Vísir - 27.07.1911, Blaðsíða 2

78
V í S 1 R
Notið SUNDSKALANN
Hundaþúfan á Sijórnar-
ráðsblettinum.
Ekki verður annað sjeð, en að
þeir, sem standa fyrir minnisvarða-
verkinu á Stórnarráðsblettinum, hafi
aldrei sjeð, hvern’g venja er að búa
út í kring um standmyndir.þarsem
menn hafa mikla þekkingu og æf-
ingu í þeim efnum.
Nú á að fara að búa til heljar-
tnikinn hól eða hundaþúfu utanum
neðsta stöpulinn, svo að hann sekk-
ur alveg í kaf, og við það sýnist
myndin lækka mikið — hún má
þó ekki við því — í stað þess að
búa til grasi vaxin stöpul, bygðan
í sama hlutfalli og steinstöpulinn og
í samræmi við hann sem altaf smá
minkaði, og ekld mætti eða ætti að
vera hærri en svo, að 2 efstu stein-
lögin af neðsta stöplinum væru upp
úr.
Með þessu lagi yrði fallegt í
kring um myndasyttuna ogsamræmi
í öllu verkinu, en að fara að búa
þarna til kúlumyndaða hundaþúfu,
sern ..gleypir allan undirstöðustöp-
ulinn, er svo smekklaust og ljótt,
að engu tali tekur.
Jeg vona að einhver úr minnis-
varðanefndinni komi viti fyrir for-
stöðumanninn eða mennina um
þetta, svo það verði okkur ekki til
skapraunar, og minkunar, í augum
allra, sem standmyndir hafa sjeð í
öðrum löndum.
Kdrí.
Dulnefni.
V.
Svar til ónefningsins.
Einhverjum »ónefndum« hefur
sviðið það sárt, að jeg skyldi voga
mjer að amast við þeirri »heppi-
legu«*(H) reglu blaðagreinahöfunda
að rita undir dulnefni.
»Ónefndur« þessi hneykslast aðal-
lega á því, að jeg skyldi setja skírnar-
nafn mitt undir hana, kallar það
dulnefni fyrir sjer o.s.frv. Kannske
það hefði ekki verið dulnefni fyrir
hann, ef jeg hefði skrifað mig t. d.
»Ónefndur«, en auðsjáanlega hefði
honum komið það betur, ef jeg hefði
sett það eða eitthvað annað dulnefni
undir greinina.
* Sbr. orð hans sjálfs: »Enda er það
af mörgum ástæðum álitið heppilegra að
rita í biöð undir gerfinöfnum.«
Einnighneykslast ónefndur áýms-
um orðum í grein minni, að jeg
kalla dulnefnaritun »þjóðarplágu« og
»myrkraverk«. Ekki reynir hann að
mótmæla þessum orðum, en þaö er
af þeirri einföldu ástæðu, að hann
getur það ekki. Hvað er »myrkra-
verk«, ef ekki þau verk, sem fram-.
in eru i myrkri ? Jeg hvorki get
nje vil taka þau orð mín aftur, að
dulnefnaritun beri vott um »litla
sómatilfinningu* og »afarsljófgva
siðferðistilfinningu*, því hvað ber
dulnefnaritun vott um, ef ekki þetta?
Einnig tekur hann upp þau orð
mín, að það tjón verði ekki tölum
talið, sem þjóðin biður við þetta.
Þykist »Ónefndur« geta talið þaö?
Mjer þætti gaman að sjá hjá honum
hina rjetta útkomu.
»Ónefndur« segir, að hver sem
les útlend blöð sjái fljótlega, að
einmitt mikill meiri hluti greinagna
í þeim er undirskrifaður gerfinöfn-
um. Þetta eru litlar málsbætur, því
eigi er alt betra útlent en innlent,
það hjeit jeg að »Ónefndur« vissi.
Eftir þessari málsbótarmynd (! !)
kemur eitthvert stagl, sem hvorki
jeg nje margir aðrir skilja. Það
eru sömu orðin upp aftur og aftur
með litlum breytingum.
