Alþýðublaðið - 19.12.1953, Page 4

ALÞYÐUBUVÐIÐ
Laugardag’ur 19.. d-es. 1353.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hanníbal Valdimarssoo. Meðritstjóri: Helgi Sæmunásson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenm: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
EÍmi: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Sakbitnir menn fá æðiskasf.
I ELDHUSDAGSUMRÆÐ-
UNUM á dögunum ræddi
Hannibal Valdimarsson um
spillingu stjórnarfarsins, er
kæmi ofanfrá frá æðstu stjórn-
endum landsins. Ræddi hann í
því sambandi um hneykslismál
þau, sem nú eru að verða kunn
í sambandi við grei'ðslu tveggja
ráðherra á stóreignaskaítinum.
Enginn reyndi i öllum um-
ræðunum, sem á eftir fóru, að
hnekkja þessum sakargiftum,
en þegar umræðum var að
ljúka og allir Alþýðuflokks-1
menn höfðu lokið máli sínu,
slöngvaði Ólafur Thors út
þeirri staðhæfingu, að Hanni- *
bal Valdimarsson hefði verið _
kærður fyrir að draga sér 30 j
þúsund lcrónur frá ríkissjóði.
Að svo mæltu óskaði „Iandsfa’ð
irinn“ þjóðinni gleðilegra jóla.
Þótti þetta Htið karlmannlegur
og ennþá minna heiðarlegur
vopnaburður.
Það, sem Hannihal sagði um
Melaskúr og Hesteyrareignir,
var orðrétt á þessa Ieið:
,,Ég hef á'ður nefnt, að sölu-
skaítur og verðtollur eru nú til
samans nokkuð yfir 200 millj-
ónir króna. Þegar menn hafa
þetta í huga, getur engum rurtn
ið til rifja, að stóreignaskattur-
inn, sem auðmönmun þjóðar-
innar var ætlað að greiða í sam
bandi við gengislækkunina
xægna gróða síns a!Ií frá árinu
1940, verður nú um 50 milljón-
ir, og má sú upphæð greiðast
smám saman á 20 árum.
Nú er upplýst, að 20 ríkustu
einstaklingarnir og 20 ríkustu
félögin í Rcykiavík eiga 556
MIIXJÓN KRÓNA eignir.
Fimmtíu milljón króna stór-
eignaskatturinn á ALLA auð-
menn landsins verður því harla
hlægileg upphæð. ef þetta er
haft í husra. En þ-annig telur
hæstvirt . ríkisstjóm vafalaust
að dreifa eigi byrðunum á ríka
og fátæka.
En þá kemur að stærsta dæm
inu. um spilli.nguna í oninberu
lífi. Vegna vitlausra ákvæða í
gengislækkunarlögunum hefur
innheimta þessa auðmanna-
skatts orðið hið fáránlegasta
fyrirbærí.
Það hefur nefnilega komið í
Ijós, a'ð sumum gjaldendum
hefnr tekizt AÐ GRÆÐA Á
ÞVÍ, að lagður var á þá stór-
eignaskatíur. Einn þeirra er
háttvirtu’- 3. bm. Reykjavíkur.
Biörn Ólafsson, fyrrverandi
viðskipfamálaráðherra. Hann
var svo henninn. að á hann var
laprðnr 126 000 KRÓNA STÓR-
EÍGNASKATTUR vegna verk-
pmiðju heirrar, sem fráfnleiðir
kóka-kóla. TTnn úr hessu hafði
hann það, að han i losnaði við
skúr, sem ríf.a áfti til grunna.
Hann borvaði skattinn nv>5
skúrnum o«- kom hannig skvld-
unni til að *-ífa hann vfir á rík-
rð, Ríkissióðvv va.rð s'ð borva
22 000 króni>«* fyrir að rífa skúr
inn, en hafði áðnr fengið af
Bœkur og höfundar;
honurn 17 000 króna leigutekj-
ur.
Ríkissjóður fékk þannig eng-
an stóreignaskatt hjá þessum
virðulega skattborgara,
eða kóka-kóla-verksmiðjunni.
Niðurstaðan varð þvert á móti
sú, að
ríkissjóður fékk að borga
5000 króna reikning fyrir að
rífa skúr, sem orðinn. var í
vegi fyrir bæjarvfirvöldun-
um.
Svona fór um sjófer'ð þá.
Þá er vitað, að Kveldúlfur
h.f. hefur borgað stóreignaskatt
sinn með bryggjuræksni og fall
andi húsaskriflum norður á
Hesteyri í Jökulfiörðum. Og
þriðja dæmið og það Ijótasta er
í fám orðum á þessa leið:
Þegar Kveldúlfur hafði feng-
ið að borga stóreignaskatt sinn
með Hesteyrareignum, kröfð-
ust Thorsbræður þess af fjár-
málaráðherra,
að þeir fengju einnig að
borga sinn PERSÓNULEGA
stóreignaskatt með afgangi
eignanna í hinu mannlausa
þorpi.
