Tíminn - 12.06.1964, Blaðsíða 14

CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
l«ra
virtist henni hjúkrunarstarfið vera
ekki aðeins háleitt köllunarverk,
sveipað dýrðarljóma. Hjúkrunar-
konur standa hátt í stiga þjóðfé-
lagsins, mælti hún, „en mig hefur
lengi langað til að heyra einhvern
mmnas_t á styttingu vinnutíma
þeirra. Vinnutímí þeirra virðist of
langur og ég hef oft velt því fyrir
mér, hvort þær hafi nokkurn tíma
tækifæri til að hafa afnot af hin
um fallegu hvíldarstofum, sem
gerðar eru fyrir þær í nýtízku
sjúkrahúsum. Engum mundi falla
í geð að heyra, að hjúkrunarkon
ur misstu eigin heilsu af að bæta
annarra heilsu.“
Bæði í opinberu lífi og í einka-
lífí er Clementine afar tillitssöm
kona. Og hún hefur oft sýnt Ijós-
lega hvers vegna hana prýða allir
kostir, sem eiginkona manns eins
og Winstons verður að hafa til
brunns að bera.
Eða eins og hinn merki rithöf
undur Hannen Swaffer- sagði um
hana:
,,Hún kom úr skugganum inn á
kastljós heimssviðsins og tignar-
Ijómi sá er af henni stafar sam-
ræmist vel dýrðarljómanum af
sigrum eiginmanns hennar.“
Er hún kom í heimsókn í kvenna
skólann í Berkhamstead, þar sem
hún sjálf hafði eitt sinn verið
nemandi, sagði hún: „Ef þið þurf
ið að eiga í samkeppni við karl-
menn, skuluð þið 'aldrei sýna of-
stopa í samkeppninni. Sú, sem
reynir að ryðjast fram á við getur
átt á hættu að komast ekkert.
Ykkur verður miklu meira ágengt
með því að halda af festu en ró-
lyndi við málstað ykkar.
En þetta verður að gera á rétt
an hátt og umfram allt með léttri
lund. Trúið engum fyrir erfið-
leikum ykkar, sem ekki er marg
reyndur og tryggur félagi.“
Eitt sinn fagnaði henni mann-
fjöldi með því að syngja og dansa
eftir laginu „Ó, mín Ijúfa Clemer-
tine“. Þá hló hún og kvaðst hvorki
vera „týnd“ né „tröllum gefin“,
eins og í vísunni stendur.
Hún hefur efni á að gera að
gamni sinum um árin og aldurinn,
þar sem fegurð hennar er sönn,
og hún hefur efni á að láta alla
formfestu lönd og leið, þar sem
hún er sönn i tignarlegri fram-
komu sinni.
„Eg er enginn ræðusnillingur“v
sagði hún einu sinni. „Segi ég
eitthvað, er það bara það, sem
mér er efst í huga.“ -— og þetta
er churchillsk yfirlýsing, sem
Winston sjálfur hefði getað sagt.
Þá konu, sem hefur þá dirfsku
til að bera að geta lýst þessum
óvenjulegEi manni þannig að segja
hann „of kátan“ og að geta tjónk
að við fjör hans og kæti, hlýtur
-maður að líta á viðurkenningar-
augum. Það var ekki að undra,
þótt Cottesloe lávarður segði um
hana, er hann kynnti hana á stjórn
málafundi: „Hvernig henni tókst
að inna af hendi svo mörg opin-
ber störf samhliða því að líta
eftir mannætutígrisdýrinu sínu er
eitt af kraftaverkum styrjaldarár
anna.“
En jafnvel mannætutígrisdýrið,
sem hún á að eiginmanni, veit
ekki hveisu umfangsmikil störf
hennar voru — hún segir honum
það bara ekki, Ungfrú Edna Rowe,
gistiheirr.ilaráðgjafi K.F.U.K., varð
vottur þessa eitt sinn á Downing
Street.
„Við vorum að athuga í samein
ingu áætíanir um gistiheimilasmíð
í Chelteuham. Teikningar og áætl
anir þöktu borðið í herbergi henn
ar, þegar hr. Churchill þrammaði
inn.
Frú Churchill snarsneri sér við,
þegar dyrnar opnuðust og sneri
bakinu að borðinu og kom þann-
ig í veg fyrir að hann kæmi auga
á blöðin. Hún beindi athygli hans
í aðra átt, svaraði þegar í stað
spurningu hans og leysti með því
þann vanda hans, sem hann hafði
komið til að vandræðast út af.
