Alþýðublaðið - 05.05.1956, Blaðsíða 4
Afþýgublaðfg
Laugardagur 5. maí 1956.
Úígefandi: AlþýðuflokkuriiiB.
Ritstjóri: Heigi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsoa.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Augiýsingasími; 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8 — 10.
Samvizkan í ólagi
ÞJÓÐVILJINN hefur í
gær eftir ritstjóra Alþýðu-
falaðsins, að engir séu hættu-
legri baráttu alþýðunnar en
menn á borð við Eðvarð Sig-
urðsson, Bjöm Bjarnason og
aðra forustumenn verkalýðs-
félaganna úr Sósíalistaflokkn
um. Hér er ógætilega farið
með tilvitnanir, en hins veg-
ar sízt að ástæðulausu að
ræða málið dálítið nánar.
Saga verkalýðsbaráttunn
ar undanfarin ár leiðir í
ljós, að samvinna jafnaðar-
manna og kommúnista er
Alþýðuflokknum engin frá
gangssök. Þessir aðilár
standa iðuíega hlið við hlið
við að knýja fram réttindi
og hagsbætur verkalýðsins.
Eigi að síður er djúp stað-
fést mllli Alþýðuflokksins
og Sósíalistaflokksins. Þess
gætir einnig í verkalýðs-
máíunum. Kommúnistar
ráðast jafnan á Alþýðu-
flokksmenn að unnum sigri
og bera þá verstu sökum.
Minnisstæðast í því efni er
tilræðið við Hannibal Valdi
marsson eftir verkfallið
mikla 1952. Þá kallaði
Þjóðviljinn hann svikara
við málstað verkalýðsins
og kvað upp þann úrskurð,
að sá maður mætti aldrei
framar koma við sögu
stéttabaráttunnar. Orsökin
var auðvitað sú, að Hanni-
bal var þá jafnaðarmaður
og samkeppnisaðili komm-
únista um fylgið í verka-
lýðsfélögunum. Þessi við-
horft gætu breytzt með
skjótum hætti, ef kommún-
istar færu að temja sér
mannasiði. En ágreiningur-
inn á vettvangi stjórnmál-
anna hverfur ekki með öðru
móti en því, að jafnaðar-
mensi verði kommúnistar
eða kommúnistar jafnaðar-
menn. Alþýðuflokkurinn
Ijær ekki máls á neinni
stefnubreytingu. Og eim
liggur ekkert fyrir um, að
Eðvarð Sigurðsson, Björn
Bjarnason eða aðrir forustu
menn verkalýðsfélaganna
úr Sósíalistaflokknum hafi
látið sér segjast.
Vissulega er vel farið, að
jafnaðarmenn og kommún-
istar beri gæfu til samvinnu
um þau málefni verkalýðs-
hreyfingarinnar, sem ekki
eru ágreiningsefni. Ritstjóri
Alþýðublaðsins þykist hafa
lagt þeim málstað lið með
góðum árangri, t. d. í síðasta
verkfalli. En það samstarf
getur ekki brúað bilið milli
flokkanna. Alþýðuflokkurinn
fellur aldrei í faðminn á
kommúnistum vegna vel-
þóknunar á Eðvarði Sigurðs-
syni og Birni Bjarnasyni.
Hannibal Valdimarsson reyn
ist heldur ekki þeim vanda
vaxinn að breyta sundur-
þykkja jafnaðarmanna og
kommúnista í ást og ein-
drægni með því að dulbúa
Sósíalistaflokkinn og mis-
nota Alþýðusambandið eins
og hann virðist ímynda sér
í fljótfærni sinni.
Samstarf jafnaðarmanna
og kommúnista um þjóð-
málin almennt, eins og
Þjóðviljinn kemst að orði,
tekst því aðeins, að ágrein-
ingur flokkanna verði jafn
aður. Sú gerbreyting hugs-
unarháttar og skoðana er
óhugsanleg eins og stendur.
Alþýðuflokkurinn fæst ekki
til þess að trúa og treysta
mönnunum, sem hafa sundr
að íslenzkra alþýðu a£ þjón
ustusemi við stjórnmála-
stefnu, er enginn sannur ís
lendingur getur aðhyllzt.
