Alþýðublaðið - 01.04.1928, Síða 2

ALBÝÐUBEAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Algreiðsla i Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síöd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9*/»—101/* árd. og kl. 8—9 siðd.
Slmar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&]an
(í sama húsi, sömu simar).
Átta tima hvíld
á tognrannin
logleidd.
Samþykt var í gær við 3. umr.
í efii deild alpingis, að hásetar
á togurum skuli njóta átta tima
hvíldar á sóiarhring. Lagabreyt-
•ingin hefir þá náð fullnaðarsam-
'þykt — og mikill sigur er unninn
af fulltrúum íslenzkrar alþý'ðu.
Olian O0
Út af grein í „Morgunblaðinu“
í gær, er nefnist „Olían og hlut-
ieysið", vildi ég gefa örfáar upp-
lýsingar til að leiðrétta sumar
helztu villur greinarinnar, er
snerta mig, félag það, sem ég
veiti forstöðu, „Olíuverzlun ís-
lands", og félög þau, sem það
hefir söluumboð fyrir.
„Anglo Persian Oil Co.“ á ekki
olíugeymana við Reykjavíkur-
höfn, heldur British Petnoleum
Co., sölufélag A. P. í Bretfandi.
Pað hefir aldrei verið neitt leynd-
armál, að brezka ríkið ætti helm-
ing hlutafjár í A. P., heldur tók
Landsverzlun elnmitt af peirri d-
stœdu upp viðskifti við þetta rík-
isfyrirtæki að hálfu. Hins vegar
er ámóta að segja, að flotamála-
ráðuneyti Breta eigi félagið, eins
og að segja, að atvinnumálaráðu-
neytið eigi Eimskipafélagið, eða
dómsmálaráðuneytið Áfengis-
verzlun , ríkisins.
„Morgunblaðið“ segir: „Nú
skyldu menn halda, að enginn fs-
lendingur vogaði sér að gerast
erindreki fyrir Anglo Persian,
þetta félag, sem hið þýzka stór-
blað talar um sem eign hins
brezka flota.“ Er þetta af hreinni
fávizku talað eftir að Landsverzl-
un hefir haft söluumboð þessa
félags hér á landi í sex ár, án
þess að nokkur hafi haft nokkuð
á móti því að segja. Olíuverzlun
Íslands hefir sams konar söluum-
boð fyrir B. P. og A. P„ en
þykist á engan hátt eiga geyma
félagsinis, né er á neinn hátt riðið
við leppmensku. Hlutafé „Olíu-
verzlunar íslands‘“ er alt íslenzkt
og hefir ekki verið fengið að
láni frá erlendum olíufélögum né
erlendum mönnum. „Olíuverziun
Islands" hefir eingöngu venjulegt
viðskifta'samband við olíufélögin,
en er sjálfstæð að öllu leytL
Það er hlægilegt að tala um að
A. P. (eða B. P.) hafi flotastöð
hér eins og „Morgunblaðið" vill
gefa í skyn. 1 fyrsta lagi væri
ómögulegt að hafa slíka stöð í
Reykjavik, í öðru lagi væri ó-
mögulegt að hafa hana án þess
að hafa flutningaskip, sem hér er
ekki til að dreifa, í þriðja lagi
eru geymarnir að Klöpp ekki
stærri en svo, að þeir eru ein-
göngu miðaðir við notkun íslend-
inga sjálfra og í fjórða lagi er
það augljöst, að félag, sem er rík-
isfyrirtæki að hálfu, myndi ekki
leggja út í slíkt, enda hefir A.
P. mjög vinsamlegt samband við
aÖrar þjóðir, svo sem aðalflugfé-
iag Þýzkalands.
Þess ,skal getið, að leyfi það,
sem B. P. fékk í vetur til að
leigja lóð og reiisa geyma hér.var
eingöngu bygt á skriflegu lof-
orði, sem Magnús Guðmundsson
hafði gefið 1925, er hann var at-
vinnumálaráðherra, löngu áður en
„Shell“-félagið kom til sögunnar,
en hann hafði eftir að það félag
byrjaði hér, dregið að gefa B. P.
formlegt leyfisbréf.
Héðinn Valdimarsson.
Frá bæjarstjórnarfundi
í fyrrádag.
