Alþýðublaðið - 02.03.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÍALI’ÝÐUBLABIB
< kemur út á hverjum virkum degi.
J Aígreiðsla í Alpýðuhúsinu við
Hveríisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
S'/g—ÍO1/^ árd. og ki. 8—9 síðd.
Slsnar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(i sama húsi, sömu simar).
Alplngl.
EEs*I delld
sendi í gae(r Jögin um eftidit með
vcg’ksmiðju'm aftur til neðri deild-
ar, með dálitlum breytingum.
Dei.lclin sampykti enn fjre'mu'r, að
Hafnajrfjcirður skuii framvegis
vejra sérstakt kjördæmi, svo sem
sagt var frá í blaðinu í gær.
MeSri deild.
Eldhúsræðum lauk kl. 8 í gær-
morgun. Þá er fjárlögin höfðu
verið afgreidd til 2. umr., var
.samþykt með 11 atkvæöum gegn
9 að halida enn áfram
fimdi og taka öiinur mál til með-
ferðar, sem eftir voru á dag-
skránni. Nú mun forseti Imfa séð,
að eigi er heppilegt til góðrar af-
greiðslu fijóðmála, að þingmenn
flaustri peim af hálf sofanidi.
Frestaði hann fundi til kl. 1, en
þá varð eigi fundarfært sökum
fámennis, og var nýr fundur boð-
aður kl. 5. Þá komu flestix deild-
armanna.
Þessara atvika ættu þingmenn
að minnast, þegar þeir greiða at-
kvæði um næturfrið hafnarverka-
manna (banín gegn næturvinnu).
Eyrarvinnumenín verða æfamörg-
um sinnum að fara erindisleysu,
líkt og þeir þingmenn, sem fóru
til fuindar ki. 1 í gær, og .svefnró
er iskilyrði þess, að geta á efíir
rækt vei hvert starf sem er.
Skipulegur og ákveðinn vininutimi
er hverjum manni eðlilegastur og
'pftaist notadrýgstur, og erindis-
leysur verða þá miklu sjaidgæf
ari. Þar skilur, hviort vinnan er
unrán á vissum tíma eða tilviljun
ræður tímamum.
Afgreiðsla mála.
Á síðdiegiisfundinum í gær votu
þiessi mál tekin til meðferðar:
• RíkisrekstuT á útvarpi og skatt-
frelsi Eimskipafélags Islands
(heitir frv. um skattgreiðslu þess)
voru bæði afgreidd til e. d. Magn-
ús dósent fékk samþykfa tillögu
um; að Eimskipafélagið megi
greiða alt að 4 af hunidraði í arð
og vera þó undanþegið skattj.
Sigurjón mælti gegn þeirri til-
-lögu. Þar sem rikið Ieggnr fé-
laginu mikið fé og veitir því
skattfrelsi, eigi það alls ekki að
gxeiöa hluthafaarð meöun 'svo
stendur. Fjöldi. smáu hluthafanna
sé í félaginiu til þess að styrkja
íslenzkar 'siglingar, en ekld' í því
skyni að fá arðgreiðslur af bréf-
unum.
Frv. um tijbúinn ábnrð, þ. e.
heimil'd til einkasölu ríkisins á
hönum frá 1. okt. n. k. (seníkom}-
ið er frá e. d.), var vísað til 2.
umr. og landbúnnd.
Þeim þremuir frv., er nú skal
greina, var einnig vísað til 2.
unrræðu:
Hannes Jóinisspn flytur tvö
þeirra. Annað er' um heimild fyr-
Sr istjórnina til að leggja nilmr
sendiherffunnb œftio í Kcrnp-
mannfthöfn. Vísað til allshnd. Hitt
er um 10 o/0 stimpilgjald af verSi
farseðkt með skipum, hvort helcl-
ur er málli ianda eða hafna inn-
an lands. Fór til fjárhagsnd.
Ásgeir og Magnúis (juðmunds-
son flytja frv. um hlimnmdi fyrir
lánsfébag. Félag, sem myndiað
verði til að veita fasteignaveðlán,
íái sömiu fxíðindi um skattf'relsi
og því um líkt og bankarnir hafa.
Gera þeir sér vo.nir um, að fé-
lagið geti lánað alt að 60°/o af
matsverði fasteigna út á þær. —
Frv. var ví.sað til fjárhagsnd.
Togaíaíoftskeytin og Ólafur
Thors.
