Alþýðublaðið - 12.05.1956, Blaðsíða 5

Alþýðublaftlg
Eaugardagur 12. maí 195-ð
Kjartan Fr. Jónssort:
M i nningarorð
Björn Benjamínsson.1
HINN 21. apríl' síðaStn/inm 1 af þei|n samvizkusemi, sei'.
lézt í Osló aldraður íslending- honum var eiginleg. Eg ve'ti
ur, Björn Benjamínsson frá þessum manni athygli þegar ::
Ingveldarstöðum í Hjalradal. stað. Hann hafði þá dvalizt cr-
Hann var einn hinna hljóðiátu lendis í meira en tvo áratugj.
manna, sem ekki eru mikið en í öilu fasi og háttum var
gefnir fyrir að láta á sér bera, hann íslenzkur bóndi. Hann.
ritstjóri! I ljóst varð, að þær voru ófram- þess, sem mér ber einum. en þeir, sem áttu þess kost að var hlédrægur og virtist vió
I HEIÐRUÐU blaði yðar kvæmanlegar. taldi ég mig hafa 4. Ég vil. að það komi svo ör- kvnnast honum vel. munu ckki fyrstu kynni frekar ómanr,-
birtist sl. þriðjudag grein, sem óbundnar hendur .um að leysa (ugglega fram, að ekki verði um gíeyma honum. | bíendinn," en hýr í bragði og
nefndist: Hver fann upp nýju málið á þann hátt, sem ég taldi j villzt, að vélar okkar Jóhann- I B-Örn Beniamínsson va' ! hlýlegur, þegar á hann var yrt.
foeituskurðar vélina ? Meginefni sjálfur heppilegast, og það hef.esar eru gerólíkar, en það er “ Tnm~Mar«5tnð.-m Síðar kvnntist ég Birni vei oeí
greinarinnar er sú staðhæfing eS nu Sert- Mer Þykir leitt. að vitanlega aðalástæða þess, að * , , * , .
Jóhannesar Pálssonar, að hann komið hefur til blaðaskrifa í mín vél er talin mjög góð, enj"^ míiw n*
Jhafi fengið mig til að smíða þessu sambandi. þar sem við er- j engar líkur eru til, að hans vél
iumrædda vél eftir fyrirsögn um 1 sameiningu að vinna að verði nothæf. Jóhannes er nógu
hugmyndaríkur til þess að láta
Herra
Einni.
Vegna þessa vil ég biðja yð-
ur að birta eftirgreint:
1. Ýmsir hafa á undanförnum
árum reynt að smíða nothæfa
fceituskurðarvél, en allar hafa
t>ær tilraunir misheppnazt fil
, framkvæmd annarra uppgötv-
ana, en hjá því verður ekki kom sér margt snjallræðið til hugar
izt, þar sem mér kemur aldrei
til hugar, að afsala til eins eða
neins þeim höfundarrétti. sem
ég á óskiptan. Hitt er það, að e.
t. v. hefði ég einbeint orku
«• f . - • , • minni fremur að einhverjum
þessa. I hopi þeirra, sem toldu öðrum viðfangsefnum. ef ég
S!g geta gert Þeutta meðDgoðum hefði ekki verið búinn að glíma
við þær hugmyndir Jóhannesar,
arangri, var Jóhannes Pálsson.
Hann átti hugmynd að nýrri
gerð beituskurðarvélar, og varð
það að samkomulagi okkar í
shilli, að ég aðstoðaði við smíði
þeirrar vélar. Ég vann að smíð-
irtni, en við framkvæmd verks- ’
ins kom í ljós, að hugmyndir
Jóhannesar áttu enga stoð í
veruleikanum — beituskurðar-
vél hans gat aldrei orðið not-
2íæf. Þegar mér var þetta ljóst,1
taldi ég, að fullreynt væri, að
eftir þeim leiðum, sem Jóhann-
es ætlaði að fara, yrði markinu
aldrei náð, og taldi ég, að þætti
ihans í þessu máli, að því er höf
undarrétt varðaði, væri þar með
Jokið. i
2. Ég fékk svo nýja hugmynd
Tum gerð beituskurðarvélar. Er
hún gersamlega óskyld þeirri,
sem Jóhannes hafði gert sér,:
enda vélarnar tvær mjög frá-;
forugðnar, auk þess sem önnur
e-r ónothæf en hin ágæt, að
dómi færustu manna. Ég vann
að smíði þessarar nýju beitu-!
skurðarvélar í vélaverkstæði
'Sigurðar Sveinbjarnarsonar. Jó
foannes vissi. að ég hafði fundíð
lupp nýja vél, en um einstök at- j
riði þess vissi hann ekki, enda
sumt ekki ljóst að fullu fyrr en J
jafnóðum og srníðað var. Jó- j
hannes átti frumkvæði að því, j
er leitað var til Fiskimálasjóðs
am stvrk vegna þessa. Sigurð-
ur tók á móti styrknum, sem
veittur var til smíðarma, án
þess að nokkur væri nafngreind
ur sem styrkþegi, en hins veg- j
a-r var stjórn Fiskimálasjóðs J
kunnugt um, að það var ég, sem
vann að verkinu. Er smíði vél-
arinnar var lokið, sýndi ég hana
sérfróðum mönnum, og að
fengnum dómi þeirra bauð ég
blaðamönnum að skoða vélina.
Jóhannes var viðstaddu.r á
blaðamannafundinum og gerði
þá engar athugasemdir við frá-
sögn mína, enda allt réttilega
herrnt um gang málsins.
3. Ég hsf enga samninga rof-
ið við Jóhannes Pálsson. Ég
vann að smíði vélar á grund-
velli hugmynda hans, en
sem ekki reyndust framkvæm-
anlegar, og fyrir það kann ég
honum þakkir, enda þótt ég
vilji ekki gjalda þær með afsali
koma til lausnar á ýmsu því
sem aðrir eru árangurslaust
búnir að glíma við, og er ég,
anna Elínar Guðmundsdóttur
og Benjamíns Friðfinnssonar
bónda. Eru þær ættir kur.nar
og vinsælar í Skagafirði. Björn
lærði ungur trésmíði, fór til
Noregs nokkru eftir aldarnót-
in — 1906 að mig minnir
sjoan.
hitti hann næstum daglega ár«,
um saman. Hann var vel'
greindur maður. fróðleiksfú» o:;
minnugur, las mikið og var
sífellt að velta fyrir sér ráó-
gátum tilverunnar. Hann var
trúhneigður maður og tók þátt
í ýmis konar trúmálastarfsemí
í Osló, en því starfi hans var
sannfærður um, að þar á. hann |°S uttl Þar beima á
eftir að vinna margt þarft verk, 1 Hann var alla ævi ókvæntur. j eS annars htt kunnugur. mng-
en það er of mikið hugmynda-
flug. ef hann reynir nú að telja
sjálfum sér og öðrum trú um,
að hann eigi líka einkarétt á
þeim hugmyndum, er ég fæ um
þær leiðir, sem heppilegastar
eru til þess að ná settu marki.
Kjartan Fr. Jónsson. Igjaldkeri, og rækti það star
Þegar ég kom til Oslóar sem um var Þð Sjörn með hugano
ungur stúdent haustið .1928, i keima> ekkl Slzt 1 áttiáögunuin
var þár íslendingafélag, sem ;1 Skagafirði. Þegar talið barst
starfaði af mikiu fjöri, þótt fé- að asskuárum hans í Hjaltadal
Viðhorfin 1938 og 1956 -
ur á villi
ÁRIÐ 1933 var rætt um
sameiningu Alþýðuflokksins
og kommúnistaflokksins. —
Margt bar á milli í fyrstu, en
svo kom að lokum, að saman
virtist mundi ganga, unz
Brynjólfur Bjarnason kom
fram með hina sögufrægu
kröfu sína um, að hinn nýi
flokkur tæki skilyrðislausa
afstöðu með Sovétríkjunum
og því stjórnarfari, sem þar
ríkti.