Á bæjarstjómarfundinum ífyrra
dag mættu hinir nýkjörnu full-
trúar í fyrsta skifti. Á fundinum
var lítið annað gert en að kjósa
forseta, varaforseta, ritara og
í nefndir.
Kjörnir voru:
Forseti: Guðm. Ásbjörnsson.
Varaforseti Pétur Halldórsison,
Skrifarar (2): Sig. Jónasson, Hall-
gr. Benediktsson. Fjárhagsnefnd
(4): Jón Ól., P. Halld., St. J. St,
Þ. Sv. Fasteignanefnd (4): Jón
Ásbj., Th. Líndal, Ág. Jós., M.
Kjaran. Fátœkranefnd (4): Hallgr.
Ben., Guðr. Jónáss., Ág. Jós., Jón
Ól. Byggingarnefnd (2 innan bæj-
arstjórnar): Guðm. Ásb., Kj. ÓI.
(2 utan bæjaxstjórnar): Kristinn
Sv„ Þorl. Ófeigsson. Veganefnd
(4): Guðm. Ásbj„ Ágúst Jós„ Jón
Ásbj., Guðr. Jónass. Brunamála-
nefnd (3): Þ. Sv„ Kjaran, Kjart.
Ól. Hafnamefnd (2 innan bæjar-
stjórnaá): Jón Ól„ Har. Guðm.
(1 úr sjómannastétt): Geir Sig-
urðssön. (1 úr kaupmannastétt):
Ólafur Johnsen. Vatnsnefnd (4):
Hallgr. Ben„ Guðr. Jónass., Ól.
Fr„ Kjaran. Gasnefnd (4): St. J.
St„ Hallgr. Ben„ P. Halld., Kjar-
an. Rafmagnsstjóm (4): Sig. Jón-
ass„ P. Halld., Þ. Sv„ Th. Lín-
dal. Bœjdrlaganefnd (5); St. J.
St„ Sig. Jónass., Borgarstj., Jón
Ás„ Þ. Sv. Farsóttahássnefnd (3):
Ágúst Jós„ Þ. Sv„ Borgarstj. Al-
pýðubókasafnsnefnd (3): Borgstj.,
Guðm. Ásbj„ Ól. Friðr. Sóttvarn-
arnefnd (1): Jón Ólafsson. Heil-
brigðisnefnd (1): Þórður Sveins-
son. Verðlagsskrámefnd (1): Ein-
ar Helgason. Stjórn ftskimanna-
sjóðs (1): Jón Ólafsson. Stjórn
Aldamótagarða (1) ÞórÖur Sveins-
son. Stjórn ípróttavallar (1):
Magnús Kjaran. Skólabyggingar-
nefnd (5): Ól. Fr„ Kj. Ól„ Borg-
arstj., J. Ásb., P. Halld. Húsncáð-
isnefnd: St. J. St„ Sig. Jónasson,
Jón Ásbjörnsson, Jón Ól„ Pétur
Halldórsson. Verkefni hennar er
að athuga húsnæðismálið og
koma með tillögur um það og
kynna sér ástand leiguíbúða og
húsaleigu í bænum.
Þrautaráð „Morgunblaðsins44
Morguriblaðið segir í gær, að
„mikils metinn lögfræðingur",
sem fenginn var til að ranmsaka
fyrirbomulag Skerjafjarðarfélags-
ins hér, „hafi ekkert að félags-
skapnum íundið".
Þetta eru furðanlega ósvífin ó-
sannindi.
Lögfræðingurinn benti þvert á
móti á atriði, sem eru alls ólög-
leg, og fann ýmislegt að fyrir-
komulagi félagsins og rekstri.
Skýrsla hams til stjórnarinnar
sannar þetta; verður hennar getið
nánar síðar.
Það er jafnan þrautaráð óhlut-
vandra manna, að grípa til ósann-'
inda og rógburðar um óviðkom-
andi menn, þegar þeir gefa upp
von;ir vegna bersýnilega ills
málsstaðar.
S®gssirHFkluniiB«
Á bæjarstjórnarfundi í' fyrra
dag bar Sigurður Jónasson fram
fyrirspurn til borgarstjóra um,
hvort bærinn hefði gert nokkrar
ráðstafanir til að eignast eða fá
umráð yfir vatnsréttindum í Sog-
inu, er nægja myndu til virkj-
unar 15—30 þús. hestafla raf-
stöðvar eða stærri. Hafði borgar-
stjóra áður verið falið að leita
samninga við eigendur vatnsrétt-
inda í Soginu, en ekkert komið
fram opinberlega um árangurinn.
