Alþýðublaðið - 02.04.1928, Síða 2

jftiEÞ, VÐUB13AÐIÐ
!ALÞÝÐUBLAÐIÐ
; kemur út á hverjum virkum degi.
, ---- . . = -----------.... =
I Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við
^ Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
< Skrifstofa á sama stað opin kl.
9»/*—10»/» árd. og ki. 8—9 síðd.
• Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
; (skrifstofan).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
: mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
^ hver mm. eindálka.
: Prentsmiðja: Alpýðupre'ntsmi5jan
J (i sama húsi, sömu simar).
Harðæri hjá Mogga.
Góðæri er nú til lands og sjáv-
ar, en samt sem áður er ærið
hart í.búi hjá veslings „Mgbl.f
Hefir blaðið sér eigi annað til
næringar en ósaitnindi, er það
tönnlast á dag eftir dag. Þarf
meira rúm en Alþbl. hefir yfir
að ráða til þess að tína til og
reka ofan í „Mgbl.“-ritstjórana
öll þeirra ósannindi og allar
þeirra blekkingar, þvf að þeirra
tala er legíó.
Nýlega hélt „Mgbl.“ fram þeirri
lygi, að kolatollurinn kæmi harð-
ast niður á verkamönnum og að
Jón Ólafsson hefði af einskærri
umhyggju fyrir þeim borið fram
lækkunartillögur sínar. Þegar svo
Alþbl. hefir gert „Mgbl.“ hlægi-
legt fyrir ósvífni þess og ein-
feldni, gripur það til þess óynd-
isúrræðrs að bera fram fyrir al-
menning þá bamalegu blekkingu,
að skattahækkunin, sem Héðinn
flutti, komi hart niður á almenn-
ingi. Þó að „Mgbl.“-ritstjóramir
séu ekki færari í reikningi en
sýnt skal hér á eftir, þá skal ekki
að óreyndu efast um, að þeir geti
talið þá verkamenn hér í borg-
inni, sem hafa 4000 kr. árslaun
eða meira, en á öðrum kemur
ekki skatthækkunin niður.
Þá reynír „Moggi“ að verja
blékkingar sínar um eyðslu
stjórnarinnar, og má segja, að
það takist ekki betur en vænta
mátti. Komast ritstjórarnir að
þeirri niðurstöðu, að Stefán Jóh.
Stefánsson og aðstoðarmaður
hans hafi fengíð 50 kr. á dag í
Patreksfjarðarför sinni og „alt
frítt". Nú er það svo ómenguð
lygi, sem það getur verið, að
þeir hafi fengið ferðakostnað
greiddan um fram 700 krönurnar:
Athugum svo, hversu blaðið
sreiknar. Þeir St. Jóh. St. voru 9
Idaga í ferðinni og fengu samtals
700 kr. Verða það tæpar 39 kr.
á dag — og af þeim 39 kr. þurfa
þeir að kosta sig að öllu leytá.*
Virðast „Mgbl.“-ritstjórarnir
hafa lært reikning hjá Jóni Þor-
lákssyni, er fann það út, að 5
ainnum 19 sé 85. Væri nauð-
Bynlegt fyrir ritstjórana að Iáta
einhvem af söludrengjum sínum
aðstoða sig, þá er þeir þurfa að
(deila eða margfalda með tveimur
itölum.
Alþingi
Efri deild.
á laugardaginn.
Samþ. var við síðari umræðu
tillagan um skipun milliþinga-
nefndar í tolla- og skatta-löggjöf
landsins, en til 3. umr. var vis-
að frv. um breytiugar á hegning-
arlögunum og frv. um að heim-
ila Landsbankanum að gefa út
nýja flokfca bankavaxtabréfa. Þá
komu fjárlögin til annarar um-
ræðu, og var um þau þjarkað
það, sem eftir var af deginum og
fram á kvöld, að undanteknum
þeim tíma, sem fór til þess að
samþykkja hvildartimalögin,
osem urðu að lögum á laugar-
daginn; voru þau samþykt gegn
atkv. viðstaddra íhaldsraanna.
Þó frv. sé nú orðið að lögum,
þykir rétt að minnast hér lítiö
eitt á hina hneykslanlegu fram<-
komu íhaLdsins í málinu, og er
hér þvi birtur útdráttur úr nefnd-
aráliti því, er þeir Jóhann Jósefs-
son og Ólafur Thors skiluðu, er
málið var fyrir n. d.