Og þetta á við um fleiri en
jafnaðarmenn. Ævintýri
Einars Olgeirssonar og
Hannibals Valdimarssonar
hefur mistekizt af mörgum
ástæðum. Alþýðuflokkur-
inn sagði nei. Þjóðvarnar-
flokkurinn lét ekki heldur
glepjast. Málfundafélag
jafnaðarmanna sprakk í
loft upp við innlimunartil-
raunina í kommúnistaflokk
inn. Vinstri Framsóknar-
mennirnir, sem Þjóðviljinn
þóttist eiga von í, liafa
sömuleiðis staðizt freisting
una. Jafnvel fyrrverandi
þingmenn Sósíalistaflokks-
ins hafa kvatt herbúðir
kommúnista og fást ekki til
að Ieita þangað aftur. Þjóð-
viljinn man áreiðanlega eft-
ir nöfnum eins og Her-
manni Guðimmdssyni,
Þórði Benediktssyni og
Áka Jakobssyni. Og allir
vita hvernig fór fyrir Héðni
heitnum Valdimarssyni.
Ritstjóri Alþýðublaðsins
hlýtur að ræða ágreininginn
við kommúnista á þessum
grundvelli. Þjóðviljinn er
hins vegar tregur til sííks.
Þeð sýnir og sannar, að sam-
vizkan sé í ólagi. En þó bera
mennirnir ekki gæfu til að
skammast sín eins og drengj-
um sæmir.
Telft á tvœr hœttur
angurgapans.
WILLIAM E. R. PIDÐING-
TON heitir maður nokkur
brezkur. Hann tók þátt í síðari
heimsstyrjöld, þá kornungur, og
reyndist dugandi hermaður. Þó
var einn Ijóður á ráði hans sem
hermanns. Hann vissi flest bet-
ur en yfirmenn hans, jafnvel
herstjórnin brezka var síður en
svo fjölvitur, hvað þá alvitur í
hernaðarfræðum að hans dómi.
Engu að síður virðast yfirmenn
hans hafa haft öllu betra álit á
honum en hann á þeim, þar eð
þeir völdu hann í sveit fallhlífa
hermanna, en til þess að geta
talizt hlutgengur þar, verða
menn að \æra hinir mestu garp
ar, sem kunnugt er, ekki aðeins
hvað líkamsburði og hreysti
sner.tir, heldur og snarráðir, fífl
djarfir og vígfúsir. Piddington
var gæddur öllum þessum kost-
um í ríkum mæli, sumum ef til
vill í helzt til ríkum mæli. Þeg-
ar þess er gætt, að ævintýraþrá
hans var einnig sterkari en í
meðallagí, er sízt að undra þótt
það ætti fyrir honum að liggja
að lenda í ýmsu, sem einstaka
maður mun ef til vill öfunda
hann af, — en flestir ekki.
Piddington hafði lokið her-
þjálfun sem fallhlífasveitarmað
ur um það leyti sem innrás
bandamanna í Þýzkaland hófst,
og munaði því minnstu að hann
yrði af öllum ævintýrunum.
Sveit hans tók þó þátt í innrás-
inni, var meira að segja látin
svífa í fallhlífum niður á þýzka
jörð, — en ekki til þess að berj-
ast, heldur var henni fengið það
hlutverk að gera við járnbraut-
ir, svo að þær yrðu aftur akst-
urshæfar. Þótti Piddington þar
alli farið með hrausta stríðs-
menn og bætti þó nokkuð úr
skák að honum var fengið bif-
hiól til afnota og hann gerður
að sendiboða.
En hvað stoðaði það? Aðrar
brezkar hersveitir voru, ásamt
rússneskum og bandarískum
hersveitum, að vinna sigur á
herjum Hitlers án virkrar þátt-
töku hins baráttufúsa og rauð-
hærða Piddingtons. Það þótti
honum súrt í broti; hann vildi
geta þakkað sér að einhverju
leyti hrun og endanlegan ósig-
ur þriðja ríkisins; en þar sem
brezka herstjórnin virtist helzt
vilja losna við að veita honum
hlutdeild í þeim heiðri, afréð
hann að verða sér úti um hann
án hennar atbeina. Að vísu sótti
hann um það, svona til mála-
mynda, að vera sendur í bar-
daga, en þegar þeirri beiðni
hans var neitað, yfirgaf hann
járnbrautalagningaherdeildina í
leyfisleysi, barðist í þrjá daga
með kanadískri hersveit: en þá
varð nægilegt hlé á bardagan-
um til þess að þeir kanadísku
veittu því athygli að þessum
rauðhærða Breta mundi vera
ofaukið í liði þeirra. Sneri Pid-
dington þá aftur til stöðva her-
sveitar sinnar, ríðandi á bifhjóli
sínu, og yfirmennirnir, sem
ekki kunnu að meta bardaga-
fýsn hans. guldu honum afrekið
með sjö daga varðhaldi.
