Alþýðublaðið - 09.05.1956, Blaðsíða 4

At þýSublaSia
Miðvikudagur 9. maí 1956
Úígefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjdri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarson.
Elaðanienn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Kitstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuðL
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8 — 10.
Mciður líttu þér nœr!
r
TVÍSÖNGUR andstæðing-
anna heldur áfram. Morgun-
blaðið sagði á dögunum, að
bandalag Alþýðuflokksins og
Eramsóknarflokksins eigi að
Uyggja Alþýðuflokknum
margfalt atkvæðamagn á við
það, sem honum beri. Þjóð-
viljinn boðar hins vegar í
gær, að AlþýðufIþkkurinn sé
ekki lengur til sem sjálfstæð
samtök, þar eð hann bjóði
fram í miklum minnihluta
kjördæmu og ætlist til þess,
að 2000 kjósendur, sem
greiddu honum atkvæði síð-
ast, styðji nú Framsókn.
Samræminu er svo sem ekki
fyrir að fara í málflutningi
vinanna á Morgunblaðinu og
Þjóðviljanum fremur en
fyrri daginn. Þar rekur sig
eitt á annars horn.
Afstaða Morgunblaðsins
er skiljanleg. Það óttast, að
bandalag Alþýðuflokksins
og Framsóknarflokksins fái
hreinan meirihluía í næstu
kosningum og íhaldinu
verði þar með þokað til
hliðar. Morgunblaðið liugs-
ar til þess með sáran sting
gegnum hagsmunahjartað,
að Alþýðuflokkurinn verði
stærri og sterkari en
nokkru sinni fyrr að kosn-
ingunum loknum. Stefna
hans hefur sigrað í dægur-
málabaráttunni. Alþýðu-
flokknum auðnast að sam-
eina vinstri öflin með það
fyrir augum að losa ís-
Ienzkt þjóðfélag við úrslita
aðstöðu öfgaflokkanna. —
Þannig er andúð íhaldsins
og kommúnista til komin.
Báðir aðilarnir kenna Ál-
þýðuflokknum réttilega um
þá tilraun, sem nú er gerð
og allir lýðræðissinnaðir
umbótamenn tengja við
miklar vonir um réttlátari
og farsælli stjórn landsins
í framtíðinni.
Málflutningur Þjóðviljans
er sprottinn af sömu hvöt-
Endurtekin spurning
ÚTSÝN færist undan því
að svara spurningunni, sem
Alþýðublaðið hefur undan-
farið beint til bræðranna
Valdimarssona. Hún er þessi:
Að hvaða leyti eru kommún-
istar samstarfshæfari nú en
1938, þegar Hannibal og
Finnbogi Rútur máttu ekki
heyra þá eða sjá?
Spumingin er endurtekin
í þeim tilgangi að freista rök-
ræðna við Hannibal Valdi-
um og kveinstafir Morgun-
blaðsins, en áróðurstæknin
meiri og ófyrirleitnin aug-
ljósari. Kommúnistar reyna
að leyna þeim ótta, sem íhald
ið fær ekki dulið. En blekk-
ingar þeirra eru barnalegar
í ljósi staðreyndanna. Mun-
urinn á Alþýðuflokknum og
Sósíaiistaflokknum er tal-
andi tákn þeirrar heillavæn-
legu þróunar, sem koma skal
í íslenzkum stjórnmálum.
Viðhorfin eru í örfáum orð-
um þessi:
Alþýðuflokkurinn ætlast
til þess, að 2000 kjósendur,
sem kusu hann síðast,
styðji nú frambjóðendur
Framsóknarflokksins. Þar
með fær hann aðstöðu til að
auka fylgi sitt um allt að
5000 atkvæði og verða aðili
að nýjum landsstjórnar-
meirihluta. Kommúnistum
finnst þetta lítilmótlegt
hlutskipti. Sjálfir misstu
þeir í síðustu kosningum
sama atkvæðamagn og Al-
þýðuflokkurinn Ieggur nú
Framsóknarflokknum að
mörkurn til að fá meiri-
hlutaaðstöðu með honum á
alþingi næsta kjörtímabil.
Og hver er svo að öðru leyti
hlutur kommúnista í kosn-
ingabaráttunni? Flokkur-
inn, sem gefur út Þjóðvilj-
an, býður hvergi fram að
þessu sinni. Hann hefur
orðið aö dulbúast eins og
þjófur á flótta undan rétt-
vísinni. Sósíalistaflokkur-
inn hræðist dóm kjósend-
anna og fer þess vegna
huldu höfði. Hann fær eng-
an þingmann. Stefna hans
verður áhrifalaus eftir kosn
ingar. Alþýðubandalagið,
sem leysa á Sósíalistaflokk-
inn af hólmi er braslcara-
fyrirtæki, sem fer á haus-
inn fyrr en varir. Og svo
þykist ritstjóri Þjóðviljans
þess umkominn að leggja
Alþýðuflokknum Hfsregl-
urnar. Maður Iíttu þér nær!
