ritað nafn
sitt óafmáanlega í sögu þeirrar
listgreinar hér á landi, sem
djarfm' brautryðiandi.
Loftur Guðmundsson var ó-
veniu fjölhæfur listamaður. Á
yngri árum lagði hann stund á
tónlist og náði þar miklum ár
angri; samdi meoal annars
nokkur tónverk, og alla ævi átti
tónlistin sterkan þátt í huga
hans, enda þótt annir bönnuðu
honum að sinna henni eins og
löngun hans stóð til. Þá fékst
hann og talsvert við að mála og
teikna, og mun það hafa kcmið
honum í góðar þarfir síðar, er
hann gerðist ljósmyndari. Áð-
ur hafði hann lagt stund á ýmiss
störf, en það hygg ég, að Ijós-
myndaiðnin hafi látið honum
bezt, einmitt fyrir þá sök, að
þar gafst honum tækifæri til að
njóta hinnar ríku listhneigðar
sinnar Kvikmyndagerðin sval-
aði þó þeirri hneigð hans í enn
ríkari mæli, enda tók hann
miklu ástfóstri við þá listgrein.
Hann var fyrst og fremst lista
maðurinn, að hverju sem hann
gekk, barnslega hrifnæmur
fyrir allri fegurð, hvort sem
hún birtist í formi, litum eða
hljómum.
Loftur var Kjósverji, fæddur
að Hvammsvfk, 18 ágúst, 1892.
Á- barnsaldri fluttist hann hing
að til Reykjavíkur, ásamt for-
eldrum sínum og systlrinum.
Hirði ég ekki að rekja æviat-
riði hans nánar hér; til þess
munu aðrir verða sem því eru
kunnugri. Hann lézt þann 4.
janúar síðastliðinn, eftir langa
og. þjáningarfulla sjúkrahúss-
legu, en bar kvalir og örlög með
þeirri karlmennsku, er honum
var laginn.
Enda þótt við nafni. — en
svo kölluðum við ávalt hvorn
annan, — værum búnir að vera
málkunnugir um langt skeið
sem sveitungar og frændur, var
það fyrst fyrir nokkrum árum
síðan að með okkur h4cst náinn
kunningsskapur. Fel ég mér
það hið mesta lán, að svo skildi
verða, og jafnan mun ég minn-
ast hans, sem eins hins bezta
drengs, sem ég hef kynnct.
Minnisstæðastur verður hann
mér fyrir það, hversu tilfinn-
inganæmur hann var og hjarta
hlýr, einlægur og trúaður á
allt, sem gott var og fagurt.
Fyrir það að honum hafði tek-
. izt að varðveita alla beztu eig-
inleika barnsins í stríði lífsins
og striti. Það var engin hend-
ing, að hann valdi sér líf-skjör
niðursetnings og mnnaðarlausr
ar stúlku að viðfangsefni í kvik
mynd sinni, prófrauninni, sem
hann hafði sett sér að leysa.
Þar kom fram hugur hans í
garð þeirra, sem sárt eru leikn
ir í lífinu. Þeirra svari var hann
jafnan reiðubúinn að taka og
miðla þeim af lífsgleði sinni.
Þannig var nafni allur. Það var
\heldur ekki nein hending,
(hversu vel honum lét að taka
Ijósmyndir af börnum. Börn
eru fullorðnum næmari á
‘hjartalag manna, cg laðast að
þeim, sem barnslundina eiga
öðrum fremur.
Vertu sæll, nafni, og góða
i ferð. Góða ferð yfir á land hinn
af eilífu fegurðar.
Loftur Guðmundsson.
----------«-----------
Einar Einarsson...
Framhald af 5. síðu.
hans, Sigríður Ólafsdóttir frá
Háholi.
Einar byrjaði snemma að
vinna fyrir sér, eins og alsiða
var á þeirri öld, sem ól hann,
og varð hann jafnan að vinna
hörðum höndum. Hann stund-
aði lengi sjóróðra frá Þorláks-
höfn, en vann jafnframt í
landi, eftir því sem tilefni gafst
til hverju sinni.
Árið 1900 fluttist Einar til
Reykjavíkur og átti þar heim'a
síðan til æviloka. Vann hann
hér alla algenga verkamanna-
vinnu fram á elliár; en eftir að
starfsþrek hans tók að dvína,
stundaði hann um nokkur ár
hrognkelsaveiðar á vorin; vann
að netjahnýtingum og öðru
þess háttar, sér til afþreying-
ar.
Hann kvæntist eftirlifandi
konu sinni, Guðríði Guðmmids
dóttur frá Moshvol í Hvols-
hreppi sama árið og hann
fluttist til Reykjavíkur, og
varð þeim átta barna auðið,
fimm dætra og þriggja sona.
Eru sjö af börnunum á lífi,
öll búsett í Reykjavík, mynd-
ar- og mannvalsfólk, en eina
dóttur misstu þau rúmlega tví-
tuga að aldri.
í>au Einar og Guðríður
bjuggu rúmlega 30 ár af bú-
skapartíð sinni á Grettisgötu,
44, en fyrir nokkrum árum
fluttust þau að Rauðarárstíg
30 til þriggja barna sinna, er
þar höfðu búið þeim notalegt
og ástríkt heimili á ævikvöldi
þeirra.
