Alþýðublaðið - 19.01.1955, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Miðvikuclagur 19. jan. 1955
Útgefandi: Alþýðuflo\\urlnn.
Ritstjóri: Helgi Sœmundsson.
Fréttastjóri: Sigvdldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingasijóri: Emma Möller.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusimi: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
Ás\ riftarverð 15,00 á mánuði. 1 lausasölu 1,00.
Bros eða alvörusvipur?
SUNDRUNG hinna lýð-
ra&ðissinnuðu íhaldsandstæð
inga í landinu veldur því,
að Sjálfstæð.'sflokkurinn
ræður lögum og iofum í ís-
lenzkum stjórnmálum, þó
að hann 'eigi síminnkandi
kjósendafylgi að fagna.
Framsóknarflokkurinn hef
ur samfylkt honum um
stjórn landsins og jafnvel
haft forustu um sum var-
hugaverðustu stefnumálin.
Samt láta foringjar hans
svo, að þeim líki illa vistin
í flatsænginni. Þetta á eink
um við um formann flokks
ins, Hermann Jónasson, sem
hefur oftar en einu sinni
undanfarið vikiö að nauð-
syn vinstri samvinnu. Sum
ir telja þetta bros, en aðrir
alvörusvip. Sjáifsagt fæst
úr því skorjð áður en langt
um líður, hvor skýringin
muni rétt.
Auðvitað er hægt að út-
skýra á ýmsan hátt þá ó-
heillaþróun; sem leiðir af
völdum og áhr.ifam íhalds-
ins. En meginorsök hennar
er vafalaust sú staðreynd,
að Framsóknarflokkurinn
hefur brugðizt þeirri vinstri
stefnu, sem hann barðist
fyrir forðum daga, svo og
Moskvuþjónkun kommún-
ista. Hugarfari Brynjólfs
Bjarnasonar og Einars 01-
geirssonar verður áreiðan-
lega ekki breylt, og flokk-
ur, sem þeir drotína yfir, er
óhugsandi laðili að vinstri
samvinnu. Aftur á móti
eru nokkrar líkur á því, að
Hermanni myndi takast að
þoka Framsóknarflokknum
til vinstri, ef hann gengi að
því verkí af saraa áhuga og
orð hans vitna um. Það er
breytingin, sem cllu máli
skiptjir. Framsóknarflokkur
inn er ennþá úrslitaaðili
um íslenzkt stjórnarfar.
Hætti hann að þjóna íhald
inu og skeri upp herör fyr-
ir nýrri og farsælli stefnu
varðandi stjórn landsins,
þá er þess að vænta, að í-
haldinu verði skipað á rétt
an stað minnihlutans.
I þessu sambandi er á-
stæða til að leggja áherzlu
á, að þetta er ekki aðeins
reikningsdæmi manna-
skipta í ráðherrastólunum.
Hér verður ekki komið á
vinstri stjórn nema horfið
sé frá óheillastefnu undan
farinna ára og brotin braut
til nýrri og betri úrræða.
Erfiðleikarnir, sem nú
steðja að, stafa af óstjórn
og ofstjórn. En hér gætu
dafnað arðbærir atvinnu-
vegir og blómgazt heilbrigt
fjármálalíf, ef haldið væri
á málum lands cg þjóðar af
framsýni, ábvrgðartilfinn-
ingu og réttsýni. íslending-
ar æltu að standa betur að
vígi í lífsbaráttunni en
nokkru sinn; fyrr, ef land
inu væri vel stjórnað. Á-
standið, sem nú ríkir, leið
ir hins vegar fyrr eða síðar
til hruns og öngþveitis, og
þá er ef til vill of seint að
ætla að snúa við. Og það er
ekki nóg til úrbóta að brosa
til vinstri. Alvörusvipurinn
skiptir öllu máli.
Alþýðuflokkurinn lætur
málefni ráða af.stöðu sinni
til stjórnarfars og stjórn-
málasamvinnu. Baráttumál
hans eru nauðsynjar og
hagsmunir launþeganna og
alþýðunnar. Og hapn er
jafnan reiðubúirm til sam-
starfs við öll þau lýðræðis
öfþ sem vilja veita þeim
baráttumálum hans brautar
gengi.
