Alþýðublaðið - 17.08.1956, Blaðsíða 4

4
í-*-.
N
S
s
s
s
s
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
\
s
«
s
s
b
s
s
s
s
s
$
s
5
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
’í
s
í
s
s
*
s
b
s
s
.5

Útgefandi: Alþýðuflokkurtnn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjöri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundseon og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsíngastjóri: Emilía Samúelsdóttlr.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, H\ erfisgötu 8—10.

Myndin í smásjánni
MORGUNBLAÐIÐ segir í
forustugrein sinni í gær, að
ísland sé undir smásjá og á
við skrif erlendra blaða um
stjórnarmyndunina og varn-
armálin. Jafnframt sér það
ástæðu til að mótmæla því,
að upplýsingarnar um þessi
atriði séu runnar undan þess
rifjum. Sú viðleitni er þó
vonlaus með öllu. Starfs-
menn Morgunblaðsins eru
sannir að því að senda erlend
um blöðum og fréttastofnun
um fullyrðingar, þar sem
höfð eru endaskipti á stað-
reyndum. Um þetta þarf
ekki að fjölyrða, málið er
brautrætt, og viðkomandi að-
ilar reyna ekki að verja at-
hæfi sitt. En þetta er þó að-
eins önnur hliðin. Hin er sú,
að Morgunblaðið stingur und
jr stól sérhverri grein, þar
sem satt og rétt er frá skýrt
og rætt um afstöðu íslend-
inga af sanngirni og skiln-
ingi. Það iðkar íþrótt hálf-
sannleikans. Þessa gætir í
forustugreininni í gær einu
sinni enn.
Það, sem Morgunblaðið
kallar hina nýju afstöðu Is-
Iands, á að vekja mikinn
ugg á Norðurlöndum og
sér í lagi í Noregi. Sann-
leikurinn er hins vegar sá,
að áhrifamikil blöð í Nor-
egi hafa skrifað um þessi
mál með þeim hætti, að til
fyrirmyndar getur talizt.
Aðalmálgagn norska Al-
þýðuflokksins og norsku
ríkisstjórnarinnar, Arbeid-
erbladet í Osló, hefur hvað
eftir annað gert þessi mál
að umræðuefni undanfarið
og rakið gang þeirra af hóf
semi og réttsýni, túlkað
sjónarmið íslendinga
drengilega og mótmælt
ýmsum þeim firrum, sem
birzt hafa í erlendum blöð
um að frumkvæði Morgun
blaðsmanna. Blað jafnaðar
manna í Björgvin hefur
einnig tekið í sama streng
og lét svo um mælt fyrir
skömmu, að afturhaldsblöð
in ættu að hætta blekking-
um sínum og rangfærslum
varðandi afstöðu íslend-
inga. Þetta finnst Morgun-
blaðinu á engan hátt frétt-
næmt. Það hefur heldur
ekki séð ástæðu til að vitna
í brezka blaðið Economist,
sem telur svar Atiantshafs
bandalagsins við orðsend-
ingu íslenzku ríkisstjórnar-
innar ófullnægjandi, þar eð
óljóst sé af því, hvers
vegna muni meiri þörf fyr-
ir varnarlið á íslandi nú en
1949, en þetta er í megin-
atriðum sama afstaða og
komið hefur fram hér
heima, t. d. í Alþýðublað-
inu. Morgunblaðið lætur
skrif þessara merku blaða
víkja fyrir áróðri bóka-
varðarins í Gentofte og
annarra slíkra, sem mótazt
hafa af kosningabaráttu
Sjálfstæðisflokksins, svo fé
leg sem hún var. Þannig er
sýnt og sannað, að Morgun-
blaðið tínir upp blekking-
arnar, sem starfsmenn þess
koma á framfæri erlendis,
en stinga öllu hinu undir
stól. Það einblínir á sjálfs-
mynd sína í erlendu smá-
sjánni.
íslepdingar geta ekkert
haft við það að athuga, þó
að skiptar skoðanir séu er-
lendis um afstöðu þeirra.
Hitt er hneyksli, að málstað-
ur okkar sé rangtúlkaður og
jafnvel falsaður í áróðurs-
smiðjum hér heima og sú
framleiðsla gerð að útflutn-
ingsvöru eins og hent hefur
starfsmenn Morgunblaðsins.
