Alþýðublaðið - 10.04.1957, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 10. aprí! 1957
AiÞSfgybyaSig
11
KAFMASnRÖÍ
r T
Ileimsfræg stórmynd:
Bi
Frambald af 6. súlu.
Síjarna er
Stórfengleg og ógleymanleg', ný, amerísk stórmynd í lit-
um, sem er í flokki beztu mynda, sem gerðar hafa verið.
— Myndin er tekin og sýnd í:
CINEmaScoPE
Aðalhlutverkið leikur: Judy Gailand
sem með leik sínum í þessari mvnd vann glæsiíegt leik-
afrek, sem skmaði heimi á nv í fremstu rc5 ieikara,
Ennfremur leika: James Mason oy Jaek Carsoa
Sýnd kl. 6,30 og 9.
— Venjulegt verð —-
fara batnandi. Kvœðamannafc-
lagið Iðunn laetur nú taka upp
á segulband kvæðalög þau, sem
fást svo kveðin ao haldin séu
betur geymd en gleymd. Sama
félag heldur uppi kvæðaæfing-
um og rímnakennslu og af nýj-
um meölimum hafa í ár lOmenn
bætzt við í þann hóp, sem nú
kveður þar á fundum. Þá hefir
og félagstala hækkað stórum á
síðustu misserum og fundar-
sókn batnað til muna, þótt
fleira sé hú en áður var þeirra
manna í félaginu, sem hafa
annað með laugardagskvöldin
að gera en sitja í félagsskap
gamalla og hálfgamalla karla
og kerlinga.
Ætti ég Iðunni að lýsa, myndi;
ég segja að hún væri svipuðust
því að hafa nýlega étið af epl-
um nöfnu sinnar. Og mér virð-
ist svö ríkur áhugi stjórnar og
félaga fyrir að halda í horfinu
! sá og niðrun, sem mér finnst
j liggja í margnefndu blaðavið-
j tali, væri óviljaverk blaða-
j manns og að Magnús og Ágúst
j kæmu á sérhvern Iðunnarfund
j á meðan þeim endist aldur og
kvæðahugur og þá ekki síður
í kennslustundir félagsins og
kenndu þar þeim. sem læra
vildu, og vafalaust gera þeir
þetta eftir ýtrustu getu ef þeim
þykir blaðaviðtalið ofsagt eða
rang sagt.
En ef þeir koma og ég er þá
lifandi með óbilaða heyrn og
það vit, sem mér gafst við arf
og uppeldi þá skal ég gleðjast
og því meir sem þeir /Tka meira
þátt í starfi og veita mér meiri
kost á að heyra allar hinar
mörgu stemmur sínar.
Sigurffur Jónsson
frá Brún.
er um lausn hins gífurlega hús-
næðisskorts annars vegar og
ástæðurnar, sem liggja ti þess
neyðarástands, sem nú ríkir hjá
húsbyggjendum hins vegar.
Ég hef hér reynt að drepa á
það helzta, sem tengt er þessu
máli samkvæmt þeim gögnurn,
er fyrir liggja. Rétt er þó að
geta þess að lokurn, að nefnd-
inni þótti ekki ástæða til þejss
að leita umsagnar um svo vel
undirbúið mál, en hagstofju-
stjóri hafði haft með teikni-
stofu landbúnaðarins, og hafði
hún engar athugasemdir viö
frumvarpið að gera.
Nefndin leggm- — eins og ég
gat um í upphafi — til, að frum
varpið verði samþykkt eins jog
það var í upphafi íram borið.
Framhald af 5. síðu.
VI.
Mikið hefur verið rætt. um
og verja forna "hefð'og gæta ; byggingarkostnað á undanförn-
fengins menningararfs að ég
Mynclavél er ávaMj
kærkomin
fermingargjöf
að vorinu til.
: i
Góðar kassavélar
kosta kr. 238.00
Einnig eigum við t. d.
rnargar tegundir af
dýrari vélurn.
m Pelersen
Bankastræti 4 — Sími 3213
Framhaltl af 7. síðu.
leynast. Þar þekkja mann til-
tölulega fáir og enn færri fvrir
það, að flestir eru aðfluttir.
MAÐURINN VILL RÁÐA
En óheillaþróuninni var snú-
'ið við. Kappsamlega hefur ver-
ið unnið að því að leysa hin
miklu samgönguvandamál borg
arinnar með lagningu gatna, að
alumferðaæða og byggingu bif-
reiðastæðahúsa. En um það skal
’ekki fjölyrt.
Hitt skiptir nieira máli, að
unnið hcfur verið skipulega
að því að útrýma skuggahverf
unum. Heil hverfi eru rifin
niður og ný hús, skipulögð
eftir nýjustu kröfum, rísa í
þeirra stað, með bjartar götur
og breiðar. Enn eru auðvitað
skuggahverfi í Chicago, en
þeim verstu hefur þegar ver-
ið éytt, og nú er Chicago hætt
að vera fræg fyrir niyrkra-
verk og glæpi fram yfir það,
sem aímennt gerist um stór-
borgir.
