Alþýðublaðið - 24.04.1954, Blaðsíða 7

Laugardagur 24, apríi 1954
ALI»tBU®LAÐIB
7
Framhald aí 1. síðu.
Það er engin hótfyndni, að
ísland er kallað eyja-n sögum
sveÍDuð. Ekkert annað land í
heiminum á svo auðugar b.ióð-
legar og jafnfram+ framúrskar
ancli listraenar bókrnenntir. Is-
lendinggsögur. sem öðrum
bræði eru ofnar úr sögúlegum
fróðleik frá landná-msöld og
síðari tímum og hrei'nni sa-gna-
list, eru g’æsileg listavérk,
sem jafnan'munu standa fram-
arlega í bókmenníum. heims-
ins.
Af þes',u kann það að hafa
leitt. að íslendinsar' hafe^’<tig-
um verið bóBelSkir mjög. Bók-
lestur og bóksyslan er méiri á
íslandi en í nokkru lándi öðru.
Það er óhætt að fullvrða. að
forr-bókmenntir íslands ^ha-fa
þgr or^;^
mjög. að hverni á sinn líka. Og
samheng-ið í bókmenntunum er
meira eu orðiu tóm, þv' að þaer
hafa nú á tímum borið grein-
ar, sem breiðast langt út fyrir
er^imög landsins.
Framan við oaksvn
'ára erfða byggja nútfma íslend
ingar nú udd nútíma þióðfélag
í landi sínu. Andieg rækt og
efnaleg bróun skapa bióðinni
æ betri lífskiör. Meö athafna-
semi og friðsamlesri kecpni
vtð aðrar þjóðir hefur ísland
skát>að sér virðingarsess meðal
þjóða heims. Vér Sviar óskum
frændum.vorum af alhug góðs
gengis í.þeirra þjóðholla starfi
og', biar'trar og happasællar
framtíðar.
í þeirr! von skála ég nú fyrir
forseta íslands, forsetafrúnni
og. fyrir íslandi og íslending-
um.
Ræða försefa
Enda þótt fjörður'væri milli
frænda, .gerðu skáld og kögu-
menn brú um þann fjörð pver-
an. T-egnér kvað- um efni, sótt
| í Friðþjófs sögu, með þeim á-
| gætum, að hin íslemzka þýðing^
gerð af einu stórskálda vorra,
varð íslenzk almenningseign.
Er þetta glöggt merki um
gagnkvæm áhri'f, sem sanna
það, hversu .nákomnir vér e.r-
um að uppruna og h'ugsunar-
hætti. Síðan þetta varð^ hafa
vináttuböndin . orðið enn
styrkari.
Nú þekkja hundrucTlslend-
inga Svíþjóð og mi-kla og fjöl-
breytta menningu hennar af
eigin raun, Vér,- sem persónu-
leg kynni höfum haft af Sví-
í veizlu fyrir íslend-
í Stokkhóimi.
!
: -flutt
» b’.R
Gö'fe ísleudinga-i
Venð þér öll hjartanlega, vel
komin. Okkur er það mikil á-
nægja, að hitta hér námsmenn
Framthald af 5. síðu.
Hoeclerer hafói p.efnilega á
röngu að standa. Ekki virð-ast
þó al-li-r á' þei-rri skoðun. Eða
hví er honum sendur eitraður
súkkulaðipakki? Allt um það.
dæmi um slagorðið innantóma,
sem tekið hefur á sig manns-
gervi.
Sem andstæða þsssa manns
stendur Hoedörer, — mann-
vinur m-eð hrjúít yfirbragð.
og ;,sænska“ ísiendinga, ef ég )’Hufí0 er hinn bjartsýnasti þeg- Hann hefur séð of mikið afi
pia svo segja. Handtak ykkar hann heimsækir. Olgu van-
konu sína, nýstiginn út úr

vlía missa
ís!andi
Yðar hátignir'-
Fyrir hönd okkar hjónanna
og íslenzku þjóðarinnar þakka
ég af heilum hug hina vinsam-
legu og hlýju ræðu yðar há-
tignar og þær glæsilegu viðtök-
ur, sem við höfum hlotið.
Oss Isle'ndingum hefur verið
kunnugt um vinarhug yðar og
fróðleik um ísland, síðan hinn
tigni ríkis'erfingi Svíþjóðar
só:tti oss heim í tilefni af Al-
þingishátíðinni 1930. Sú heim-
sókn staðfesti á fagran hátt
samba-nd og vináttu þjóða
vorra. Af heilum h.ug bera yður
því kveðjur allra íslendinga.