Það er ein sönnunin enn um
siðferðisástand og menning-
arstig Sjálfstæðisflokksins.
Foringjar hans svífast einsk-
is og vilja gera nýju ríkis-
stjórnina tortryggilega í
augum samstarfsþjóða okkar
af því að Ólafur Thors og
Bjarni Benediktsson hafa
hrökklazt burt úr stjórnar-
ráðinu. Þess vegna eru höfð
endaskipti á staðreyndunum.
En íslendingar vita sannleik
þessa máls og láta ekki
blekkjast. Morgunblaðið er
undir smásjá almenningsá-
(itsins, og það fordæmir áreið
anlega fréttaflutning hálf-
sannleikans. íslenzk stjórn-
málabarátta er að sönnu
hörð og óvægin, en vissulega
verður ekki allt liðið, og þá
er of langt gengið, þegar
reynt er að skaða málstað ís-
lands út á við af blindu hatri
og lítilmótlegri ofstækis-
hneigð. Slíkar baráttuaðferð
ir verða hlutaðeigandi aðil-
um einum að tjóni, til álits-
hnekkis og vansæmdar.
Morgunblaðið er ekki öfunds
vert af slíku hlutskipti í um
boði Sjálfstæðisflokksins. —
Því væri sæmst að réyna að
hafa vit fyrir húsbændum
sínum, sem hafa misst vald
á skapsmununum og halda,
að málgagni þeirra muni allt
samboðið. Útbreiddasta blað
landsins á að fá að hafa ein-
hverja sjálfsvirðingu, þó
aldrei nema Morgunblaðið
eigi í hlut. En það virðist
svo heillum horfið, að fagna
sjálfsmyndinni í erlendu
smásjánni, þó að hún sé ekk-
ert annað en ömurlegur vitn-
isburður um slæmt siðferði
og litla menningu.
Alþýftublagjg
Föstudagqr 17. ágúst 1956
S
s
s
s
b
s
s
s
N
N
S
S
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
i
s
s
s
s
i
b
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
i
\
s
s
s
<
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
NÆTURFERÐ TEL NORÐURLANÐS
Hvað hugsar sá, sem vakir?
„SKARPHÉÐINN Eyþórs-
son, Skarphéðinn Eyþórsson!
Gera svo vel að koma í sím-
ann.“ Síðustu 15 mínúturnar
áður en næturvagn Norður-
leiðar leggur af stað norður frá
vagnastæðinu við Bifreiðastöð
íslands, heyrist hljómþýð kven
rödd kalla þetta fjórum eða
fimm sinnum í gjallarhornið,
og í hvert skipti verður Skarp-
héðinn að hætta störfum sín-
um úti við bifreiðirnar og
„gera svo vel og koma í sím-
ann“. Það er í mörgu að snú-
ast fyrir forstöðumann Norð-
urleiðar þessar mínútur, og
sjálfsagt raunar allan daginn.
A vagnstæðinu er ys og þys.
Fólk kemur með pinkla sína
og töskur og tekur sér síðan
sæti í næturvögnunum, sem
eru tveir að þessu sinni. Um
leið og menn eru setztir, er
sem slakni á hverri taug í
andlitinu, og svipur, sem áður
lýsti óróleik, og ef til vill líka
fumi og fáti, verður rór, því
að nú fer næturhvíldin í hönd,
um leið og vagninn sígur norð-
ur á bóginn.
SÓLBLIK OG LANGIR
SKUGGAR
Skuggarnir eru farnir að
lengjast, þegar komið er upp
í Mosfellssveit, og Flóinn er
sem rauðaglóð. Furðuleg lit-
brigði koma fram við snasir
og í gildrögum Esjunnar. Hval-
fjörður þykir sumum leiður og
langur, en þar er þó að minnsta
kosti margt að sjá, og þeir
mörgu íslendingar, sem geta
unað sér lengi við litbrigði í
landslaginu, hafa þar nægilegt
verkefni á sumarkvöldi, þeg-
ar bjart er til vesturs. En með-
an ekið er um Leirársveit og
Mela gerast hinar undarlegustu
breytingar á kvöldbirtunni,
enda er hún nú að hörfa und-
an fyrir næturhúminu, og Snæ-
fellsnesfjallgarðurinn verður
sem skörðótt sagarblað, sem
borið er upp að rauðgulu ljósi.