Taldi Sigurður aiðalorsökina til
þessarar fyrirspurnar vera þá, að
óhjákvæmilegt væri nú orðið að
bærinn afli sér mikið meiri raf-
orku, þar sem Elliðaárstöðin sé
nú þegar orðin alt of lítil, og
lægi beinast við að bærinn reisti
sjálfur rafveitu við Sogið. Við-
kunnanlegast væri þvi og máske
einnig hagkvæmast, að bærinn
leiti kaupa á nauðsynlegum
vatnsréttindum í Soginu, þótt
telja yrði víst, að bærinn myndi
fá tekin eignamámi næg vatns-
réttindi til virkjunar í hvert skifti.
Jafnframt væri æskilegt að vita
með hvaða kjörum og skilyrðum
myndu fást afnot vatnsréttinda
ríkisins í Soginu, ef bærinn þyrfti
á að halda. Borgarstjóri upplýstr,
að litlar samningatilraunir hefðu
verið gerðar við eigendur vatns-
réttinda og engan árangur borið,
enda dró borgarstjóri í efa pörf,
virkjuimr og lét í Ijós pá skoðun
sína, dð bærinn œtti ekki að
virkja Sogið, en vildi heldur.
treysta því, að norska fossafé-
lagið Titan tdki hér til storfa og
taldj, dð pá myndi bærinn fá rtíf-
orku frá pvi.
S. J. mótmælti því, að ekki væri
þörf á að bærinn virkjaði; sagði
hann, að þörf bæjarbúa fyrir
meiri raforku væri orðin mjög
knýjandi; allir vissu, að ekkertj
myndi verða úr virkjun Titanfé-
lagsins, enda ekkert betra að
kaupa raforkuna af þessu útlenda
félagi en að bærinn sjálfur fram-
leiði hana — að líkindum engu
dýrari. Titanvirkjuninni væri að
eins hampað til að tefja fyrir
því, að bærinn virkjaði. Bar S. J.
síðan fram tillögu um, að bæj-
arstjórniin fæli borgarstjóra að
leita samninga um kaup á vatns-
réttindum í Soginu fyrir bæinii
og jafnframt að grenslast fyrir
um, með hvaða kjörum afnof
vatnsréttfnjda ríkisins myndu fást,
ef bærinjn kynni að þurfa þeirra
með til virkjunar. Borgarstjóril
stakk upp á að vísa tillögunni'
ftil rafmagnsstjómar, og var þaðS'
samþykt.
KoIa-'vei*kSöIliii
í
BandaríklimDm.
--- NL'
Um tildrögin til þessara verk-
falla getur Mr. Manly þessa:
Fyrir fjórum árum féllust at-
vinnurekendur á þeim kolanámu-
svæðum, þar sem koianámumenn
/tafa með sér skipulagsbundinn
félagsskap, á samning um að
daglaun skyldu vera doll. 7,50.:
Samninginn féllust þeir á fyrir
tilstilli Hoover’s verzlunarráðherrai
og átti samningurinn að gilda
þangað til i aprílmánuði 1927.
Samningur þessi um grundvallar-
iaunastiga kolanámumanna er,
kenidur við borgina Jacksonville
í Florida.
En eftir missini rauf „The Gon-
soílidation Coal Company", sem
verkfailsmenn segja að hlíti boðí
og banni Rockefellers, þenna
samning, og bar því við, að það-
gæti eigi goldið þessi laun og
jafnframt kept við kolanámurn-
3r í Kentucky og West Virginia,
en þar hafa námumenn víðast
ekki með sér skipulagsbundinn
félagsskap og vinna fyrir lág
laun. Lækkaði félagið daglaun
inlður í Idoll. 5,00, Ári síðar ger'ðí
stærsta kolanámufélag Bandaríkj-
anna hið sama, „The Pittsburgh
Coal Go.“ Verkamenn þess félags,.
tuttugu þúsurid að töiu, hófu
verkfall. Þ. 18. febrúar voru uia
29 mánuðir síðan þeir hófu verk-
fallið. Sáttafundur var háldinn I
Miami í FJorida og héldu at-
-/