Að þessu vildi Alþýðu-
flokkurinn ekki ganga, og
þar með var sleginn botn-
inn í þessar sameiningar\Tið-
ræður.
AFSTAÐA RÚTS
OG HANNIBALS
Ritstjóri Alþýðublaðsins
þáverandi hét Finnbogi Rút-
ur Valdimarsson. Hann var
ekki myrkur í máli á þeim
tíma úm hugarfar og innræti
Brvnjólfs Bjarnasonar og fé-
laga hans í Rússlandi. Taldi,
sem rétt var, að Brynjólfur
hefði sett fram þessa kröfu
eingöngu í því skyni að koma
í veg fyrir sameiningu verka
lýðsflokkanna, því að allir
mættu vita, að Alþýðuflokk-
urinn myndi aldrei að þessu
skilyrði ganga.
Bróðir Finnboga heitir
Hannibal. Hann var þá einn
af forustumönnum Alþýðu-
flokksins á Vestfjörðum og
ritaði mikið í blað flokksins,
Skutul. Ekki var Hannibal
eftirbátur bróður síns í
skömmunum um kommún-
ista og sagði sem satt var, að
þeir væru algerlega ósam-
starfshæfir á allan hátt.
HLÝÐNI VIÐ GEÐVEIKAN
EIXRÆÐISHERRA
Svo liðu árin. Brynjólfi
tókst að halda völdum í
kommúnistaflokknum og
flokknum og Brynjólfi var
stjórnað frá Moskvu.
Þá gerist það einn góðan
veðurdag árið 1956. að æðstu
stjórnendur Rússa lýsa því
yfir að Stalin hafi verið geð
Kári Guðmuridsson mjólkureftirlitsmaður rikisins:
lagar væru ekki margir. eitt- jfjómaoi andlitið. og þessi hle-
hvað 20—30. Björn atti sæti í drægi °S duli maður gat orf-
stjórn þess félags. oftast sérii Ilð nrælskur og leikið við hvern.
sinn fingur. Hann var ljóð-
elskur, eins og títt er um Skag-
firðinga, kunni ógrynni a£
lausavísum og er mér ekki
grunlaust um, að einhvérja."
gamlar skagfirzkar ferskeyilur
hafi farið í gröfina með honum.
Eg fékk fljótlega mætur á
Birni og komst að raun um, að
þar fór óvenjulega góðviljaður
maður og vandaður til orðs og
æðis. En það var þó ekki fyrr
en á árunum 1931—1933, •—
kreppuárunum miklu, — að
mér varð til hlítar ljóst, Vtver
ágætismaður hann var. Margir
íslenzkir námsmenn, ser-i
dvöldust erlendis á þessum ár-
um, komust i hin mestu vantí-
ræði, vegna þess, hve seint og
erfiðlega ‘gekk að fá gjaldeyn
yfirfærðan. Sumir okkar íc-
lendinganna í Osló komumst í
hann krappan, fengum oi't
enga peninga, svo mörgum
mánuðum skipti, lifðum á lé-
legum skrínukosti og vórurn.
: hálfsveltandi vikum og mán-
(uðum saman. Björn Benja-
j mínsson komst fljótlega að
raun um þessa erfiðleika okk-
j ar, og. þá sýndi hann hvera
, mann hann hafði að geyma.
•Hann fór þá að bjóða okkur
j upp á mat. svona rétt eins og
af tilviljun. stundum þrisva:-
og fjórum sinnum í viku. Vio
jvorum annars svo stoltir í
okkur, þrátt fyrir alla eymtí-
ina, að ekkert var okkur fjær
skipa en að þiggja beiningar.
En hér var boðið oft af slikri
nærfærni og skilningi, að við
fundum ekki til þess. Bivni
gekk ekki annað til en hjarta-
gæzka og góðvild. því að þakk-
veikur morðingi og stjómar-
athafnir hans eftir því. Með
öðrum orðum: Brynjólfur
var á sínum tíma að krefjast
skilyrðislausrar hlýTðni við
geðveikan einræðisherra,
sem lét framkvæma hrylli-
legustu morð og glæpi, er
sagan þekkir.
