Alþýðublaðið - 13.01.1955, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 13. janúar 1955
ALÞYÐUBLAÐIÐ
8
Jón Guðmundsson:
LE
Síðarí greín
ÞINGVAJL.LAJSTEFND hafi ins, Mér er ljóst ýmislegt, sem I
forgöngu um að hafa samband þeir mætu menn höt'ðu í huga
við áhrifamenn í hinum ýmsu í sambandi við friðunina, sem
landshlutum, jafnt fátæka sem'er að sumu leyti ’ekkl lokið í
ríka að aurum, um að leggja framkvæmd.
eitthvað af mörkurn til um-
bóta á staðnum. Ég tel, að með
því að fórna af frjáisúm vilja,
verði það til að gera okkur
öllum staðinn kærari, því að
það er nú svo, því meira sem
við fórnum þeim mun kærara
verður okkur málefnið.
Tillögurnar.
1. Að félagi verði veitt leyfi,
til að hafa með höndum ýmis
skemmtiatriði og seija aðgang
að þeim.,,
2. Leyft sé að koma upo ný-
tízku hyggingu í samráði við
húsameistara ríkisins og Þing
valianefnd. Það er hugsað á
þann hátt, eins og komið hef-
ur fram . tillaga um. að hin
ýmsu héruð taki þátt í að •
koma sér upp herbergjum í j
þessari bvggingu og nefna her
bergin eftir gömlu búðunum,
eða eftir því sem hverjum sýn
ist.
3. Þetta félag verði með
hlutafélagsformi að því levti.
að hvert hérað og ehistakling-
ur. sem leggur fram fé, hafi
aðskilinn fiárhag og atkvæð-
isrétt um öll málefni innan fé-
lagsins.
4. Félaginu veitist réttur t;l
stangaveiði á bátum á Þing-
vallavatni, eins og nú er, gegn
bví, að bað styðji fiskirækt
meþ 1.000.00 króna árlegu
framlagi.
15. Þ’egar komnar eru upp
fulikomnar byggingar á landi
því, sem féiaginu verður út-
hlutað og öll aðstaða" til veit
in,ga í fullu lagi, þá veitist fé-
lág^nu öll þau réttindþ !sem
slíku hóteli er nauðsvnlegt að
fá.
6. Hver hluthafi fær arð af
sínu framlagi í tiltöiu við fram
iag sitt, Þó þannig, að ef arð-1
urinn verður meiri en 4%, þá
skiptist það, sem mnfram er,
tll helminga, þannig að annar
helmingurinn gengur tíl um-
bóta á staðnum.
7, Öilum íslendingum, hvar
sem þeir eru bixsettir, er heim
ilt að taka þátt í þessum um-
bótum á merkasta stað okkar.
Hverjum 1000 króna hlut fylg
3r eitt atkvæði.
Kjósa skal 5 manna stjórn
til fimm ára. Koming fer fram
á aðalfundi, sem haldinn sé í
júní árlega á Þingvöllum, og
skal einn kosinn á hverjum
aðalfundi. Stjórnin kýs sér
framkvæmdastjóra.
9. Einstaklingar og féiög
geta helgað sér herbergi, eins
og getur um í 2. gr. og haft
forgangsrétt um afnot af her-
bergjunum, þó hefur forstjór-
inn rétt, ef sérstaklega stend-
ur á, að láta einstaklinga víkja
fyrir erlendum gestum, ef brýn
nauðsyn ber til.
Segja má, að friðunarlög
Þingvalla séu nær fyrsti á-
fangi í umbótamálum staðar-
JON P EMILSmi
fngólfsstræti 4 - Simi 7776
Sfaðsefning Valhallar.