Kunningsskapur Svía og ís-
lendinga er orðinn æði gamall.
Þegar vér lesum sögu sænsku
þjóðarinnar, verður það Ijóst af
kaflanum um fornsögu lands-
ins, hversu margt er þar sóti í
íslenzkar heimildir. Sú saga
væri fátækleg^ ef ekki nyti þar
Snorra og annarra íslenzkra
sagnafitara. Að þeim kafla
loknum h-efst afturför með ís-
lendingum en uppgangur Svía.
En frægðarferill Svía og
sænskra höfðingja á hitoni síð-
búnu miðöld Islendinga full-
nségði að nokkru leyti þrá vorri
iftir frægð og ffama. Snorri
segir, að „Óðinn var sóttdauð-
ur í Svíþjóð..... Oft þótti
Svíum hann vitnast sér, áður
stórar' orustur yrði. Gaf hann
þá sumum sigur en súmum
bauð hann til sín. Þótti hvor-
tveggi kostur góður.“ Þessi orð
gilda einnig um gullöld Svía.
þeirxa. Kyr/nin verða auðveld-
ari, vegna þess að sæns'k tunga
minnir í hreinleika sínum,
styrk og göf-gi mjög á vort
eigið mál.
Nú hafa einnig fjölmargir
Svíar öðlazt náin kynni af ís-
landi uútímans og hinni öru
þróun^ sem þar hefur orðið á
öllum sviðum. Nútímabók-
bókínenntir íslendinga hafá
einnig eignazt marga vini og
aðdáendur.
Vér höfum- af athygli fylgzt
með þróuninni í Svíþjóð. í fé- -
lagsmálalöggj öf er Svíþjóð
brautryðjandi innan Norður-
landa en Norðurlöndin, ujjj-
heiminum fa-gurt fordæm'í.
Hugsazt getur, að þessi frið-
samlega þróun beri ekki út á
! við yfir sér þann sama( glæsi-
brag og hersigrar stórveldis-
tímanna, en inn á við er hér
um nýja gullöld að ræða.
Snorri lofar Frey, sem „var
því meir dýrkaður en önnur
goðin_ s'ém á hans dögum varð
landsfólkið' auðugra en fyrr að
friðinum Og ári.“
Allir óskum vér friðar, en
vqr virðum þó þær þjóðir, sem'
verja menningu sína og þjóðleg
sérkenni. Eg hygg, að hafi
nokkrar þjóðir komizt nærri
því, að leýsa vandamál nú-
tímans, þá séu það Noröúf-
landaþj óðirnar. Vér höfúm
reynt margt og varðveitt hið
bezta. Vér reyndum Kalmar-
samband •—- hið eina skipti er'
Svíþjóð og ísland áttu sama
þjóðhöfðingja. Vér höfum
reynt sambönd tveggja landa í
serrn. En að endingu höfum vér
fCðið fimm frjáls ríki, er sín -á
mill'i hafa gert hinn mikla
draum um frið að veruleiká.
Margt af því, sem Sameinuðú
þjóðirnar hafa á stefnusk'rá
sinni, hefur þegar verið fram-'
kvæmt á Norðurlöndum, og þaðr
i er engin tilviljun, að aðalritaf-'
ar Sameinuðu þjóðanna hafa,
báðir verið Norðurlandamenn^
hinn fyrri norskur, hinn síðari
sænskur. í ■sjugum heimsins.
njóta Norðurlöndin virðmgar
fyrir að þræða inn á hinn
gullna meðalveg en leita út á
við hins gullna friðar. Svíþjóð
liggur í h.jarta Norðurlanda og
hefur tekið Norðúrlöndin í
þjóðs'öng sinn.
Eg Ieyfi mér að lyfta skál
minni fy.rir yðar hátign, fýrif'
hennar hátign, drottningunni,
; fyrir konungsættinni og fyrir
sænsku þjóðinni allri. ,
er gott.
Það var í byrjun hafskipaa’.d-
arinnar, gem ísland var fundið
°g byggt. En vér lifum nú í
þjáningum til þess að ’fylgja
ekki fólldnu. Hann hefur aldr-
ei yfirgefið von um eitthvað
myrkrinu. tlún verður glöð,
| einkum þegar banu hefur skýrt betra. Þess vegna dreymir hann
I henni frá ástæðunni fyrir morð um vald, fjöldaJhreyíingu, sem
j inu. Hún heldur að hann hafi metur manninn og einstakl-
byrjun flugaldar. Vegalengdir, tekið sinnaskiptum. Fljótt inga sem trúa sjé.lfs síns boð-
eru að verða hverfandi litlar, ogv kemur þó í ljós‘að slíkt er hug skap. í fullu samræmi við
þessa lífsfílósófíu er afstaða
hans gagnvart öðrum, Hann
alit verður hvað öðru líkt, að
minnsta kosti í bæjum og á
þjóðieiðum.