Síðan fölnar birtan á skammri
stundu, landið verður sviplaust
og grátt, og það er kominn
svalur næturandvari, þegar
stanzað er á Hvítárvöllum.
HAMBORGARI Á
KJÖRRESTAURATI
Á Hvítárbökkum er kjörrest-
aurant, eins og veitingastaður-
inn þar er nefndur. Og þar er
sannarlega nóg að gera um
miðnæturskeiðið, þegar flestir
íbúar byggðarinnar eru gengn-
ir til náða. Hér er Hamborgari
á boðstólum og te og brauð og
sitthvað fleira. Veitingasalur-
inn er ekki stór, enda þétt
skipaður ferðafólki. Annað
hvort hafa sumir ekki borðað
mikinn kvöldmat ellegar þeir
vilja vera öldungis vissir um
að verða ekki soltnir, þó að
eitthvað sérstakt kynni að
halda fyrir þeim vöku alla
nóttina. Og þó að hratt sé af-
greitt fram á borðið, er hrað-
ar étið, og stendur á höndun-
um einum, unz Hamborgarinn
er búinn að róa ferðafólkið. —
Það kemur í ljós, að með í för-
inni eru lika smábörn, sem
virðast una hag sínum hið
bezta.
„UNDIR ÖTTUNNAR
HIMNI“
Nú má ekki reykja meira,
segir bílstjórinn, þegar lagt er
af stað að nýju, er haldið er
af stað frá Hvítárvöllum, og
menn taka á sig náðir, en sá,
sam vakir, hefur nóg að hugsa.
Langt inni í Borgarfirði er bær
skáldsins, sem orti ljóðabók-
ina: „Undir óttunnar himni“,
og nú, er líða tekur að óttu,
er haldið nörður úr byggðum
Borgarfjarðar. Himinn óttunn-
ar er grár í þetta sinn, dimm
ský með kuldabláum götum.
Suðið í vélinni og rólegur and-
ardráttur ferðafélaganna er
dálítið svæfandi, og fyrir því
má ekki lá þeim, sem vakir,
þótt hann dotti agnarlítið, t. d.
efst í Norðurárdalnum, ekki
sízt ef hann skyldi nú vera van-
svefta. En svo þegar vélin skipt
ir um tóntegund hrekkur hann
UPP> og nú veður bifreiðin næt-
urþokuna upp sunnanverða
Holtavörðuheiði. Þokan er
hvít, eins og nýþvegin vorull.
„Af léttri galdralippu, hver
laut er barmafull,“ segir skáld-
ið borgfirzka. Hún varpar dul-
arblæ á landið. Hér hefur ein-
hverntíma maður villzt og orð-
ið úti, og hér er ef til vill reimt
einhvers staðar í nágrenninu.
ÞRÖNGAR BRÝR OG
HOLÓTTIR VEGIR
Eitt er það, sem spillir næt-
urhvíld farþeganna nokkuð, og
það eru holurnar í veginum.
Vagninn hristist meira en góðu
hófi gegnir, þegar hann lendir
á ,,þvottabrettunum“ svo
nefndu. Vegurinn er að vísu
ekkert verri en hann er van-
ur að vera, en hann þyrfti að
vera sléttari. Brýrnar eru líka
slæmar. Sumar verður bifreiða-
stjórinn að aka með höfuðið
út um hliðargluggann, og svo
vii'ðist sem það séu engar ýkj-
ur, að ekki komist sandpappír
milli bifreiðar og handriðs, þó
að hægt sé að koma þar venju-
legum pappír. En næturferðir
Frá forseta Alþýðusam-
bands íslands, Hannibal
Valaimarssyni félagsmúla-
ráðherra, hefur Alþýðu-
blaðinu borizt eftirfarandi
athugasemd:
MORGUNBLAÐIÐ hefur að
undanförnu haft miklar áhyggj
ur af utanferðum þeirra Guð-
mundar í. Guðmundssonar,
Gylfa Þ. Gíslasonar og Bene-
dikts Gröndals.
Alþýðublaðið á að vonum
erfitt með að skilja ,,forundran“
Moggans út af þessu, þar eð
fáir munu hafa ástundað utan-
landsferðir öllu meir en ein-
mitt Morgunblaðsfólk.
