Alþýðublaðið - 22.05.1957, Blaðsíða 8

8 '
AI jiýgublaSiS
Miðvikaadgur 22. maí 1957
Jón Magnús Jónsson
Framhald af 6. síðu.
hans og var Jón-fjárhaldsmaður
þeirra og ráðgjafi, því Pétur
frændi hafði ekki gifst. — Vél-
bátur Jóns hét Skrauti, græn-
málaður, fagur farkostur.
Ég minnist haustferðar einn-
ar, sérstaklega þegar silgt var
út Amarfjörð. Förinni var
heitið til Suðureyrar við Tálkna
fjörð.
Þar var Hvalveiðstöð Norð-
marma og höfðingjásetur Jóns
á Suðuteyri. Hvílík sjón, fyrir
unga drengi að sjá hinar vold-
ugu. madiröidur, sem komu úr
hafi. feæ-r æddu hver á eftir
norðvestri iangt utan úr regin
annarri urn- Kóparöst. í öllu
sínum hrykaleik hrundu þær
og fíúðum og andvörp þeirra
við ströndu, sprungu á skerjum
bárust langa vegu um lygnan
sæ íáínvei stóru mennirnir og
sjálfun Skrauti, sem lyftist hátt
á öMuhryggj unum, það varð
allt svo-sanátt, samanborið; við
þessar risavöxnu holskeflur. —
Við minnumst annarra farar
á Skrauta. Það var á þjóðhátíð-
ardeginrcn mikla, hundrað ára
afnoæli Jóns Sigurðssonar, For-
seta, fairm 17. júní 1911. Var þá
íjölmennt tii Hrafnseyrar í
Arnarfirði. Þá var Skauti hlað-
inn af ’fólki. Og gaman var; að
vera Afnfirðingur. Þeir báru
lika: sigur af holfoi í gjímunni
við Ðýjrficðir.ga. En fólkið frá
Þingeyri söng dásamlega. Um
heiða sumarnótt var silgt heim (
aftur veemr yfir fjörðinn. Jón
hinn stórj og sterki, var vél-
stjóiri,. formafiur og fararstjóri.
Ekki-minmst égþess, að'nokkur
væri látin- greiða fargjald fyrir
þetta- miklæ otg merkilega ferðá-
lag á- þessnm- ógleymanlega
degi. —
•Mágnús Jónsson, vélstjóri, er
ættirigj Jéns Sigurðssonar, for-
seta. —
TJfrc fermingaraldur rérum
við Magaús frá Pétursvör Heilt
sumar é árabát, þar sem Jón
var - ffermafhir. Bróðir- minn,
Dagíbjartnr, og einn annar há-
seti. Mér er það mmnistætt, að
ég háifdrættingurinn, fékk heil-
an hiut- í vertíðarlok. Þannig
gjörði hann okkur, hina ungu
samfcerja, jafna. —
Uhgm-- að árum var ■ Magnús
setxdur é uKgmennaskólaa. að
Núpi í Býrafirði og var þar
einn xæfeúr. Þá var nú heldur
lítið:upp. tii vhacs, því engin var
bsrrm:b»rnaBkólinn á þeim dög-
m Ég. varð því að feta í fót-
spor hans þktsíðar yrði. Og þá
fóm. ledðár a& skiljast, einkum
á weteíma-..—
bar furcdum saman hér
í höfuð3jö«:ginni 1919. Magnús
nam- járnsmiSar og vélfræði og
gjöíöt'ÆfiPf að -atvinnuvegi.
Árið 1923 lágu leiðir saman
á Akureyri.- Hann varð vél-
s-tjóri í verksmiðjunni Gefj-
unni. íbúðir ekkar voru í sama
húsi. Magnús var þá giftur
hinm fyrri kocu sinni, Guðrúnu
SkáJadóttnTi hinni ágætustu
komn. TSegna veikinda hennar
fluttú þau suður ári síðar. Hún
frá 7,85 mtr:
Káki,. 3 breiddir, frá
12,00.. mtr.
Vesturgö-tu 16
Sxtarraþraut 61
lézt nokkru síðar. Hún var ein
af þessum björtu dísum íslands,
of fíngerð— of góð til þess að
iifa og starfa í vorum grófa
sundurlyndishemi. —
Að nokkrum tíma liðnum
kvæntist Magnús aftur. •—- Allt-
af var hann glæsimenniðy kapp-
inn og. hetja líðandi stundar —
hinn stiliti og prú.ði drengur.
Með' seinni konu sinni, hinni
góðu og göfugu móður og hús-
móður: á hann nú uppkomin
mörg: og, mannvænleg: börn.
Heimili þeirra hjóna hefur
verið, og er enn, að Fálkagötuj
20 hér í Reykjavík.—
Lengi var sjórinn sóttur í
blíðu og stríðu. Fyrst heima á,
bátum og, seglskútum og. síðar
hér sj’ðra, Um tólf ára bil var
hann 1. vélstjóri á.Skaftféllingi,
Mun þá oft hafa reynt á karl-
mennið .. í váglyndum veðrumr;
vetur og-sumar. —
Og hér í ReykjaVík lágu leiðir
aftur saman 1938.
Fram. var só.tt til enn stærri j
viðfangsefna. Ö31 stríðsárin.j
silgdi hann út tiLannara landa
með bið dýra gull hafsins inn-
anborðs. Þannig var starfið til
stríðsloka. Þau afrek þekkja
þeir-einir;- sem- staðið hafa mitt
í hildarleiknum og sigrað með
manndómi. Oft hitti ég hann á
þeim árum, bæði heinr og á
skipsf jöl. En þar var aldrei neitt
sérstakt að írétta. Það hafðí
bara gengið vel og- gæfan var
meðrí verki. —-
Mörg bylgjan barst,
margur boðí brundl
öll þau löngu ár,
sælii og sorgar tár,
sem guffirnir. hljóta a8- geyma.
En mennirnir mörgu gleyma.
Allt frá þeim árum- hefur
Magnús Jónsson verið starfs-
maður í vélsmiðjunni Héðni og
notið þar atvinnu og hæfileika
sinna. —
Fyrir nokkrum kvöldum gekk
ég heim til hans óboðinn, og
drakk. kaffisopa. Þegar grunur
féll.á mig; var mér bannað að
skrifa nokkuð. Um h a n n var
ekkert markvert að segja. —
í skjóli þar inn á milli hús-
anna stendur fullsmíðáður, yfir-
breiddur vélbátur — hafskip,
sem húsbóndinn hefúr verið að
dunda við að byggja, svona í
frístundum sínum. —
Stæði báturinn á Hringsdals-
sandi, þá myndu.engir tveir niu
ára. sveinar og leikbræður geta
hrundið honum á flot. Og þeim
þætti víst dreki sá hafa borð
fyrir báru.
—■ Enn hrynur þar haustbrim
við ströndu. Enn sofa þar vind-
ar að vori hátt í heiðum geimi.
Enn blikar þar sól ofar bláum.
gnúpi á himni hæzt í hádegis-
stað.og seztt ei í haf um þrjár
sumarnætur. Enn vakir voldug-
ur Ás yfir þeim hinum miklá
Arnarfirði. Enn. svifa þaðan
svanir tveir hlið. við hlið fyrir
Hásæti. Drottins um stirndan
stjörnusal. Enn bera þeir boð
börnum Jarðar. Enn vakir auga
Guðs og miskunn haas yfir
Mannheimi. Enn.mun frá Am-
arfirði blessun helg yfir byggð-
ir streyma. —
Kæri vinur ogfóstbróðir, enn
er maxgt óskráð.
Ég veit, að margir hlýjir.
hugir stefna för sinni heim til
ykkar á. afmælisdegi þínum,
Um leiðrng ég þakka þér hjartr
anlega fyrir einiægan vináttu
og: tryggð bið ég þér blessunar
Guðs, uxn. ár og aldur, —
Sígfús Elíasison.
