Vísir - 20.12.1911, Blaðsíða 2

V I S 1 H
62
NÝTT !> NÝTT!
VINDLAE&REYKTÖBAK
er langtest og ódýrast
í verslunin ,SIF
Laugaveg 19.
Gerið svo vel að sannfæra yður um það áður
en þjer kaupið jólavindlana annarsstaðar.
•£ pæijs^uBg *r ,!A
'II6I JjjABþjiíay j iuun2ujuÁs 9 unsjQJSA njsj/Cj
uAa 1 bjj. jjpuÁuiuedjSJgj/y Do !QB|n)|)|ns
iuinpuo|jn bjj já Jnpnjj uias ‘jn>jAs}So[jq jn4 jibuibS ua
ijjaq So UBjæsuipS ‘iJBjApp uinjSuBj ja JnjjAsjspfjq jngjaSEunaq qb j
UJBqSUUBUI JJ9AIJ I5J5J9 )I9j\
Metrakerfið.
Ekki líkar mjer allskosfar vel
metrakerfis-spjaldiö hans Samúels
Eggerfssonar. Það er iaglega gert
og að líkindum nákvæmt. En auð-
velt er það ekki til afnota eða
glögt, t. d. samanburðar-kvarðarnir.
Prentviliur tvær þykist jeg hafa
sjeð þar: Millilítri = 0,000 pt., á
að vera 0,001 pt.; centigramm
= 0,0000 pd., á að vera 0,00002 pd.
Flestir kvíða hinni gagngerðu
breytingu: að taka upp alný nöfn
og ný mál, en hætta við hin gömlu
og hugtömu.
Því skiftir það miklu, að fá sem
allra aðgengilegastar og óbrotnastar
leiöbeiningar, um það nauðsyn-
legasta og algengasta fyrst. Það
festist, og þá er að auka við. —
Hitt verður flókið og ruglingslegt,
að setja upp — alt í einu — marg-
brotinn samanburð á einu spjaldi.
Nöfnunum erlendu vil jeg yfir-
leitt halda. Þau eru flest falleg og
fljót að verða munntöm. Og al-
þjóða eign eru þau að verða. —
Eitt þeirra get jeg þó illa sætt
mig við, sem sje nafnið ari (flatar-
máls-frumeining). Mjer finst það
láta afkáralega í eyrum, t. d. í sam-
setningum: deka-ario. s. frv. Reitur
fer þar miklu betur, og vildi jeg
að það nafn yrði notað. Það á og
mjög vel við um flatarmálsstærðir
(minnumst skákborðs-reitanna).
Nöfnin eru þá þessi, talin neðan
frá, 0: byrjað á smæstu einingun-
um (í svigum skammstafanir hvers
heitis):
Lengdarmál:
millimetri (mm) er Vjoöo úr metra
centimetri (cm) - 1/10Q - —
decimetri (dm) - —
metri (m)
dekametri (dkm) er 10 metrar
hektómetri (hm) - 100 —
kilómetri (km) - 1000 —
Samanburður: '
1 metri = 38,2 þml. eða 3,2 fet
eða 1,6 al„ Venjulega er metri
talinn jafngildur 1 r/2 alin. 2 metr-
ar = 3 álnir; »/, metri = 3 kvartll
0. s. frv.
*y»et\s^a \
ensku og dönsku fæst hjá
cand. Hafildóri Jénassyni
Kirkjustræti 8B11. Hittist helst kl.
2-3 og 7—8.___________________
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmður
Pósthússtræti 17.
Venjulega heima kl. 10—11 og 4—5.
Talsími 16.
Jón Hj Siguðsson
settur hjeraðslæknir
er til viðtals fyrir sjúklinga
2—3l/2 e. m.
Hafnarstræti 16 (uppi).
Flatarmál.
Millireitur (mr) er í/lw() úr reit
centireitur (cr) - Vioo - —
decireitur (dr) - Vio • —
reitur (r) (= ari)
dekareitur (dr) er 10 reitir
hektóreitur (hr) - 100 —
kílóreitur (kr) - 1000 —
Samanburður;
1 reitur = 28,2 ferfaðmar eða nál.
254 ferálnir; decireitur = 25,4
ferálnir. í vallardagsláttu eru tæpir
32 reitir; í engjadagsl. 56,7 reitir
eða 5,7 dekareitir.
Rúmmál:
Millilítri (ml) er Viooo úr lítra
cenfflítri (cl) - Vioo ' —
decílítri (dl) - Vio - —
Ittrí (1)
decalítri (dkl) er 10 Jítrar
hektólítri (hl) - 100 —
kílólítri (kl) - 1000 —
1 lítri er venjulega talinn jafn 1
potti, en er Iítið eitt meira: MI
— 0,001 pt., cl= 0,01 pt., dl =
0,1 pt., 1 = 1,035 pt,dkl =10,35
pt., hl = 103,5 pt., kl= 1035 pt.
— Lagartunna (120 pt.)= 115,76
lítrar.
Þyngdarmál:
Milligram (mg) er 1l10oo úr grammi
centigram (cg) - ‘/íoo - —
decigram (dg) - r/10 - —
gram (g)
dekagram (dkg) er 10 grömm
hektógram (hg) - 100 —
kílógram (kgj - 1000 —
Samanburður: 1 mger 2/i000000 pd. eða 2/iooo ort
1 Cg - 2/l 00000 þd. Vioo —
1 dg - Vioooo pd. - 2/10 _
1 S " Viooo pd. — 2 —
1 dkg - 2/100 pd. — 2 kvint
1 hg - 2/xo pd. — 20 —
1 kg -2 pd. — 200 -
Allar metrakerfiseiningar skiftast á
þann hátt, að hin stærsta er 10
sinnum stærri en hin næststærsta og
svo koll af kolli þannig, t d.: