Alþýðublaðið - 29.02.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
] ALÞÝÐUBLABIi f
< kemur út á hverjum virkum degi. t
i Afgreiðsta í Alpýðuhúsinu viö t
• Hveríisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. jj
; til kl. 7 siðd.
• Skrifstofa á sama stað opin kl. í
J Q'/a — 10J/2 árd. og kl. 8 — 9 síðd. í
í Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 |
5 (skrifstofan). !
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á |
( mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 »
j hver rnm. eindálka. t
5 Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan l
< (í sama húsi, sömu simar). t
Alpingl.
Neðrl tieild.
SiguTjón Á. Ólaftsson bar fram
þá breytingatillögu um frv. um
fraraliengingu á skattfrelsi b. f.
Eimskipaféiags Islands, að þvl að
eins skutli félagið vera undanþeg-
ið tekju- og éigna-.skatti, að það
greiði hluthöfumim ekki &rð á
því tímabili, sem undanpágan
nær yfir. Síi tiilaga var samþykt
í gær með 14 atkv. gegn 9. Þeir,
sem greiiddu atkvæði gegn henni,
voru flestallir þeir íhaldsmenn,
sem viðstaddir voru, og Ben. Sv.
og Halldór Stefánsson. Hinir urðu
þó f'leiri af deildarinönnum, sem
þótti 'sjálf'sagt, að skattgreiðsla
tii ríkisins væri ekki látin þoka
fyrir arðgreiðsfu til hluthafanm.
Siðan var frv. vísað til 3. umr.
Frv. um sölu Garða á Akramesi
var enidiursent e. d.
Beinir skattar eða tollar.
Eins og getið befir verið um
hér í blaðinu, Ieggur Héðinm
Valdimarsson til sem fjárhags-
mefndarmaður, að sú breyttag
verði gexð á frv. stjórnarinnar
um framlengingu á 25o/o gengis-
viðauka á ýmsum tallum og
gjöldum, að viðaukagjaldið 'af
kaffi og sykri 'falli niður um
næstu áramót eða að frv. verði
felt að öðrum kasti. Hins veg-
ar flytur hann frv. um 25 % við-
auka við tekju- og eigna-skatit
um tveggja ára 'iskeið. Kwðst
Srann voma, að 'innan ársloka
1930 verði komin Önnur og betrí
skipun' á skattamálin heldur ein
nú er. F:rv. 'um skattsviðaukann
var í gær 'til 1. umr. Ætlar Héð-
inn við síðari umræð'uir þess að
bexa fram þá breytingu, að við-
aukinn nái ekki til lægstu tekna.
Ól. Thors vildi fyrir hvern mun
fá frv. felt 'þegar í stað og hét
á þingmenn &ð ’greiða atkvæði
gegn því. Urðu þó að eins 6 til
þess að honum 'sjálfum méðtölid-
um, en 16 greiddu atkv. með
frv. Var því að umræðunni lok-
Inni víisað til fjárhagsnefndar. Við
umræðuna deildu Alþýðuflokks-
menij og íhaldsmenn um, hvort
réttlátara væri að leggja á beina
skatta eftir efnum og ástæðum
ellegar tolla. Héðinn 'og Harald-
tur bentu á, að tollarnir Ienda
ftestir langþyngst á fátækum fjöl-
skyldumönnum, sem ekki geta
hlýtt sparnaðarskrafi efnamann-
anna nema stórtjón hljótiist af,
því að þegar menn eru nieyddir
til að spara við sig og fjölskyld-
ur sínar húsnæði, 'fæði og fatnað,
þá er það hættulegur sparnaður,
sem kemur þjóðinni i koll. Inn-
'héimta verzlana á tekjum ríkis-
ins er og allri annari innheimtu
'dýrari, því að verzlanir leggja
'drjúgum á tollana. Jóhann úr
Vestmannaeyjuim varð alt að því
mælskur um einstaklingsframtak-
ið. Talaði hann um, hve mikið
áræði þyrfti til þess að „leggja
á 'sig að reka áhættusöm fyrir-
tæki“, svo sem stórútgerð, og
þótti jafnaðarmenn ekki bera
tiæga virðingu fyrir þeim áræðnu
mönnum, sem það geri. Áhættu
verklalýðlsms mintist hann ekki
á. Haraldur gerði þá tilraun til
að koma Jóhanni í skilning um,
að jaínaðaxmenin hefja ekki á-
rásir á hlutafélö-g eða annað af
meinfýisi eða árásargirni, heldur
berjast þeir fyrir því, að fyrirr
tækin séu rekin skynsamlega og
alþjóð til gagns og fyrir rétti'
verkalýðsins, sem við þau starf-
ar.