Þannig 1 rauninni skutlaði hún
honum út, án þess að hann hefði
minnstu hugmynd um það sjálfur.
Hún sneri sér við brosandi, og
þessi kona, sem svo margir eiga
svo mikið að þakka, sagði: „Eg
vildi ekki að hann sæi áætlanir
okkar. Hann má ekki vita af þeim.
Hann verður svo reiður, ef hann
heldur að ég vinni of mikið.“
20
BEIZKUR SIGUR
„Við erum að fara til Parísar!"
sagði Winston við Clementine.
Ákafi hans og fögnuður yfir því,
að heimsækja París í fyrsta sinn
eftir að borgin var frelsuð var
geysilegur.
Allt hafði verið vel undirbúið.
Þau áttu að halda af stað 10. nóv
ernber og næsta morgun áttu þau
að vera viðstödd mikla hersýningu
í tilefni vopnahlésdagsins. Þar átti
mikill fjöldi fólks að fá að leiða
þau augum, án þess að tilkynning
hefði venð gefin út um það fyrir
fram.
Scotland Yard og franska lög
reglan höfðu þungar áhyggjur.
Enn var mikill fjöldi Þjóðverja
í Parísaiborg, og það lék enginn
efi á, að reynt mundi að vega
j Churchill, ef hann sýndi sig á göt
! unum.
Bæði nann og ráðuneytið gerðu
sér grein fyrir áhættunni.og nokkr
ir meðlimir ráðuneytisins reyndu
að fá hann ofan af förinni. Sjálf-
um fannst honum hann þurfa að
vera þaina sem tákn Bretlands
í tilefni vopnahlésdagsins og enn
fremur vissi hann, að alltaf væri
áhætta því samfara að vera í mik
illi fólksmergð hvort sem var.
Hann ræddi við Clementine um
varnaðarorð lögreglunnar og
skýrði fyrir henni, hvers vegna
hann vildi fara. í þetta sinn gerði
hún ekkert til að tala um fyrir
honum, eins og margir velviljaðir
samstarfsmenn hans. Hún virti
það, hve mjög hann óskaði heitt,
að vera þennan dag með milljón
um Parísarbúa, sem hann hafði
hjálpað lil við að frelsa, og hún
gerði ser grein íyrir, hve mikla
þýðingu það hafði fyrir hann að
taka þátt í hátíðahöldum á slíkum
sigurdegi. Hún hófst handa um að
ferðbúa Winston, Mary og sjálfa
sig.
í Paris fengu þau alla neðstu
hæð Quai D'Orsay til afnota. En
ánægðastur var Winston, þegar
Clementine leiddi hann með á-
nægjubros á vörum inn í baðher
bergi íbúðar þeirra. Ilann var eins
ánægður yfir þeirri sjón. sem
mætti honum og skóladrengur,
sem fær sælgætispoka.
Þarna var baðker úr gulli. Enn
glaðari varð hann, þegar hún sagði
honum, að hún hefði komizt að
því, að baðherbergið hefði verið
sérstakleea gert fyrir Göring. Og
glaðastur varð hann, þegar hann
frétti, að bað utanríkisráðherrans
væri aðeins úr silfri.
Morguninn eftir hittu Clemen-
tine og Winston de Gaulle hers-
höfðingja og frú hans og óku með
þeim til sigurbogans.
Móttökurnar voru stórkostlegar
Alls staðar voru fagnandi og veif
andi Parisarbúar — á breiðstræt
unum, hálfir út úr gluggunum, á
öllum húsþökum. Hvarvetna gullu
hrópin — ,de Gaulle!“ „Churc-
hill!“
Við Sigurbogann horfðu þau á
hergöngu fara fram hjá í nærri
klukkutima, og síðan héldu þau
aftur af stað til að leggja blóm-
sveig að styttu Clemenceau og
annan við gröf Foch marskálks.
Clementine horfði á sigurgöng
una, þar sem hún sat við hlið frú
de Gaulle. Þær horfðu á Winston
cg hershöfðingjann aka af stað
í opinni bifreið til Sigurbogans
til að leggja þar blómsveig. Og
eins og í fyrirlitningarskyni við
alla nazistalaunmorðingja, sem
kynnu að leynast enn í borginni,
gengu þeir um hálfrar mílu veg
niður Champs-Elysées til móts við
konur sínar.
Eftir að athöfninni var lokið,
var hádegisverður snæddur í aðal
stöðvum de Gaulle við Rue St.
Dominic Einu sinni enn fór Win-
10
Tracy sneri sér að Nan, sem enn
hafði ekki sagt orð.