Greinargerð frá Flh
Eiðlð ekkí farlð fram á hæk
na kauphækk
Eftirfarandi hefur Alþýðu-
blaðinu borizt frá Félagi ísl.
iðurekenda:
VEGNA rangra og. villandi
blaðaskrifa vill stjóm Félags
ísl. iðnrekenda taka fram eftir-
fárandi:
ENGIN KAIiPHÆKKUN
BOeiN;
2. apríl s.l. fór sfcjórn Iðju,
íélags verksmiðjuíólks þess . á -
léit við stjórn F.Í.I., að viðræð-
ur yrðu teknar upp um breyt-
ingar á kjarasamningi félag-
anna, sem fjallar um kaup og
kjör verksmiðjufólks í verk-
smiðjum í Reykjavík; Það. var
einróma álit stjórnar F:I.Í., að
rétt væri að verða við þessum
tilmælum og tilnefndi hún við-
ræöunefnd viö Iðju. Var f.yrsti
viðræðufundur félaganna hald-
inn 8. sama mánaðar og skýrði
Iðja þá frá, kröfum sínum um
brcytingar á samningunum og:
voru þær afhentar F.ÍJ. skrií-
lega daginn eftir.
Iðja rökstuddi kaupkröfur
sínar og kröfur urn aukningu á
fríðindum með, því, að aðrar
starfsstéttir, ,sem eigi ynnu
vandasamari né erfiðari vintm
en iðjufólkið, hefði betri ,kjör
en það, ogcværu fordæmi. í öðr-
um samningum íyrir þeim kröf-
um; er Iðja setti fram, þó ekki
sé nánar vikið að því hér. Gáfu
fulltrúar. Iðju. það til.kynna, að
ef viðunanlegur árangur af við-
ræðunum hefði eigi fengiiZt. að
þeirra dómi fyrir múnaðarmót,
mundi Iðja telja sig nevdda tii
þess áð ségja upp samningun-
um og muhdi .þá telja sig
óbundna aí kröfum þéim, sem
þegar, höfðu vérið fram,bornar.
Eftir marga viðræðufundi
náðist samkomulag um breyt-
ingartillögur við samningana,
sem lagðar skyldu fyrir fundi
í félögunum. Var þaS. gert jaug-
ardaginn 27. apríl og voru til-
lögurnar samþykktar í báðúm
félögunum,
SAðLNINGSBREETINGAR
ÁN UPPSAGNAK EKK.I
NÝMÆLI.
Hinn 25. apríl 1956 gc-rðu
stjórnir F.í .1. og Iðju.samkomu-
lag um nokkra hækkun á
kvennakaupi, sem síðar var stað
fest í félögunum,' án- þess að:
nokkur uppsögn hefði farið:
fraiti; Segir svo í bréfi þáver-
andi form; Iðju til F.Í:I. um
þetta mál: „viljum við fáraþess
á leit við yður að stjórnir félaga
okkar taki upp viðæður um.
samræmingu kveimakaups, ár
samf nokkrum atriðum, í.samn
ingi milli félaganna, ef þær við-
ræður ga&tu orðið til þess að
komast mætti hjá, uppsögn.
nefnds samnings."
Stjórn F.Í.I. varð við tilmæl-
um - Iðju. og olli það þá ekki
neinum, ádeilum á iðnrekendur.
Sömu aðferð viðhafði bæði
Vinnuveitendasambandið og
Mjólkurstöðin.í samskiptum sín
um við Verkakvennafélagið
Framsókn, og mætti nefna mörg
fleiri dæmi um samningsbreyt-
ingar án uppsagnar. Er því
fjarri lagi að breytingar á samn
ingum án uppsagnar séu svo
fátíðar; sem hermt er nú í .blaða
skrifum, og hafa slik vinnu-
brögð. í samskiptum víanuveit-
enda og verkaxnanna. fram að
þessu eigi þótt nem.,goðgá.
KAITT>FROFUR .AÐUR
OG.NÚ.
