Alþýðublaðið - 18.01.1955, Blaðsíða 4

ALÞVÐUBLAÐSÐ
Þriðjudagur 18. janúar 1955
Endurminningar Emanuels Shinwells - IV.
Útgefandi: Alþýðuflofáurinn.
Ritstjóri: Helgi Sœmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsing.astjóri: Emma Möller.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
Ásþriftarverð 15,00 á mánuði. 1 lausasölu ÍJOO.
r
Oþolandi ástand
ÞESSA DAGANA deila
myndlistarmanna okkar í
Möðunum um fyrirhugaða
þátttöku íslands í mynd-
listarsýningu, sem haldin
verður suður í Rómaborg.
Kann svo að fara, að ísland
eitt Norðurlandanna verði
ekki þátttakandi í sýningu
þessari, ef svo heldur áfram
sem nú horfir. Það væri illa
farið og raunar til van-
sæmdar.
Hér verður ekki lagt orð
í belg þessara deilumála
myndlistarmannanna, en eng
um dýlst, hvernig þau eru
til komin. — Enn einu sinni
sjtanda íslenzkir ljstamenn
andspænis þeirri staðreynd
og afleiðingum hennar, að
margir ágætustu myndlist-
armenn og rithöíundar þjóð
árinnar eru utan við Banda
lag íslenzkra listamanna
vegna óeiningar og deilna.
Skáld og rithöfundar skipt
ast í tvö álíka íjölmenn fé-
lög, en aðeins annað þeirra
er aðili að Bandalagi ís-
lenzkra listamanna. Mynd
listamennirnir starfa í
þremur félögum, og aðeins
eitt þeirra er í r.áðinni hjá
bandalaginu. Af þessu leið-
ir deilur eins og þá, sem
myndlistarmennirnir heyja
nú vegna sýningarinnar tí
Rómaborg. Hún hefði naum
ast komið til sögumnar, ef
félögin þrjú væru aðllar að
Bandalagi íslenzkra lista-
manna.
Þetta er óþo'andi ástand.
í*að nær engri átt, að mynd
lisíarmenn á borð við Ás-
grím Jónsson, Jón Stef-
ánsson, Jón Engilberts,
Jón Þorleifsson og Gunn-
laug Blöndal istandi uían
við heildarsamtök ís-
lenzkra listamanna. Sama
gildir um skáld og rithöf-
unda eins og ■ Gunnar
Gunnarsson, Davíð Stef-
ánsson, Guðmund Gísla-
son Hagalín, Jakob Thorar
ensen og Krisimann Guð-
mundsson, svo að nefnd
séu nokkur nöfn af mörg-
um. Bamdalag íslenzkra
listamanna geiur ekki án
þessara manna verið, ef
það ætlar að ná tilgangi
sínum. Það ætti því að
reyna að sameina sundr-
aða aðila í stað þess að
auka ósamkomulagið heint
og óbeint og gera sjálft sig
að viðundri.
Skiptar skoðanir meðal
íslenzkra listamanna þurfa
ekki að vera neitt undrun-
arefni. Mennirn'r eru ólíkir
og stefnurnar margar. Átök
in hafa leitt til klofnings í
félagssamtökum myndlistar
manna annars vegar og
skáldanna og rithöfund-
anna hins vegar. Þá sund-
urþykku aðila verður erfitt
að sætta eins og r.ú standa
sakir, þó að á því væri mik-
il nauðsyn. En Bandalag ís-
lenzkra listamanna á ekki
og þarf ekki að vera aðili
að þessum deilumálum. Þar
eiga fulltrúar listamannafé
laganna að starfa saman að
sameiginlegum áhugamál-
um og korna frain út á við
fyrir íslands hönd. Þetta
samstarf verður vafalaust
oft og tíðum vandkvæðum
bundið, en listamennirnir
eru - til neyddir að leysa
þrautina. Og það myndu
þeir áreiðanlega gera, ef
Bandalag íslenzkra lista-
manna væri gert að vett-
vangi allra stefna og skoð-
ana og hætti einangrun
sinni.
Deilan um myndlistar-
sýninguna í Rómaborg er
eitt dæmi af mörgum. En
hún nægir út af fyrir sig
til að sýna og sanna, að
Bandalag íslenzkra lista-
manna verður að sameina
sundraða aðila til að ná til-
gangi sínum og sjá sóma
íslands borgið. Framsókn
íslendiinga í msnnmgu og
listum er mikið gleðiefni.