Það var nokkur ágreiningur
um flutning húsanna Valhall-
ar o. fl. Ég taldi, að með því
aði staðsetja jValhöll á þefim
stað, sem hún nú cr, væri það
nokkuð úr leið. og sömule'.ðis
fannst mér mýrarsvakki rétt
við hótelið ókostur. Talað var
þá um að bæta úr þessu. fyrst
með því að fara veginn m,eð-
fram vatninu eða þá brú á
Almannagjá nokkuð fyrir
sunnan Valhöll. Þá. var líka
bætt úr því, sem oft hefur vilj
að til, að Almannagjá hefur
ver'.ð faratálmi á leiðinni
vegna snjóa, og hugsanleg
hætta á grjóthruni í gjánni,
eftir þvj sem faratæki þvngj-
ast og umférð vex fer slysa-
hætta varandi. Sömuleiðis
væru þá ihinár lelðu krókar,
sem nú eru á þjóðveginum, úr
sögunni. Einnig hafði húsa-
meistari og Þingvallanefnd ráð
gerðir um að fylla mýrina upp.
eða grafa upp og búa til lag-
lega tjörn. Ef gróðursett væru
svo tré meðfram tjörninni,
væri hægt að sýna lögréttu
með sínum dómhring og göngu
brú á b.iskupshólunum í lík-
ingu við það, sem var á sögu
öld. Ég hef orðið var við, að
ferðafólk spyr ekki síður um
lögréttu en Lögberg. Vafalaust
hefur þjóðminjavövður sérþ.ekk
ingu á þessum má'Lum.
Þingvallakirkja.
Kirkjan eins og hún er nú
mun verða hundrað ára 1958.
Fyrlr lítinn söfnuð eins og
I^ingve^llasókn er hún lagleg
og forsvaranleg. En sem al-
þjóðamusteri á slikum stað
koma allt önnur sjónarmið til
greina. Kirkjan á Þingvöllum
verður alþjóðarkirkja og öll
íslenzka þjóðin söfnuðurinn.
Þessi sjónarmið skildi Jón
Magnússon skáld. Hann lét
heldur ekki sitja við orðin
tóm. Hann og kunningjar hans
og gamlir ÞingvelHngar byrj-
uðu fjársöfnun, sem eru minn
ingargjafir og áheit. Stærsta
framlagið var frá Þingvalla
hreppi. — Ávarp Póns Magnús
sonar endar á þessa Leið: .Less
er ekki að vænta að Þing-
vallakirkja Verði þvílík risa-
smíð sem dómkirkjan í Niðar
ósi, en ég hugsa mér hana stórt
hús og glæsilegt lístaverk, sem
reist verði með sameiginlegu
átaki allrar 'hinnar íslenzku
þjóðar. Vér skulum allir hafa
það hugfast, sem kunnum að
aðhyllast þetta mál, að ís-
lenzka þjóðin er ekki of fátæk
til þess að koma verkinu í
framkvæmd. Hitt er sannara
að vér höfum ekki ráð á að
láta það ógert“. Þessi merki
maður dó 25. febrúar 1944
Síðan ,hefur þetta legið að
mestu niðri, og væri það gleði
legt, ef Þingvallanefnd bæri
þetta nauðsynjamál áfram til
sigurs. í sjóði er nú á áttunda
þúsúnd krónur.
Góður verndarl.
Ármann, sem bjó í Ármanns
felli, var mikill og merkur og
góður verndari. Eftir því sem
sagan segir, kom hann þeim
til hjálpar, sem hann var bú-
inn að heita fullting'i, og hann
gat verið ósýnilegur mönnum.
Þannig hefur kristna trúin
verið íslenzku þjóðinni sem
bjarg, er 'viðhaldið hefur
menningu þjóðarinnar í gegn
um hinar dimmu aldir hörm-
ungar og neyðar. Minnumst
þess og heitum á allar hollar
og góðar vættir að leggja lítið
lóð til veglegs musteris til
m'.nningar um kristintökuna á
Þingvelli árið 1000. Þingvellir
voru mesti samkomustaður al-
þjóðar, og þar var ágreining
ur manna dæmdur. Þessi stað
ur er merkilegri öliurö öðrum
stöðum, sem þjóðin á og sér-
stakur sem einingartákn al-
þjóðar, þannig-á hann líka að
vera um ókomna tímá.
Það er öllum fjármunum
öflugra til að . byggja framtíð
þjóðarinnar. Það er grundvall
aratriði, sem við getum ekki
án verið.
Eins og loftið er heilnæmt
og gott og lindin tær á Þ'.ng-
völlum. eins eru Þingvellir. ó-
tæmandi menningarupp-
spretta. .
Valhöll, gamlaársdeg 1954.
Jón. Guðmundsson.
