Alþýðublaðið - 29.05.1956, Blaðsíða 5

ÞriSjudaguf 29. maí I9óC.
AlþýðubíaöiS
■5
Guðmundur I.
Guðmundsson:
i
SEM UMROÐSMAÐUR ALÞYÐUFLOKKSINS mótmæli
ég framkominni kröfu Sjálfstæðisflokksins um, að við
úthiutun uppbótarþingsæta verði miðað við samanlagðar at-
kvæðatölur Alþýðuflokksins og Framsóknarflokksins, eins og
tim einn flokk væri að ræða og krefst þess, að Alþýðuflokkn-
iim verði uthlutað uppbótarsæfum samkvæmt samaníögðu at-
kvæðamagni þeirra manna og lista, sem flokkurinn býður fram
<og skráðir eru á landslista hans. Jafnframt krefst óg þess, að'
framlagður landslisti flokksins verði tekinn til greina án breyt-
ínga.
Sjálfstæðisflokkurinn heldur
því fram, að Alþýðuflokkurinn
og Framsóknarflokkurinn séu
einn þingflokkur og byggir þá
niðurstöðu sína á því, að þess-
ír flokkar gangi til kosninga
,.um sameiginlega frambjóð-
endur og sameiginlega steinu-
skrá“, eins og það er orðað í
framlagðri greinargerð á
.grundvelli þessa er þess kraf-
Izt, að við úthlutun uppbótar-
þingsæta verði miðað við sam-
anlagðar atkvæðatölur flokk-
anna, eins og um einn flokk
væri að ræða. Enda þótt grein
argerð umboðsmanns Sjálf-
stæðisflokksins sé alllöng, vitn
ar hann hvergi til neinna laga-
greina máli sínu til stuðnings
og þykir mér því rétt að víkja
þegar nokkuð að þeirri lilið
málsins.
í 27. grein kosningalaganna
er fram tekið, að framboði ein
staks frambjóðanda skuli fyJgja
skrifleg yfiriýsing hans og með
mælanda hans um það, íyrir
hvern stjórnmálaflokk fram-
bjóðandinn býður sig fram.
Framboðslista í kjördæmum,
þar sem kosið er hlutbundnum
kosningum, skal fylgja skrif-
leg yfirlýsing meðmælenda list
ans um það fyrir hvern stjórn-
málaflokk listinn sé boðinn
fram. Þá er og tekið fram, ao
ef yfirlýsingar þessar vantar,
teljist frambjóðandí eða listi
utan flokka. Samkvæmt 28. gr.
kosningalaganna skal fvlgja
landslista til landskjörstjórnar
skrifleg skýrsla um það, hver
Stjónmálaflokkur ber hann
fram, undirrituð af flokks-
Ktjórn, og samkvæmt annarri
málsgrein 30. greinar ber að
taka á landslista nöfn frami-
fojóðenda flokks í kjördæmum.
Loks er svo ákveðið í 126 gr.
laganna, að við úthlutun upp-
foótarþingsæta skuli landskjör-
Stjórn telja saman atkvceði
frambjóðenda og lista flokksins
og úthluta samkvæmt því
Lagaákvæðin eru hér skýr
og ótvíræð. Yfirlýsing fram
hjóðenda í kjördæmum og
meðmælenda er fullkomið og
endanlegt sönnunargagn um
það, fyrir hvaða flokk fram
boðið er. Y^irlýsing flokks- a
stjórnar er nauðsynleg til a a
þess að frambjóðandi verði
tekinn á landslista. Enginn
frambjóðandi verður talinn
tilheyra öðrum flokki en
þeim, sem hann sjálfur og
meðmælendur hans lýsa yfir,
að hann bjóði sig fram fyr-
ir, og enginn verður tekinn
á Iandslista, nema floklts-
stjórn samþykki. Kjörstjórn-
ir hafa ekkert vald til að á-
kveða, að frambjóðandi til-
heyri öðrum í'Iokki en þeint,
sem hann sjálfur og meðmæl-
endur hans lýsa yfir, að hann
bjóði sig fram fyrir. Enginn
ALÞYÐUBLAÐIÐ birti á,
t
S >—*-**>-*—*-------
^sunnudag meginatriðin úr^
j greinargerð umboðsmanns \
S Alþýðuflokksins, Guðmund- S
Sar I. Guðmundssonar sýslu-S
Smanns, um kæru Sjálfstæð-S
Sisfiokksins til landskjör-S
ó stjórnar út af láiidslistum í
I Alþýðullokksins og Frarn-^
^ sóknarflokksins. Hér birtist^
^svo greinargerðin í heild, en-J
• hún sannar glöggt og ótví-‘
^rætt, að kæran á enga stoð-
lögum og er því tilefnislaus^
^með öllu. Er málatilbúnaður ^
^umboðsmanns Sjálfstæðis-ý,
S flokksins hrakin lið fyrír lið, j
Senda sama hvernig á máliös
S er litið: Kæran er ekkertS
Sannað en viðleitni hræddraS
Sntanna til að túlka stjórnar-S
^ skrána og kosningalögin á ^
*íþann hátt, sem íhaldinu hentí
< ar, rétt eins og vilji þess eigi^
• að ráða úrslitum kosninga á-
íslandi!
heimild
því, að
er
heldur til fyrir I mælaiaust sú,
bætt á Iandslista flokks fram
bjóðendum, sem flokkssíjóru
ir neita að viðurkenna sem
frambjóðanda flokksins.
Þessi ákvæði eru svo skýr og
ót%úræð, að ekki verður um
deilt.
Krafa Sjálfstæðisflokksins til
landskjörstjórnar gengur í
rauninni út á það, að annað-
hvort úrskurði landskjörstjórn,
að allir frambjoðendur Fram-
sóknarflokksins skuli teljast
frambjóðendur Alþýðuflokksins
eða gagnstætt eða þá að lands-
kjörstjórnin ákveði, að fram-
bjóðendur þessara tveggja
flokka tilheyri einhverjum nýj-
um flokki. Til alls þessa brest-
ur landkjörstjórn gersam-
lega heimild. Það er vitað um
alla frambjóðentíur á landslista
Framsóknarflokksins, ao þeir
og meðmælendur þeirra hafa
lýst því yfir, að þeir bjóði sig
fram fyrir Framsóknarflokkinn,
Skv. 3. málsgr. 27. gr. brestur
landskjörstjórn algerlega heim-
ild til að telja nokkrum öðrum
en Framsóknarflokknum þsssa
frambjóðendur og atkvæði
þeirra. Það er og vitað, að all-
ir þeir frambjóðendur, sem eru
landslista Alþýðuflokksins
ásamt meðmælendum
þeirra lýst því yfir, að framboð
in séu fyrir Alþýðuflokkinn og
þessvegna á Alþýðuflokkurinn
heimtingu á, að honum og hon,-
um einum verði talin atkvæði
þeirra. Með áritun sinni á lands
lista hefur stjórn Alþýðuflokks-
ins staðfest skv. 28. gr. kosn-
ingalaganna hverjir frambjóð-
endur flokksins séu og með því
að þeir fullnægja allir ákvæð-
um 27. gr. laganna er það ekki
á valdi iandskj örstj órnar að
breyta neinu þar um.
Krafa Sjálfstæðisflokksins til
landskjörstjórnar er því tví-
að landskjör-
landskjörstjórn geti J stjórn þverbrjóti ákvæði 27. gr.
kosningalaganna með því að
hafa að engu yfirlýsingar fram-
bjóðenda og meðmælenda og á-
kvæði 28. gr. með því að taka á
landslista frambjóðendur, sem
flokksstjórnirnar neita að við-
urkenna sem sína. Hér er til
þess ætlazt, að frambjóðendur
og meðmælendur séu sviptir
þeim lögverndaða borgaralega
rétti að ráða sjálfir fyrir hvaða
flokk þeir séu í kjöri og flokks-
stjórnir þeim rétti að ráða,
hvaða frambjóðendur flokkur-
inn viðurkennir. Að öllu þessu
athuguðu er vel skiljanlegt, að
umboðsmaður Sjálfstæðisflokks
ins vitnar ekki í neinar laga-
greinar máli sínu til stuðnings.