„Það er alkunna, að útgerðin
stendur nú svo höllum fæti, að
mjög varhugavert verður að telj-
ast að leggja á hana nýja hagga.i
Mínni hlutinn telur líklegt, -’að
hvíld sú, er sjómenn nú hafa, sé
það mikil, að ekki sé þesis að
vænta, að af aukinni hvíld Leiði
meiri vinnu á sama tíma. Það
yrði því óhjákvæmileg afleiðing
af iögfestingu 8 stunda minstrar
hvíldar, að sjómenn yrðu sjálfir
að greiða hina auknu hviid með
lækkun kaupsinis, en það telur
minni hlutinn óvíst og jafnvel
ólíklegt, að sjómenn vilji.
Það er ekki upplýst í málinu,
að sjómenn þarfnist þess hvílidiar-
auka, sem nú er farið fram á.
Atvinnurekstri þeim, er hér ræðir
um, er venjulega þainnig hagað,-
að stundaðar eru saltfisksveiðax
um 3 mánuði ársinis, en ísfisks-
veiðar 6—7 mánuði, og eru salt-
fisksveiðarnar aðaiiannirnaT og
hvild sjómannanna venjiulega.
minst þá mániuðina. En þó er
það svo, að jafnvel þennan anma-
tíma njóta sjómeinin mikliu lengri
hvíldar en 6 tíma á sólarhring
að meðaltali, því auk þeirrar
hvíl dar í hverri veiðiför, er þeir
fá meðan skipin sigla úr og í
höfn — en til þess fara 20 tím-
ar til 3 sólarhringar — eiga sjó-
menn ailgert frí meðan skipin eru
affermd og fermd. Og loks er
þess að geta, sem mestu varðar,
að undantekningarlítið njóta sjó-
merm mikiillar hvíldar á annatím-
anum fyrir það, að veiði verður
eigi stunduð sakir óveðurs. Þessu
til sönnunar skal á það bent, að
verði veiði stunduð samfieytt á
vertíð, varir veiðiförin að eins 5
—6 daga, en svo miMar eru frá-
tafir, að venjan er sú, að sjalldn-
ast koma skipin tiðar í höfn en
á 10—16 daga fresti.
Um, þann tíma ársiifns, isem ís-
Sisksveiðar eru stundaðar, er ó-
þarft að fjölyrða. Veiðiförin, að
meðtaldri siglingu milli landa,
vahir venjnlega 4 vikur. Aflist vel,
er hægt ;að fylla skiipin á 4 dög-
um, þótt hitt sé tíðast, að saikir
gæftaleysis og aflatregðu gangi
ta þess 10—14 dagar, en nokkru
lengni tími til siglinga og dvalar
í höfnum. Menn geta því fyillílega
treyst því, að sjómönnunum verðí
ekká ofboðið með vinnu þennan
tíma ársins, enda mun tæplega
nokkur manna þeirra, er hlut eiga
að máli, halda því fram.
Tál frekari skýringar skal þess
getið, að það er venja, að með-
an sklipin sigla milli landa, fái
nokkur hluti háseta landvistar-
ieyfii, en halda þó fullu kaupi.i.
Miinni hlutinn viðurkennir fylli-
lega óvenjulegt atgervi íslenzkra
sjómanna, en hver og einn, sem
séð hefiir þann hóp, getur gengið
úr skugga um, að mönnum þess-
um hefir til þes'sa ekki verið of-
bodid með vinnunni, enda þótt
enginn gangi þess dulinin, að oft
er vinna þeirra óvenjulega löng
og ströng.
Síðan í fyrra hafa hvorki kom-
ið fram nýjar upplýsingar I mál-
inw né aðstaðan til þess breyzt,
og getur því minni hlutinn gert
framanskráð rök að sínum, en
vill hæta þessu við:
Á botnvörpungunum vinna nú
alt að 32 menn, er lög þessi ná
tiil. Verði daglegur vinnutími
styttur um 2 tíma, nemur það
alt að 64 vinnutímum á dag, er
jafngilda myndi 4 manna vininu.
Ef nú hægt væri að fjölga mönn-
um á skiipunum, svo að jafn-
margir gengju að verki, þegar afli
herst að og nú er, myndi kostn-
aður sá, er af hvíldaraukanum
leiðir á vertíö, nema um 1200
kr. á mánuði á hvert hinna stærri
skipa. Eru gjöld þau aliþungbær,
en hitt þó verra, að sakir rúm-
leysiis er ómögulegt að fjölga
mönnum á skipunum frá því, sem
nú er, en af því leiðir aflatjón,
'er œtla má að nemi tvöföldu til
preföldu mannakaupinu. Því vita-
skuld eru ýmsir meginútgjaldalið-
ir útgerðarinnar óháðir aflabrögð-
um.