Iðnrekendur. töidu sér ekki
fasrt: að: verðá við. öllúm kröf-
um á sama hátt og verkalýðs-
íélögin. Þá skorti aðra vinnu-
veitendur en iðhrekendur um-
boð og aðstöðu til þess að ganga
ra samningum fyrir hönd
hinna. siðarnefndu, og þess
ganga. og hverjum hafna. | yegna aldrei um;„ggrða samn-
En .þeir bera engan kinnroðá lnga . að ræða at halfu íðnrek-
um Iðju og.alltafihlýtur að orka |
tvímæiis, að hvaðá.kr.öíum skuli
enda fyrr en þeir höfðu sjálfir.
undirritao'þá.
fyrir það að neita ekki. viðíæð-
um: við' Iðjuv nema að’ undan-
genginni samningsuppsögn. þar !,
sem ekki er hægt .að segja: ann-
að en kröfur Iðju hafi vexið Ail- ,
töiulega hógværar, miðað vió i Það sem að.framan.hefur ver
það, sem oít hefur verið áður : ið sagt sýnir Ijóslega, að eftir-
t:d. í verkfallinu 1955 .fra28v4-5<- farandi fuliyrðingar eru til-
; RAXGFÆRSLURNAR
I AUGLJÓSAR.
til 42.4 % og_ er kaupið í dag
stórum lægra en kröfnmar; er
hæfulausar: með ;öilu:
1.. Að iðsrekendur hafi.„bo5-
þá. voru gerðar. Sú. vinnudeila , ið- kauphækkun. þá sem varð“,
Jeiddi' eins ■ ogv.. kunnugt er til iþeír hafi samþykkt „óumbeðið
12.6% hækkunar á kaupi Iðjp íað hækkg gruxxnkaup iðnaðar-
kvenna, sent un.nið hafa.eitt áx jyerkafólks. um 6%“, þeir hafi
og.'lO.l'ö hækkunar. óísamsvar- boðið' „fram kauphækkun án
andi kaupi karla, jþess að nokkuð hafi verið. eftir.
Það er einnig fjarri öllum henni. gengið“ eða, „þ.eir hafi
sanni,, sem. sum blaðaummæli j ótilkvaddir boðið starfsfólki
gefa- til kyrrna, ,að. iðnrekenduit í sínu allt ao' 6%; kauphækkun".
hafi aðstöðú til'að skanimta. iðh- j 2. Að breytingar á kjarasamn.
verkafólki það kaup, sem þeir j ingám án, uppsagnar séu „al-
telja: fyrii-tækjam sínum Iiag- : gert einsdæmi í sögu verkaíýðs
stætt. Kjörin eru ákveðin með
frjálsum samningum aðiia.
I. þess.u sambandi má af gefnu
tilefni benda, á, að'í stjórn&r-
frumvarpi frá núverandi ríkis-
hreyfingarirmar“ og, að „ekk-
ert svipað hafí áður gerzt í sam-
slfiptum iðbiekenda og verka-
íóiks’“;
3. Að' „öftast: Hafi orðið að
stjórn Um breytingu. á lögum reka þ:; (iðhrekendurj úr samn-
um atvinnulevsistrvggingar seg i inganefndum \innuveitenda til
ir svo í greinargerð, að „fulltrú- j þess :að Haigj:' væri að komá únd
ar yerkamánna hafi fellt niður ! irsfcrift samniiigá í kríhg“ éða
verulegan hluta af sanngjöru- örðið'' hafí“,;aðrreká' iðhrekénct-
uin kaupkröfum sínum;“ sem j ur úr samninganefnd atvmnu-
settar voru fram í vinmuleil- rekenda, vegna' þess ' að: þeir
unni. 1955, en þær námu, eins neituðu að skriía undir geróa
og áður s.egir, alh að 42,4% á
kaup iðjufólks.
; Ástæðan fyrir þéssári. sköð-
ua iöhrekenda á síðustu kröf-
um Iðju kemur enn hetur í ljós,
ef þær eru, fcomar saman við
kröfur þeirra 19 stéttafélaga,
sem nú eiga í i'innudeilú, s.s.
ými's félög farmanna. stéttar-'
félag verkffæðihga ofl., sem
sammrtga .
VERDLAGSMÁL
röNAOARINS.