Guðríður kona Einars er nú
82 ára, er hún fylgir bónda
sínum til grafar, og munu vin-
ir þeirra hjóna senda henni
hlýjar samúðarkveðjur í dag,
er hún kveður maka sinn
liinnztu kveðju eftir langa og
farsæla sambúð. Og Einar
sjálfan kveðja þeir með þökk
fyrir samverustundirnar hérna
megin grafar, og óska honum
góðrar ferðar til landsins bak
við móðuna miklu. Kunningi.
og drekkið...
Framhald af 5. síðu.
segði; Bíllinn minn er £ gangi
dag og nótt og fær aðens eina
teskeið af benzíni á sólarhring.
Engnin fitnar af loftinu. En
fólk fitnar, þótt það borði ekki
stóra matarskammta, ef fæða
þess hefur að geyma mikinn
fjölda hitaeininga.
Öllum er ljóst, að venjuleg-
ur stofuofn brennir kolum og
koksi til þess að framleiða hita.
Hægt er að reikna út hitagildi
eldsneytisins. Hitaeining er það
hitamagn, er nægir til þess að
hita upp 1 kg af vatni um 1
stig á Celsíus. Á sama hátt er
fæðan hitagjafi mannsins, og
hún hefur að geyma mismun-
and/i magn af hitaeiningum,
eins og munur er á mó eða
kolum til eldsneytis. Hitaein-
ingar fæðutegunda er einnig
hægt að reikha í tölum. T. d.
gefur 1 gr af fitu 9,3 hitaein-
ingar, 1 gr mjölvi 4,1 hita-
einingu, 1 gr eggjahvíta 4,4
hitaeiningar. Hitaeiningar verð
því ótrúlega margar í litlum
matarskammti, sem inniheldur
feiti. Kökur og brauð, sem
smurt er með ítölsku salati eða
rjómaís, eru korn, sem fljótt
fyllir mælinn,
Líkamin þarf að nota hita-
einingar á fernan hátt. Til þess
Jarðarför mannsins míns og föður okkar,
STEINS JÓNSSONAR, j
Múlacamp 14,
fer fram frá kapellunni í Fossvogi miðvikudaginn 16. þ. m. kl.
1.30 e. h. — Blóm afbeðin.
Þorbjörg Þorbjarnardóttir.
Ingibjörg Steinsdóttir. Steinþór Steinsson.
að fá starfsorku til þess að við
halda starfsemi líffæranna, til
þess að halda líkamshitanum í
horfinu og til þess að melta
næringarefnin úr fæðunni og
flytia þau út um líkamann.
Þrennt hið síðast talda gerist
án afláts, hvort sem maðurinn
vakir eða sefur; hjartað dælir
blóðinu í sífellu, lungun vinna
súrefni úr loftinu og líkamshit-
inn má ekki fara niður úr vissu
marki. Sú orka, sem þannig
byggir upp líkamann, talin í
hitaeiningum, kallast hvíldar
efnabreyting; en hve margar
hitaeiningar þarf til þeirra
efnaskipta, fer eftir líkams-
þyngd, aldri og kyni einstak-
lingsins. 70 ára gamall maður
þarf 20% færri hitaeiningar til
viðhalds líkama sínum en 15
ára unglingur, og konur 5%
færri en karlar, miðað við
hvert kg í líkamsþyníid.
I öðru lagi er talsverður
munur á þörf hitaeininga til
starfsorku; fer það eftir starf-
inu. Skrifstofumaður, sem er 70
kg að þyngd og vinnur í 7 tíma
á dag, þarf alls 2200 hitaein-
ingar á sólarhring. Ef hann er
mjög atorkusamur í frístund-
um sínum, þá í hæsta lagi 2500.
Ef hann væri afgreiðslumaður,
þyrfti hann 3000 hitaeiningar,
ef hann væri smiður, þá 3500.
En ef hann stundaði jarðrækt-
arstörf eða hrærði steinsteypu,
þá þyrfti hann 4500 hitaeining-
ar á sólarhring. Þessi fjöldi
hitaeininga er miðaður við starf
og hvíld, en það er mjög. mis-
jafnt hvað- fólk eyðir mörgum
hita^iningum i frístundum
TRIPLOH
ein nytsamasta uppfinning síðari tíma; — tvöfaldar, jafnvel þrefaldar slitþol vefnaðar-
vöru, gerir hana trygga- fyrir möl, og að nokkru leyti vatnshelda, án þess að rýra
nokkra kosti hennar. — Sýnishorn af fyrstu reynslu hérlendis:
Hef notað ,,tripplóneraða“ vinnuvett-
linga. Þeir reyndust mér að hafa helm-
ingi meira slitþol en venjulegir. vinnu-
vettlingar úr sama efni.
Reykjavík, 23. nóv. 1951.
Þorkell Kr. Sigurðsson,
starfsmaður í vörugeymsluhúsi
H. Benediktsson & Co.
Ég undirritaður hef undanfarið notað
„tripplóneraða“ vinnuvettlinga við ým-
iss konar pakkhússvinnu, m. a. járnaf-
greiðslu.