í DAG — 9. maí 1956 — eru
liðin 70 ár frá því að Unglinga- j
reglan hóf starf hér á landi. —
Unglingareglan er grein af
stofni Góðtemplarareglunnar,!
en hún var, sem kunnugt er,
síofnuð í Bandaríkjunum árið
1851. Nokkrum árum síðar, eða 1
árið 1860, kom fram tilaga á
hástúkuþingi um, að stofna
barnadeildir innan reglunnar.
Fyrsta barnastúkan — eða
barnamusterið, eins og þær
nefndust í fyrstu — var þó ekki
formlega stofnuð fyrr en árið
1874. Barnastúkurnar allar
mvnduðu síðan þá félagsheild,
sem nefnd er Unglingareglan. j
Yfirmaður dtennar nefnist stór-
gæzlumaður unglingastarfs, og 1
var embætti hans stofnað um
svipað leyti og fyrsta barna- [
stúkan.
I
TILGANGUR
I Tilgangurinn með stofnun
þessara barnadeilda var fyrst
og fremst sá, að veita börnum
og unglingum fræðslu um hug-
sjónir Góðtemplarareglunnar,
sem eru fyrst og fremst:
Bræðralag allra manna, efling
bindindis og útrýming áfengis-
nautnar. Hugðust forvígismenn
reglunnar skapa þannig góða
liðsmenn úr ungum efniviði.
Unglingareglunni voru valin
einkunnarorðin: Sannleikur,
kærleikur, sakleysi. Um leið og
börnin gengu í regluna, lofuðu
þau að forðast áfengisnautn, tó
baksnautn, peningaspil og ilít
orðbragð. Er þetta enn sú skuld
binding, sem þau gangast und-
ir að því síðasta undanskildu,
en þó er þeim talið skylt að
forðast Ijótt orðbragð. Þetta lof
orð er nú tekið af börnum 8
ára og eldri. Frá upphafi starfs
ins hefur börnunum verið
kennt að temja sér góða siði,
hjálpfýsi og hlýðni við foreldra
og kennara.
nar f i
í hverri umdæmisstúku (þær
eru 4) og einn í hverri þing-
stúku, en þær eru ein í hverju
lögsagnarumdæmi, þar sem 3
eða fleiri stúkur eru.) Hver
barnastúka hefur gæzlumenn,
einn eða fleiri. Að öðru leyti
skipa börnin sjálf öll embætti.
Jafnan er reynt að láta sem
flesta félaga taka þátt í starf-
inu. — Aðalgæzlumenn Ung-
lingareglunnar síðasta áratug-
inn hafa verið þau Hannes J.
Magnússo nskólastjóri, 1946—
48. frú Þóra Jónsdóttir, Siglu-
firði, 1948—54 og Gissur Páls-
son rafvirkjameistari síðan.
FJÁRHAGUR
Um fjárhag Unglingareglunn
ar er það að segja. að hann hef-
ur farið batnandi síðustu árin.
Arið 1946 eru eignir taldar
30 131,00. en 1955 kr. 173 253,00.
Styrkur Stórstúku íslands hef-
ur síðustu árin verið 10 000,00
kr. á ári. Hefur honum verið
varið til útbreiðslustarfs og til
styrktar námskeiðum IJngtempl
araráðs Reykjavílcur að Jaðri,
en þau hófust árið 1948. Börnin
læra þar gróðursetningu og hirð
iiigu plantna, ýmsa innivinnu,
leiki o. fl. Hafa þessi námskeið
verið fjölsótt og vinsæl.
STARFÍÐ
Félagsskapur Ungtsmplara
hefur jafnan haft margvíslega
starfsemi með höndum vetur og
sumar. Fundirnir setja aðal-
svipinn á vetrarstarfið, ferðalög
og námskeið á sumarstarfið.
Börnin sjálf eru látin starfa sem
allra mest. Þau inna af hendi
margbreytt starf á fundunum,
sem allt miöar að auknum
þroska, andlegum og líkamleg-
um. Leiðtogar barnanna —
gæzlumennirnir — fórna mikl-
um tíma og kröftum vegna
þessa starfs, sumir áratugum
saman og ævilangt. Margir
viðurkenna að verðleikum starf
barnastúknanna og vilja láta
börn sín njóta leiðsagnar þeirra,
enda eru þær hinn bezti skóla á
margan hátt. Hafa gamlir
barnastúkufélagar oft valizt til
forustu í öðrum félögum síðar
á ævinni, ekki sízt vegna þjálf-
unar og kunnáttu á sviði fund-
arskapa og félagsmála. Auk
venjulegra fundarstarfa gera
börnin sitt hvað sér til skemmt.
unar á hverjurn fundi. Sögur
eru lesnar, leikrit og kvikmvnd
(sýnd, svo að eitthvað sé nefnt.
I Jólaskemmtanir heldur hver
stúka árlega. Stúkur í ólíkum
(Frh. á 7. síðu.)
i **
# ^
{(
marsson og Finnboga Rút
bróður hans um málefna-
grundvöll samstarfs þeirra
við kommúnista. Bræðurnir
fást hins vegar ekki til að
svara. Þeir missa mátt í
tungu og höndum, þegar
kemur að þessu atriSi. Ekk-
ert sýnir betur ólánsskap
þeirra og rökþrot. Þögnin er
líka svar. En til hvers er fyr-
ir málefnalausa nienn að
gefa út fjölskyldublað?