Pólítískat'dylgjur lætur'F.Í.I.
sem er ’ ópólitisk samtok, sór
'Sötíf. vimi: ufœejTun þjótóv Hót- •
anir í garoí iðnaoarins tekúr allt
iðnaSárfóik hins' vfegar ilj[á . úþp,
bæði • iðnverkáfólk,‘og ; iðnþék-.
stéttarfélög Haía" fengiðvsíðhst-
liðna mánuði.
VIÐHORF IÐNREKENÐA —
HLUTVERK F.Í.I.
Verkföll og vinnúdeilux: eru
ávallt kostnaðarsamar j en eru
þó sérstaklega óhagstæðar iðn
nema allt að 57%- í bfeinum i endur. Er óreýnt hvort þáer
kaupHæklfununi, :og liælckanir'í1 verða höfundum. sínuni til
og fríðindum, sem ýmis aggns'eða sómai En; þess skal
gatið í - .samhandi viiV ctslgjnr
ucn verðlagsmál, að iðnrekencí.
ur hafa-ekkl farið frain á.neinr
ar bækkanix á verðlagi, végita
þeirra kaitphéekkaná;' sein
m-o.u um síðiístu mánaðarmót.
Óskir iönrekenda um hækkun
stafá af sönnuðum, hækkuiiúrú
rekendum og iðnverkafólki, þyiJá hróefnuin; m.a.' vegna' efnár
að reynslan héfur sýnt þessum . hagsráðstafana ríkisstjórnár-
aðilum. að stöðvun fyrirtækja
t.d. vegna verfcfallá hefur or-
safeað milúnn- innflutning varn-
íngs, aém /ienlétidur iðnaðiu’..
innar; fyrir jólin, endá .'telur
yerðlagsstjóri í, viðtali við fúll-
ti'úa ASÍ í lök'apríl „aö - enn
gæti- orðið einhver hækkun á
frarole-iðir. Hefur hinn takmark innlóndum' iðnaðárvtörum,
aði. innlendi markaður. þannig vegna- þess uö érléiid hráefhi til
verið. fylltur syo.,, að atvinnu- þeifcra á híhu hýjá verði væru
möguJeikar í, iðnaði hafa.verið, ekki enn komin í fulla hotkun“.
lengi að kömast ,í fyrra horf. ; Að vísu rnun það eigi rétt, að.
Félag ísl. iðnrekenda er óháð .j Hækkanirnar séu ekki koiimar
samtökum iðnrekenda, sem/fram, vegna þess að hin hækk:-
meðal annars. hefur það. hlut-j uðu hráefni. séu ekki' kom'in: í
verk að semja uxn lcaup og kjör j íulla notkun heldur hafa rök-
starfsmaima.í verksmiðjum fé-
lagsfyrirtækja í F.Í.I, Iðja gæt-
studdir verðútreikningar iðn-
rekenda vegna hækkana á htá-
ir stéttarlegra hagsmuna þess- ■ efnum légið vikum og mánuð-
ara starfsmanna. Það er þess ‘ um saman óafgr.eiddi'r hjá verð-
vegna eigi hægt að koma nein-: lagSjTifcvöldunum, án þess að
um samrhngum, ,,í kring“, nema ! iðnrekendur fengju svar —við
báðir aðilar undirskrifi þá og : þpim.
sú aðferð hefur ekki verið enn
tekin- Upp hér á landi, að annar
samningsaðilinn reki hinn út og
gangi,síðan. frá... „samningum“.
Sama hefur verið uppi á ten-
.ingmxm, í - undanfömum stór-
i vinnudeilurn 1952 og, 195:5, þeg-
! ar vinnuyéftendúr höfðú. sarn-
istöou ,sín á milli í viðfcæðun-
Ummæli eins og þau, sem sett
eru fram: í sambandi. viö um-
ræður um Iðjusamningana, að
„gegn verðhækkunum á iðn-
aðárvörum verði að sjálfsögðu
staðíð fast, endá gerði það: að;
engu þær- kjarabætur, senr nú
hafa verið veittar‘‘ gefá iðfirek-
Framhald á 11. síð.ic.