Þessu neitaði fjármálaráðherra.
Þá fóru þeir Thorsbræður í
mál við ríkissjóð.
Þeir töldu sig hafa búið þann-
ig um hnútana, þegar lögin
voru sett, að fúinn og ryðið á
Hesteyri yrði þeim góður gjald
eyrir, þegar til skatígreiðslunn
ar kæmi. Og ekki brást þeim
heldur bogalistin í því. Hæsti-
réttur varð að fallast á, að þeir
bræður mættu borga ríkinu
stóreignasaktt sinn
með svínastíu, kolageymslu,
smi'ðju Kveldúlís og fleiri
ámóta eignum á Hesíeyri.
Og nú er bara fróðlegt að
vita, hvernig hæstvirtum fjár-
málaráðherra gengur að koma
skattpeningi samráðherrá síns,
hæstvirts forsætisráðherra, í
verð.
En eitt ér víst:
Það er dómur almenningsá-
litsins, sem ekki verður á-
frýjað, að svona viðskipti
eigi ráðherrar allra manna
sízt að eiga við rikissjóð. j
Ég get ekki að því gert, að
mér kemur í hug sagnn um Ól-
af Tryggvason og þann rauð-
skeggjaða, þegar vandræðin
voru með að finna kjaltré í
Orminn langa. Er þar skemmst
af að segja, að ORMÉTIÐ VAR
TRÉÐ, sem vísað var á. |
Og spilling sú, sem ég hef
hér verið að fletta ofan af,
bendir því miður til þess, j
að ormétnir málíarviðir séu
OG í námunda við Ólaf
Tryggvason Jensen Thors, |
hæstvirtan núverandi forsætis
ráðherra Islands.
En það versta er,
að sú spilling kemur ofan frá
— frá æðstu yfivstjórn þjóð-
félagsmálanna og sýkir svo
auðvitað allan þjóðlíkamann.
Því hva'ð höfðingjarnir haf-
ast að, hinir ætla sér Ieyfist
það.
- Útbreiðið Álpyðuhlaðið
Jóhannes Friðlaugsson:
Uppi á öræfum. Dýrasög-
ur og frásagnir. Barna-
blaðið Æskan. Alþýðu-
prentsmiðjan. Reykjavík
1953.
ÞETTA eru tuttugu og fjór-
ar dýtrasögur 'og frásagnir á
128 blaðsíður, en slíkt segir
ósköp lítið um stærð bókarinn
ar. Efni hennar hefði enzt
mörgum í langt mál, en Jóhann
esi er fjarri skapi að teypja
lopann. Hann fjallar um aðal-
atriðin, en gerir’ þéimHíka 6-
venjuleg skil. Lesandanum opn
ast víður ævintýraheimur dýr-
anna við lestur bókarinnar. Jó-
hannes kann að velja og hafna,
og svo er mál hans slungið
yfirlætislausum en minnisstæS
um töfrum. Það vermist sannri
gleði, skyggist sárum harmi og
andar dul og tign sveitanna og
öræfanna. Bókin lætur lítið yf-
ir sér við fljótan lestur, en leyn
ir á sér og þolir mætavel end-
urtekin kynni. Undirrituðum
duttu helzt í hug vinnubrögð
Sigurbjarnar heitins Sveinsson
ar og Björns J. Blöndals. Þess
ir þrír menn eiga það sameig-
inlegt að lifa í samfélagi nátt-
úrunnar, elska dýrin og þekkja
aevintýraheim þeirra. Jóhann-
es er hógværastur þeirra, en
íþrótt hans ’ er ekki hvað
minnst einmitt vegna þess.
Einhverjum kann að finnast,
að þetta séu hversdagssögur, og
þá ályktun miá vissulega til
sanns vegar færa. En samt ligg
ur bókinni til grundvallar
þekking og reynsla langrar
mannsævi. Jóhannes hlýtur að
vera einstakur dýravinur. Hon
um tekst að lýsa ást sinni á dýr ’
unum og um'hyggju sinni fyrirj
þeim án þess að víkja nokkurn j
tíma að því beinum cvðum. Les'
andinn fær þetta á tilfinr.ing-
una. Svipaða sögu er að segja'
um málið og stílinn. Jóhann- j
es gerir nér aldrei far um að,
beita listrænum brögðum, ' en j
sögur hans og frásagnir eru[
eins og tær og svalandi lind
við græna grund. Og lesandan-
um finnst, að þarna rísi svip-
tigið fjall og straumkát á renm
hinum megin við engið. Yfir
öllu hvelfist svo heiður íslenzk
ur himinn. Það er andleg hress
ing að lesa svona bók og mikil
blessun að geta lagt annað eins
gull í lófa barnanna.