ÆSKAN NR. 1.
Starf Unglingareglunnar hér
á landi hefst með stofnun barna
stúkunnar „Æskan“ nr. 1.
Björn Pálsson Ijósmyndari
stofnaði hana 9. maí 1886. Stofn
félagar voru 30. Fyrsti æðsti
templar stúkunnar var sr. Frið-
rik heitinn Hallgrímsson, þá 13
ára gamall, og fyrsti gæzlumað-
ur Björn Pálsson. Verndarstúka
Æskunnar var st. Verðandi nr.
9 og er það enn ásamt st. Ein-
ingin nr. 14. ,,Æskan“ er fyrsta
barnafélag, sem stofnað var hér
á landi.
útbreiðslan
Þetta sama ár voru stofnaðar
4 barnastúkur til viðbótar, og
voru félagar orðnir tæp 200 í
árslok.
Næstu árin fjölgaði þeim
jafnt og þétt. Árið 1911 — á 25
ára afmælinu — voru barna-
istúkurnar orðnar 40 og töldu
2400 félaga. Árið 1946 voru þær
160 með rúmum 6000 félögum.
Síðasta áratuginn hefur félaga-
tala enn aukizt, þannig að fé-
lagar eru nú 6400 í 60 barna-
stúkum.
STJÓRN
Frá árinu 1925 hefur Ung-
lingareglan háð þing árlega.
Þing þetta er þó einungis ráð-
gefandi. Framkvæmdavaldið er
í höndum stórgæzlunianns ung-
lingastarfs og stórstúkuþings,
sem á sæti í framkvæmdanefnd
Stórstúku íslands. (Hann hefur
sér til aðstoðar einn gæzlumann
Sýning Veturliða
HÉR um árið, þegar Vetur-
liði hélt sýningu sína, var það
von manna að þarna væri að
rísa upp einn meðal hinna
yngri málara, sem ætlaði að
taka upp þráðinn þar, sem
gömlu málararnir koma til með
að hverfa frá, í þróttmikilli
túlkun hinnar íslenzku náttúru
í fegurð sinni og mikilfengleik.
Að vísu var hann þá enn ekki
fullþroska á því sviði, en verk
þau, er hann sýndi, gáfu góðar
vónir.
Nú hefur Veturliði opnað
sýningu á ný, en hvað ber hér
fyrir augu? Það er vissulega
þroskaðri málari, sem hér er á
ferð, en ekki á því sviði, sem
hann var áður á:
Landsýn hefur hingað til
þótt ágætis yrkisefni, ekki sízt
málurum, en fáa hygg ég hafa
fundið þörf til að lita austur-
lenzka stafi á léreft er þeir
vildu túlka landsýn, 1 það
minnsta ef hún átti að vera ís-
lenzk, en Veturliði hefur kann-
ske austurlenzka landsýn í
huga.
Þannig er nú komið, að Vet-
urliði virðist leggja aðaláherzl-
una á þá tegund listar, sem viss
hópur manna skilur ofurvel og
sér þá í myndunum andlit, stiga
og ýmislegt annað, sem hvorki
er eða á að vera samkvæmt ætl
un Iistamannsins eða lögmáli
listarinnar. Og því ber ekki að
.neita að Veturliði hefur náð
I furðugóðum þroska á þeim tíma
er hann hefur varið í nám þess-
arar tegundar myndlistar. Hann
hefur náð tökum á margs konar
tækni í túlkun sinni og í mörg-
um tilfellum er skemmtilegur
persónuleiki í myndum hans,
sem skipar honum á bekk með
betri listamönnum okkar. Þar
eru sérstaklega ýmsar af
smærri myndum hans, hinar
„figurativu“, sem velcja athygli
eins og myndir hans frá Róm,
sem vissulega eru verk þrosk-
aðs listamanns.
Capri er einnig eftirtektar-
vert dæmi upp á túlkun hans á
því, sem myndar aðalatriði
myndarinnar, en hann sleppir
sannarlega aukaatriðunum. —
Þess háttar túlkun má finna í
einhverju fullkomnasta dæmi
sínu í skreytingu Picasso á kap
ellu í klaustri einu, en þar mál-
ar hann krossgöngumyndir í
þessum stíl, sem getur verið
hrífandi ef vel er á haldið.
Er Veturliði enn búinn að
finna sjálfan sig? spyr maður
eftir að hafa skoðað þessa sýn-
ingu hans. Jú, hann er búinn
að því, en reynir hann ekki að
ná tökum á ýmsu, sem hann
undir niðri hefur ekki löngun
til að ná tökum á? Og enn ein
spurning vaknar við skoðun.
sýningarinnar. Býr ekki enn í
Veturliða tjáningarþörf á ís-
lenzkri náttúru, sem enn hefur
ekki fengið fulla útrás? Það
væri óskandi, þó svo að Veiur-
jliði sé sannarlega góður á því
I sviði, sem hann nú hefur valíð
> sér. S.Þ.