Sjávaxútvegsinefnid n. d. klofn-
aði um frv. um loftskeytanotk-
u'n í-s.lenzkra veiðiskípa eins og
vltað var að hún myndi gera.
Meiri hlutinn, Sveinin, SiguTjón og
Jörundur, leggur til, að frv. verði
samþykt með nokkruim breyting-
um, sem ekki sinerta kjarnia þess.
Er þess getið í áliti þeirra, að í-
haldismennirniT i nefndinni, þeir
Ö.I. SThors og Jóhann Jósefsson,
'álíti, að ákvæði frv. nái ekki til-
gangi, m. a. vegna þess, að ekki
megi treysta drengskapa'dhfiituni
þeirra, sem loftskeytWú sikifta
/nilli landis og skipa, imt ðfalsað
efnii skeytanna. Þegar frv. var til
1. umr., sagði Ól. Thors og lagði
áherzlu á, að hægt verði að fara
kring um lögin, semda skeyti. á
almennu máli, en láta þau tákna
alt annað en orðin hljóðuðu, og
hann taldi, að petta myndi verða
gert, Gerði hann þá lítið úr á-
kvæði l frv. .um ,drengskapárvott-
orð. í gær, þegar nefndarálitimi,
sem nú var getið, haíði verið út-
býtt meðal þúngmanna, kvaddi ÓI-
afur sér hljóðs milli dagskrár-
liða, eins og hann ætlaði að taia
um gæzlu þiingskapa, fundaxstjÓTn
eða því rnn líkt. í s-tað þess lýsti
hann ósönn uminælin í nefndar-
álitiniú, þau, er nú var getið, o.g
réðst einkum með fonsi á Svein
í Firði. Sveinn svaraði og vitnaði
-sérstaklega í ummæli Ólafs áður'
í deiidLnní, sem þingmenn og
aðrir höfðui heyrt; en þar sem
það frv. var ekki til umræðu á
fund/num, sleit forsetinn (Jörund-
ur) umræðum þessum. Munu þess
fá dæmii, að þingmaður grípi á
þenna hátt inn í mál, sem ekki
er á idagskrá, og vilji fá að ríf-
ast um það, án nokkurs sam-
hengis við þau dagskrármál, sem
eru til umræðu, ei.ns og Ólafur
gerði, en koina jafnframt öfugur
í fyrni ræðrur sínar á þingfúnidi,
sem þiingmönnum og öðrum er í
fersku minni.
SeiMsr Biiifirars®
í „Mgbl.“ þann 22. þ. m. er
grein eftir Harald Böðvansison
með yfinskriftinni „Haraldur
Böðvansison talar“.
Ef höf. ætlast til, að grein þessi
skuli skoðuð sem svar við grei'n-
um þeim, er Sveinbjöm Odds*-
son form. V. L. F. A. reit í
Alþbl. fyrir skömmu, get ég ekki
annað en undrast, að S. 0„ sem
hlýtur að þekkja H. B., skyldi
leggja til rakabaráttu við svo ó-
vandaðan manin, sem virðist
standa að baki áðurnefndni gnein.
Enginn skyldi halda að grein H.
B. væri fyrirbrigði, sem ekki
hefði gerst hér áður. Nei, síðux
en svo. Hún er afleiðing af on-
sök, þar sem orsökin er fávizka
samfara röngum málstað, en af-
leiðingin flótti frá málefnii yfir
að manni og niðurstaðan skömim
feg vanæra. Sú er saga flestra
iítilmenna, er reisa sér hurðar
ás um öxl á hviaða sviði sem er.
Hr. Haraldur Böðvarsson!
Þú hefir gerst svo seinhepp-
inn að vega skammarvíg, og
vettvangurinn er auðvitað „Mgbl.“
Ég vil því ávarpa þig nokknum
orðum fyrir hönd stéttarbróður
míns.