Hér er því um að ræða talsvert
hagsmunamál útgerðarinnar, og
er þess að vænta, að bændur
hindi henni ekki bagga að nauð-
syn'jalausu. En það skal fullyrt,
að uní nauðsyn hvíldaraukan's er
að minsta kosti alt ósannað.
Minni hl. og enda sumir af
meiri hl. hafa fengið þrenskonar
svör hjá þeim, er við lögin hafa
búið:
a. Hvíldaraukinn er hvorki
nauðsynlegur né æskilegur. Við
viljum ekki missa nokkurn hluta
aukaþóknunarinnar vegna skifta
í fleiri staði að nauðsynjailauisu.
h. Hvíldaraukinn er að vísu
ekki nauðsynlegur, en æskilegur.
c. Hann er nauðsynlegur.
Slík ummæli sanna ekki nauð-
synina. Frekar hið gagnstæða.
Eða mundi ekki innan allra stétta
fjölmennur hópur, sem teldi stytl-
ing vinnutímans ýmist æskilegan
eöa nauðsynlegan ?
Sé leitað umsagnar þess aðilja,
sem best ætti að vera dómbær og
minsta freistingu að hafa til hlut-
drægni — skipstjóra —, er svarið
altaf eitt: Lögboðinn hvíldaraukl
er óþarfur.
Hitt er ekki nema eðlilegt, aði
þeir, sem bæði hafa áhuga fyrin
og framfæri af því að halda á
lofti kröfum sjómanna, þurfi1 að
sýna uppskeru og vilji því gjam-
an láta lögfesta ýmislegt, sem
meiri hluti skjólstæðinganna telur
ýmist æskilegt eða nauðsynlegt.
En löggjafanum er sízt ofraun að
skilja, að valt er að treysta stað-*
hæfingum þeirra, sem hvorki
vinna verkið né greiða fyrir þaðs
en eiga þó sérstakra sérhagsmuna
að gæta.
Áður en 6 tíma hvíldin var lög-
fest, var hún upp tekin og þótti
vel gefast. Þá létu hyggnir skip-
stjórar dóm reynslunnar markat
stefnuna, og svo mun enn verða.
Ef 8 tíma hvíldin er nauðsynleg,
verður hún tekin upp án löghoðs.
Þótt undarlegt megi virðast,
verður vart þess misskilnings, að
lögfesting 6 tíma minstu hvíldar
lögbjóði um leið 18 stuntía vinnu.:
Þetta er auðvitað alrangt, enda
eru það að eins fáir dagar ársins,
sem vinnan er 18 tímar. Um hití
væri óhugsandi, að deilt væri,
hvort sá, er til þessa hefði dag-
lega unnið 18 tíma, skyldi nú lög-
verndaður gegn mleir en 16 tíma
vinnu, og mundi enginin sá, el5
teldi slíkan vinnutíma við al-
menningshæfi.
Alþingi, 21. febr. 1928.
Ólafur Thors,
fxsmt
Jóhann Þ. Jósefsison. \
Pundur stóð á laugardagskvöld’
til kl. 1; var þá lokið atkvæða-
greiðslu við aðra umræðu fjár-
laganna. Hafði gjaldaliður þeirra
þá hæfckáð um 48 þúsund krón-
ur. Voru sett inn á fjárlögin 15
þús. kr. til Stykkishólmsvegar og
12 þús. kr. til Laugadalsvegar og,
fjöldi af námsstyrkjum. Aftur var
feld út af fjárlögunum hækkunin
til Kjalarnessvegar (10 þús.),
sauðnautin (20), styrkur til Slát-
urfélags Suðurlands, styrkurinn
tíl Kamhans, til Stefáns frá Hvíta-
dal og Guðm. Bárðarsonar.
a.
Neðri deild.
Þar gerðist á laugardaginn það,
er nú skal greina:'j
Frv. um söfnun atvdnnuleysis-
skýrsla í kaupistöðum, fjórum
isinnum á ári, var afgreitt til e. dl
og fxv. um bæjarstjórn '5 Nes-
kaupstað í Norðfirði endursent
e. d. Frv. um íriðun Þingvalla og
um Menningarsjóð var báðum.
vísað til 3. umr. Þvi var bætt í
Menningarsjóðsfrv., að tillögun
mentamálanefndar, að aí þeim’