Samt er það nú jsvo, að þjóð
irnar munu lengi halda sínum
sérkennum, og í því verðum
vér íslendingar vonandi engin
undantekning. Sjálít landið
arburður. Haim verður æfur
, og reiður þegar hún segir hon-
j um að flokkurinn hafi tekið
1 upp sömu stefnu og Hoederer
barðist og féll fyú.ir. Efússar
! hafa’ sem sé óskað þess að Ör-
I eigaflokkurinn taki þátt í
' stjórn og auðvitað gat Louis,
núverandi foringi, ekki snúist
er eini maðurinn sorp treystir-
Hugo og hann er emi maður-
inn, sern býðst til að hjálpa
honum, af því að Hoederer er
eini maðurinn, sem skilur
harm.
Hugo aftur á -móti er miklu
erfiðara að skilgreina. Hann
er afsprengur haldlítillar
menningar, trúlaus, eirðarlaus,.
helzt óbreytt. 5,Söm er hún gegn þeim. En Hugo situr við
Esja, samur er Keilir," • og ör- 1 sinn keip. Sama þótt honum
nefnm segja sína byggðasögu. | sé sagt að Louis sé á leiðinni ^
Æskustöðvarnar munu halda ( þangað með byssu og aðeins j metnaðargjarn og þrjózkur, —
sínu aðdráttarafli og aldrei eitt Seti bjargað hcnum frá I maður, sem álít.úr pólitískani
hafa íslendingar ’þekkt 1M að hann. vi?urkefnni að jflokk sem þennan vettyang
, . r r ■■ 'i ..-i i• . , rlokkurmn hafi a rettu ao , personuiegrar valdaparattu.
sitt betur en nu a bilaolainni. , , AT • ^ , -
. . - standa. Nei alveg sama endur- Pess vegna hallast hann aa
Sagan verður mnmg alltaf að ; tekur hann
eins og óþægur Louis, vélmenninu, semi aldrei
mestu séreign og bindu.r osö (kjölutraWri! Mín laun er -að-^þarf að hugsa. efast né spvrja.
ættjarðarböndum. - En ekkert ’ eins á einn veg: dauðinn. — J.Báðum er það sameiginlegt að
sameinar oss þó meir en málið, j Útvarp Illúría. Þá er morg- j viðurkenna ekki hugSjónir.
tungan sem vér höfum varð- , unútvarpinu lokið. Næst verð- Skrítið að slíkur náungi 'skuli
veitt um þúsund ár, betur en jur útvarp'að kl. 14. Og við höld- látinn framkvæma hugsjóniti
nokkur germönsk þjóð. Málið um ðeim í þungum þönkum Hoederers að leiks’okum. —
er mikill arfur o° varðveitir Lgrundandi mannleg örlög. j Því miður sá ég ekki leik-
mikla sögu og mannvit og fáar j ^ ^ ., ! rifjf þar af laiðandi nkki
- , i • -i• • i i j Louis, Hosderer, Hugo. Þriar vel domibær um formlist pess.,
tungur held eg skiliist betur en r ^ ...
, & - f ' , - J \r .mannverur 1 glimu við sama En eins og 1 ollum leikntum
íslenzkan^ eg a við hinn ljosa ; viðfangsefni. Við skulum skoða Sartre, virðist mér iögð höfuð-
uppruna orðanna. líkingar og þær nánar. Louis er einangr- áherzlá á samtölin. í þeim er
s'káldskap málsins. j unarsinni og bókstafstrúar- aldrei dauður punktur. Hins'
Málið samemár oss, og það maður. Bylting er í hans aug- vegar skortir lei’tiitið skáld-
sameinar líka allar kynsióðir,! um eittíivað sem fvrir fram legt flug, meitluð -svor og mál-
sem lifað hafa á íslandi. Það hefur verið ákveðið. Þess feeurð og of mikið cr lagt upp
varðveitir Háváijiál sem al-
vegna skilur hann ekki hið úr atburðum, sem skapa æsing.
- sveima ætíð vandpmál Rússa
, og hvernig þeir le’rca þau.