Þegar varðhaldinu lauk.
mælti ofursti hersveitarinnar
við Piddington, að þar sem
hann hefði nú sýnt það í verki
að hann vildi berjast, skyldi
hann enn sækja um leyfi til að
vera settur í bardaga. Pidding-
ton hugði ofurstann tala af ein-
lægni og endurnýjaði umsókn-
ina, sem hann fékk síðan í hend
ur ofurstanum, vongóður um að
nú mundi betur til takast.
Leið nú nokkur tími, en ekki
barst Piddington neitt svar við
umsókninni. Tók honum að
leiðast biðin, bandamenn sóttu
sífellt fram, þýzki herinn hörf-
aði sífellt undan, svo að það fór
að verða hver síðastur að geta
sér frægðarorð í orustum. Fór
hann nú að spyrjast fyrir um
urnsóknina með þeim árangri,
að hann komst að því að ofurst-
inn hafði haft hann að fífli og
hent umsókninni í pappírskörf-
una. Reiddist þá Piddington, og
þótti sú smán sýnu verri en
varðhaldið, kvaddi félaga sína,
sem reyndu eftir megni að aftra
honum farar, steig á bak bif-
hjóli sínu og ók.í átt til víg-
stöðvanna sem mest hann mátti.
Er hann hafði ekið sem leið
lá um nokkrar borgir og bæi, er
báru greinileg merki þeirra á-
taka, sem hann hafði ekki feng-
ið að gerast þátttakandi í, tók
hann að heyra skotdunur í
fjarska. Fvrir utan sveitaþorp
nokkurt fann hann birgðir
þýzkra skotvopna og skotfæra í
hlöðu, valdi þar þau, er hann
hugði sér bezt henta, og að
nokkrum klukkustundum liðn-
um var hann kominn til vígvall-
anna og í orustuna þar sem hún
var horðúst. Ekki hafði hann þó
lengi barizt er liðþjálfi skozkur
veitti honum athygli og gerði
herlögreglunni aðvart, sem tók
Piddington höndum og fylgdi
honum til herdeildar hans.
Enn hlaut Piddington refs-
ingu fvrir bardagafýsn sína. Og
enn léí hann sér ekki segjast.
Þegar hann var aftur orðinn
ifrjáls ferða sinna,
! miklu
að
svo
jiiiixnu leyti sem hægt er að
'segja það um hermenn, vopnað
ist hann léttri vélbyssu og
skammbyssu, tók sér gnægð
skotvopna, brennivínsfleyg, á-
. breiðu og eitthvert nesti, steig
enn á bak bifhjóli sínu og hélt
! af stað, að þessu sinni til Tange-
'múnde, í átt til Gennep, og ók
hratt í gegnum borgarrústir
Múnster. Qxnabryggju og.Min-
. den. í Hannover urðu fyrstu
bandarísku hersveitirnar á vegi
hans; veittist honum auðvelt
að sannfæra þá bandarísku um
að allt væri með felldu um
ferðir hans og það svo, að þeir
létu hann hafa benzín á geyma
bifhjólsins, að hann gæti hald-
ið áfram för sinni. Þegar kom
jnorður fyrir Brúnsvick reynd-
ist þjóðvegurinn honum með
öllu ófær sökum bandarískra
herflutninga. Gerði hann sér þá
lítið fyrir, klippti sundur gadda
, vírsgirðinguna við veginn, fór
(yfir járnbrautarteina, komst á
annan veg og ók eftir honum
(um hríð unz hann hitti fyrir
jbandaríska hermenn í skógar-
jrjóðri, sem tóku honum hið
bezta, gáfu honum mat og vind-
linga, spurðu ekkert um ferðir-
hans, en vísuðu honum leiðina
til Gardelegen. Þaðan hélt hann
ferðinni áfram til Tangemúnde,
aðeins sextíu mílur vegar frá
jsjálfri Berlín. Það var á bökk-
J um Elbe, sem bandarískur vörð
jur bað hann hæversklega að
Framhald á 7. cíðu.
Vi
■ m ■ 24
5.