■ Það á hsldur ekki að láta sög
'una endurt.aka sig. Tilviljana-
■ kennd skal þróunin ekki vera,
og reyna sérfræðingarnir
að gera sér grein fyrir því,
hversu ört borgin muni vaxa í
framtíðinni. Komast þeir að
þeirri niðurstöðu, að á öllu hiim
uppbyggða svæði verði íbúa-
fjöldinn 6,8 millj. árið 1965, og
þar aí um 4 millj. í Chicago
sjálfri. í framtíðarþróuninni
felst líka hætta. Húsin ein
skapa ekki skuggahverfi, held-
ur geta þau skýlt myrkraverk-
urn. Það þarf því að vera á
verði, og það kváðu þeir ætla
að vera í Chicago.
Þetta er annars stórmerkileg
saga. Hún sýnir, hvernig hægt
er að breyta vandræðahverfum
í mannsæmandi bústaði. Hún
sýnir, að maðurinn er fær um
að ráða við þróun stórborga og
beina henni inn á heillavæn-
legar brautir, svo að umhverfið
bæti fremur en spilli uppvax-
andi kypslóð og leiði heildina
upp á við í stað þess að sýkja
hana með átumeini spillingar-
innar. Lsiðin upp á við getur
verið torsótt, en hún er fær.
get ekki séð þar aðra breytingu
líkleg'a en þá einu að aukin
fjöldi óvaninga kynni kannski
að gera heildarkveðskap sumra
fundanna enhverju ósnjallari
en orðið hefði með völdum
röddum listfengra og æfðra
manna, en þá breytingu kann
ég' ekki við að heyra flutta fram
nema sem hól eitt.
Ef sá blær er ámælisverður,
sem af því kemur að reynt er
að fj'jlga stemmufærum mönn-
um og kenna þeim lög, sem
læra vilja, þótt ekki séu þeir
aðrir eins gleðigjafir og Jón
Lárusson, Kjartan Ólafsson og
Björn Friðriksson voru þá hafa
kvæðamannafélög engan til-
verurétt og væru því eðli sam-
kvæmt skattskyld um skemmt-
anaskatt eftir hverja samkomu.
En megi ég leyfa mér að gefa
Magnúsi og Ágústi ráð, þá gerði
ég það að ráði mínu, að hvetja
þá til að koma á fundi og æf-
ingar og kenna þar stemmur
og kveða inn á segulband til
geymslu og g'leði, nú, eða sjálf-
um sér til frægðar. Allt væri |
það vinningur vonandi öllum.!
En Iðunn virðist ekki ein um :
það að fá dóma í þessu áður-
nefnda blaðaviðtali án þess
rökin fylgi. Jón Leifs er þar
nefndur og látið liggja að því
að hann taki kvæðalög. upp
einhvérn veginn afbökuð.
Ég fylgdi Jóni Leifs eitt sinn
frá Akureyri og vestur að Víði-
mýri, var hann þá að safna
kvæðalögum. Ég hlýddi á upp-
tökuna og heyrði síðan lagið
leikið aftur eins og það hafði
verið í fyrstu. Náði hann þar
bæði tvísöngslögum og fornum
skagfirzkum stemmum. Hlýddu
flytjendur sjálfir á niðurstöð-
una og létu sér allir ýfe’l líka.
Vænti ég að það rengi eng-
inn skynbær maður, að hljóð-
ritinn næði tónum og orðum
rétt og grammifónninn skilaði
þeim aftur með svipuðum um-
merkjum. Eftirmyndir vax-
kólfa þeirra er Jón Leifs notaði
við upptökuna, fékk íslenzka
ríkið til eignar hvort sem Þjóð-
minjasafnið geymir eða einhver
stofnun önnur, munu þær og
hver sá tónnæmur Skagfirðing-
ur, sem heyra kann, sanna rétta
og ráðvandlega upptöku. En ef
tilætlunin hefur verið að segja
að tónsmíðar Jóns Leifs séu af
öðrum toga spunnar en rétt
meðförnum kvæðalögum, þá
skal ég halda að mér höndurn
þegar um það er deilt. Mig'
skortir lærdóm til að leggja
þar orð í belg.
jáfnlng
um árum og þá sérstaklega
hverja leið beri að fara til þess
að lækka hann. Efni til bvgg-
inga og vinnulaun hafa hækk-
að sífellt og aukast kröfurnar
um vandaðra og íburðarmeira
húsnæði.
Með tilliíi til þessarar st.að-
reyndar hefur mönnum verið
mikill vandi á höndum varð-
andi tillögur um lækkaðan hygg
ingarkostnað. I þessu sambandi
hafa hugir manna beinzt æ
meir að byggingu fjölbýlishúsa.