Það er kunnugt, að S. O. hefir
um langt skeið verið oddviti í
öllum félagsmálum alþýðu manna
á Akraraesi og æfinlega barist trú-
lega í þágu jafnaðarstefnunnar
gegn hugsjónalausum atvinnurek-
endum. Hann hefir valið sér það
hlutskifti, þótt ekki sé það væn-
legt til fjáT, að sameina verka*-
iýðinn til baráttu fyrir réttrnæt-
um kröfum. Þú þykist ef til vill
geta bient til stærri verka, er eft:
ir þig ligigi. Um það skai ekki
dteilt, að einis láta staðreyndimar
tala. Þú isegist hafa verið nú um
'langt iskeið stærsti atvinnurek-
andiran á Akranesi, og efast vist
fáir um einlægni þína, að alrnenn-
ingsíheil] réði, en ekki eigiin hag-
ur, er þú valdir þér æfihlutverkið
og lagðir út á braut þá, sem svo
margur hefir hrasað á. En þó er
nú svo, að ég freiistast til að
Úlykta, að þú sért breyzkur, ekki
síður en stéttarbræður þínir sum-
ir hverjir. Það er sem sagt al-
kunnugt, að flsk, sem þú kaup-
ir af bátum að vorinu, borgar
þú aftur að hauistinu og hirðír
þar með allar rentur sumarsins,
sem að ,sjálfsögðu ættu að skift-
as niður á seljendiur fisksíns, ef
réttlætið ' gleymdiist ekki.
Og svo ert þú svo ósvífinn, að
um ieið og þú gerir tiiraun til að
sundra samtökum verkamanina
gegn þér og þínum nótuim, mæí-
ist þú til, að verkamenn hlíti
þinum úrskurði um, hvað dýra
verði þeir selji vinnu sína.
Það mun fágætt, að koruur séu
gerðar að nokkurs konar góð-
gerðastofnunum, eins og þú virð-
is hafa gert, og verður það Skilj-
anlegt á þann einn hátt, að saní-
kvæmt þinni alkuinirau umhyggjui
fyrir heill heildaxinnar, hafir' þú
álitið það yfirlætisminna að gera
góiðverk í ,nafni konu þinnar. AÖ
þú hefðir ekki nóð sama tilgangi
með því að braska í eigin nafní,
er mér áskiljajnlegt.
Með sögu þinnir um fiornianrt-
inn, sem S. O. tilkynti verkfalÞ
ið, bregður þú átakanlega skýra
’ljósi yfir siðfræði þá, er þú mið-
af athafnir þínar við. Ekki veit
óg, hvað Böðvar faðir þinn var
gamall, er hann geiði þann bii-
hnykk til handa íslenzku þjóð-
inni, sem varð þess valdandi, að
þú fæddist í þenna heim, en af
reyraslu undan farandi ára og
framkamu þinni. gegn verka-
lýð:n.um er það eirasýnt', að ekki
var það hagsvon íslenzkum ör-
eigum.
Þannig dæmi sém þessi tilraun
H. B. til að suradra samtökum
verkamanna eru oss lærdómsrík.
Þau kenna osis þá einföldu lífs-
speki, áð sem starfandi: heild. et
o&s unt að verjast ágengni aftur-
háldis og kúgunar, en sem dreifð-
um einslaklingum ómögulogt.
Þau segja oss einnig þiann rauná-
Jega sannleika, að enn þá ldkí
skuggavöld iægistu hvata mann-
lífisins lauisum hala í þjóðlífi'
voru, og að enn þá séu hug-
sjónamenn ofisóttir og svívirtir af
fáfengilegum peniiragapúkum, sem
ekki þekkja hærri hugsun en fisk-
verð og refjar um réttlát gjöld,
Jafnaðarstefraan hefir opnað ör-
eigurn heimisins nýja heinia,
grundvallaða á siðfræði, en ektó
eldfornri ómenn'ngu. Mannkynið
hefir þegar hafið allsherjar blys-
för yfir í lönd framtíðarinnar, og
enginn fær hindrað þá sókn.
Leiðin sækist seint, því margur
er hjallinn og margur steinninn,
sem velta verður úr v&gi. En
Haraldur Böðvarsson er ekki
stærsta torfæran á vegi verklýðs-
hreyfingarinnar, heldur það, að
alþýðu nianraa lærist svo seinf
að skilja réit sinn til lífsins ofé
mátt sinn og hlutverk í framc
þðinni.
Á öllum öldum hafa verið til
menn, sem risiö hafa öndverðiE
gegn eðlilegum og sjálfsögðum
kröfum menningar og framfara.
Örlög þeirra, isem lengst hafa
gengið í því, hafa jafnan orðið
þau, að eftirkomendurnir hafa
(skoðað þá :sem ljótan blett á
liðna tímanum.
Ég gteri ráð fyrir, að Sveínbjörn
Pddsson hafi vaxið að áliti með-
al verka- Qg sjó-manna á Akxa*-
npsi í þessari deilu við H. B.;
því fágætt er að finna jafn-
ótrauðan foringja eiras og bann,
sem staðið hefir stuðningslítill og
misskilinn af mcirgum i barátt-