Því er haldið fram í greinar
gerð Sjálfstæðisflokksins, að i
rauninni séu Alþýðuflokkur-
inn og Framsóknarflokkurinn
einn flokkur í kosningunum
vegna þess, að þessir flokkar
gangi til kosninga „um sameig
inlega stefnuskrá og sameigin-
lega frambjóðendur“. Þetta cr
alrangt.
Alþýðuflokkurinn og Fram
sóknarflokkurinn eru háðir
um þessar mundir 40 ára gaml
ir. Hvor flokkurinn um sig
hefur sín lög, sína stjóru og
sína stefnuskrá. Á milli þess
ara flokka eru engin skipulags
leg tengsli og stefnuskrár
þeirra eru gjörólíkar. Fram-
sóknarflokkurinn afneitar
stefnuskrá Alþýðuflokksins í
veigamiklum atriðum og AI-
þýðuflokkurinn hefur ætíð
verið og er enn á sama hátt
andvígur stefnuskrá Fram-
sóknarflokksins. Hér er því
vissulega um tvo flokka að
ræða, bæði skipulagslega og
málefnalega. Hitt er annað
mál, að stjórnmálaleg nnuð-
syn hefur oft knúið þessa
flokka til að leysa saman ým
is varidamál.
Alþýðuflokkurinn og Franir
sóknarflokkurinn unnu þann-
ig um 20 ára skeið eða fram
til 1938 mikið saman á alþingi
og stóðu um tíma. saman að rík
isstjórn. Eftir þann tíma hafa
þessir flokkar einnig staðið að
ríkisstjórn saman oftar en cinu
sinni, en það hefur aldrei
hvarflað að neinum að tala um
þessa flokka sem einn flokk.
Nú bregður hins vegar svo við,
ag Sjálfstæðisflokkurinn ætlast
til þess af landskjörstjórn, að
hún geri einn flokk úr þessum
tveimur flokkum og það ein-
göngu vegna kosningasteínu-
skrárinnar og framboðanna í
kosningunum í sumar. Skal ég
því víkja nokkuð að þessum at-
riðum.
Sú áherzla, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn leggur á stefnu-
skrána, er óneitanlega dálitið
barnaleg í augum þeirra, sem
nokkuð þekkja til í íslenzkum
stjórnmálum. Allir landsmenn
vita, að um áratugi hefur eng-
inn einn stjórnmálaflokkur á
landinu haft hreinan meiri-
hluta á alþingi. Allan þennan
tíma hafa því samsteypustjórn
ir tveggja eða, fleiri flokka far
ið með völdin í landinu. Þessar
samsteypustjórnir eru orðnar
margar, en það er sameiginlegt
með þeim öllum, aó aður en
þær voru myndaðar hafa flokk-
ar þeir, er að þeim stóðu, gert
MARGT er athyglisvert og minnisstætt af því, sem
fram hefur komið í sambandi við kæruþvælu íhaldsins
til landskjörstjórnar út af landslistum Alþýðuflokksins
og Framsóknarfloldcsins. Að þessu sinni viíl Alþýðu-
blaðið minna & tvö meginatriði, sem sýna mætavel hversu
hér er að unnið:
Frjáls þjóð skýrði frá því í síðasta tötuhlaði sínu,
að allir andstöðuflokkar hræðslubanclalagsins hefðu
náð samkomuíagi um að kæra landslista Alþýðu-
flokksins og Framsóknarflokksins til Iandskjörstjórn-
ar. En þegar kæran var lögð fram, réyndist hún
hins vegar flutt af Sjálfstæðisflokknum ein'um. Al-
þýðubandalagið og Þjóðvörn tóku híns vegar undir
víð þvæluna, þegar málflutningurinn hófst fyrir lands
kjörstjórn.
Morgunblaðið birti á laugarcíag hluta af grein-
argerð umboðsmanns Sjálfstæðisflokksins, þar sem
reynt var af átakanlegum ancllegum vanefnum að
rökstyðja kæruþvæluna. Þjóðviljinn kunní hins veg-
ar murt betur að meta þetta afkvæmi íhaldsins. —
Kommúnistablaðið flutti greinargerðína í heild og var
þannig sýnu hrifnari af henni en Morgunblaðið!