— En ég geri ráð fyrir að ég
sé talsvert breytt. Amerísku
læknarnir hafa gert kraftaverk
með andlitið á mér, þótt þeim
tækist ekki að gera það eins og
það var áður.
Og þá rann upp fyrir henni sú
staðreynd, að hún hafði enga
minnstu hugmynd um, hvernig
hún hafði litið út fyrir slysið. Sú
Tracy, sem hún mundi hitta fyrir
hér mundi hafa ókunnugt andlit,
ekki síður en fullkomlega fram-
andi persónuleika.
— Ég held satt að segja þeim
hafi tekizt að endurbæta frum-
myndina, sagði Nan. — En teið
bíður, svo að við skulum ganga
inn og fá okkur sopa strax.
Frú Sheldon hafði stungið
hendinni undir arm Tracyar og
leiddi hana gegnum forstofuna,
sem var harla drungaleg. veggir
fóðraðir dökku veggfóðri og nokk
uð dimmleit olíumálverk.
— Við kveiktum uiip í arninum
ef það yrði svalt. Ég geri ráð
fyrir þér þyki hús nokkuð köld
hérna eftir alla upphitunina í
amerískum húsum, Tracy. En
í þessu herbergi höfum við sólina
allan daginn og það hlýjar náttúr-
lega talsvert. Frú Sheldon masaði
órólega áfram. Brett hafði gengið
út aftur til að sækja farangurinn/
— Ég er hrædd um, að ég sé
ekki mjög dugleg húsmóðir nú
orðið, en það er svo erfitt að fá
nokkra hjálp og Nan getur ekki
. . . en ósköp er ég vitlaus! Hún
varp öndinni mæðulega og hissa
í senn: — Hér tala ég við þig
eins og þú værir ókunnug, en auð-
vitað þekkirðu öll vandamál okk-
ar. Æ, fyrirgefðu væna mín, þú
verður að afsaka mig. Það stafar
sjálfsagt af . . . af því að þú ert
dálítið breytt.
— Ég vildi óska að ég vissi um
allt og alla hérna. Tracy dró af
sér hanzkana og teygði hendurn-
ar að arninum.
— En því miður geri ég það
ekki' . . . ég veit ekki neitt um
nokkurn hlut? Sagði Brett ykkur
ekki frá því, þegar hann skrifaði
frá New York? Sagði hann ekki
að ég þjáist enn af algeru minnis-
leysi?
— Jú, hann drap á það. Frú
Sheldon forðaðist að horfa
á Tracy eins og ekki mætti víkja
að þessu umræðuefni. Svo sagði
hún hálfvælulega: — En ein
hverra hluta vegna gat ég varla
trúað því. Ég var viss um að allt
mundi rifjast upp fyrir þér jafn-
skjótt og þú kæmir heim til okkar.
Þú hlýtur að muna Tracy? Þetta
er heimili þitt, það hefur verið
heimili þitt frá því að þú varst
tólf ára gömul? Við erum eina
fjölskyldan sem þú átt! Þú hlýt-
ur að þekkja okkur aftur — og
húsið okkar?
Nan hafði komið inn með te-
könnuna. Hún setti hana frá sér
á borðið og sneri sér að móður
sinni.
— Brett sagði okkur greinilega
frá því að Tracy þjáist enn af
minnisleysi. Þú getur ekki látið
eins og þig hafi ekki grunað að
hún mundi ekki þekkja okkur aft-
ur.
Þetta hljómaði mjög skynsam-
lega. Minnisleysi var bókstaflega
sett í sama bát og smávegis kvef
ellegar hálsbólga.
— Ég veit það! Frú Sheldon
settist þyngslalega niður í stól.
— það er bara svo . . . ótrúlegt
og furðuiegt, að mér finnst að það
geti ekki verið satt. Áttu þá við,
að þú munir ekki einu sinni eftir
Mark, Tracy? Hann sem er maður-
inn þinn!
— Ég man alls ekki eftir hon-
um, svaraði Tracy seinmælt en
skýrt. — Ykkur grunar ekki, hve
mikið ég hef reynt . . . það hefur
engan árangur borið fram til
þessa. Allt sem ég hef upplifað
fyrir flugslysið . . . er gersamlega
horfið.
— Þetta er ótrúlegt! Frú Sheld
on starði hálf skelfd á hana.
— En . . . hvað gerist þegar
hann kemur heim? Hann hefur
átt mjög erfitt; hann mun
þarfnast góðrar hjálpar. Hvernig
getur þú hjálpað honum, ef þú
manst ekki eftir honum?