Viðvarpið.
Frv. um heimild handa stjórn-
inni til ríkisrekstrar á víðvarpi
var afgreitt til 3. umr. með þeim
viðbótum, að taka megi nauðsynr
leg lán tii þess og að til bráða-
bixgða megi byrja með minní
stöð heldur en frv. áninars á-
kveður. Er í þeim viðauka átt
við stöð h. f. „útvarps“. Héðinn
lagði áherzlu á, að aðalatriðið
er, að fullkomin stöð sé sett upp
hið bráðasta, svo að al'lir landisr
menn geti haft hennar nat, og
að það er isveitunum einkum
nauðsyn. Ríkið sé alls ekki
skyldugt til að kaupa stöð fé-
lagsins „Útvarps“. Pað félik hag-
felt sérleyfi og hefði getað stað-
ist vel, ef .stjórnin á því hefði
verið betri en raun varð á. Því
að eins eigi ríkið að kaupja stöð
þess félags, pð áður sé trygging
fengin fyrir því, að hægt verði
mjög hráolega að selja hana aft-
ur upp í stærri stöðina, en rík-
ið reki þá smástöðina að eins á
meðan verið er að koma hinni ái
laggirnar. Enn þá mest varaði
hann við að veita erlendu félagi
einkaréít til víðboðsrekstrar, eins
og komið hefði til tals um
„Dansk Radio“. Benti hann á, að
það æítu þeir sízt að villja, serni
mest haía talað um sjálfstæðið,
að erlendu félagi yrði fenginn
víðvarpsreksturinn í hendur. Tr.
Þ. sagði, að senidimaður „Dansk
Radio“, sem hingað kom í haust,
hefði ekki komið að tilhlutun rík-
iisstjórnarinnar, heldur myndi h.
f. „Útvarp“ hafa átt hlut að um
koimu hanis. Bjarni tók undir orð
Héðins um œrnðsyn sveita'nna á
víðvarpi, sem þeim komi að not-
um. Ríkið eigi sjálft að reka
stöðina tiil fræðslu og menningar
landsmönnum. Kvað hann jafn-
fjarstætt réttu lagi að fá gróðai-
félagi víðvarp iþjóðari,rmar í héinid-
ur, eins og að fela slíku félagi
barnafræðsluná eða kirkjumálm.
Skoraði hann á stjómina að
vinna að því, svO' sem h'enni er
, framast unt, að víðvarpið kom-
" iist sem allra fyrst inrí á hvert
einasta heimili á land'inu. Ann-
að var hljóðið í Pétri Ottesen..
Hann gerði ráð fyrir, að fyrstu
árin verði tap á víðvarpinu, en
gtoóði í framtíðinni. Viídd hann
fá einkafélagi víðvarpið og lofa
því að hirða gróðann,, þegar þar
að kæmi, ,en þangað til legði rik-
ið félaginú fé til að standast
tapið. Ekki vantar hygnina þeirra
íhaldsmanna á meðferð þjóðar-
búsi,ns(!).
AtkvæÖi voru greidd um það,
hvort nafnið „víðvarp“ eða ,„út-
varp“ skyldi vera í frv., og.var
„útvárp“ valið með 15 atkv. gegn
10.
Eldhúsnótt.
Kl. rúmlega 6 e. m. hófuist eld-
húsumræður. Fór Magnús Guð-
mundisson fyrstur í eldhúsið. Var
aðalsökin, sem hann fann. á hend-
ur .stjórninni sú, að of mikil lik-
indi væru með h&nni og íhalds-
stjórninni, sem Magnús var sjálf-
ur í. Brátt hóf Jónas ráðherra
sókn á hendur íhaldsstjómiinni,
sem fór með völdin fyrri hluta
liðna ár.sins. Fletti hanin mjög of-
an af gerðum M. G.„ og vítti
hann þó mest fyrir aðstoð þá,
er hann veitti olíutröllinu, sem
kent er við Skel,' til að búa um
sig við Skerjafjörð. Benti hann á,
að margir væru ekki ugglausir
urri, að frelsi landisins gæti staf-
að hætta af því. Spurði hann,
hvernig á því stæði, að það lét
iét reisa hér slíkar risastö'ðyar.