íslenzkar . listir eiga vissu-.
lega erindi út um heim, en
það tekst ekki, ef sameigin
leg átök eru vanrækt og
efnt til reiptogs í staðinn.
Samskipti þjóðanr.a í þess-
um efnum sem öðrum eru
orðin svo mikil, að íslend-
ingar geta eklci skorizt úr
leik vegna deilna, sem allt
of oft eru háðar um auka-
atriðin. Slíkt er í senn
hætta og hneyksli.
Útboð
Tilboð óskast í innréttingu á heilsuhæli Náttúru.
lækningafélags íslands í Hveragerði. Útboðslýsing og
teikningar fást á skrifstofu félagsins Hafnarstræti 11
gegn 200,00 kr. skilatryggingu.
Náttúrulækningafélag fslands, 'T'
WINSTON CHTJRCHILL
vonaðist vaíalaus teftir því, að ■
samsleypustjórnin bélidst við
völd eftir sigurinn í Evrópu.
Jafnframt voru nokkrir ráð-
herrar Alþýðuflokksins því
ekki andvígir, að það ástand
héldist áfram, er gæfi þeim
persónulega virðingu, jafnvel
þótt það tefði fyrir fram-
kvæmd jafnaðarsteínunanr.
Þessar efasemdir um kosn-
ingar voru ofarlega í hugum
manna, er Alþýðuflokksþingið
kom saman í Blackpool. Ég fór
þangað fullviss um, að við yrð
um að berjast sem rlokkur.
Skylda okkar.
Ég hitti Nye Bevan og
komst að raun um, að við vær-
um sammála. Siðan ræddum
við við Herberli Morrison. sem
við vissum ekki hvernig var
stemmdur.
Mér fannst hann nokkuÖ
hlutlaus, en við fullvissuð-
um hann um, að úílitið væri
gott og skylda okkar við
flokkinn augljós.
Þegar til kom var tillagan
um, að við skyldum berjast
sem sjálfstæður flokkur í kosn
ingunum, samþykkt með yfir-
gnæfandi meirihluta. Síðan
gáfu kjósendur sitt svar með
því að kjósa 393 Alþýðuflokks
menn á þing.
Erfilf ráðuneyli.
Attles sagði við mig: ..Ég
vil, að þú takir við eldsneytis-
Clement Attlee.
og orkumálunum og í því. er
fólgið að þjóðnýta námurnar.“
Námumennirnir bjuggust
við, að þetia yrði gert eigin-
lega með einni handarhreyf-
ingu ráðherrans. Eigendurnir
voru litið minna ákafir í að
losna við námurnar — með
sk.lyrðum.
Ég hafði haliiið, að til
væri áætlun uni þetta í
skjalasafni flokksins. Ég
varð að byrja með tómar
hendur.
Merki m fiitrú.
Eigendurnir, sem vissu ó-
sköp vel, að dagar þeirra sem
stjórnenda voru taidir, höfðu
ekki miklar áhyggjur af fram-
leiðslumagninu þá. Námu-
mennirnir voru óþreyjufullir.
Ein he’.zta krafa þeirra var, að
strax yrði takin upp fimm
daga vinnuvika.
Þessi krafa mætt: talsverðri
andspyrnu í landinu, en ég
vissi, að hún var merki um til-
trú. Ef úr þessu yrði, gat verið,
að framleiðslan yrði ekki eins
mikil og við höfðum vonazt
eítir. En ef ekki yrði úr því,
gat svo farið, að ekki yrði uni
neina framleiðslu að ræða.
'VaRdsmá!.
Námumennirnir fengu sína
fimm daga vinnuviku og þeir
fengu betri laun. A hverjum
fundinum af öðrum, sem ég
átti með námumönnunum, var
mér sagt, að við mundum fá
öll þau kol, er við þörfnuð-
umst.
Kolaneyzlan varð brátt
mesta vandamáliö. Aukin
framleiðsla iðnaðarins krafðist
furðulegs magns af rafmagni
og gasi. Fleslar verksmiðjur
og neytendur höfðu enga hug-
mynd um, að við værum í
vandræðum.
Frostin 1947.
Yfiríýsing Oháðra lisfamanna
um sýninguna í Rómaborg
FÉLAG íslenzkra myndlist-
armanna hefir skorað á lista-
menn að senda verk sín til
úrvals fyrír væntanlega sýn-
ingu í Rómaborg og jafnframt
birt nöfn þriggja málara, sem
eru meðlimir félagsins, og eins
utanfélagsmanns, ■ er eiga að
velja málverk þau, er sýna
skal. Einn myndhöggvari á að
vera með í nefndinni um val
myndjhöggvaraverka. FéVgið
virðist hafa misskilið hlulverk
sitt í- þessu máli, álíta að það
eitt sé meðlimur Norræna list
bandalagsins hér á landi, á
sama hátt og áður þegar flest-
ir myndlistamenn störfuðu í
því.