Einn, sem er ánœgður
GUNNAR BENEDIKTS-
SON flutti nýlega útvarps
erindi um daginn og veg-
inn. Nú hefur heyrzt ein á-
nægjurödd um erindið. Hún
lét til sín heyra í útvarps-
þætti Þjóðviljans í gær. Þar
segir orðrétt: „Sagt er, að
Gunnar Benediktsson hafi
talað alláheyrilega og af þó
nokkru viti um daginn og
veginn.“
Þetta skýrist dálítið, þeg
ar að því er gætt, að undir
greininni stendur: G. Ben.
Og þá man maður það, að
höfundur útvarpsgagnrýn-
innar í Þjóðviljanum er
Gunnar Benediktsson. Þó
væri, að honum fyndist
hann sjálfur nokkuð áheyri
legur og sæmilega vitur! En
ætli hann sé ekki einn um
þá afstöðu?
Alþýðublaðið
Fæst á flestum veitingastoðum bæjarins.
— Kaupið blaðið um leið og þér fáið yðui
morgunkaffið.
Jazzinn o
TÓNLISTARFYRIRBÆRI
það, sem við nefnu.m ,,jazz“,
tók fyrst á sig form í drykkju I
knæpunum í New Orleans, og
í knæpunum í Chicagó hélt
þróun hans áfram, í umhverfi
sem einkenndist af glæpum, I
lauslæti, kynþáttahatri, eitur-
lyfjanotkun og ofdrykkju, —
valdasvæði glæpaforingjans,
A1 Capone. þar sem öll lög og
allt siðgæði var virt að vettugi
í sóðalegum danssölum og
saurlifnaðarholum. Oðru
hverju truflaði leiðinleg, en
óhjákvæmileg fangelsisvist þá
,,hversdagslegu“ lifnaðarháttu
þessara manna og kvenna, sem
fyrr eða síðar urðu ávallt að
leita á náðir eiturnautna, til
þess að fá afborið hið æðis-
gengna líf.
Það var á slíkum stöðum,
sem Bix Beiderbeeke, Frank
Teschemacher, Louis Arm-
strong, Bessie Smith, Sidney
Bechet, Sophie Tucket, Eddie
Cantor, A1 Jolsson og Mezz
Mezzrow, og aðrir þeir, er síð
ar • hlutu vfðurkenningu sem
stórmeistarar jazzins, komu
fyrst fram á sjónarsviðið sem
kornungir menn. Og um þetta
æðisgengna líf fjallar sjálfs-
ævisaga Mezz Mezznows, sem
fyrir skömmu er komin út, og
hefur vakið mikla athygli.
TÓNLIST — OPÍUM.
Jazzinn er upprunninn með
Negrum, og þó einkum sú stíl
tegund hans, sem nefnist
,,Blues“, — harmsöngurinn,
en hinum svörtu hljóðfæraleik
urum og söngvurum virtist
vera eiginlegt að túlka þá stíl
tegund á persónulegan hátt;:
ná áheyrendunum á vald sitt
og hrífa þá tU gráts. Þegar leið
á kvöldið söfnuðust Negrarn-
ir, — og þéir hvítu menn og
konur, sem höfðu hugrekki til
þess, — saman í leyniknæpun
um, og nutu „harmsöngs:ns“,
unz dagur rann. Jazzinn var
þessum manneskjum allt; mat
urinn var þeim hinsvegar
aukaatriði, og þegar sulturinn
sagði til sín, var bann sefaður
með Marihuanavindlingum
eða ópíum. Nautn slíkra eitur
lyfja var bönnuð með lögum,
en var engu að síður geysilega
útbreidd. Fljöldi fólks varð að
aumingjum fyrir jazz og eitur
lyfjanautn, og lauk sinni ve-
sælu æfi í fangelsi eða á fljóts
botni. En á meðan það mátti
var hugur þess alíur bundinn
við jazzinn, og meistarar hans
nutu aðdáunar í þe:m hópi sem
konungar væru.
Sidney Bechet er einn þeirra
fáu „meistara", sera sluppu
nokkurnveginn óskaddaðir úr
þessu víti. Hann túlkaði á
meistaral|egan ihátt með lefk
sínum á klarinett eða sópran-
saxófón hljómræna formfestu
Negranna í New Orleans, hug
myndaflug þeirra og ást á sam
ræmi í lagi og flutningi. Þessi
.57 ára jazzmeistari er enn svo
sérstæður og persónulegur í
list sinni, að þegar hann leikur
inn á hljómplötur, kýs hann
helzt að leika sjálfur á öll sex
hljóðfærin, svo að samhengið
i og samræmi'ð lí flutningnum
njóti sín til fulls.