Mœíí' par geyrrm olíubirgðir ti\
herforðq fgrir erfent ríki. Svo er
ojg mikil leynd á höfð, að jafnvel
tveimur ráðherranna, Tryggva og-
Jónasi, hafi verið bannað að
ganga inin fyrir girðingu fédags-
inis. — Um eftirlitið með emlb-
ættiismönnum ríkisins í tíð í-
liaJdiS'stjórnarinmar benti Jónas á
dæmið af Einari Jónassyni, en
hjá honum virðist vera um 60
þúsund kT. sjóðþurð fyrir utan
mikið dánarbúafé. Um vínið, sem
látið var í hegningarhúsið, hafi
hvorki farið fram bókhald né
eftirlit og að sjóðþurð hafi
reynst vera í a. m. k. öÖrum
hverjum útsölustað áfengisverzl-
unarinnar og í einum þeirra vant-
að auk þesis miklar birgðir.
Umræður stóðu ti-1 kl. 3 að
nóttu og varð eigi lokið. Mun
þeim verða haldið áfram í kvöld.
Elri deiM
í gær.
Frv. um breytángu á aðferð
þeirri, er nú er höfð við nauð-
ungaruppíboð á fasteignum, sem
búið er að fara gegn um ndðri
dedld, var samþykt við 3. úmí-
ræðu í efri deild; en deildiln
breytti því, svo það feir nú aftuf
til n. d.
Frv. um eftirlit með vélum og
verksmiðjum var samþ. til 3.
umr.
Þriðja málið var skifting Gull-
bringu- og Kjósar-sýslu í tvö
kjördæmi, isem búið er að sam-
þykkja í n. d. Töluðu þar Jón
Baldv., Jónas dómsmálaráðherra,
Jón Þorl. Qg Björn Kri'stj. Þeir
Jón Þorl. og Björ.n töluðu á móti.
Sagðist Jón Þorl. vita að frv.
yrði isamþykt, en þó hélt hann
all-langa ræðu á móti því. Ei:
langt frá því að Alþfol. vilji lasta
það, þó þingmenin haldi langar
ræður, ef þær eru um málefnið,
og alveg sama gildir þó þær
séu móti tnáli, sem ræðuimÞiður-
inn veit að verður sataþykt. En
Alþfol. vill bara benda á, að Jón
Þorláksson hafi gert þetta, af því
íhaldsblööin af einfeldni simni
eða hlutdrægni hafa alt af undan:
farin ár verið að tönlast á þvi,
hvað jafnaðarmenin í þitnginu (og
aðrir, sem voru í andiófi við í-
haldið) töluðu mikið.'
Þegar sams konar frv. og þaðs
sem aiú liggur fyrir þinginu urn
skiftingu Gullbr.- og Kj.-sýslu, lá
fyrir því 1926, greiddi Björn
Krístjónsson pví ettkoœði. Míntíí
Jón Baldvinssion Björn á þetta, en
Björ.n sagðist ekki trúa því að
hamn hefði greitt atkv. með frv^
þá, jofnvel pó puð vœri lesið
upp úr bókwium. Þótti þettaí
minmisleysi einstætt í sögu þimgs-'
ins, og var hent gaman að.
R6gur Raralds Röðvarssonar
um Svembjöm Oðdsson.
Haraldur Böðvarsson á Akra-
nesi Titaði fyrir skömmu grein í
„Mgbl.“ með yfirskriftinni: „Har-
aldur Böðvarsson talar“, og á
greinin að vera lýsing á einum
af merkustu leiðtogum verka-
mannasamtakanna, sem HaralduK
befir átt í brösum við út af
kaupgjaldsmálum, Sveinbimi
Oddssyni á Akranesi.
Menn eru vanir því, þegar
fourgeisar reyna að verja rangindí
sín gagnvart verkamönnum, að
Tökin séu léttVæg og óþvegin orð
falli við og við. En menn eru ó-
vanir því, að höfundar slíkra
skrifa reyni eldd að bera fram
Xök, en hrúgi upp eintómum, per-
sónulegum lognum svívirðingum
um andstæðing sinn. Þess rnunu
líklega fá eða engin ,dæmi fyrr en
nú, að „Haraldur Böðvarsson tal-
ar“, og að því leyti er grein hana
merkileg. Að öðru leyti er grein-
in merkileg, sem sé því, að
sjalidan mun manni hafa tekisl
jafn-klaufalega að svewa and-
stæðing sinn og Haraldi þessum.
Svo mjög liggur það í augum
uppi, að Sveinbjöm er jafnhvítur
eftir, en Haraldur svartur sem
sót. Sem dæmi um klaufaskap-
inn og tuddamenskuna í þess-