— Heldurðu, að það sé Tracy
sem er manneskja til að hjálpa
honum? Hvöss kuldaleg rödd
Nans nísti herbergið. — Ef maður
athugar, að það var hún sem . . .
j Hún steinþagnaði, þegar Brett
kom inn í dagstofuna. Þögnin var
alger og svo þung, að Tracy fannst
hún gæti rétt út höndina og þreif
að á henni. Brett leit snögglega
frá Nan á Tracy. Nan roðnaði og
Brett horfði kuldalega á hana.
— Ertu ekki búin að skenkja
teið, Nan? Tracy er áreiðanlega
bæði köld og þreytt og það er ég
reyndar líka.
— Ég vildi aðeins láta það
trekkjast smástund. Nan settist
við borðið og hellti í bollana. Frú
Sheldon fór að spyrja spurninga,
en það var auðíundið að hún
hafði engan áhuga á því sem hún
talaði um. Hún spurði um ferðina
frá New York, lendinguna í Lond-
on og ökuferðina til Pilgrims
Barn. Þau drukku teið en rún-
stykkin á silfurfatinu sem virtust
ekki sérlega lystileg voru ósnert.
Tracy stalst til að líta í kringum
sig í herberginu. Húsgögnin voru
gömul og farin að láta sjá og auk
þess ekki sérlega hreinleg. í slikri
stofu voru oft fjölskyldumyndir.
Kannski var einhver af Mark sem
hún þekkti eftir lýsingu Bretts.
En það voru engar myndir, að-
eins fleiri dökk olíumálverk og fá-
einar daufar vatnslitamyndir.
— Ef þú vilt ekki meira te,
býst ég við að þú viljir helzt fara
upp og hvíla þig áður en miðdegis
verðurinn er borinn fram, sagði
frú Sheldon.
— Ég . . .ég hélt þú mundir
helzt kjósa bláa gestaherbergið
frekar en svefnherbergið ykkar
hjónanna . . . fyrst um sinn! Þú
skalt fara beint upp. Æ, hvernig
læt ég. Ilún fálmaði vandræða-
lega eftir tómum tebollanum.
— Þú manst sjálfsagt ekki einu
sinni, hvar herbergin eru? Nan
getur sýnt þér . . .
— Ertu búin? Nan reis upp
léttilega og beindi orðum
sínum til Bretts.
— Lenora er komin heim aftur.
Hún leit inn í dag. Ég býst við
hún komi og heilsi upp á þig á
morgun.
— Ég hélt hún fengi ekki leyf-
ið fyrr en í sumar. Nú, jæja, það
verður gaman að sjá hana aftur.
Augu hans mættu augum Nans
andartak og hún roðnaði við, síð-
an flýtti hún sér að opna dyrnar
fram í forstofuna. Það var með
herkjum að Tracy tókst að þvinga
sig að fara á eftir henni. Hana
langaði ekki að yfirgefa dagstof-
una og róandi og verndandi ná-
vist Bretts. Hana langaði ekki til
að vera ein með þessari furðu-
legu ungu konu, sem var mágkona
hennar, en virtist langt frá því
vingjarnleg og hlýleg í hennar
garð. En hún átti ekki um annað
að velja. Brett og móðir hans sátu
þögul, unz þau heyrðu fótatakið í
stiganum, þá hrópaði frú Sheldon
skjálfrödduð:
— Þetta er svo miklu verra . . .
og erfiðara en ég hafði búizt við
. . . Hún lítur alls ekki út eins
og Tracy og hún man ekki eftir
neinum okkar — ekki einu sinni
Mark. Hvernig heldurðu, að hon-
um verði við, þegar hann kemur
heim?
— Er ekki bezt, að láta Mark
sjá um það? Brett reis upp og
gekk út að glugganum, og sneri
baki við móður sinni.
— Þú mátt alls ekki reyna að
hafa áhrif á hann, mamma, þú
skilur það, sagði hann.
— Ég er bara að hugsa um
hvað þetta ve'rður óskaplegt fyrir
hann! Frú Sheldon þurrkaði tár
úr augnakrókunum með litlum
knipplingavasaklút. — Ég geri
ráð fyrir að þú hafir sagt henni alla
söguna, hvers vegna hann er ekki
hérna að taka á móti henni?
— Nei, ekki alla söguna. Brett
fór að rroða í pípu sína, seinlega
og af hinni mestu vandvirkni. —
Hún veit um bílslysið og dóms-
14
T f M 1 N N, föstudagur, 12. fúní 19S4.