Onnur lönd, sern eru með-
limir þandalagsins, Danmörk,
Noregur, Svíþjóð og Finnland,
starfa samkvæmt þe'irri megin
reglu, að sem flest félagasam-
bönd hafi fulltrúa í sýningar-
nefndum og stjórn deildanna,
er jafnvel formaður stjórn-
skipaður sumstaðar og kostn-
aður greiddur úr ríkissjóði.
Sýningin í Róm grundvallast
á þessum forsendum, og hefir
hæstvirt alþingi veitt mikinn
fjárstyrk í því augnamiði.
Þrjú myndlislafélög eru nú
starfandi hér á landi. Höfðu
þau samstarf síðasí liðið ár um
sýningu í Danmörku. að vísu
ekki á vegum Norræna list-
bandalagsins. Sýning þessi gaf
von um, áð félögin gætu unn-
ið saman að málefnum mynd-
listarmanna.
Sýningin í Róm á að vera
yfirlitssýning um þróun mynd
listar á Norðurlöndum í hálfa
öld. Er því eðlilegt, að sýning
arnefndin sé skipuð eldrj og
yngri listamönnum, fulltrúum
allra ifélaganna, samkvæmt
venju: Fimm manna nefnd
annist val málverka og svart-
list.ar, en þrír velji myndhöggv
araverk.
Félagið ..Óháðir listamenn"
mótmælir því, að þátttaka ís-
'smds í sýningurn Norræna
li=tbandalagsins sé einkamál
Félags íslenzkra myndlistar-
manna eða nokkurs annars fé-
lags. Geti því sýn'.ng undir for
ustu eins félaffs engan veginn
talizt fullgild þátttaka íslands
í fyrirhugaðri sýningu í Róma
borg.
Teljum við sjálfsagt að, far-
'ð verði að vilia- hæstvirts al-
bingis um val nefndar fvrir
sýninguna og að samkomulag
náist um önnur atriði varð-
andí sýninguna. Að öðrum
kosti teljum við undirritaðir
okkur ekki fært að taka þátt
í' svningunni.
Reykiavík, 15. ian. 1955.
Finnur Jónsson,
Gunnlaugur Blöndal,
Guðmundur Einarsson,
Ríkar'ður .Tón-son.
Gagnvart almenningi komu
vandræðin í Ijós í frostunum
miklu í lok janúar 1947.
Hættan á þessum vandræð-
um hafði verið helzta umhugs
unarefni ráðuneytisir.s í a. m.
k. sjö mánuði. Grip ð hafði ver
ið til ýmissa ráða til þess að
brúa bilið og draga úr neyzl-
unni.
Það getur hafa verið rangt
af mér að leita ekki ráða hjá
sérfræðingum til þess að sjá
fyrir þessa furðulegu aukn-
ingu orkuneyzlunnar í iðnað-
inum, en ég gat ekki sagt fyrir
um veðrið.
Það var eðlilegt, að íhalds-
menn og blöðin réðust á mig,
er kuldakastið og evmd þess
hófst. Ég bjóst við því.
En þáð var loiðinlegt að
komast að raun um, að
nokkrir félaga minna
reyndu að skella allri skuld-
inni á mig.
Úmdeild ræða.
i'n
Ekki jók það vinsældir mín-
ar, þegar blöðin hófu skammar
herferðina á mig út af því þeg
ar ég sagði, að mér væri „skít-
sama“.
Því var haldið fram, að ég
mæti engan Breta, er stæði ut
an hinna skipulögðu verkalýðs
samtaka, jafnvel svo mikils,
þótt lágt væri. Það var sagt, að
ég hefði móðgað miðstéttirnar.
Hér er sá kafli ræðu minn-
ar, er um ræðir: ..Enginn í
stjórninni, og vissulega ekki
ég sjálfur, mundi eitt einasta
augnablik kvarta undan gagn-
rýni. Við vitum, aö þið, með-
limir hinna skiplögðu verka-
lýðssamtaka, eruð vinir okkar
••— og vissulega gæti það ekki
öðruvísi verið. Um hina er
mér skítsama.“
TilboS Alllees. '
Sá hluti flokksins, sem illa
geðjaðist að aðgerðum mínum
Framhald á 7. síðu.