Alþýðublaðið - 06.02.1928, Blaðsíða 2
2
ALfctÐUBIiAÐIÐ
".•'■SKJ
T>1S
-J.
ÍALÞÝÐUBLAÐIB \
j kemur út á hverjum virkum degi. j
J Afgreiðsía í Alpýöuhúsinu viö t
< Hverfisgötu 8 opin írA kl. 9 úrd. í
J til kl. 7 síðd. r
« Skrifstofa ú sama stað opin kl. í
J 9','a— 10’/s árd. og ki. 8 — 9 siðd. t
j Slmar: 988 (aígreiðslan) og 1294 í
J (skrifstofan). f
| Verðlag: Áskriftarverö kr. l,50^á í
j mánuði. Auglýsingarverökr.0,15 |
5 hver mm. eindálka.
< Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
< (í sama húsi, sömu simar).
HviSdairBðgiiB.
Sarja málsins.
Eijis og vænta mátti, hefir mál-
gagn íhaldsins j>egar flutt villaindi
gjreiin um hvildarlögin, er gilda á
togurum, og um gang [>e.ss máls
á pingi.
A1 jjýöubiaöinu [>ykir j>ví rétt,
að rekja hér í stuttu máli gang
þess.
Þegar sjómannaféiagið var
stofnað hér, haustið 1915, j>á var
'stofnendum pegar ljóst, að nauð-
synlegt væri, að félagið bsrðist
fyrir pvi, að lag kæmi í staö hins
gegndariausa ólags, sem átti sér
stöð um vinnutíma á togurum,
engu síður, en að félagið berðist
fyrir sanngjörnu kaupi, sjóroönn-
unum til handa.
Það leið pó hálft fjórða ár, áð-
ur en féiagið treysti sér til pess
að hefjast handia, hvað hvíldar-
tímanum viðvék, og mun pað,
hvernig pingið var skipað, mestu
hafa ráðið um dráttinn, en mjög
oft hafði miálið verið tii umræðu
á fiundum íélagsins.
Sunnudaginn 29. júí 1919 haíði
verið boöaður piingmálaíundur í
barnaskólaportiniu, og sama dag
var auglýstur sjómannafélags-
fundur í Bárunni.
Á fundinum í Bárunni var borin
fram svo h'jóðandi tillaga:
„Fundurinn skorar á pingmenn
kjördæmiiSins, að hlutast til um,
að iögleiddur veröi minst 8
stunda óslitinn svefn í sólar-
hring á íslenzkuim boínvörpung-
um.“
Tíllagan var samþykt með at'
kvæðum allra viðstaddra íélags-
manna. En er fundinum lauk, var
órðið mái að fara á þinginála-
fundinn, og var haidið beint af
•íundinum í Bárunni í barna-
skólaportið. Þar voru saman
koinnir um púsund kjósendur.
viarsama tiilaga borin uppþar, og
greiddi enginn atkvæði ’á móti.
Það var sumarjjing [>á, og var
málið boir.ið fram í frumvarps-
fonni á, Alþingi skömmu seinna;
pað gerði Jörundur Brynjólfisson.
Málið olli miklum æsingum
meðal útgerðarmanna, sem héldu,
að gróði þeirra kynni að minka,
ef hásetar væru ekki hálfdrepn-
ir af svefnleysi, og voru pví hínir
ve'rstu. Flutti „Morgunblaði'ð“
hverja greinina annari svívirðf-
legri ,og var engu betra en nú
(og var Vaitýr pó ekki kominn
að pví þá). Fór svo að lokum,
að frumvarp Jörundar var felt
í neðri deild 26. ágúst, með 14
atkv. gegn 11.
Þegar sjómannafélagið hélt
fund næst á eftir, sem var 21.
sept., var sænpykt svohljöðandi
tillaga og yfirlýsing: ,
„Þar eð Morgunblaðið og ýmisir.