Hér er með öðrum orðum mun fremur um að ræða
blóðbönd en Ieyniþráð. Ihaldið hefur lagt hönd sína á
glókollana í Alþýðubandalaginu og .Þjóðvarnarflokknum
og alið þá upp á svipstundu til hlýðni við sig og aðdáun-
ar á ofríki og einræði íhaldsisjs. Yerði drengjunum að
góðu!
með sér málefnasamning um,
hvernig landinu skuli stjórn-
að. Þessir málefnasamningar
hafa einkennzt af því tvennú,
að flokkar þeir. sem að þeim
hafa staðið, hafa ætíð orðið að
slá nokkuð af stefnumálum sín
um og kröfum og málefnasaimi
ingarnir hafa aðeins fjallaci
um málin í stórum. dráttum, en
samstarfsflokkarnir hafa siðan
orðið að greiða fram úr einstök
um atriðum með samningum
sín á milli. Stjórnmálaflokkar
þeir, sem að ríkisstjórnum haf.a
staðið síðustu 20 árin og þessa
málefnasamninga hafa gert,
hafa aldrei lagt þessa samninga
sína fvrir kjósendur við al-
þingiskosningar. Samningar
þessir hafa ætíð verið gerðir
eftir kosningar.
Það, sem gerzt hefur nú í
samskíptum AlþýSuflokkins
og Framsóknarflokksins, er
það eitt, að þessir tveir flokk
ar hafa nú FYRIR kosníngar
stjórnarsamstarf og stjórnar-
stefnu, ef þeir fá til þess þing
fylgi, í stað þess að gera samn
ingana EFTIR kosningar. Mál-
efnasamningur Alþýðuflokks-
ins og Framsóknarfl. ein-
kennist, eins og allir málefna
samningar síðustu áratugma,
af því, að báðir flokkar slá
nokkuð af stefnu sinní og af
því að um málefnin er fjallað
í stórum drátíum, en að flokk
arnir verða, ef til kemur, að
semja nánar um einstök at-
ríði og útfærslu samningsins.
Hér hefur því ekkert gerzc
annað en það, að samntngur
sem venjulega er gerður eftir
kosningar er gerður fyrir
þær.
Því. hefur aldrei verið hald-
ið fram, að stjórnmálaflokkar,
sem eftir kosningar hafa gert
með sér samning um ríkis-
stjórn, væru þar með orðnir aö
einum flokki. Ég býst t. d ekki
við. að umboðsmaður Sjálístæð
isflokksins telji, að flokkur
hans og Sósíalistaflokkurinn
hafi orðið að einum þingflokki
við stjórnarsamninginn ’44, eða
Sjálfstæðisfjokkurinn, Alþýðu
flokkurinn og Framsóknarflokk:
urinn orðið að einum þing-i
flokki við stjórnarsamninginn
1947 eða að Sjálfstæðisflokkur-
inn og Framsóknarflokkannn
hafi verið einn þingflokkur síö
an 1950 vegna samningsins um
stjórnarstefnu. Eftir er þá að
svara þeirri spurningu, hvern
ig getur samningur gerður fyrir
kosningar um stjórnarstarf aö
loknum kosningum gert tvo
flokka að einum þingflokki, eí
nákvæmlega sami samningur-
inn er gerður eftir kosningar
getur það ekki. Ég býst við, aö
það standi í Sjálfstæðisflokkn
um að svara þessari spurningu,
ef hann ætlar að halda fast viö
kenningu sína um þýðingu
málefnasamnings Alþýðuilokk-.
ins og Framsóknarflokksins.
Hið rétta í þessu máli er
auðvitað það, að málefnasamnv
ingur Framsóknar og Alþýður
flokksins nú hefur nákvsem?
lega sömu verkanir og slíkir
samningar hafa ætíð haft. BáÖ
ir flokkarnir slá í bili nok.kuð
af stefnu sinni, og samningur-
inn er ekkert annað en gnmd-.
völlur, sem byggja þarf á með>
samningum um einstök og ótal
atriði í framkvæmd hans.
flokkarnir eru jafnsjálfstæð-
ir og óháðir hvor öðrum og allir
flokkar hafa verið, er tukiö
hafa þátt í samstarfi við aðra
flokka um ríkisstjóm um ára
tugi. Kenningar Sjálfstæðis-
Framhald é 7. síðu. ,