Bix Beidebecke var annar.
Luralegur vexti, stóreygður.
meðalmaður á hæð. Hann lék
á . beyglað kornetthorn, sem
hann skildi aldrei við s'g, og
Þegar hann þeyt.ti það, stóð
whiskymengaður loftstrókur-
inn út úr því, svo áheyrend
urnir urðu sætkenndir. Hann
LOUIS ARMSTRONG
drakk sia í hel 23 ára að aldri.
Bessie Smiih var hin ó-
krýnda drc tning harmsöngs-'
ins. Aðdáuna-veró. b'ökk söng
kona. sem haí’ði náð sl.kri 'full
komnun í rádúbeitingu, að
JA77INN
verið
uracleilt tó’.ifi 'tarfyrirbæri á .
síðustu áraturum. I grein ,
þessari, sem fjai-ar um ný- ,
útkomna sjálfsævi rtgu eins
kunnaúa fovsvarsmanns
jazzins í Randaríkjunum,'
eru 'Tr,y::r í síuttu máli
V vokkrir þæítir úr srtgu jazz-'
i ín.s
sðngur hennar barst langar
le'ðir. Þsgar hún söng í „Para
dísargarði". þar sem hún var
fastráðin. varð ekki neitt við
mannfjöldann ráfJð. Það var
því l;ka.st, sem hún dáleiddi
áheyrendurna með sönghrynj-
andi s nni, og rödd hennar
fyllti salinn, heit og tryllandi.
FATS WALLER
Þar sem hún var, sameinuðust
allir þættir kvenlegs eðlis í
e nni. töfrandi persónu; ítur-
vaxinni blökkustúiku, ’glæsi
legri í sjón og hreyfingum, er
dró áhorfendur að sér eins og
rafsegullinn stálsvarfið. James
Radel hlýddi e'.nu sinni á söng
hennar, og um lei'ð og fyrsti
tónninn hljómaði, gapti hann
af undrun, og þannig sat hann
unz hún lauk söng sinum. Um
tuttugu ára skeið stóðst engin
samanburð við hana á þessu
sviði, en hún drakk mikið. og
smám saman hallaði undan
fæti fyrir henni. Árið 1937
lentl hún í bifreiðaslysi. ann-
ar handlegfur hennar rifnaði
bví sem næst frá bolnum, og
begar í sjúkrahúsið kom, leizt
fcrstöðujEólklnu ekki á litar-
aft 'hennar og vfsaði henni á
brott. Þegar loksins fannst
sjúkraihús, bar sem gert var
að sárum blö'kkufólks, var það
um seinan.
EITURLYFJANAUTNIN.
Frá því á barnsaldri var
Mezzrow einlægur aðdáandi
blökkumanna. Og að síðustu
gerðist hann „lenn beirra“. Það
var svar hans við þeirri spurn
ingu, er hann hafði oft lagt
fyrir sjálfan sig. — Hvernig
stendur á því, að fólk skuli
vera svo heimskt, að koma
ekkl auga á allar þær dásemd
ir, sem þessi kynþáttur hefur
mannkyninu að bjóða? — Ef
til vill hefur það ráðið nokkru
um afstöðu hans, að hann var
einnig af kynþætti, sem átti
ofsókn og fyrirlitningu að
mæta ,í Bandaírí'kjunum. þair
cð hann var af rússneskum
Gyðingum kominn, Mezzrow
Wsir Lou'.s Armstrong sem að
"láunarverðum manni, sem
ekki var aðeins meistari á
-viði tónlistar'nnar meðan
hann var og hét, heldur o.g
drengur hinn bezti. Hjálpsemi
hans var viðbrugðið, og hann
var allur með hugann við tón
1 Ist sína, eins og prófessor
varðandi sína vísindagrein.
Eiturnautnin náði smám sam-
an sterkari tökum á Mezzrow,
og Armstrong var eini mað-
ur!nn, sem hann gat snúið sér
Úl um aðstoð. Og Armstrong
’ét hann alltaf hafa peninga
umvrðalaust.
Mezzrow sökk dýpra og
dýpra. Þegar sem drengur
hafði hann kynnzt fangelsum
Bandaríkjanna af eigin raun,
Í Framhald d 7. síðu.