pingmenn í ræðum sínum á ping-
inu hafa haldið fram peirri fjar-
stæðu, a'ð lagafrumvarpið, sem
áfti að tryggja hásetum á togux-
um 8 stunda hvíld á sólarhring,
væri ekki fram komið samkvæmt
óskum háseta sjáifra, finnur Há-
setaféiag Reykjavíkiur ástæðu til
að iýsa p'vi yfir, að slíkt eru til-
hæfulauö ósannindi, og að féiagið
álítur 8 istunda hvíld í sólarhriing
vera nauðsynlega togarahásetum,
heilsuninar \egna. 'Jafnframt lýsir
fé’.agið pví yfir sem skoðun 'SÍrrni,
að engin ástæða sé til. pess að
ætla, að minna aflist á togurum,
þö hásetar fengju aldrei minna
en 8 stunda hvíld á sólarhring
við veiðar. Féiagið skorar á sjó-
menn, svo og aðra alpýðu víðs-
vegar á iarudinu, að gefa ekki
þeim mðnnum atkvæði sín við
næstu alpingiskosningar, sem sví-
irtu sjómannastéttina með pví, aÖ
virða að vettugi hina réttlátu
kröfu hennar um hæfilcgan hv'ild’'-
artíma, að eins til þess að pókn-
ast nokkrum auðmönnum í
Reykjavik.“
Þá var og sampykt önnur til-
laga, og var hún þess efnts, að
fundurinn pakkaði peim þing-
mönnum, er fylgt hcfðu málinu,
lýsti óánægju sinni með hina, sem
reynt hefðu að eyðileggja fram-
gang pess.
Málið var aftur til umræðu á
féiagsfundi 1. febrúar. Bkki voru
menn þá á eitt sáttir, hvort koma
skyldi málinu inn á alpingi, sem
þá stóð fyrir dyrum.
Að lokum var samþykt að fela
stjórninni að koma togaravöku-
málinu inn á þing pá urn vetur-
inn, en af pví varð ekki. Var þá
samþykt að vísa málinu til full-
trúaráðs verklýðsfélagainna í
Reykjavík og stjóm ^ Alþýðusam-
bandsins. Samþykt var að safna
áskorana- und irskriftum sjömanna
ti! alpingis, og tíu dögum seinna
(11. febr.) var á fimdi félagsins
pkýrt írá pví, að pegar væru
komnar undirskri[tir 200 sjó-
mairna.
Ekki varð pó úr að máfið kæmi
fyrir pingið pá um veturinn.
Frh.
Erlend sfimskeytS.
Khöfn, FB., 4. febr.
Brezka afturhaldið.
Frá Genf er sámað: Fulltrúi
Breta á stjómarfundi alþjóða-
\ intrumálastoiunnar hefir tilkynt,
að England vilji ekki sampykkja
Washinglon samninginn um át a
stunida viimudag, og muni bera
fram óskir um, að samningnum
verði breytt. Öliklegt er taiið, að
hdn stórveldán samþykki samning-
inn, par eð England neitaði sam-
. Þykt- ,
Stórbruni.
Frá Boston er símað: Tuttugu
stórar byggingar i bænum Fall
River hafa brunnið, par á meðai
gistihús, leikhús og verksmiðjuir.
Fimm brunaliðsmenn létu líf sitt
í bruinanum. Eignatjón' er taiið
nema tíu milljónum dollara.
(Fail River er borg í Bristol
county í ríkinu Massachusetts,
StenduT borgin við Narragansett-
víkiná. ibúatala ca. 140 000. Fall
River er 'mikil iðnaðarborg, og
eru verksmiðjurnar þar allflest-
ar reknar með vatnsafli. í Fall
River eru stærstu baðmullarvefn-
aðar-verksmiðjur Bandaíríkjanna.)
Atkvæðagreiðslur utan kjðr-
staða.
Haraldur Guðmundsson fiytur
frv. pess efnis, að gera iög um
atkvæðagreiöslur utan kjörstaða
við alþingiskosningar svo úr
garði, að með þeim verði framL
vegis gert svo torvelt seím unt
er að íalsa atkvæði. Kjörgögnán
séu af tiitékinni, vandaðri gerð
og hvert kjörblað um sig' tölu-
sett framhaidandi tölum. Skal
stranglega gengið eftir því, að
hreppstjórar og skipstjórar sendi
pegar eftir kjördag bæjairfógeta
eða sýslumanni öll kjörblöð og
umslög, sem ónotuð eru eðe 6-
nýzt hafa, svo að séð verði með
fullri vissu, hvernig hvert ein-
asta kjörbiað með tilheyrandi um-
slagi hefir verið notað, en sýslu-
menn og bæjarfógetar standi
sfjörnarráðinu aftur skil á peim,
en bæði stjómarráðið og sýslu-
menn og bæjarfógetar haldi ná-
lívæ-ma bök yfir kjörgögnin.
/
Slysatryggingar.