óg í mörgum Hann batar og fvrirlítur and-
stæðinga sína og kærjeik til
samstarfsmanna á hann ekki
(né traust á fólkinu. Því kýs
memiinrtceiffíi Söffijrrrar Hall- raunverulega sí-ns eigin 1-ands, Það er til dæmis spurning
ptahES.^£m if"* f«ir I*» Ml til t=SM
stækkar vora 'fámennu þjóð
meir en nokkuð
ákilningi. Og várðveizlu þess
éigum vér á>n efa að þakka við-
reisnarhug og sjálf.stæði ís-
[ands. Án þess njótum vér ekki j hann að vinna verk sín með
þess mikla arfs, sem Fjá'llkonan ofbeldi og morðum. Það vald.
gefur börnum sínum kost á. ísem hann Þráir er stál °S her-
ísléndingar ha’fa víða farið á
öllum öldúm og margir flutzt
lengra á brott en þér, sem nú
stundið nám eða eruð þúsett
hér í Svíþjóð. En hvort sem
íjslenclingurinn flytur langt eða
skammt, þá er það vinningm
fyrir hann og æ.ttjörðina, að
hann varðveiti málið —ástkæra
ylhýra málið. Það auðg’ar líf
hans og gerir honum kleift að
yera góður fuíltrúi íslands er-
lendis, en slíkir fulltrúar eru
Engin samvinna við hina, eng-
in miskunn í samskiptum mín-
um við mennina eru hans boð-
orð. Líf og starf er sláandi
ékki grinið af vanmætti.
Vitr.a ég í hví rsmibandi til
nersónulegs lífs í’öfundarins,
hví að hví pr ég bezt veit. hef-
ur haun aidr’pí vt>-’ð meðlimur'
í Kommiúnist.aflokki. Hins veg-
ar mun hann hafa starfað I!
andt-rivrnuihreyfinp'únni ái
=tríð=á.runum. En hún var ekkii
rólitískur flokkur heldui?
sk.ipulögð skemmdarverka-
hreyfing. En það e.r jú tvennfc
Ólíkt. Hih-nwr.
Landsþing SVFÍ seff á |B00 masins tiafa skoðaS
sýningu Bencdikfs. |
LANDSÞING Slysavarnafé-
lags íslands verður sett á
sunnudaginn kemur í Laugar-
nesskóla að lokinní guðsþjón-
ustu í Laugarneskirkju. Þing-
fámennri þjóð mikil nauðsyn s>törf fara svo fram í Tjarnar-
og þökk sé hverjum þeim, sem eafé og stendur þingið fram
ávinnur oss virðin-g og vmáttu eftir vikunni.
í framandi landi. J
Það er ættjörðin, ísland, sem j
sameinar oss hér í dag, og vér
'Skulum minnast
ferföldu húrra.
ísland lifi!
hennar með [yj-gj-.
fsakka.
TiS vina minna
í ORÐLAUSRI hrifning við
angan frá dýrustu rósum
allt vil ég þakka frá hamingju-
deginum ljósum.
Á meðan ég lifi -ég minnist á
ylgeisla þessa
■ég mun ykkur jaf.nan í þögulli
. aðdáun blessa.
Lilja Bjömsdóttir,
Fregn til Alþýðublaðsins.
EYRARBAKKA í gær,
VERTÍÐIN hefur verið hér
SÝNINGU Benedikts Gunn-
arssonar hefur verið ágætlega
tekið og hafa nú þegar 18
myndir selzt. Aðsókn hefur
verið ág'æt og hafa 800 manns
nú séð sýninguna. Sýningin
verður opin til sunnudags. |
Kona varS fyrir foí! 03
slasaflisf.
KONA varð fyrir bifreið á
Reykjanesbraut skammt frá
Njarðvíkum seint í fyrrakvöld.
Meiddist konan. mikið og var.
rænulaus er blaðið frétti síð-
ast í gær. 1
KARLAKÓRINN Fóstbræð-
ur héfur eins og kunnugt ex*
verri en síðastliðið ár, og var (haft kvöldVökur í Sjálfstæðis-
það þó slæmt. Er það einkum húsinu við ágætar undirtektir
gæftaleysi, sem veldur, en og húsfylli í hvért sinn. Að
einnig aflatregða á netjatíman undanförnu hafa þessar kvöld-
um. Gott var hins vgear, með-1 vökur legið niðri, af því að
an fiskað var með línu. Yfir-jkórinn hefur ekki komizt að í
leitt er vertíðin mjög léleg, og húsinu. En nú heíjast þær að
í þessum mánuði var samfleytt nýju og verður sú næsta á
hálfsmánaðar landlega. 1 sunnudagskvöld kl. 9.