UNDRIÐ MIKLA
Nú skvldu menn halda, að
þessar upplýsingar háfi ekki
gert kommúnista geðþekkari
eoa samstarfshæfari, en þá
skeður undrið mikla.
Framangreindir bræður
ganga nú til liðs við komm-
únista. og reyna að breiða
yfir þá huliðshjálm, svo að
þeir þekkist eigi.
Hvað hefur skeð? Hverjir
hafa villt svo um fyrir þess-
um bræðrum. að dómgreind
þeirra virðist fokin út í veð-
ur og vind?
Þessu ættu þeir að svara
og það sem fyrst.
Þormóður.
AÐ stöðva vöxt og viðgang hærra en mjólkuriniiar. og
er geria, sem komizt hafa í mjóik- einnig að þéttloka ekki ílátun-
ina, er í því fólgið, að kæla'. um, meðan kæling fer fram
mjólkina fullkomlega, því að | Rétí er aS benda á, að loCt-
tímgun gerla er mjög c: í
jvolgri miólk.
Þar eð spenvolg mjólk
drekkur í sig hvers konar iykt
eða daun, er áríðandi mjög að
kæla mjólkina ekki í fjósinu,
. ; heldur í sérstöku mjólkurhúsi.
• jBezt er að kæla mjólkina í sí-
^ j rennandi vatni, þegar að
^ mjöltum loknum, og nauosyn-
legt er að hitastig kælivatns-
ins sé undir 10°C. Þess ber og
.3 að gæta, að yfirborð vatnsins sé
kæling mjólkur er ófullnaigj-
andi, jafnvel þótt hitastig kæli-
loftsins sé við frostmark.
Eftirfarandi tafla sýnir
glöggt, hve áríðandi er að kæla
mjólkina vel strax eftir
2. í 10 stiga heitri mjólk fiinm.
faldast gerlaf jöldinn á 12
klst.
3. I 15 stiga heitri mjólk 15.-
faldast gerlafjöldinn á 12
klst.
4. í 20 stiga heitri mjólk 700-
faldast
klst.
gerlafjöldinn
12
5. í 25 stiga heitri mjólk 8000-
faldazt
klst.
gerlaf jöldinn
12
Skulu því allir mjólkurfram-
leiðendur hvattir til þess að
kæla mjólkina vel og gæta þess
sérstaklega, að sól nái ekki að
skína á mjólkurbúsana, hvorki
mJaltÍr’ Í.Sma- á Vreg,fyrÍr: i'heima á hlaði, úti við þjóðvegi
að gerlaf3oldi nax að aukast i|né . flutningatækjum. Er mjög
áríðandi, að mjólkurframleið-
mjólkini:
1. Sé mjólk kæld niður í 5°C.
helzt gerlafjöldinn nokkum
veginn hinn sami fyrstu 12
klst.
endur komi upp hið fyrsta við
þjóðvegina litlum, snotrum
skýlum yfir mjólkurbrúsana og
firri þá þannig sólskini og ryki.
læti vildi hann aldrei hevv.
nefnt. En ég og fleiri íslenzki *
námsmenn. sem þá voru í Os-
ló, munum aldrei gleyma dreng
skap hans og hjálpfýsi á þess
um árum, drengskap, sem vi >
því miður höfum aldrei getað ■
endurgoldið.
Stundum hvarflaði þeirri
hugsun að mér. að Björn va-ri
á rangri hillu í lífinu, hanr.i
hefði átt að verða bóndi noro-
ur í Skagafirði, en ekki eyða
ævi sinni í umhverfi, sem ac>
sumu leyti var honum ætío
framandi. En ef til vill hefu.
þetia verið misskilningur. Þo
að Björn væri í sumum skiln,,
ingi ailtaf fslendingur og að-
komumaður í Osló, var honun
farið að þvkja vænt um bcrg-
(Frh. á 7. síðu.)