Héðinn Valdiinarsson flytur frv.
um nokkrar endurbætur á slysa-
tryggiugalögunum. Undir trygg-
ingarskyldar vinnugreinar koini
áulv þess, sem nú er, hvers kon-
ar bifreiðaakstur, hvort heldur er
til \öruflutninga eða mannflutn-
inga. Dagpeningar sóu greiddir
slösuðum mönnum, ef slysið veld-
ur sjúkieika langur en viku, í
stað fjögiurra vikna nú. örorku-
bætur týöfaidist þannig, að full-
ar bætur verði 8 þúsund kr., í
stiað 4 púsumd nú. ’Dánarbætur, ef
slys veidur dauða innan árs, verði
5 þúsund kr., en eru nú 2 pús. kr.,
og umframgreiðsiur eftir barna-
fjölda hins dánla hækki úr 200
og 400 kr. upp í 500 og 1000
kr. á barn. i greinargerö frv. er
bent' á, aó í nágrannaiöndunnm
eru bæturnar mikiu hærri. T. d.
eru örorkubætur í Danmörku »m
12 þúsumd kr., dánarbætur 840Ö
kr. og bætur til hvers biarns geta,
náð 3150 kr., alt danskar kr. EnK
fremnr er bent á, að heilsá og
vmnuprek manna er lítt bætt með
4 púsund kr., og að ekki er með
sanni hægt að segja, að líf verka-
manna sé hátt virt, pó að slysa-
bætur séu hækkaðar svo, seœr
frv. petta fer fram á, „og kostn-
• aðurinn, sem af iögjaldahækkxm
stafaði, myndi litlu nema í árs-
reikningi flestra atvinnufyrrin-
tækja“. -7 Einnig er lagt til í
frv., að innheimtulaun af iðgjö'ld-
um siysatryggingarinnar falli nið-
ur. Segir svo í greinargefðmni:
„Innheimtuiaun tii lögreglustjór-
anna virðast æðimikil og ekki á-
stæða tii að greiða þau af ið-
gjöldum slysatryggingarinnar
frekar en af tollum. Innheimtu-
iaunin námu 1926: í sjómanna-
tryggingunni um kr. 5500,00, f
iðntryggingunni um kr. 2500,00..
Alls um kr. 8000,00.“
Eftirlit œeð loftskeytanoikun
fiskiskipa.
Sveinn Ólafsson flytur frv. unt
eftirlit með loftskeytanotkun , ís-
lenzkra veiðiskipa. „Landsstjóm-
inni skal heimilt að hafa eftirlit
eins og henni þurfa þykir með
pvj, |að ioftskeyti séu ekki notuð
til stuðnings ólöglegum veiðum i
landhelgi á nokkurn hátt. Hver
útgerðarmaður eða forstjóri út-
gerðarfélags á íslandi, sem hefir
skip með loftskeytatækjum við
veiðar hér við land, skal skyldur
að láta dómsmálaráðuneytmu í
té lykil að hverju pví dnlmáll
sem notað kann að vera í skeyta-
sendingum niilli útgerðarinnar og
veiðiskipa hér við land eða miili
íslenzkra weiðískipa innbyrðis.",
Skipstjóri á veiðiskipi ellegar út-
gerðarstjöri eða umboðsmaður
hans undirriti í hvert skifti, sera
skeyti er sent til eða frá veiðí-
skipi, drengskaparvottorð á skeyt-
isbLabib um, að ekkert í efni
skeytisins geti orðið til að hjálpa
veiðiskipi til að brjóta lanidhelg-
islöggjöfina eða forðast varðskip
þau, er gæta eiga lamihelginnar.
— Nákvæmar bækur skal halda
yfir skeyti þessi, og á ákveðnum.
fresti skal senda stjörna'rrábinu
bækurniar og frumrit skeytanna,
en stjórnarráðið leggi hvort
tveggja fyrir sjávarútvegsnefndir
alpingis til endurskoðunar. —
Brot gegn ákvæðum. Laga þessara
varði, 15—5o þúsund kr. sekt fyr-
ir útgerð skipsins, en skipstjóri,
sem verður sannur að pví að
misnota ioftskeyti til að geta
framið landhelgisbrot, skal i
fyrstia sinn missa rétt til skip-
stjórnar lim tveggja ára skeið.
Brjóti hann aftur, missi han»
skipstjónar.éttinidi að fullu og ölíu.
Nú sannast eða leikur mjög sterk-
ur grunur á misraotkun loftskeyta
í þeim tilgangi, áð fxemja eða
dylja landhelgisbrot, og sé þá