Symfóníuhíjómsveitin
og Isaac Sfern
S5NFÓN1ÍIIHLJOMSVEITIN
hélt hljómleika í- Þjóðleikhús-
inu s.l. sunnudag, og var fiðlu
snillingurinn Isaac Stern ein-
leikari með h.ljómsveitinni.
Stjórnandl var Robert A. Ott-
J ósson. — Hljómleika'r þessir
' tókust hið bezta, og tóku áheyr
endur einleikara og hljómsveit
af innileika.
Fyrsta verk.ð á efnisskránni
var forleikur að söngleiknum
„Leikhússtjórinn" eftir Moz-
’ art. Þessi forleikur hefur ekki
verið lelkinn hér fyrr, en
hljómsveitin skilaði honum af
mikilli prýði.
Næst kom fiðlukonsert í
e-moll eftir Mendel.sohn. sem
Isaac Stern lék einleik í. Þessi
konsert er orðinn vel þekktur
hér. enda oft leikinn. Hann er
lýrískur og indæll á að hlýða
og var prýðilega le'.kinn.bæði
af einleikara og hljómsveit.
Þegar .nú hljpmsvejtih er orð-
in svo vel æfð og traust sem
raun ber vitni úm, vonumst
vér t'll, að æfðir verði sem
fyrst fleiri konserta, því að
þótt fiðlukonsertar Beethov-
ens og Mendelsohns séu falleg
ir, hafa þó önnur tónskáld
skrifað konserta. sem gaman
er að hlusta á og eiga fullan
rétt á sér. — Að.Ioknum fiðlu
konsertínum var hljómsveit
og sérstaklega é'nleikara ákaft
fagnað. Hörðu áheyrendur full
an hug á að fá aukalag, en það
fékkst ekki.
Eftir hlé lék. hijómsveitin
symfóníu Nr. 4 í d-moll eftir
Schumann, fallegt verk og sér
lega vel leikið. Að tónleikun-
um loknum var hljómsveitin
og hljómsveitarstjórjnn ákaft
hyllt að verðleikum.
Að lokum er ekki úr vegi
að þakka enn einu sinni au-
fúsugesfinum Isaac Stern kom
una hingað. Hans mun lengi
verða minnzt hér sem frábærs
listamanns og þar að auki
,,sjarmerantíy.‘ persönuteika.
Því miður höfðum vér eig'i tök
á að sækja hljómlejka hans í
háskólanum, þar sem hann lék
..eftir pöntun“ og svaraði auk
þess fyrirspurnum. en vér höf
um fyrir satt, að það hafi ver-
ið dásamlegt á að h’ýða. Sýnd'i
Stern þar mjög lifandi áhuga
á hljómlist almennt og |aín-
framt á eflingu tónlistar á fs-
landi. er hann gaf iekjur sínar
af hljómleikum hér til stofn-
unar hljómlistarsafr.s við Há-
skólann. — Er vonandi, að
bessi . mikli listamaður gisti
land okkar sem fyrst aftur.
G. G.
BREFI
Ásgrímur Jónsson listmálari:
)G BODI SV
Opið bréf til Félags íslenzkra myndlisfarmanna
ÉG 'FÉKK í gær bréf yðar
dagsett 7. þ. m. bar sem mér
er boðið að leggja til fimm
myndir á fyrirhugaða norræna
myndlistarsýningu í Rómar-
borg í vor, en mér er kunn-
ugt um, að svo er tll ætlazt,
að það sé yfirlitssýning síð-
ustu tímmtíu ára. Til þess að
fyrirbyggja allan misskilning,
að nokkru leyti að gefnu tílefni.
þykir mér rétt. að svar mitt
sé birt opinberlega, enda ekk-
ert einkamál íslenzkra mynd-
listarmanna, er slíkur andleg
ar sendinefndir sem svona sýn
ing hlýtur að vera, ínra til ann
arra landa. Þær eru og eiga
að vera fulltrúar þjóðarinnar,
en ekki einstakra manna.