Undirritaður stenciur í þakk-
arskuld við Jóhannes Frið-
laugsson. Hún stafar af sögun-
um hans í Æskunni í ganda
^qrr-i Þær voru sannarlega kær
komnir
í lágsveitum Árnessýslu hlökk
uðu til þeirra allt haustið og
kunn.u þó engin skil á Jóhann-
esi. Nú hefur bætzt við bessa
þakkarskuld. „Upni á óræfum“
er sams konar jólager-tur oc
sögur Jóhannesar í Æskunni
voru í gamla dasa. Síðan er
margt brevtt. en bó ekki fögn-
uðurinn vfir bví að up-olifa sam
félagið við dýrin og náttúruna
— bó aldrei sé nema í ancla.
..Uopi í öræfum“ er í ríkum
mæli fædd ibeim meg;nkosti
allra góðra bariiabóka. að hún
á Iíka erindi til hinna full-
orðnu. Þetta er bók, sem, börn
op fúITorðmr ei?a að lesa ocr
nióta í sameiningu. Svo er um
ævintýri Sigurbiarnar Sveins-
sonar, Nonnabæknt-nar. frá-
saenir Björns J. Blöndals og
snjöllustu barnasögnr Stefáns
Jóhannes FriSlaugsson.
Jónssonar. Þetta eru bókmennt
ir, fagrar og sannar og þjóna
göfugum tilgangi. íslending-
um hæxtír allt of mikið til þess
að líta á slíkár bækur aðeins
sem s kemmtilestur barnanna
og dægradvöl á líðandi stund.
Það er hiiis vegar mikill mis-
skilningur. Saga eða frásögn,
sem gerir fullorðinn mann aft-
,ur að barni, hlýtur að hafa ær-
ið og ótvírætt bókmenntagildi.
Og fáar bækur eru vandgerð-
ari en einmitt þær, sem ætlað
ar eru börnunum. Pess vegna
er okkur skylt að meta það og
þakka, að við höfum eignazt
nokkra snillinga í þeirri grein.
Jóhannes Friðlaugsson á heima
i hópi þeírra.
Fegursta psrla bókarinnar
er sagan um Hrein konung,
Þetta er smásaaa og skáldskap
ur. En lesandinn sannfærist
um sannle;ksgildi sögunnar og
finnst sjálfsagt mál. að þetta
hafi allt gerzt í raunveruleik-
anum. Sannleikurinn er líka
sá, að sumar sönnu sögurnar
um vitsmuni, tryggð og bar-
áttu dýranna eru ótrúlegri en
betta örlagaríka ævintýri um
Hrein konung, þar sem skipti
ljóss og skugga eru samt ein-
staklega snögg og elfur við-
burðanna niðar þungt og vá-
lega við bakka frásagnarinnar.
Sagan er éin af þeim. sem
lifa. Hún mun verða börnum
og fullorðnum til broska and-
legrar nautnar og frjórrar um-
hugsunar um langa framtíð.-
Hafi Jóhannes Friðlaugssön
þökk fyrir íbókina og sögurnar
í Æskunni. Þetta er ein af þeim
þakkarskuldum. sem maður
reynir að gjalda hlýjum orð-
um. þó að bezt sé hún greidd
með g.ulli endurminningarínn-
ar.
Helgí Sæmundsson.
iólabækur barnanna
' , N
JÓLAVÍSUR — Ragnar Jóhannesson.
Vísurnar sem sungnar eru við jólatréð.
VÍSNABÓKIN — Símon Jóh. Ágústsson og
Halldór Pétursson.
Hin klassíska bók ísl. barna.
Fyrsta bókin sem ísl. börnum er jafnan gefin.
VASKIR DRENGIR
Eftir Dóra Jónsson.
Saga röskra drengja.
Hlaðbúð
mmmmimiiiiniiimiiinii
ROBOT
TÉKKNESKA HRÆRIVÉLIN
hefur ávallt reynzt húsmóðurinni bezta hjálpin, enda hin
fullkomnasta, sem völ er á. Skálar og öll hin margvís-
legu áhöld er henni fylgja eru framleidd úr ryðfríu stáli
og alumium og eykur það kosti þessarar einstöku heim-
ilisvélar, því húsmóðirin þarf ekki að hafa áhyggjur af
brotaskemmdum á ská'lum og öðrum áhöldum vélar_
ínnar.
Munið að hið bezta verður ávallt ódýrast.
Skoðið „ROBOT“ heimilisvélarnar hjá
iárnvöruverzlun Jes Zimsen h.L
nnesson
Lækjargötu 2. — Sími 7181.