Reynsla mín er sú, að slitþol þessara
vettlinga sé a. m. k. á við þrenna sams
konar vet-tlinga óíborna, en saumar
hafa bilað og mun því vera nauðsyn-
legt að styrkja saumana.
Reykjavík, 5. des. 1951.
Hermann Ólafsson,
Vörugeymsluhúsi S.I.S.
Ég hef notað „tripplóneraða“ vinnu-
vettlinga við alla venjulega vinnu á
dekki nú í síðustu veiðiför togarans
„Úranus“.
Þessir vettlingar höfðu að minnsta
kösti tvöfalda endingu á við venjulega
vettlinga úr sams konar eíni.
Reykjavík, 5. des. 1951.
Páll Sæmundsson,
Barmahlíð 49.
í síðustu veiðför togarans „Úranus“
notaði ég „tripplóneraða“ vinnuvett-
linga við vinnu mína í lestinni.
Þessir vettlingar reyndust að hafa
tvöfalda endingu á við venjulega vinnu
vettlinga úr sams konar efni.
Reykjavík, 5. des. 1951.
Jón Ó. Jensson
frá Lækjarósi, Dýrafirði.
Ég .hef nú undanfarið notað „tripplóneraða“ vinnuvettlinga við nikkelslípingu.
Þessir vettlingar reyndust mér að hafa allt að þrefaldan slitstyrldeika á við venju-
lega vettlinga úr sama efni.
Reykjavík, 30. nóv. 1951.
Magnús Snorrason, c/o Stálhúsgögn.
sínum. Út frá þessum tölum
getur hver gizkað á hitatininga
þörf sína. Efnabreyting líkam-
ans hægir á sérmeð aldrinum,
og konur þurfa minna en karl-
ar, eins og fyrr getur, eftir lík-
amsþyngd.
Og svo einn dag vöknum við
við vondan draum. Sparifötin
standa okkur á beini. Við' erum
með fitukeppi hér og þar, mið-
ur skemmtilega, erum að verða
svifástirð og mæðin. Þegar svo
er komið, grípa margir til þess
ráðs að auka líkamlega hreyf-
ingu; taka t. d. upp þá reglu,
að ganga að og írá vinnu. Sú
vegarlengd er ef til vill 5—6
km og tekur lVá klst. á dag.
Þetta er ágætt og örfar jafn-
framt matarlystina. Með góðri
samvizku eru nú borðaðar tvær
franskbrauðsneiðar með kvöld-
Kaffinu. En sannleikurinn er
sá, að ganga, sem tekur IV2
klst. og tvær franskbrauðs-
sneiðar jafna sig nákvæmlega
npp hvag hitaeiningar snertir
— og fitukeppimir standa í
stað.
(Önnur grein næst).
Valur Gíslason...
Framhald af 5. síðu.
til, enda þótt' Valur sé talinn
með vinsælusu leikurum okkar,
og traustustu. Það er sjaldgæft
að honum rnisheppnist hlut-
verk, enda þótt honum takist
misvel eins og öðrum. Ef ég
ætti að benda á eitthvað sér-
stakt, sem ég tel einfcenna leik
hans, myndi ég segja, að það
væri vandVirfcni og fcábær elja
vi 8 fágun persðnunnar, sem
hann hefur með höndum að
móta. Trúmennska við listina
og samvizkusemi, Vegna þess-
ara eiginleika hefur hann náð
ótrúlega langt i list sinni, og
það svo, að á. sumum sviðum
standa fáir eða engir íslenzkir
leifcendur hönum’ framar, enda
þótt hann hafi ettgá „leikmennt
un“ hlotið aðra en í skóla
reynslunnar. Hann hefur uiinið
undir stjórn allra reykvískra
leikstjóra, og einnig allra
þeirra erlendra leikstjóra, er
hér hafa starfað. Telur hann sig
hafa Hert mikið af samstarfi við
marga þeirra, ekki hvað sízt
Gerd Grieg. Hvað ísl-enzka leik
stjóra snertir, hefur hann unnið
mest undir stjórn Indriða
Waage, og kveður sig eiga hoh
um margt og mikið að þakka.
Til hamingju með Mð tvö-
fálda merkisafmæli, Valui*
Gíslason. Megi þér auðnast að
íklæðast hinum ólíkustu gerv-
um og’ koma fram a sviðið x
hinum merkilegustu hlutverk-
úm enn um langt skeið. Og
þegar þar að kemur, að járn-
tjaldið fellur og þú leggur leið
þína um æðra leiksvið .. . þá
ætti hann Pétur með lyklana
þó alltaf að kannast við þig'. Og
þú við hann. . .. Ég er þess full
viss, að hann holar þér niður
einhvers staðar í náiægð sinni,
svo að hann geti beðið þig um
að ha/ia á lyklakippunni fyrir
1 sig, ef hann þarf að bregðá sér
frá. En fyrst klöppum við nú
fyrir þér á kveðjusýningunni að
þrjátíu árum liðnum. .. .
v
L. Guðmiuxdssoii,
ABZ