í dag birti Alþýðublaðið for-
ustugrein urn þessi furðuskrif
Morgunblaðsins og lýkur henni
með þessum orðum:
„Freud sálugi hefði sjálfsagt
ekki verið í vafa um skýring-
una.“
í dag er líka grein í Alþýðu-
blaðinu — rammagrein á 1.
síðu — þar sem látin er í Ijós
mikil undrun yfir því, að Al-
þýðusamband íslands hafi boð-
ið heim verkamannasendinefnd
frá Sovétríkjunum.
Þetta þyrfti þó ekki að vera
þeim, sem Alþýðublaðinu ráða,
Svo mikið undrunarefni.
Blaðinu er áreiðanlega kunn-
ugt um, að verkalýðssamtök
Sovétríkjanna hafa tvisvar sinn
eru ekki einasta þarfar, heldur
nauðsynlegar. Það sannar að-
sóknin, og væru vegirnir dá-
lítið betri, mundu áreiðanlega
fleiri vilja fara til Norðurlands
með næturferð en dagferð-
um. Þær spara tíma fyrir önn-
um kafna menn, og sá, sem
vill láta flytja sig en ekki
ferðast, getur sofið og þarf ekki
að láta sér leiðast. Vagnarnir
eru ágætir og bifreiðastjórarn-
ir þræða krókóttan veginn af
hreinu listfengi.
BÍLFREYJULAUS NÓTT
Sá, sem vakir, hugsaði sér
að fara næturferð til Norður-
lands, eftir að auglýst var sú
nýbreytni, að ungar blómarós-
ir vektu yfir farþegunum í næt-
urvagninum. Auðvitað hafði
hann ekki hugsað sér að sofna,
og hann verður að standa við
þá ákvörðun þótt svo illa tæk-
ist til, að bílfreyjan forfallað-
ist og ekki reyndist mögulegt
að fá aðra í staðinn. En á baka
léiðinni hlýtur bílfreyjan að
verða með. Það fer ekki hjá
því að bílfreyjurnarr auki vin-
sældir næturferðanna. Fólki
hlýtur að finnast ósköp nota-
legt að vita af því, að ung
blómarós vakir yfir því tilbú-
in til að stjana við það, ef það
þarf eða vill.
MORGUNN
í HÚNAÞINGI
Með döguninni tekur landið
aftur miklum svipbreytingum.
En það er skýjað þennan morg-
un í Húnaþingi. Byggðin mók-
ir, en fjallahlíðarnar eru sem
nýrisnar úr baði. En þó að
morgunninn sé mildur og kyrr
eru árnar kaldar eftir nætur-
svalann fyrir þann, sem ætlar
að vaða.
S. H.
um boðið Alþýðusambandinu að
senda fimm manna verkalýðs-
sendinefnd til Rússlands.
í bæði skiptin var boðinu
þakksamlega tekið, og var eng
inn ágreiningur um það í sam-
bandsstjórn. — Öllu því fólki,
sem samkvæmt þessu heimsóttu
Rússland, ber saman um, að því
hafi verið forkunnarvel tekið
og því sýnd frábær gestrisni.
Ekki sýndi Alþýðusamband
íslands þann höfðingsskap eftir
fyrra boðið að bjóða rússneskri
sendinefnd til íslands. En er við
höfðum notið þeirrar vinsemd-
ar tvisvar, þótti öllum sam-
bandsstjórnarmönnum það bók-
staflega vera brot á almennum
mannasiðum, ef við ekki byð-
um hinum ágætu gestgjöfum
okkar heim í staðinn. — Og
þess vegna er nú fjögurra
manna verkalýðsnefnd frá Rúss
landi væntanleg hingað til að
kynnast íslenzku -atvinnulífi og
íslenzkum verkalýðssamtökum.
Og ég veit fyrir víst, að allt
sæmilega víðsýnt fólk í verka-
lýðssamtökunum mun taka
þessum gestum okkar opnum
örmum.
Á sama tíma og fyrri sendi-
nefnd Alþýðusambandsins fór
til Rússlands, var þar líka sendi
nefnd frá Alþýðusambandi Sví-
skylt að geta, að ekktrt aftur-
á Svíum og okkur, að þeir buðu
Framhald á 7. ciQu.
Bræðralag o§