Annað í grein þessari finst mjer
ekki svaravert, þar sem hún sýnir
að eins rithátt og siðprýði þessa
fyrirmyndar-prúðmennis (! !) En um
eitt get jeg frætt »Ónefninginn«, og
það er það, að mjer þykir ekki
nærri því eins gaman að sjá nafnið
mitt á prenti eins og hann heldur,
en »margur heldur mann af sjer
mátulega dyggvan!« — Það ætti
«Ónefningur« að hafahugfast fram-
vegis.
Guðtn. Þoríáksson.
Laga- og1 rjettar-
innlimun íslands
í Danmörkn.
Öll barátta íslendinga við dönsku
stjórnina hefur verið barátta gegn
innlimuninni. Af ýmsum ástæð-
um hefur baráttan þó að mestu leyti
einungis verið háð gegn stjórnar-
fars-innlimun. Þó að fjárhagssjálf-
stæði, verslunarsjálfstæði, menningar-
sjálfstæði og rjettarsjálfstæði sje
nauðsynleg undirstaða og máttarstoð-
ir stjórnfrelsis, þá hefur fjárhags-
innlimun, verslunarinnlimun, menn-
ingarinnlimun, og rjettarinnlimun ís-
lands í Danmörku verið lítill gaumur
gefinn.
Vjer höfum að vísu stofnsctt inn-
lenda banka, og með því fengið
skilyrði fyrir formellu fjárhagssjáf-
stæði; en hins hefur ekki verið gætt
að bankarnir væru óháðir í raun og
veru, og enn sfður er áhersla
lögð á að landsmenn sjeu fjárhags-
lega sjálfstæðir í raun og veru. Vjer
höfum barist fyrir verslunarfrelsi
— en kaupmenn margir og flest
kaupfjelög lifa enn á náð danskra
kaupmanna, innlendri verslun fer þó
fram og er ýmislegt gert til þess
að efla hana. Háskóla höfum vjer
stofnsett og er það nauðsynlegt
skilyrði þess að íslendingar verði
sjálfstæðir í menningarlegu tilliti.
Fyrir rjettarsjálfstæði íslands
hefur aftur á móti ekkert verið gert.
Hitt er fremur, að íslendingar hafa
þar sjálfir alment unnið að inn-
limuninni og gera slíkt hið sama
enn.
íslendingar áskildu sjer að vísu
að halda íslenskum lögum þá er
þeir játuðust undir Noregskonung
1262—1264, En þrátt fyrir það
samþyktu þeir 6—7 árum seinna,
er þeir saniþyktu Járnsíðu, að öll
hin fornu íslensku lög skyldu af-
numin og norsk lög koma í stað-
inn. Járnsíða var þó aftur tekin úr
lögum eftir tæp 10 ár og Jónsbók
kom í staðinn. Jónsbók mátti heita
íslensk lögbók, þótt hún væri sam-
in eftir fyrirmynd almennu norsku
landslaganna. Landvarnarbálkur
landslaganna er ekki í Jónsbók, og
á hinn bóginn eru í Jónsbók þegn-
skylda, framfærslubálkur og reka-
bálkur, sem ekki eru í landslögun-
um og eru algerlega íslenskir; auk
þess er í flestum hinum bálkunum
mikið bygt á eldri íslenskum lög-
um. — Alþingi hjelt löggjafarvaldi
sínu og notaði það við og við,
og hjelt rjetturinn islensku bragði
sínu að mestu leyti á 14. og 15.
öld. Þó fór snemma að brydda á
því að menn notuðu norsk ogsíð-
an dönsk lög, þar sem Jónsbók og
íslensku rjettarbæturnar náðu ekki
til. En notkun útlends rjettar í
þvílíkum tilfellum var á þeim tíma
ekki óþekt annarsstaðar á Norður-
löndum.
Þegar líður ál6. öld byrjar inn-
limunin. íslendingar spyrntu í fyrstu
á móti, og sló í hart með þeim
og konungsvaldinu; en konungsvald-
ið bar sigur úr býtum og var danska
kirkjuordinanzian Iögleidd fyrir Skál-