Félag íslenzkra myndlistar-
manna hefir frá upphafi farið
með stjórn fyrir íslands hönd
í norræna listabandalaginu, en
bandalagið *var stofnað 1945,
og þá var hér aðeins eitt félag
mynd'fistaírmannaj, lOfangreint
félag. En fyrir nokkrum árum
sögðu íeftirtaldir málarar sig
úr því félagi, og skal hér þó
ekki rakin forsaga þeirra á-
rekstra, er ollu því. Þeir, sem
samtímis yfirgáfu sítt gamla
félag, og sumir höfðu allt frá
stofnun þess unnið einna mest
fyrir, voru: Jón Þorleifsson,
Jón Stefánsson, Krístín Jóns-
dóttir, Jón Engilberts, Jóhann
Briem og Agnete og Sveinn
Þórarins%on og ég undirritað-
ur. Við, sem þá gengum úr fé-
laginu, stofnuðum öll Nýja
myndlistarfélagið nema Krist-
ín, sem mun vera utan lista-
mannasamtakanna eins og
Gunnlaugur Scheving o. fl.
GREIN ÞESSI er opiðý
bréf frá Ásgrími Jónfesýnij\
listmálara til Félags ís-S
lenzkra myndlistarmannaS
og fjallar um þátttöku ís-S
lands í fyrirhugaðri heiins-^
sýningu í Rómaborg. Virð •
ist sýning þessi ætla að^
verða deilumál meðal ís-^
lenzkra myndlistarmanna, ^
og gerir Ásgrimur grein ^
fyrir afstöðu sinni og félaga^
sinna, en sem kunnugt erS
hafa samtök myndlistar-S
manna okkar klofnað í þrjúS
félög. Er ekki ósénnilegt, að^
frekari sltrif verði um mál^
þetta á næstunni. •
Síðar sögðu þeir Firmur Jóns-
son, Gunnlaugur Blöndal og
Guðmundur Einarsson sig
einnig úr Félagi íslenzkra
myndlistarmanna. Hér hefir
því orðið allmikil breytíng á
frá því að norræna listabanda
lagið var stofnað. Nýja mynd-
listarfélagið var stofnað með
þeim höfuðmarkxniðum að
efna árlega tíl samsýninga fé-
lagsmanna og vlnna að því í
samstarfi við önnur myndlist-
ar og menningarfélög að koma
hér upp sýningarhúsi fyrir
myndlist og aðrar skyldar list-
greinar. Eitt okkar fyrsta verk
var að hefja viðræður við F.I.
M. og ríkisstjórnina um að fé-
lagið fengi aðild að stjórn og
sýningarnefndum norræna
listbandalag^'íns, og tald'i sig
að öðrum kosti tæplega geta
tekið þátt í sýningum á vegum
þess. * , ; i :j
Boð um þátttöku í Rómar-
^sýningunni mun, hafa komið
til stjórnar Norræna lista-
bandalagsins og þaðan til F.í.
M. í fyrravetur og teikningar
aif sýningarávæðinu voru
komnar hingað í sumar. Hafði
ég búizt við, að íélagi okkar
bærust um svipað leyti ein-
hver boð um vænianlegt sam
starf, en svo var þó ek'ki. Loks
6. des. s.., er félagi okkar Jón
Stefánsson var nýfarinn til
Kaupmannahafnar, harst okk
ur fyrst bréf frá F.Í.M. undir
ritað af Svavari Guðnasyni og
Hjörleifi Sigurðssyni þess er-
indis að spyrjast fyrir um,
hvort félag okkar mundi æskja
að Jón Þorleifsson yrði til-
nefndur, ekki af okkar félagi,
heldur að því er virðist F.Í.M.,
í nefnd til að velja málverk á
sýninguna. í svarbréfi 7. des.
tekur Jón Þorleifsson hins veg
ar fram fyrir hönd félags síns,
að hann muni ekki taka þátt
í slíkri nefnd, en Nýja mynd-
j listarfélagið leggi til, að tveir
menn séu frá hvoru félagi og
jað því tilskildu óski félag okk-
jar að taka þátt í sýningunni.
'Þetta sama er tekið fram í
bréfi til menntamálaráðherra
og er það rökstutt þar nánar.
Síðar mun F.Í.M. hafa farið
iþess á leit við Jun Þorleifsson,
jformann félags okkar, að hann
tæki þátt í sýningarnefnd, þá
vitanlega enn á vegum F.Í.M.,
sem hann og afþakkaði vegna
fyrri samþykktar félagsins.
Eins og áður er tekið fram
á sýning sú, er fyúrhuguð er
í Rumarborg í vor, að vera
Framhald á 7. síðu.