Get ég ekki stillt mig um að
lesa hér upp niðurstöður þeirra
Guðlaugs og Bárðar á athug-
unum þeirra um þetta efni, með
leyfi hæstvirts forseta, en þeir
segja svo:
,,Niðurstaða þessara athug-
ana er sú, að fengizt hafa upp-
lýsingar um tvær sambygging-
ar, þar sem raunverulegt kostn
aðarverð á teningsmetra, fært
frá raunverulegum byggingar-
tíma til 1. október 1855 nokk-
urn veginn á sarna tírna, er 822
og 80 krónur á rúmmetra, og
er þá talið að söluhagnaður
jafngildi meistaraálagi, sem
ekki virðist óeðlilegt. Auk þess
hafa fengizt upplýsingar um
tvær íbúðir í sambyggingu, þar
sem hliðstæð tala er 792 og 797
kr. á rúmmetra. Kostnaðurinn
1. október 1955 á vísitöluhús-
inu er 925 kr. _ á rúmmetra,
þanríig að íbúðirnar í sambygg
ingunum eru 11—15% ódýrari.
Miðað við 11,9'í hækkun bygg
ingarkosínáðaf ' frá 1. október
1955 til 30. september 1956 mun
teningslríé'tri-rín í sambygging-
unum kosta 873 kr. til 920 kr.
Þar sem siíkur’- samanburður
getur aldrei orðið fullkomlega
þverskurður áðurgreindra bygg
inga heldur öllu vandaðra virð-
ist ekki ástæðá til annars en
að binda sig við það, sem áður
hefur verið sagt-í sarnræmi við
reynslu þekktra byggingafröm
uða, að það sé vfirleitt a.m.k.
10L ódýrara að byg'gja í sam-
byggingu en sjálfstætt/
)
VII.
Þetta er umsögn þeirra fé-
laga um þá athugun, sem þeir
hafa gert. Hér er þó ekki reikn-
að með þeirri lækkun, sem eðli
lega yrði á kostnað bæjar- og
sveitarfélaga, ef byggingar-
framkværndum íbúðarhúsa yrði
beint að sem mestu leyti inn á
bvggingu fjölbýlishúsa. Kostn-
aður við gatnagerð, holræsa- og
raflagnagerð yrði að sjálfsögðu
mun minni og' möguleikar til
skattalækkunar þai' af leiðandi
meiri,
Þessar staðreyndir er rétt að
Framljaíd af 4. síðu.
breytingar exu nauðsynlegar:
að framleiðslan veirði endur-
skipulögð með það fyrir aug-
um að bæta lífskjör almenn-
ings (stefna Malenkovs). Eng-
ar frekari kröfur verði gerðar
um aukin afköst. Komið verði
á skiptingu reksturshagnaðar i
sósíalistískum iðnaði og verzl-
un. Ellistyrkir verkamanna lúti
sömu lögmálum og ellistyxkir
menntamanna. Engin frefcari
sérréttindi til handa æðstu rík-
isstarfsmönnum. Stofnuð verði
verkamannaráð í öilum, sósía-
listaiðnfyrirtækjum að hætti
Júgóslava.
Stórum ríkisfyrirtækjum og
litlum einkafyi'irtækjum verði
gert jafnhátt undir höfði.
Hætt verði valdboðnum sam
yrkjubúskap, sem hæfir ekki
þeim skilyrðum, er þýzkur
landbúnaður á við að búa; leyst
verði upp þau samyrkjubú,
sem þegar hafa verið sett á
stofn en bera sig ekki; tekin
verði upp landbúnaðarstefna,
sem er hagkvæm fyrir smáeign
ar- og millistéttarbændur.
Endurreisn algers hugsana-
frelsis. Saminn verði friður við
kirkjuna til þess að binda
enda á andstöðu hins trú-
hneigða liluta íbúanna. Háskól
ar fái sjálfstjörn.
Algjör endurreisn lögvernd-
ar og réttar. Öryggislöregla
ríkisins verði lögð niður. Leyni
leg réttarhöld verði lögð nið-
ur.
Þingið fái aftur úrslitavald.
Samfylkingunni verði haldið
áfram (þar sem allir flokkar
taki upp ævarandi samvtnnu)
u.ndir stjórn enaurskipulags
Sameiningarflokks sósíalista.
Einn listi sé boðinn fram við
kosningar, en á honurn séu
fleiri frambjóðendur og sæti
en tíðkazt hefur, til þess að
kjósandinn hafi í rauninni um
eitthvað að velja.
Utanrikisstefnan: að haldið
veröi fast við þau bandalög,
sem þegar hafa verið gerð við
lönd undir stjórn kommúnista
á grundvelli algers sjálfstæðis
og jafnræðis; komizt veröi að
samkomulagi um að fylgja sam
eiginlegri stefnu við önnur al-
þýðulýðveldi um sameiginlega
stefnu og slíkt samkomulag
byggist á frjálsum viðræðum á
jafnréttisgrundvelli.
Helzt vildi ég óska að kuldi menn hafi í huga, þegar rætt
Framljald af 5, síðsn
að til Böðvars og beðið hann um
efni og boðið honum riílega
greiðslu? Svona vel gerð gani-
ankvæði mættu vel vera fástur
útvarpsliður. Það mundi mörg-
um þykja góður „óskaþáttur' .
Og fleiru af slíku tagi mætti á-
reiðanlega vel bæta við, ef vilji,
hugkvæmni og dugnaður kæmu
til.
B4H6h.